What do you think?
Rate this book
Ravensbrück
Ravensbrück, 1940. Politiek gevangene nummer 4714, Milena Jesenská, betreedt het kamp. Zij was een spil in het rijke Joodse culturele leven van voor de Tweede Wereldoorlog. Milena was spontaan, luidruchtig en onstuimig, alles wat een vrouw niet hoorde te zijn en ze werd daardoor opgenomen in een gesticht. Dit kon haar niet weerhouden van haar huwelijk met Ernst Polak. Dan ontmoet ze Franz Kafka in Wenen, de start van een bijzondere relatie. Zijn Brieven aan Milena behoort tot de prachtigste liefdesbrieven uit de geschiedenis. Maar het geluk is van korte duur en ze keert gedesillusioneerd weer terug naar Praag. Dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit en Milena weet niet te ontsnappen aan de nazi's. In het kamp is ze een inspiratiebron voor haar medegevangenen en weet ze desondanks de verschrikkingen toch de menselijkheid te bewaren. In Ravensbrück vertelt Steve Sem-Sandberg over het leven van deze bijzondere vrouw: een bewogen leven, tot aan haar tragisch einde. Met veel mededogen geschreven en puttend uit historische bronnen ontsluit Sem-Sandberg het leven van Milena, opdat we niet mogen vergeten.
253 pages, Hardcover
First published January 1, 2003
1 person is currently reading
130 people want to read
About the author
Steve Sem-Sandberg
44 books62 followersSteve Sem-Sandberg is a Swedish journalist, novelist, non-fiction writer and translator. He is the author of
The Emperor of Lies
. Sem-Sandberg divides his time between Vienna and Stockholm.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 7 of 7 reviews
December 16, 2022
Aparte blend van biografie en roman, die het interessante en tragische levensverhaal van Milena Jesenska vertelt.
April 2, 2018
"Solidaritatea nu înseamnă să mori şi să te laşi înmormîntat alături de ceilalţi; în orice caz, nu atîta vreme cît mai sînt lucruri de făcut."
March 10, 2023
dit boek loste totaal mijn verwachtingen niet
August 8, 2014
Een interessant verhaal vertelt ‘Ravensbrück’ zeer zeker, maar ‘een duizelingwekkende roman’ zoals het voorplat luidt roept creëert verwachtingen die Sem-Sandberg niet inlost.
Dat heeft vooral te maken met de hybride vorm van dit boek: is het een biografie of een roman? Of een geromantiseerde biografie? Dat laatste is een behoorlijk griezelig genre, dat zich over gladde paden beweegt. Waar haalt de auteur de diepste gevoelens en gedachten van zijn ‘personage’? Waar de acties, gebeurtenissen, eigenschappen waarvan de bronnen niet altijd duidelijk zijn? In een roman kan een auteur zich vrijheden van allerlei aard permitteren, in een biografie niet. Als hij beide genres door elkaar gooit, ontstaat er een verhaal waarvan je de betrouwbaarheid – ook de gefictionaliseerde – voortdurend betwijfelt. En een schrijver moet je in de eerste plaats kunnen geloven, of hij nu een roman schrijft of non-fictie.
Steve Sem-Sandberg borstelt Milena’s portret met creatieve penselen, al dan niet gedoopt in historische gegevens. We krijgen een mooi beeld van een sterke, vrijgevochten (en kleptomane, manipulatieve, morfineverslaafde… ) onverschrokken vrouw die nooit de blik neerslaat, zelfs niet voor de oversten van het vrouwenkamp in Ravensbrück. De 'Liebe Frau Milena' van Kafka is allesbehalve een lieverdje en het mag zeker een verdienste genoemd worden van Sem-Sandberg dat hij de Kafka-episode (die maar een erg korte tijd in het leven van Milena inneemt) tot enkele bladzijden beperkt en ons een beeld geeft van Milena als dochter, vrouw, journalist, moeder, kampgevangene, dat veel vollediger is dan vriendin-van. Een beeld van een tumultueuze, verwarrende tijd ook, waarin het niet altijd duidelijk was wat er zich nu precies afspeelde, en een mooie schets van het culturele klimaat in het vooroorlogse Praag (in schrijverscafés zoals Arco), van de avant-garde (Milena’s tweede echtgenoot was de avant-garde architect Jaromir Krecjar), het communisme, het verzet tegen het opkomende nationaal socialisme. Knappe beschrijvingen ook van Praag, Wenen, het platteland…
En uiteraard zijn er de laatste twee hoofstukken, met een indringend beeld van het vrouwenkamp in Ravensbrück.
Sem-Sandberg richt zich soms tot Milena zelf, beschrijft dan weer haar gedachten, gevoelens, dromen, en maakt (gelukkig) ook veel gebruik van teksten van derden en krantenartikelen en stukken proza van Jesenská zelf. In zijn ‘roman’ verwerkte hij bovendien teksten ‘indirect’ of ‘in gesamplede’ vorm ‘om gaten in de lopende tekst te vullen of om overgangen te creëren tussen de verschillende tekstfragmenten, artikelcitaten, brieven en ander documentair materiaal. Op dezelfde manier heb ik gebruik gemaakt van literaire en autobiografische teksten van Ingeborg Bachmann, Hermann Broch, Elias Canetti, Heimito von Doderer, Franz Kafka, Robert Musil, Maria Tsvetajeva, Irena Vrkljan e.a. van wie er velen banden hebben met de thematiek van deze roman. Sommige citaten zijn expliciet verantwoord, andere zijn als ‘verborgen’ citaat of verwijzing opgenomen in de lopende tekst.’ (Sem-Sandberg, Noot bij de uitgave van Ravensbrück).
Om het nog verwarrender te maken.
Dat heeft vooral te maken met de hybride vorm van dit boek: is het een biografie of een roman? Of een geromantiseerde biografie? Dat laatste is een behoorlijk griezelig genre, dat zich over gladde paden beweegt. Waar haalt de auteur de diepste gevoelens en gedachten van zijn ‘personage’? Waar de acties, gebeurtenissen, eigenschappen waarvan de bronnen niet altijd duidelijk zijn? In een roman kan een auteur zich vrijheden van allerlei aard permitteren, in een biografie niet. Als hij beide genres door elkaar gooit, ontstaat er een verhaal waarvan je de betrouwbaarheid – ook de gefictionaliseerde – voortdurend betwijfelt. En een schrijver moet je in de eerste plaats kunnen geloven, of hij nu een roman schrijft of non-fictie.
Steve Sem-Sandberg borstelt Milena’s portret met creatieve penselen, al dan niet gedoopt in historische gegevens. We krijgen een mooi beeld van een sterke, vrijgevochten (en kleptomane, manipulatieve, morfineverslaafde… ) onverschrokken vrouw die nooit de blik neerslaat, zelfs niet voor de oversten van het vrouwenkamp in Ravensbrück. De 'Liebe Frau Milena' van Kafka is allesbehalve een lieverdje en het mag zeker een verdienste genoemd worden van Sem-Sandberg dat hij de Kafka-episode (die maar een erg korte tijd in het leven van Milena inneemt) tot enkele bladzijden beperkt en ons een beeld geeft van Milena als dochter, vrouw, journalist, moeder, kampgevangene, dat veel vollediger is dan vriendin-van. Een beeld van een tumultueuze, verwarrende tijd ook, waarin het niet altijd duidelijk was wat er zich nu precies afspeelde, en een mooie schets van het culturele klimaat in het vooroorlogse Praag (in schrijverscafés zoals Arco), van de avant-garde (Milena’s tweede echtgenoot was de avant-garde architect Jaromir Krecjar), het communisme, het verzet tegen het opkomende nationaal socialisme. Knappe beschrijvingen ook van Praag, Wenen, het platteland…
En uiteraard zijn er de laatste twee hoofstukken, met een indringend beeld van het vrouwenkamp in Ravensbrück.
Sem-Sandberg richt zich soms tot Milena zelf, beschrijft dan weer haar gedachten, gevoelens, dromen, en maakt (gelukkig) ook veel gebruik van teksten van derden en krantenartikelen en stukken proza van Jesenská zelf. In zijn ‘roman’ verwerkte hij bovendien teksten ‘indirect’ of ‘in gesamplede’ vorm ‘om gaten in de lopende tekst te vullen of om overgangen te creëren tussen de verschillende tekstfragmenten, artikelcitaten, brieven en ander documentair materiaal. Op dezelfde manier heb ik gebruik gemaakt van literaire en autobiografische teksten van Ingeborg Bachmann, Hermann Broch, Elias Canetti, Heimito von Doderer, Franz Kafka, Robert Musil, Maria Tsvetajeva, Irena Vrkljan e.a. van wie er velen banden hebben met de thematiek van deze roman. Sommige citaten zijn expliciet verantwoord, andere zijn als ‘verborgen’ citaat of verwijzing opgenomen in de lopende tekst.’ (Sem-Sandberg, Noot bij de uitgave van Ravensbrück).
Om het nog verwarrender te maken.
March 22, 2013
Van zo'n leven als van Milena Jesenská wordt je eenvoudig stil. Steve Sem-Sandberg heeft met zijn boek een monument voor Milena geschreven. Hier en daar vind ik zijn boek iets te wetenschappelijk, wat de leesbaarheid niet altijd ten goede komt. Desondanks blijft de geschiedenis, en ook die van de ontwikkeling van Milena, van opstandig dochter, naar echtgenote, maîtresse, journalist, criticaster en luis in de pels een zeer interessant verhaal.
Sandberg neemt je mee naar haar leven, de zaken die toen van belang waren, hij volgt haar scherpe pen, die haar uiteindelijk noodlottig wordt.
Enkele jaren voor de machtsomwenteling in Duitsland schrijven dat de onmacht van de democratie in feite een voedingsbodem voor het fascisme is, getuigt van haar scherpe geest.
Alsmede haar door Sandberg geciteerde zin: "Wij hebben deze muren gebouwd - jullie en wij samen; en ondanks al jullie gepraat over gelijkheid en solidariteit blijven jullie ze bouwen: dag in dag uit maken jullie onderscheid tussen mensen." Over de communistische medegevangenen in Ravensbrück.
Ter nagedachtenis aan Milena Jesenská, opdat we niet vergeten.
Sandberg neemt je mee naar haar leven, de zaken die toen van belang waren, hij volgt haar scherpe pen, die haar uiteindelijk noodlottig wordt.
Enkele jaren voor de machtsomwenteling in Duitsland schrijven dat de onmacht van de democratie in feite een voedingsbodem voor het fascisme is, getuigt van haar scherpe geest.
Alsmede haar door Sandberg geciteerde zin: "Wij hebben deze muren gebouwd - jullie en wij samen; en ondanks al jullie gepraat over gelijkheid en solidariteit blijven jullie ze bouwen: dag in dag uit maken jullie onderscheid tussen mensen." Over de communistische medegevangenen in Ravensbrück.
Ter nagedachtenis aan Milena Jesenská, opdat we niet vergeten.
November 2, 2016
Nie pamiętam, kiedy ostatni raz czytałam biografię, ale ta z pewnością jest inna niż większość książek z tego gatunku. Autor w ciekawy sposób przedstawia postać Mileny Jesenskiej - praskiej dziennikarki, osoby bardzo barwnej i kontrowersyjnej, przyjaciółki Franza Kafki. Nie jest to biografia linearna. Narracja prowadzona jest w formie krótkich rozdziałów (pogrupowanych są tematycznie, w kilka części), które nie są chronologiczne, a w niektórych autor zwraca się do Jesenskiej w drugiej osobie. Mnie się ten zabieg podobał, dzięki niemu cała historia jest dynamiczna i nieprzewidywalna (choć sam koniec znamy już od samego początku, i z tytułu - Ravensbrück to w końcu jeden z najsłynniejszych obozów koncentracyjnych czasów II wojny światowej). O Jesenskiej mało kto pewnie słyszał, a była to bardzo nietuzinkowa kobieta, której przyszło żyć w okrutnych czasach. Autor umiejętnie pokazuje różne oblicza jej skomplikowanej osobowości. Jesenską można było wielbić lub nienawidzić, ale z pewnością nie można było być wobec niej obojętnym. Cieszę się, że ją poznałam.
October 7, 2015
jedna z nejzajímavěji napsaných biografií, co jsem kdy četla. on to taky není tak úplně životopis, podle textu vzadu prý "román-dokument". každopádně o Mileně Jesenské jsem dřív nevěděla prakticky nic, teď o ní nemůžu přestat přemýšlet. na jednu stranu člověk musí obdivovat její nebelvíří odvahu a ochotu riskovat všechno pro svoje ideály. na druhou stranu, já jsem zmijozel a skutečnost, že riskovala bezpečí své malé dcery, když ji nutila po Praze roznášet ilegální tisk, mi skoro obrací žaludek...
Displaying 1 - 7 of 7 reviews