Jump to ratings and reviews
Rate this book

De reis van Syntax Bosselman: Verhalen over de slavernij

Rate this book
Nieuwe editie van het bekroonde De reis van Syntax Bosselman

Waarom deed Nederland mee aan de slavenhandel? En hoe gaan we vandaag de dag om met dit lelijke stuk uit onze geschiedenis, dat niet meer uit te wissen valt? Arend van Dam besloot op zoek te gaan naar antwoorden op deze lastige vragen. Hij tekende historische verhalen op  over tot slaaf gemaakten en slavenhandelaars, over helden en schurken. En over Syntax Bosselman, die in 1883 samen met 27 landgenoten vanuit Suriname naar Nederland werd gehaald voor de Wereldtentoonstelling. Niet als eregast, zoals beloofd, maar om hem tentoon te stellen aan het Nederlandse publiek.

Nu, vijf jaar later, komt Van Dam met een nieuwe editie van het veelgeprezen De reis van Syntax Bosselman, dat werd bekroond met zowel een Zilveren Griffel als de Archeon Thea Beckmanprijs. Deze geactualiseerde nieuwe editie bevat diverse nieuwe verhalen en extra hoofdstukken.

De reis van Syntax Bosselman is een wijs kinderboek over een gevoelig onderwerp, dat iedereen zou moeten lezen.’ de Volkskrant

‘Een zeer talentvol geschreven boek over een uiterst pijnlijke episode uit onze geschiedenis. Een boek dat je door elkaar schudt en aan het werk zet.’ Jury Archeon Thea Beckmanprijs


311 pages, Kindle Edition

First published February 1, 2018

14 people are currently reading
164 people want to read

About the author

Arend van Dam

140 books15 followers

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
74 (30%)
4 stars
126 (52%)
3 stars
36 (15%)
2 stars
4 (1%)
1 star
0 (0%)
Displaying 1 - 30 of 45 reviews
Profile Image for Mireille.
556 reviews89 followers
March 11, 2019
Genomineerd voor de Woutertje Pieterse Prijs 2019!

Syntax Bosselman, Surinamer en ex-slaaf, wordt met 27 landgenoten naar Nederland verscheept en in Amsterdam tentoongesteld. Dit gebeurt in 1883 op de Koloniale Wereldtentoonstelling, op de plaats waar nu het Museumplein is. De slavernij is twintig jaar geleden afgeschaft en Syntax is een vrij man. Hij verwacht in Nederland speciaal door de koning ontvangen te worden. Als dit niet gebeurt en zijn vriend Kodjo door zijn donkere huidskleur naar aanleiding van een diefstal als dief wordt aangewezen, verandert hij van mening over de Nederlanders. Kodjo is een jongen die in vrijheid is opgegroeid en stelt logischerwijs meer vragen over de plaats waar ze terechtkomen. Voor hem is de verhouding tussen blanke en donkere mensen minder duidelijk. Syntax, als een oude man van zestig, wordt een mentor voor hem.

Arend van Dam is bij het grote publiek bekend als schrijver van een reeks geschiedenisboeken voor kinderen. Dat hij van geschiedenisverhalen houdt, moge duidelijk zijn. Het liefst zou hij elk onbekend verhaal voor kinderen willen opschrijven, om hen zelf te laten lezen of als voorleesboek. Dat er een informatief element in zit, hoeft van hemzelf niet zo nodig, maar daardoor worden zijn boeken wel sneller opgepakt in de klas. De geschiedenis van Nederland tekende Van Dam op in “Lang geleden… de geschiedenis van Nederland in 50 voorleesverhalen”, waar hij een zilveren griffel voor ontving. Voor de beginnende lezers is er de AVI-reeks over onderwerpen uit de Geschiedeniscanon.
Met de Schrijvers van de Ronde Tafel heeft Arend van Dam een serie geschreven om o.a. de Tweede Wereldoorlog toegankelijk te maken voor de jeugd vanaf 10 jaar.

Direct in het voorwoord wordt duidelijk dat dit boek anders dan gebruikelijk bij Van Dam in elkaar steekt. De hoofdvertelling is het verhaal van Syntax Bosselman. Zijn reis en de tentoonstelling riepen zoveel vragen op bij Van Dam, dat hij vervolgens besloot deze te beantwoorden in aparte hoofdstukjes. Hierin geeft hij ook uitleg over de bronnen die hij gebruikt en hoe het boek ontstaan is met hulp van andere mensen.
Het boek wordt afgemaakt met twaalf losse verhalen die telkens een andere kant van de slavernij laten zien: bijvoorbeeld de oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie en blanke slaven in Noord-Afrika. Elke “verhaallijn” heeft een andere opmaak en is apart te herkennen.

Op het eerste gezicht lijkt dit boek een verzameling van allerlei losse onderdelen. Toch vormen ze één logisch geheel, of je de drie verhaallijnen apart leest of alles achter elkaar. Dit komt onder andere naar voren wanneer Syntax op de tentoonstelling terechtkomt in het nagebouwde Javaanse dorp. Hij hoort er van een danseres over de Nederlandse wandaden in Atjeh en Batavia. Vervolgens is er een intermezzo en een verhaal over J.P. Coen, de man die door de VOC als ‘held’ gezien werd in Nederlands-Indië. Zo wordt dit onderdeel in de geschiedenis een afgerond geheel. Overigens lijkt de danseres over Atjeh te spreken alsof het haar buurland betreft, terwijl de genoemde gebieden duizend kilometer uit elkaar liggen. Misschien moet dit voor de jeugdige lezer nog beter uitgelegd worden.

Door de uitgever wordt De reis van Syntax Bosselman gepresenteerd als kinderboek, maar volgens mij is het mede door de opbouw en vooral de inhoud juist geschikt voor de oudere jeugd vanaf 12 jaar en volwassenen. Van Dam zwengelt namelijk enkele discussies aan die stof tot nadenken bieden en waarover in de klas gepraat kan worden. Wat te doen met woorden als ‘slaaf’ en ‘neger’? Moet er een andere naam verzonnen worden of zijn aanhalingstekens voldoende om duidelijk te maken dat het niet als scheldwoord bedoeld wordt? Ook de Zwarte Pietenkwestie wordt natuurlijk aangehaald.

Dit ‘dossier’, zoals Van Dam het zelf noemt, bevat al veel kanten van het slavernijverleden. Om het compleet te maken kan het aanvullingen gebruiken, daarom wordt de lezer in het nawoord opgeroepen om reacties in te sturen. Dit verhaal is nog lang niet af, mede door de hedendaagse terugkerende debatten. Arend van Dam heeft nu al een origineel werk neergezet dat uitsteekt boven zijn oeuvre. Als het lukt om de lezer hierbij te betrekken, is dit boek wat mij betreft helemaal geslaagd!

4,5 ster
Profile Image for Nelleke Groot.
108 reviews9 followers
November 27, 2018
Dit boek zou iedereen op de basisschool moeten lezen. Of eindelijk zou iedereen dit moeten lezen. Punt. Een eerlijk verhaal over het slavernijverleden van Nederland. Het boek is te lezen in drie delen waarbij de hoofdstukken van de verschillende delen elkaar afwisselen. Allereerst zijn er de verhalende hoofdstukken over gebeurtenissen en personen uit ons verleden. Deze vormen een chronologische tijdlijn en illustreren en het ontstaan en verloop van de slavernij. het tweede verhaal vormt het leven van de vrijgemaakte slaaf Syntax Brosselman die wordt tentoongesteld op de wereldtentoonstelling in Amsterdam. En tot slot zijn er nog de stukken waarin Van Dam vertelt over zijn zoektocht naar dit verhaal en zijn eigen vooroordelen over ons koloniale verleden. Juist deze laatste hoofdstukken maken dit boek tot een waardevolle toevoeging aan de geschiedenislessen en tot een fijn genuanceerd hulpmiddel in het debat over racisme.
Profile Image for David Rozema.
177 reviews2 followers
August 12, 2025
Een belangrijk, eerlijk en open boek, voorgelezen aan mijn 9-jarige. Het gaat over een groep uit Suriname die in 1883 tentoon werd gesteld op de koloniale tentoonstelling op het museumplein, maar ook over de eeuwen daarvoor, als Nederlanders hun eerste stappen als slavenhandelaars en uitbuiters zetten. De auteur gebruikt de conversatie tussen de bedachtzame Syntax en de ongeduldige Kodjo om veel perspectieven te laten zien, en schuwt ook de zelfkritiek niet, en neemt zelfs kritiek van anderen op zijn boek aan het eind in volgende drukken op. Een monument voor de Surinamers heeft de auteur opgericht.
Profile Image for Anna.
189 reviews
July 10, 2020
Een indrukwekkend verhaal over het verleden van Nederland aangaande haar grote rol in de geschiedenis van slavernij.

Het heeft enorm veel indruk op mij gemaakt en mij aan het denken gezet. Ik hoop dat velen dit boek ook zullen lezen. Warm aanbevolen.
Profile Image for Ramona.
151 reviews5 followers
May 3, 2019
In De Reis van Syntax Bosselman (genomineerd voor de Woutertje Pieterse Prijs 2019) volgen we Syntax Bosselman, een inmiddels vrije Surinaamse slaaf. Hij zal, met een groep landgenoten, op verzoek van de Nederlandse regering deel uitmaken van de wereldtentoonstelling van 1883 in Amsterdam. Het boek is opgedeeld in verschillende types hoofdstukken: die over Syntax en de groep in Amsterdam, historische verhalen over de door Nederland gefinancierde slavernij en stukken waarin auteur Arend van Dam laat zien hoe hij zijn onderzoek heeft gedaan. Het is dus eigenlijk drie boeken in een.
⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
De Reis van Syntax Bosselman is een enorm bijzonder kinderboek - het laat op een toegankelijke manier zien hoe de slavernij in elkaar zat en voegt daar het persoonlijke, emotionele verhaal van Syntax en anderen aan toe.
⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
Toch blijf ik achter met gemengde gevoelens. Misschien is het omdat ik vanuit een grote-mensen-perspectief naar het verhaal kijk, maar het was soms een beetje te belerend. Over het algemeen is van Dam neutraal, en neutraliteit is mijns inziens genoeg om de gruwelijkheden te begrijpen zonder in grafische beschrijvingen te verzanden. Bepaalde stukken dialoog waren naar mijn idee te onrealistisch en geforceerd.
⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
Prettig vond ik de stukken waarin van Dam historische karakters zelf hun verhaal laat vertellen. Natuurlijk is het een brok speculatie, maar het maakt de geschiedenis menselijker en een stuk makkelijker om te begrijpen. De illustraties en foto’s in het boek voegen écht wat toe. Syntax en zijn reisgenoten zijn door een Franse fotograaf geportretteerd en hen zien, in de ogen kijken, komt recht je ziel in. De illustraties van Alex de Wolf aan het begin van de historische hoofdstukken zijn prachtig - zo te zien uit de vrije hand geschilderd met inkt in zwart-wit. Ze sluiten goed aan bij de stof en zijn sober, wat op zijn plaats is bij een onderwerp als de slavernij.
⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
Je hoeft geen kind te zijn om De Reis van Syntax Bosselman op waarde te schatten. Zelfs als 28-jarige kon ik nog genoeg leren van dit boek en kon ik me onderdompelen in de belevenissen en gevoelens van Syntax. Het doet je stilstaan bij de gruwelijkheden die Nederland in het verleden heeft veroorzaakt. Het verbaast me dan ook niet dat dit boek is genomineerd voor de Woutertje Pieterse Prijs.
Profile Image for Carolienvanderwaarde.
1,004 reviews11 followers
May 28, 2018
Zowel verhalend als informatief boek over de slavernij, het Nederlandse aandeel daarin en de gevolgen die dit verleden tot aan de dag van vandaag heeft op ons leven en beeld van de wereld. Het is bijna niet te geloven dat er in 1883 een wereldtentoonstelling werd gehouden waar niet alleen goederen maar ook mensen werden tentoongesteld. De slavernij is dan wel afgeschaft maar het beeld dat men heeft van mensen uit andere culturen is nog steeds beschamend. Bovendien krijg je steeds meer vraagtekens bij 'onze' helden zoals Michiel de Ruyter, J.P. Coen, de gebroeders de Houtman en anderen. Arend van Dam maakt duidelijk dat de beschrijving van onze vaderlandse geschiedenis toe is aan een herziening. Het verhaal over Syntax roept vooral op tot gesprek en discussie. Voorlezen in de bovenbouw en onderbouw VO. Dat worden nog eens interessante geschiednislessen!
Zelf lezen voor 11 jaar en ouder.
Profile Image for Kirsten Paoline König.
874 reviews95 followers
July 8, 2020
Ik heb me nog nooit zo vaak geschaamd als de afgelopen weken. Ik schaam me niet zo vaak - ik ben nu eenmaal langer en lach harder (dat heeft ook z'n voordelen), ik kan niet bezig blijven.
.
.
Maar sinds de dood van George Floyd en de golfbeweging van protesten en bewustwording over de aard en aanwezigheid van racisme (ja, ook in Nederland!) is er iets gebeurd.
.
.
Ik schaam me heel vaak voor heel veel zaken rot. Dat ik als welopgevoed, opgeleid en tamelijk eigenwijs persoon van zoveel geschiedenis en zere plekken eigenlijk geen weet had. Dat niemand me op school verteld heeft wat de keerzijde was van die financiële zelfstandigheid van Nederland en die zogenaamde grootsheid van Amerika.
Maar ook dat ik zelf niet eerder dieper heb nagedacht. En dat ik 'De Reis van Syntax Bosselman' nog steeds niet heb gelezen.
.
.
Dus dat ga ik nu doen. Zonder er verder iets over te zeggen, behalve dat Arend van Dam met dit boek slavernij een gezicht geeft. En ik hoop dat jij het ook wilt lezen, als je dat nog niet deed.
.
.
#educateyourself #blacklivesmatter
Profile Image for Laura Floor.
59 reviews1 follower
February 28, 2023
Een belangrijke periode in de geschiedenis krijgt gezichten en leven. Ik vond het een fijn boek om door te lezen, maar kan me voorstellen dat het voor kinderen soms wat droog of taai is. Wat begeleiding is denk ik wel prettig. Perfect om in te zetten in de klas.
Profile Image for Karin Marcella.
106 reviews3 followers
October 12, 2020
Bijzonder hoe dit boek aansluit bij wat ik heb gevoeld toen ik in Suriname woonde. In dat land voel je nog overal wat de slavernij met de inlanders heeft gedaan, echt niet alleen als je over de oude plantages rondfietst.
Door de diverse historische verhalen verneem je goed hoe onze geschiedenis meer dan eens bepaald werd door door nozems genomen besluiten. Een les die ons ook in de toekomst kan helpen.
Het is wel een kinderboek: het taalgebruik is erg simpel, gemakkelijke woorden en korte zinnen. Haast te simpel voor het zware onderwerp dat behandeld wordt. Maar als dit boek zorgt dat de jeugd getriggerd wordt door wat de slavernij teweegbracht, prima!
Profile Image for Catharina Hart.
198 reviews22 followers
December 23, 2018
De reis van Syntax Bosselman is een historisch jeugdboek over Nederland en de slavernij.
Je kunt dit boek op verschillende manieren, en dan bedoel ik : in verschillende volgorde lezen. Rode lijn is het verhaal van Syntax Bosselman, die eind 19e eeuw samen met 27 landgenoten vanuit Suriname naar Nederland werd gehaald voor de Wereldtentoonstelling.
Maar, het boek gaat ook in op vragen als: Waarom deed Nederland mee aan de slavenhandel? En hoe gaan we vandaag de dag om met dit lelijke stuk uit onze geschiedenis, dat niet meer uit te wissen valt?

Ik heb zeer genoten van de nuancering, de manier waarop de schrijver lastige problemen aan de kaak stelt, zonder een perfecte oplossing te bieden. Het is echt fantastisch hoe hij het aandurft, kinderen te laten zien hoe lastig de realiteit in elkaar steekt. Hij maakt het actueel, door bijvoorbeeld rapper Typhoon te betrekken in het verhaal, maar schuwt ook de betere geschiedenisles niet. Echt sterk!
Profile Image for GeertS.
60 reviews
May 31, 2018
Dit is hét boek om ons slavernijverleden te bespreken. Nergens wordt een standpunt ingenomen, maar het gaat vooral om de vraag: waarom heeft Nederland meegedaan? Zeer bruikbaar in het actuele debat..
Profile Image for Mlie.
857 reviews26 followers
October 12, 2019
Ik heb een jonger broertje (10 jaar) en dit jaar startten we samen een nieuwe traditie: allebei een nieuw kinderboek uitzoeken voor de kinderboekenweek. Dit was mijn boek voor de kinderboekenweek van 2019 (Hij ging voor De waanzinnige boomhut van 52 verdiepingen)

In dit bekroonde kinderboek zoekt Arend van Dam antwoord op de vraag 'Waarom Nederland ging meedoen aan het kopen en verkopen van mensen'. Hij geeft antwoord door allerlei verschillende verhalen te vertellen uit de hele periode dat Nederland mee deed aan de slavernij. Als leidraad gebruikt hij het verhaal van een groep Surinamers die werd tentoongesteld op de wereldtentoonstelling in Amsterdam. Wat vond ik van dit boek:

+:
- Door alle verhalen laat Arend van Dam heel veel verschillende kanten van de slavernij zien en geeft hij een goed beeld van de slavernij, heel genuanceerd ook. Het is niet een verhaal van alleen goede en slechteriken, maar hij laat ook zien hoe keuzes ontstonden (ook keuzes die we nu in deze tijd zouden bestempelen als slecht). Ik heb veel nieuwe dingen geleerd. Vooral de drie verhalen van de oorsprong van slavenhandel van Nederland vond ik heel goed bij elkaar gezocht/geschreven.
- Hij gebruikt naast de verhalen ook foto's en andere bronnen uit die tijd, wat ik echt iets toe vind voegen.
- Arend van Dam filosofeert in tussen-hoofdstukken over zijn rol als schrijver in het vertellen van het verhaal. Ik houd daar van!
- Hij geeft in het boek tips over andere boeken en films over slavernij.
- Een boek als dit is heel erg nodig. Volgensmij bestond er nog geen boek dat zo'n breed en toegankelijk beeld geeft van de rol van Nederland in de slavernij. Ik denk dat je het heel goed kan gebruiken om in de klas het onderwerp slavernij bespreekbaar te maken. Het is denk ik vooral geschikt voor groep 8 (samen lezen met meester of juf! Door de verschillende verhaallijnen is het nog best ingewikkeld) en de eerste klassen van de middelbare school.

-:
- Het is wel héél genuanceerd. Op het einde schrijft Arend van Dam dat hij heeft getwijfeld over de toevoeging van de verschrikkelijke folteringen die slaven soms moesten ondergaan. Hij heeft er voor gekozen dat niet te doen, omdat het een kinderboek is. Ook het scheiden van gezinnen kwam er bijvoorbeeld niet in voor. Dat zijn natuurlijk ook hele moeilijke onderwerpen, maar.. ik denk dat er toch wel manieren zijn om dit toch aan kinderen te vertellen, zonder dat ze getraumatiseerd raken. Nu mis je toch echt een belangrijk stuk van het verhaal.
- De schrijfstijl is niet heel sprankelend. Het voelde een beetje schools.
- Er komen ook actuele onderwerpen in voor, zoals de zwarte-pieten-discussie. Aan het begin noemt hij de discussie een keer, maar later komt hij er nog twee keer op terug. In het laatste hoofdstuk redelijk belerend. Dat had ik denk ik niet gedaan. Die discussie ligt op een of andere manier zó gevoelig: subtiel bereik je denk ik meer, dan op deze manier. Ik vind het trouwens wel goed dat hij er in zit hoor!

Conclusie: ik denk dat het goed is dat dit boek er is gekomen. Er was hard een overzicht nodig met verhalen en verschillende perspectieven rond de rol van Nederland in de slavernij. Ik denk eigenlijk dat iedereen in Nederland het zou moeten lezen (ook leerzaam voor volwassenen!). Wel zou ik nog een hoofdstuk toevoegen waarin de verschrikkingen van de slavernij nog wat duidelijker naar voren komen. Maar toch: eindoordeel 4 sterren.


Profile Image for Bianca Boeijer-Thielsch.
245 reviews3 followers
May 23, 2020
De reis van Syntax Bosselman - Arend van Dam
Bekroond met de Archeon Thea Beckmanprijs (2018)

Velen kennen het wel: je loopt in het Zuiderzeemuseum of in Kaap Skil (Oudeschild, Texel) van huisje naar huisje te struinen. Hier word je aangesproken door een 'heuse' nettenboeter en verderop door een 'onvervalste' touwslager. Zoiets moet het zijn geweest, maar dan anders. In 1883 vond in Amsterdam de eerste wereldtentoonstelling plaats. Eigenlijk heette die de Internationale Koloniale en Uitvoerhandel Tentoonstelling. Eén van de bezienswaardigheden was een circustent waarin een verzameling oorspronnkelijke bewoners van Suriname hun gewone leven moesten naspelen. Door de witte bezoekers werden ze vervolgens met open monden aangegaapt. Ook werd hun huid bevoeld of hun kleur niet afgaf. Deze mensen waren dus ongeveer net zo’n ‘attractie’ als die nettenboeters en touwslagers. Schrijnend.

Deze gebeurtenis vormt één van de drie verhaallijnen die het boek van Van Dam bevat. Dit onderdeel volgt het verhaal van de zestiger Syntax en de dertienjarige Kodjo over wie Syntax zich heeft ontfermd.
Een andere lijn in Van Dams werk, wat wel wat van een naslagwerk heeft, is de geschiedenis van de slavernij, waarin de verhalen van Peter Plancius, Jan Pieterzoon Coen, Michiel de Ruyter, het ontstaan van de VOC (eerst nog de Compagnie van Verre geheten), Maurits van Oranje gedocumenteerd zijn.
Een derde spoor in het boek verhaalt van de 'making of' van het werk. Van Dam beschrijft zijn zoektocht, de mailwisselingen die hij heeft gehad, de reizen die hij heeft gemaakt en de boeken die hij heeft gelezen.

Het boek is rijk geïllustreerd met mooie tekeningen, overzichtskaartjes en foto's uit het fotoboek 'Les Habitants de Suriname', samengesteld door de Franse fotograaf Roland Bonaparte, achterneef van.

Doelgroep is bovenbouw basisschool. Ik denk dat het dan alleen voor de échte geïnteresseerde kinderen is weggelegd. Het zou wat mij betreft ook zeker niet misstaan in de onderbouw voortgezet onderwijs.

Verder raad ik alle volwassenen aan! Het is een stukje geschiedenis waar we niet trots op hoeven te zijn, maar dat we ook niet mogen vergeten. Daar kan dit boek zeker een bijdrage aan leveren!
Profile Image for Gijs Grob.
Author 1 book52 followers
June 23, 2021
'De reis van Syntax Bosselman' is een dappere poging om kinderen bekend te maken met het slavernijverleden van Nederland. Centraal in dit boek staat de Surinamer en ex-slaaf Syntax Bosselman, die met een groep mede-Surinamers afvaart naar Amsterdam om daar op de wereldtentoonstelling van 1883 als "stadsneger" tentoongesteld te worden. Bosselman heeft echt bestaan en Van Dam baseert dan ook zijn verhaal op de schaarse informatie die hij over de wereldtentoonstelling kan vinden.

Maar 'De reis van Syntax Bosselman' is veel meer dan dat. Tussendoor springt Van Dam van heden naar verleden: hij laat zijn eigen zoektocht zien en vertelt ook hoe de Nederlandse slavenhandel ooit begon en hij waaiert zelfs uit naar Brazilië, Curaçao, Ghana, Zuid-Afrika, Indonesië en zelfs de zwartepietendiscussie. Het boek is dus non-lineair van opzet, gewaagd voor een kinderboek, en de reikwijdte is misschien ook een beetje te ambitieus.

Van Dam doet een zijn best om hedendaags sentiment te combineren met hoe men toendertijd dacht, maar komt daar vaak niet helemaal uit. De hoofdstukken over de oprichting van de VOC en WIC bijvoorbeeld doen in hun droogkomische weergave denken aan de televisieseries 'Welkom bij de...' en als hij J.P. Coen aan het woord laat, dan laat hij hem zeggen dat 'de situatie op de Banda-eilanden inderdaad een beetje uit de hand [is] gelopen'. Zou Coen dat werkelijk zo gezien hebben?

Verdere controverse laat Van Dam langskomen in de gesprekken die Syntax Bosselman op de wereldtentoonstelling voert. Hier blijkt een post-modernistischere kijk uit van de gesprekspartners dan ik geloofwaardig acht. Hier dreigt het boek al te gekunsteld te worden. Van Dam laat bijvoorbeeld Afrikaner boeren als gelijken spreken met de zwarte Bosselman - ik geloof daar helemaal niets van.

Van Dam slaagt er vooral heel goed in om te laten zien dat geschiedenis een levend iets is, nooit af is en dat het verleden tot vandaag doorwerkt. Ook laat hij goed zien hoe complex de Nederlandse slavernijgeschiedenis is en dat dit, hoe fout ook, geen eenvoudig zwart-witverhaal is. Van Dam slaagt er wonderwel in om de lezer hongerig te maken naar verdieping - een knappe prestatie. Ik hoop dan ook dat wat dat betreft dit boek veel jonge lezers trekt.
Profile Image for Michelle Weijers.
118 reviews7 followers
November 13, 2022
Ga ik nu weer een boek vijf sterren geven?

Arend van Dam snijdt in dit boek diverse onderwerpen aan die zomaar eens interessante discussies kunnen opleveren in de klas. Slavernij is er een van, maar er wordt meer in dit boek aangehaald.

Anders dan de titel mij deed vermoeden gaat het boek niet alleen over de reis van Syntaxis Bosselman. Het is dan ook meer een informatief boek dan een verhaal. Helemaal niet erg, ik heb veel geleerd.

De opzet van het boek is dynamisch. In het voorwoord lees je dat je het boek op verschillende manieren kunt lezen: alleen de hoofdstukken lezen die beginnen met ‘1883’, alleen de geschiedenisverhalen of alle commentaren, brieven, reisverslagen, interviews en e-mails die tussen de verhalen door staan. Ik koos ervoor om het boek gewoon van begin tot eind te lezen, dus alles ‘door elkaar’. Juist dat speelse in een boek vind ik alleen maar leuk!

Een goed gevuld, rijk boek vol interessante en vooral leerzame verhalen over het slavernijverleden van Nederland met Syntaxis Bosselman als hoofdpersonage. De echte foto’s, verslagen, kaarten, illustraties, brieven en reisverslagen maken het boek af. Absoluut een aanrader!

Mijn antwoord op mijn begin vraag is dus een volmondige ja.

Instagram: @vrouwzoektboek
Profile Image for Mirona.
203 reviews1 follower
March 13, 2024
Je begint meteen met een kort woord vooraf, waarin je wordt uitgelegd op welke manieren je dit boek kunt lezen. Hierdoor ga je meteen al nadenken over hoe je dit boek wilt ervaren. Ik heb zelf gekozen voor de volgorde geschiedenis, 1883, bronnen.

De geschiedenis van de slavernij wordt uitgelegd aan de hand van persoonlijke verhalen van mensen. De geschiedenis maakt sprongen in de tijd en doorkruist VOC, WIC, oorlogen, koloniën en bijna alle werelddelen.

Het verhaal van Syntax is persoonlijker: je volgt hem en de groep waarmee haar naar de Wereldtentoonstelling reist van begin tot eind. Het geeft het nare gevoel van een 'human zoo', Nederlanders kwamen kijken naar de - in hun ogen - promitievelingen uit Suriname. Zij waren niet alleen, want er waren ook 'dorpen' met mensen uit toenmalig Nederlands-Indië op het tentoonstellingsterrein.

De bronnen geven duiding aan wat er echt is en wat schrijver Arend van Dam zelf heeft toegevoegd. Maar bij de toegevoegde onderdelen heeft hij wel een uitleg en onderbouwing. Eigenlijk lees je in de bronhoofdstukken de reis van Arend en de reis van het ontstaan van dit boek. Heel mooi hoe een boek bestaand uit drie lijnen toch een logisch en begrijpelijk geheel is.
This entire review has been hidden because of spoilers.
Profile Image for Davy.
61 reviews4 followers
February 22, 2022
Dit boek is een huzarenstukje: we hebben hier eigenlijk te maken met drie verschillende insteken die dan toch een samenhangend geheel vormen.
We volgen Syntax Bosselman in een gefictionaliseerde beleving van zijn reis en ervaring als levend curiosum op de Wereldtentoonstelling.
Tussen deze hoofdstukken door krijgen we ook een "making of" door de auteur waar hij (onderdelen van) zijn research belicht en hoe hem dit verder geleid heeft. Ik vond het interessant om mee te krijgen hoe ook voor de auteur dit boek een ontdekkingsreis is geweest.
En uiteindelijk: het kolonialisme, de slavernij en de rol die Nederland in beide heeft gespeeld zijn hier ook van groot belang en dit wordt dan ook behandeld in de derde insteek.

Ik vond dit boek zeer leerrijk. Het is ook duidelijk bedoeld om van bij te leren maar tegelijk komt het niet te belerend of betuttelend over. Een aanrader, zeker voor de jongere lezer maar ik heb er zelf als 40er ook uit geleerd.
Profile Image for Celine Kosters.
61 reviews
January 15, 2025
Dit boek gaat gedeeltelijk over Syntax die samen met 27 anderen vanuit Suriname naar Nederland worden verscheept voor de grote Wereldtentoonstelling. Alle landen komen hier samen om de nieuwste snufjes te presenteren, maar kent ook een keerzijde. Mensen met een donkere huid worden als circusfiguren aan het werk gezet en voor schut gezet. Dit geeft een confronterend beeld van de koloniale houding in die tijd. Door Syntax’ ervaringen wordt duidelijk hoe identiteit wordt gevormd door culturele achtergrond, geschiedenis en persoonlijke ervaringen. Het verhaal roept de vraag op: wat betekent het om deel uit te maken van een multiculturele samenleving?Het valt Syntax zwaar tegen hoe het er in Nederland aantoe gaat. Is dit echt hoe Nederlanders kijken naar hun slavenverleden? Alsof het niet heeft bestaan? Ook de Surinamers hebben het liever over de toekomst dan het verleden. Arend van Dam schetst een duidelijk beeld van hoe Nederlanders mee zijn gaan doen aan het verhandelen van slaven. Het enige minpunt vond ik de onderbroken hoofdstukken; die brachten mij soms in de war.
Profile Image for Nicole.
1,286 reviews26 followers
April 16, 2019
read April 2019
De informatie die in het boek staat is zeker interessant, ook als volwassene kan ik zeggen dat ik er iets van geleerd heb, maar helaas vond ik het boek niet echt fijn om te lezen. Ik merkte dat ik vaak eigenlijk helemaal geen zin had om het boek op te pakken en weer verder te lezen.

De schrijfstijl vond ik niet prettig lezen en hoewel ik het idee met de afwisselende tijdlijn/verhalen leuk vond, werkte het in de praktijk toch niet zo goed voor mij. Liever had ik óf het verhaal van de reis van Syntax Bosselman gelezen óf de geschiedenis op chronologische volgorde. De hoofdstukken waarin de auteur verteld over zijn onderzoek hadden het voor mij beter gedaan als het in de vorm van een voor- of nawoord was geweest.
Profile Image for Janneke.
454 reviews3 followers
December 1, 2019
Ik hoorde bij toeval over dit boek na een bezoek aan de Suriname tentoonstelling in Amsterdam, wilde ik wel wat meer achtergrondinformatie over het slavernijverleden van Nederland.
Het verhaal in dit jeugdboek over Syntax Bosselman wordt afgewisseld met informatie en dat zorgt er voor dat het meer wordt dan alleen maar een verhaal en ook duidelijk maakt waarom de Zwarte Pieten discussie nu eindelijk eens moet stoppen.
De stijl van het boek is betrekkelijk eenvoudig, meer geschikt voor 10 jarigen dan voor 14 jarigen, ofschoon de leeftijdscategorie die aangegeven wordt is van 10-14 jaar.
Al met al zeker de moeite waard om te lezen en misschien nog eens extra verdieping te zoeken in het slavernijverleden.
Profile Image for Britt.
174 reviews9 followers
February 24, 2021
"Geschiedenis is niet als een schilderij aan de muur, dat eeuwig blijft zoals het is. Geschiedenis is geen voldongen feit. Ons beeld van vroeger verandert met de tijd."

De Reis van Syntax Bosselman bespreekt op een toegankelijke manier het slavernijverleden van Nederland. Als kinderboek vind ik het zeer aan te raden. Een groot aantal illustraties en foto's zorgen voor een prettige en interessante leeservaring.
Ik heb een tijdje nagedacht over de stijl. Van Dam schrijft prettig, maar zeer simpel. Nou, dacht ik, het is ook een kinderboek. Desondanks vond ik het soms te simpel voor het onderwerp dat het boek aankaartte. Ik denk echter niet dat de gemiddelde scholier hier een probleem in zou zien en de educatieve waarde is het lezen echt meer dan waard.


Profile Image for Sigrid Vink.
13 reviews
July 8, 2021
Een fijn, genuanceerd boek over slavernij aan de hand van het verhaal van een oud-slaaf die op de wereldtentoonstelling in Amsterdam stond, vlak na de afschaffing van de slavernij.
Arend van Dam heeft er goed over nagedacht hoe dit verhaal het best tot uiting kon komen en hij heeft ertoe besloten zijn eigen overwegingen en onderzoek en gedachten bij het schrijven van dit verhaal ook op te schrijven, wat het juist zo'n goed boek maakt.
Deze ga ik voorlezen, hoewel juist het heen en weer gaan van verteller wat ik zo fijn vond, dat wat moeilijker maakt. Maar ik denk echt dat mijn groep 7/8 leerlingen er dankzij dit boek toe in staat gaan zijn om hier op een nauwkeurige manier over na te denken.
254 reviews1 follower
June 20, 2023
Non-fictieboek over de slavernij in Suriname en de koloniale geschiedenis van Nederland in Suriname en de Antillen.
Het boek bevat drie sporen: de reis en belevenissen van Syntax Bosselman op de Wereldtentoonstelling, historische verhalen rondom slavernij en tot slot een beschrijving van onderzoek en gesprekken door de schrijver.
Alle sporen geven de lezers veel informatie en de mogelijkheid zich in te leven in de verschillende personages. Het boek is bedoeld voor kinderen vanaf 9-10 jaar, (dus) er wordt weinig beschreven van de gruwelijkheid van slavernij, koloniale oorlogen, opstanden e.d. Hierdoor kan het echter we gebeuren dat de lezers niet helemaal door hebben wat slavernij betekent.
Profile Image for Petra H.
3 reviews
February 3, 2019
Zeer relevant boek. Bij voorkeur voorlezen om er over te kunnen napraten: de verhalen roepen een hoop op ("Een tentoonstelling van mensen? Mensen zijn toch geen dingen?").
Alle kinderen gun je het nadenken over dit onderdeel van onze geschiedenis. Dus leraren, geschiedenismethode aan de kant en voorlezen maar...
188 reviews1 follower
December 9, 2019
Wat een mooi en leerzaam boek. Ik las het met mijn negenjarige zoon en heb er zelf net zo veel van opgestoken en van genoten als hij. Zonder te diep in te gaan op de gruwelen van de slavernij wordt uitgelegd hoe het ontstond. In deze tijd van platte zwartepietendiscussies geeft het veel aanknopingspunten om zelfs met een pre-tiener een genuanceerd gesprek te hebben. Aanbevolen!
Profile Image for Annina.
44 reviews
Read
January 6, 2023
Dieses Jugendbuch könnte mal übersetzt werden!
Arend van Dam widmet sich der Kolonialgeschichte der Niederlanden in aller Ausführlichkeit. Nach dem Lesen hatte ich nicht mehr das Gefühl, irgendeine Frage oder Gefühl sei noch unbeantwortet. Das ist in Bezug auf empfindliche Themen eine Seltenheit.
Profile Image for Brigitte.
568 reviews7 followers
June 17, 2020
Dit boek is een mooi handvat om geschiedenislessen over slavernij en de VOC te verdiepen. Er is heel veel onderzoek gedaan voor dit boek en dat is bewonderenswaardig, maar ook een nadeel. Door al die informatie gaat het verhaal voor mij niet leven, het blijft een geschiedenisles.
Displaying 1 - 30 of 45 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.