Le riflessioni della Fallaci prendono spunto in questo libro da un'innocente domanda della sorellina Elisabetta: «La vita, cos'è?». È il novembre del 1968 alla vigilia della partenza, e questo interrogativo la accompagna durante il lungo viaggio verso il Vietnam. All'arrivo a Saigon l'atmosfera è sospesa, surreale: del conflitto si sentono soltanto vaghi echi lontani, e più che in un Paese in piena guerra sembra di trovarsi in un Paese che dalla guerra è appena uscito. L'Agence France Press di François Pelou sembra l'unico tramite tra quel microcosmo protetto e il resto del Vietnam; per quanto confuse, le notizie arrivano da ogni capo del Paese, e per la Fallaci e Moroldo, fotografo e compagno di viaggio, la guerra comincia da Dak To. Bombardamenti, imboscate, attacchi incrociati ma soprattutto tanta paura: paura di morire, di sbagliare anche una sola minuscola mossa, che il «nemico» sia più rapido o più lucido nel momento della verità. «Chi dice di non avere paura alla guerra è un cretino o un bugiardo» asserirà in un incontro/intervista con Lucia Annunziata e Carlo Rossella pubblicato nel 2002 su «Panorama». «Guarda, alla guerra si ha sempre paura. Qualsiasi militare, di qualsiasi razza o nazione, te lo dirà». Ma proprio in Vietnam comincia «ad amare il miracolo d'essere nata». Testimone di scontri atroci e di una violenza che spesso travalica ogni limite etico, la Fallaci dà vita a un reportage straordinario che tra le sue mani, giorno dopo giorno, si trasforma in un vero e proprio romanzo; in esso, oltre al resoconto dei fatti, propone un'analisi dell'animo umano, unendo il suo punto di vista alla pluralità di esperienze che i soldati degli opposti schieramenti le riferiscono nel corso di semplici chiacchierate o attraverso documenti preziosissimi (come lo straziante diario di un vietcong). Il Vietnam, Dak To, Saigon, americani e vietcong diventano una parte di sé dalla quale non può più prescindere. Sarà costretta a lasciare il Vietnam il 19 dicembre, ma «approfittando» dell'offensiva del Tet vi farà ritorno dopo neanche due mesi passati a New York. La guerra l'ha stregata, il mondo le appare vuoto e noioso, e il desiderio di capire gli uomini, partendo dal pascaliano «l'uomo non è né angelo né bestia, è angelo ed è bestia», la riporterà a quella prima linea, alla sfida cui non rinuncerà per l'intera vita. Oltre trent'anni dopo svelerà il motivo reale di quel ritorno, della necessità viscerale di partecipare in prima persona alla «più bestiale prova di idiozia della razza terrestre»: «impegnata com'ero a condannare la guerra, della guerra io ho sempre raccontato gli orrori e basta. Non ho mai avuto la forza di confessare il fascino oscuro, la seduzione perversa, che essa esercita [...]. Una seduzione, Dio mi perdoni, che nasce dalla sua vitalità. La vitalità di quella sfida, appunto. [...] io non mi sono mai sentita così viva come quando, vinta la sfida con me stessa, viva sono uscita da un combattimento anzi da una guerra».
Oriana Fallaci was born in Florence, Italy. During World War II, she joined the resistance despite her youth, in the democratic armed group "Giustizia e Libertà". Her father Edoardo Fallaci, a cabinet maker in Florence, was a political activist struggling to put an end to the dictatorship of Italian fascist leader Benito Mussolini. It was during this period that Fallaci was first exposed to the atrocities of war.
Fallaci began her journalistic career in her teens, becoming a special correspondent for the Italian paper Il mattino dell'Italia centrale in 1946. Since 1967 she worked as a war correspondent, in Vietnam, for the Indo-Pakistani War, in the Middle East and in South America. For many years, Fallaci was a special correspondent for the political magazine L'Europeo and wrote for a number of leading newspapers and Epoca magazine. During the 1968 Tlatelolco massacre prior to the 1968 Summer Olympics, Fallaci was shot three times, dragged down stairs by her hair, and left for dead by Mexican forces. According to The New Yorker, her former support of the student activists "devolved into a dislike of Mexicans":
The demonstrations by immigrants in the United States these past few months "disgust" her, especially when protesters displayed the Mexican flag. "I don't love the Mexicans," Fallaci said, invoking her nasty treatment at the hands of Mexican police in 1968. "If you hold a gun and say, 'Choose who is worse between the Muslims and the Mexicans,' I have a moment of hesitation. Then I choose the Muslims, because they have broken my balls."
In the late 1970s, she had an affair with the subject of one of her interviews, Alexandros Panagoulis, who had been a solitary figure in the Greek resistance against the 1967 dictatorship, having been captured, heavily tortured and imprisoned for his (unsuccessful) assassination attempt against dictator and ex-Colonel Georgios Papadopoulos. Panagoulis died in 1976, under controversial circumstances, in a road accident. Fallaci maintained that Panagoulis was assassinated by remnants of the Greek military junta and her book Un Uomo (A Man) was inspired by the life of Panagoulis.
During her 1972 interview with Henry Kissinger, Kissinger agreed that the Vietnam War was a "useless war" and compared himself to "the cowboy who leads the wagon train by riding ahead alone on his horse".Kissinger later wrote that it was "the single most disastrous conversation I have ever had with any member of the press."
She has written several novels uncomfortably close to raw reality which have been bestsellers in Italy and widely translated. Fallaci, a fully emancipated and successful woman in the man's world of international political and battlefront journalism, has antagonized many feminists by her outright individualism, her championship of motherhood, and her idolization of heroic manhood. In journalism, her critics have felt that she has outraged the conventions of interviewing and reporting. As a novelist, she shatters the invisible diaphragm of literariness, and is accused of betraying, or simply failing literature.
Fallaci has twice received the St. Vincent Prize for journalism, as well as the Bancarella Prize (1971) for Nothing, and So Be It; Viareggio Prize (1979), for Un uomo: Romanzo; and Prix Antibes, 1993, for Inshallah. She received a D.Litt. from Columbia College (Chicago). She has lectured at the University of Chicago, Yale University, Harvard University, and Columbia University. Fallaci’s writings have been translated into 21 languages including English, Spanish, French, Dutch, German, Greek, Swedish, Polish, Croatian and Slovenian.
Fallaci was a life-long heavy smoker. She died on September 15, 2006 in her native Florence from breast cancer.
زندگی جنگ و دیگر هیچ خواننده را خُرد می کند ، او را تا یک قدمی مرگ می برد به او زندگی می بخشد و در آخر قرار است که خواننده را از نو بسازد ، باید انسان جدیدی تحویل جامعه دهد . شاید این کتاب را 13 یا 14 بار خوانده باشم ، در دوران دانشجویی ، آنقدر خواندمش که از شکل کتاب خارج شد ، چیزی از کتاب با انبوه خاطراتی که برایم ساخته بود باقی نماند و نمی دانم کی از زندگیم خارج شد . از آن موقع تا حالا دیگر کتاب را نخواندم ، اما بیشتر جملات اوریانا فالاچی و همکار دانشمند یا شاید فیلسوفش فرانسوا را به خاطر دارم ، در حقیقت تجربه خانم فالاچی در این کتاب منحصر به فرد است ، او به دنبال معنای زندگی به ویتنام می رود ، به هانوی و سایگون . به قول فرانسوا ، او می فهمد که زندگی برای کسی که این طرف رودخانه است یک معنی دارد و برای کسی که آن طرف است معنی دیگر . او می فهمد که آفتاب بر همه مساوی نمی تابد . فالاچی به عنوان خبرنگار جنگی با آمریکاییها به جنگ می رود و تقریبا همه چیز را تجربه می کند مثلا در نفربری با سربازی آمریکایی که سرخ روست و جوش زیاد دارد و زیاد هم صحبت می کند آشنا می شود و فورا هم از او بدش می آید ، این سرباز بدبخت مامور انتقال مهمات از یک طرف رود به طرف دیگراست . هنگامی که به وسط رود می رسد ویت کنگ ها قایق را منفجر می کنند واز سرباز با جوشهایش چیزی باقی نمی ماند ، احساسات خانم فالاچی و عذاب وجدانی که به خاطر رفتار بد با این سرباز دارد خواندنی ایست . و در جایی دیگر با اندی خلبان آمریکایی پرواز میکند تا احساسات او به هنگام کشتن و شاید حس خودش در تجربه ای نزدیک به مرگ را درک کند ، خلبان این تروریست مدرن آمریکایی که از بالا ملت را به رگبار می بندد هیچ احساسی ندارد ، او حتی متوجه مردی هم که از رگبار گلوله های او فرار می کند و آخر سر هم تیر می خورد نمی شود . (خلبانی که بمب سر شهری می اندازد تفاوتی با تروریستی که خود را منفجر می کند دارد ؟) فالاچی ، پارتیزان سابق جنایت ها و قساوت های سربازان آمریکایی و فرماندهانشان را بازگو می کند ،جنایتهایی که حتی الان هم که درجه خشونت بالاتر رفته بسیار وحشتناک به نظر می رسد:از استفاده از فشنگ ام -16 که پس از برخورد در بدن قربانی می چرخد وگوشت و استخوان را می درد (استفاده از این نوع فشنگ ممنوع بوده ) ، تا استفاده از بمب آتشزای ناپالم که به پوست می چسبد و آنرا ذوب میکند ( لذتی که این بمب به آمریکایی ها می دهد را در فیلم اینک آخرالزمان می توان دید ، جایی که سرهنگ - رابرت دووال- می گوید عاشق بوی ناپالم اول صبحم ) . پرت کردن اسرای ویتنامی از هلیکوپتر ، هر سرباز خاطره ای دارد که چه ها کرده است . فالاچی کبیر آنقدر توانا است که در دل جنگ و فاجعه هم می تواند خواننده را به خنده بیاندازد ، مثلا آنجایی که یک سرباز آمریکایی کودکان ویتنامی که پدر و مادرشان کشته شده اند را در جایی جمع کرده و دارد تلفظ درست صابون را با لهجه مثلا تگزاسی به آنها می آموزد. فالاچی ایست دیگر ، او حتی به دیدن نگوین وان لم هم می رود ، همان کسی که عکسش روی جلد کتاب است ، همان که ویت کنگی را با دستان بسته اعدام می کند ، همان که آنقدر لطیف و مهربان است که برای ملاقتش گُل می برد! همی طوراو تروریستی ویتنامی را می بیند که عاشق خانواده و پسرش است ، او بمب میسازد و داخل آنرا پر از آهن می کند که ملت بیشتری را بکشد . فالاچی ایست دیگر، او دفترچه خاطرات ویت کنگ شاعر مسلکی را پیدا می کند و آنرا می خواند ، اینکه چگونه برای دیدن خانواده و مادرش مثلا دو روز مرخصی می گیرد ، یک روز پیاده راه میرود تا مثلا 4 ساعت با همسر و مادرش باشد ، لطافت کلام این شاعر هنگام دیدن مادرش گریه بر دیدگان خواننده می آورد . هنگام خداحافظی وعده دیدار درعید آینده را می دهد اما هرگز دیگر خانواده را نمی بیند ، او کشته شده ، شاید به دست خلبانی مانند اندی که هنگام شلیک حتی او را ندیده است . فالاچی در دل جنگ می گردد ، او دنبال معنا است ، هنگامی که پزشک ویتنامی را می بیند که با صبر و حوصله فراوان آب یا غذا به مجروحی می دهد که شاید دقایقی دیگر فوت کند ، نام او را می پرسد و پزشک می گوید چه اهمیتی دارد ؟ در دنیای وارونه ای که اسم نگوین وان لم و امثال آنها را از حفظ می دانند دانستن نام او که دنبال نجات جان انسانها است چه ارزشی دارد ؟ کتاب مسلسل وار روایت جنگ را بازگو میکند یا از زبان سربازان یا از زبان فرانسوا که خود در جنگ کُره سرباز بوده . هریک از این خاطرات به تنهایی برای ویران کردن و ساختن دوباره دنیای آدمی کافیست . نمی دانم خانم فالاچی جواب سوال خواهرش را که معنی زندگی را از او پرسیده بود پیدا کرد یا نه . در پایان او سوال خواهرش را از فرانسوای فرزانه می پرسد ( این قسمت مستقیم از کتاب کپی شده است ) _ فرانسوا زندگی یعنی چه؟ -نمی دانم ولی گاهی از خود می پرسم آیا زندگی یک صحنه نیست که بدستور کسی در آن پرتاب می شوی و وقتی در آن افتادی باید طولش را طی کنی و برای این طی کردن هزاران شکل وجود دارد. شکل هندی، شکل آمریکایی، شکل ویت کنگی _ و بعد که آن را طی کردی؟ _ و وقتی یکبار آنرا طی کنی، دیگر کافی است. تو زندگی کرده ای. از صحنه خارج می شوی و می میری. _ و اگر بلافاصله مردی؟ _ فرقی نمی کند. صحنه را طی کرده ای فقط کمی تندتر. زمانی که تو برای این طی کردن صرف می کنی مهم نیست، چیزی که مهم است، شکل طی کردن توست. مهم اینست که آن را خوب طی کنی. _ و خوب طی کردن آن یعنی چه؟ _ یعنی اینکه در سوراخ سوفلور نیفتی. یعنی بجنگی مثل یک ویت کنگ. نگذاری خفه ات کنند، نگذاری خودخواهان برایت وراجی کنند، یعنی اینکه به چیزی ایمان داشته باشی و بخاطزش بجنگی، مثل یک ویت کنگ. _ و اگر اشتباه کنیم؟ _ به درک، مهم نیست.اشتباه کردن بهتر از هیچ کاری نکردن است. _ فرانسوا، دفترچه هایی را که با نوشته هایم پر می کردم به یاد داری؟ _ همان دفترچه های مضحک؟ آره یادم است. _ من فکر می کنم از آنها استفاده بکنم و کتابی بنویسم. _ خوب است و اگر این کار تو اشتباه باشد به درک، مهم نیست.
******* گذشت زمان از کوبندگی کتاب اصلا کم نکرده است ، حتی می توان گفت که بشر امروز که مصیبتهای بیشتری را دیده شاید بهتر بتواند به عمق کتاب پی ببرد . فالاچی در پی یافتن پاسخی برای خواهر کوچکش – الیزابتا – که از او می پرسد زندگی چیست ؟ به ویتنام می رود . او در ویتنام زندگی را مانند یک نوع محکومیت به مرگ می بیند ، زندگی چیزی ایست که باید خوب ُپرش کرد ، از وقایع و دیدنیها ، از اعمال و افکار و چه بهتر که از اعمال و افکار انسانی پر شود . اما هنگامی که مرگ بشر را در همه جا و بدون دلیل می بیند ازارزش زندگی نزد فالاچی کاسته می شود : زندگی مثل یک روزنامه است و قیمتش هم بیشتر از پنچ پشیز نیست . در تمام طول کتاب سایه ژنرال نگوین نگوک لون حس می شود ، همانکه عکسش روی جلد کتاب است ، رئیس پلیس سایگون ، او که بدون محاکمه ویت کنگی را کشته از نگاه فالاچی و پُلو به مانند هیولایی خون آشام تجسم می شود ، اما آنها کم کم می فهمند که آقای لون فرقی با همان ویت کنگ یا یک خلبان آمریکایی ندارد ، یا کسی که طرح اختراعی مانند سلاح یا فشنگی را داده ، یا کارگرانی که از صبح تا شب در آمریکا یا شوروی یا چین کار کرده اند تا میلیونها فشنگ ساخته شود تا درویتنام ، مکزیک یا جای دیگر خون انسانی ریخته شود . ژنرال لون هم انسانی عادی ایست ، او ماشه اسلحه را چکانده و ویت کنگی را کشته ، عکاس این عکس معروف هم ، ادی ادامز با فشاردادن شاتر دوربین ژنرال را کشت ، انسانها از خود نپرسیدند که اگر جای آقای لون بودند و قتل افراد خود به دست یک غیرنظامی مسلح را می دیدند چه می کردند . ( آقای لون سه ماه بعد در حمله ویت کنگها به سختی مجروح شد و پزشکان یک پای او را قطع کردند ، پس از سقوط سایگون به آمریکا فرار کرد و در ویرجینیا پیتزافروشی باز کرد ، بعد از فاش شدن هویتش ، رستورانش توسط آمریکایی ها و همان کسانی که فشنگها را ساخته بودند تحریم شد ! و در 68 سالگی در اثر سرطان فوت شد .) فالاچی به نتیجه دیگری هم می رسد : هدف بشر از زندگی کاستن رنج و آلام نوع بشر است و گاهی برای این گونه بشر بودن باید مُرد ، برای همین است که او اسم پزشک ویتنامی که در دهان بیمار برنج می گذارد و او را تشویق به خوردن می کند را می پرسد و در تاریخ ثبت می کند ، دکتر نگوین نگوگ کی ، همانکه چند دانه برنج در دهان بیمار می گذارد و هر بار می گوید : آهسته ، آهان ، اینجوری خوبه او به دنبال چنین مفاهیمی می گردد و آنها را پیدا نمی کند ،از بشر ناامید شده است و امیدی به آن ندارد ، مایوس و افسرده از انسان بودن از خود می پرسد که چرا در میان افراد بشر به دنیا آمده است و نه در میان درختها و ماهیها و کفتارها . چرا ؟ فالاچی سریع جواب سوال خود را پیدا می کند ، در مکزیکو سیتی ، در میدان تلاتلالکو ، او به که به همراه دانشجویان مکزیکی در تظاهراتی صلح آمیز در مخالفت با برگزاری بازیهای المپیک در مکزیک شرکت کرده است ناگهان خود را در محاصره پلیس ، ارتش و لباس شخصی ها می یابد ، به سختی مجروح می شود و در همان حال به جواب سوال الیزابتا می رسد . به دنیا آمدن و مردن به این درد می خورد که پیش از اینکه درخت یا ماهی باشیم ، انسان باشیم . به این درد می خورد که عدالت را جست و جو کنیم ، چون عدالت وجود دارد و اگر وجود نداشته باشد ، باید به وجودش بیاوریم . مهم مُردن نیست ، مهم مُردن به طریق درست است .
در مورد کتاب زندگی، جنگ و دیگر هیچ حرف زیاد زده شده و فکر میکنم اکثراً از موضوع کتاب مطلع هستند. جنگ ویتنام یکی از مهمترین جنگهای تاریخه و این کتاب با دید متفاوتی که به این اتفاق داشته بسیار مشهور و محبوب هست و به دلیل حرف زدن از آدمها و نه تاریخ جنگ همیشه تازه و قابل خوندنه و البته به مقدار قابل توجهی اعصاب هم نیاز داره. کتاب با یک سوال شروع میشه، سوال خواهر کوچک. این سوال که «زندگی یعنی چی؟» و این کتاب به تلاش برای رسیدن به جواب این سوال پرداخته. چرا این کتاب همیشه تازهست؟ چون جنگ همیشه بوده، هست و خواهد بود. یه قسمتایی از کتاب رو مینویسم این پایین.ه
ه«من برای شناخت بشریت به اینجا آمدهام، به خاطر اینکه دلم میخواهد بفهمم مردی که مرد دیگری را میکشد در جستجوی چیست، و وقتی آخرین گلوله را در بدن مردی فرو میکند به چه میاندیشد، من برای ثابت کردن عقیدهای که همیشه به آن معتقد بودهام به اینجا آمدهام و آن پوچی و احمقانه بودن جنگ است و فکر میکنم جنگیدن، قاطعترین دلیل حماقت بشر است، من برای این به اینجا آمدهام که بگویم مردم چقدر دو رو و مزور هستند و تا چه اندازه این دو رویی به نهایت درجه میرسد، مسخره است وقتی هو و جنجال مردم را برای تعویض قلب میبینیم و بعد همین مردم در برابر کشته شدن میلیونها جوان سالم که درست بمانند گاوها در سلاخخانه میمیرند سکوت میکنند و معترض نمیشوند.»ه
ه«اگر بدبختی خیلی بزرگ باشد، دیگر میلی به جنگیدن با آن نداری، فقط میخواهی برای یک لحظه هم که شده آن را فراموش کنی.»ه
ه«بعضی اوقات تو حس میکنی دو چشم دارند تو را نگاه میکنند ولی در واقع آنها تو را نمیبینند. بعضی اوقات حس میکنی کسی را پیدا کردهای که همیشه در جستجویش بودهای ولی در واقع کسی را پیدا نکردهای.»ه
ه«اگر تو سوپت را با چنگال بخوری فوراً به تو میگویند دیوانهای و تو را به تیمارستان میبرند ولی اگر هزاران نفر را این چنین قتل عام کنی چیزی به تو نخواهند گفت و تو را به هیچ تیمارستانی نخواهند فرستاد.» ه
من برای شناخت بشریت به اینجا آمده ام به خاطر اینکه دلم میخواهد بفهمم مردی که مرد دیگری را میکشد در جست و جوی چیست و وقتی که آخرین گلوله را در بدن مردی فرو میکند به چه می اندیشد. من برای ثابت کردن عقیده ای که همیشه به آن معتقد بوده ام به اینجا آمده ام و آن پوچی و احمقانه بودن جنگ است و فکر میکنم جنگیدن قاطع ترین دلیل حماقت بشر است. ... از هنگامی که به دنیا آمده ام گوشم رابا کلمه وطن و پرچم پر کرده اند و همیشه به من آموخته اند که باید به شهید شدن و به شهادت رسیدن افتخار کرد و بالید و هرگز کسی به من نگفت که چرا کشتن به خاطر دزدی یک گناه بزرگ است در حالی که کشتن در لباس سربازی باعث افتخار.
بشر نه فرشته است نه حیوان. و بدبختی بر کسانی است که بخواهند فرشته باشند و حیوان از آب در میآیند
شرح حکایت ویتنام، مشتمل بر استعمار فراسنه، جنگ جهانی دوم، اشغال به دست ژاپن و بعدش فروپاشی امپراطوری ژاپن پس از پایان جنگ جهانی، شورش مردم بر ضد فرانسویان، تلاش متفقین برای حفظ حکومت مستعمراتی فرانسه، انتخابات، تقلب در انتخابات، شکلگیری حکومتهای مستقل در جنوب و شمال و نهایتا پشتیبانی شوروی از حکومت شمال و آمریکا از جنوب، داستان پیچیدهای هستش که من نه به چند و چونش چندان واردم، و نه این کتاب اصلا به اون میپردازه. با اینحال فکر میکنم برای درک پیچیدگی وضعیت ویتنام، درک همین یک عکس کافی باشه. عکسی که ماجرای پسِ پرده اون، بخش مهمی از داستان این کتاب رو هم شامل میشه. عکسی که موج گستردهای از خشم رو در بین تودههای مردم و گروههای صلحطلب سراسر دنیا بوجود آورد و در تسریع مذاکرات صلح پاریس نقش بسزایی داشت.
تصویری که در اون مردی داره با بیرحمی و قساوت تمام به سر یک جوان کتبسته شلیک میکنه. عکسی حقیقتا منزجر کننده که دل آدم رو بهم میزنه و متعاقبا این سوال رو به ذهن میآره که این همه وحشیگری و سبوعیت چطور ممکنه؟ چطور یک انسان میتونه اینچنین آدم بکشه و شب با آرامش بخوابه؟
با اینحال زمانی که میفهمیم این آدم، یعنی ژنرال نگویان نگوک لون، رئیس پلیس ویتنام جنوبی که بواسطه این عکس به منفورترین چهره تاریخ جنگ ویتنام تبدیل شد، مردی بود تحصیل کرده و شجاع که سابق بر این در جریان استقلال ویتنام از فرانسه، شانه به شانه کمونیستها برای آزادی ویتنام جنگیده بود، مردی ناسیونالیست که تا جای ممکن با دخالتهای آمریکا در امور ویتنام جنوبی مخالفت میکرد و به همین خاطر آمریکاییها ازش بدشون میومد؛ شاید خیلی تعجب کنیم. بله. ما انسانهای تنبل و خودپسند که دوست داریم در صندلیهای راحتیمون لم بدیم و بعد از صرف یک وعده غذای گرم، کمی راجع به پلیدی روح بشر با دوستانمون گپی بزنیم، و آهی بکشیم و اون رو محکوم کنیم، برامون دشوار خواهد بود که این تناقض در خصائل اخلاقی رو درک کنیم. مایی که دوست داریم هرچه سریعتر برای هر مشکلی یک مقصر پیدا کنیم و ذهن دغدغهمندمون(!) رو سبک کنیم.
شاید اگر متوجه بشیم که مرد ویتکونگی که کتبسته و در آستانه جان دادن هستش، به همراه همقطارانش در روز عید تت، که بزرگترین عید ویتنامیهاست{و همه در اون ایام دست از سلاح میکشن}، در لباس مبدل به سیگون پایتخت ویتنام جنوبی وارد میشه و بعد از حمله به سفارت آمریکا، و درگیری با پلیس ویتنام جنوبی، در میان مردم مخفی میشه و به سمت پلیس شلیک میکنه و تعدادی از افراد و دوستان ژنرال لون رو میکشه، شاید لون رو بهتر درک میکردیم. و شاید وقتی متوجه میشدیم که خود این جوان ویتکونگی، پسرکی فقیر و روستایی بوده که خشم ناشی از فقر و نابرابری، اون رو به سمت ویتکونگ شدن سوق داده و هدفی برای زندگی به اون داده، شاید بالاخره دست از قضاوت میکشیدیم و سرمون رو پایین میانداختیم. و شاید بالاخره درک میکردیم که جنگ چیزی ورای حق و باطله. چیزیه که بر تو غالب میشه. و تو رو وادار به کارهایی میکنه که در حالت عادی محکوم میکردی. و شاید درک میکردیم، اون چیزی جنگ رو زشت و منفور میکنه طرفین درگیر جنگ نیستن. خود جنگه.
و اصلا این جنگ مگر چیه؟! مگر چیزی جز انضباط، دلاوری و تکاپویی برای معنی بخشیدن به زندگیه؟ فرمانده کل نیروها رو اعزام میکنه، سرهنگ نقشه عملیات رو طرحریزی میکنه، سروان عملیات رو هدایت میکنه، ستوان دستور آتش میده و سرباز از دستورات پیروی میکنه. آه که چقدر همه ما بیگناهیم!!ا
کتاب "زندگی، جنگ و دیگر هیچ" کتاب ارزشمندیه. نه از جهت که مستقیم به دل حقیقت میزنه، بلکه برعکس بخاطر اینکه تدریجا حقیقت رو کشف میکنه. شش فصل اول کتاب، فالاچی بسیار در پی تقبیح سربازان و ژنرالهای آمریکایی و از طرف دیگه ستودن ویتکونگها و مظلومیت و حقانیت اونهاست. همون تم روشنفکرانه قرن بیستمی جوونهای اون دوره. اما به تدریج و طی فصول بعدی یک نگاه ژرفتر و باارزشتر جایگزین این نگاه سیاه-سفید نویسنده میشه که عمدتا حاصل از مشاهده جنایات ویتکونگها و تیراندازیهایی هستش که به سمت خودش یا دوستان خبرنگارش میشه. و میتونم بگم از میانه کتاب به بعد ما با روایت جدیدی از جنگ آشنا میشیم که نه در پی محکومیت طرفین جنگ بلکه اعلام انزجار از خود جنگ هستش. و دقیقا از همینجاست که بحرانهای روحی-روانی اوریانا فالاچی برای دریافتن معنی زندگی شروع میشه و تا انتهای کتاب به شکل زیبایی ادامه پیدا میکنه و از این حیث توصیه میکنم حتما این کتاب رو بخونید.
با این همه بایستی اشاره کرد که کتاب خیلی اطلاعات گستردهای راجع به جنگ ویتنام به شما نمیده. بلکه بهتره حتما اسامی افراد و عملیاتهایی که به چشمتون میخورده رو در اینترنت سرچ کنید.
از جمله نقاط قوت این کتاب، بنظر من، آشنایی خوب با دو شخصیت نگویان نگوک لون (رئیس پلیس ویتنام جنوبی) و نگویان کائو کی (معاون رئیس جمهور ویتنام جنوبی) هستش که بواسطه مصاحبههای مختلف برای خواننده حاصل میشه. در مجموع هر دو رو انسانهایی بسیار دانا، میهنپرست و البته متکبر و خودپسند دیدم. در وجود نگوک لون، نوعی حقارت عجیب و ناشناخته رو حس میکردم که انگار نیاز به دیده شدن داشت. انگار که دائما در جلوی دوربین باشه. اما کائو کی انسانی بسیار روشنفکر و ستودنی بنظرم رسید. هر چند که هیچ کسی از داشتن خصائل بد، مبرا نیست.
از جمله نکات جالب توجه دیگه در این کتاب، اشارههایی گذرا به نحوه مبارزه ویتکونگها بود که بنظرم بسیار منزجر کننده اومد. مثلا استفاده از کودکان به عنوان جاسوس یا پناهگرفتن در امکان مقدس یا تاریخی یا مثلا همون حمله در لباس مبدل در عید تت. بیشتر از این جهت که موقع ارتکاب جنایات آمریکاییها همیشه یک خبرنگاری چیزی حضور داشته تا همه چیز رو برای همه جار بزنه اما کمتر مستندات راجع به جنایات ویتکونگها وجود داره.
قضاوت کردن این افراد البته بسیار دشواره چون انسان برای زنده موندن دست به هر کاری میزنه. اما به عنوان یک عمل سازمان یافته، و با این نیت که از رسانههای خبری سوء استفاده بشه، قابل دفاع نیست. امروز و در همین خاورمیانه خراب شده خودمون، گروهکهایی مثل حزبالله لبنان یا حماس، انبارهای مهماتشون رو زیر بیمارستانها یا مناطق مسکونی میسازن یا مثلا ضدجمهوریضداسلامی(!) که با هواپیمای مسافربری، اسلحه میفرسته به سوریه. با دانایی به اینکه که هدف قرار دادن اینها توسط دشمن، بار حقوقی سنگینی بر دوش اون خواهد گذاشت. اینها سوء استفاده از افکار عمومی هستش و خصوصا لازمه از دلسوزی بیجا در این موارد خودداری بشه تا لااقل این استفادههای ابزاری بیش از این گسترش پیدا نکنه. بگذریم.
در نهایت باید اعتراف کنم که این کتاب نه تنها نتونست از سردرگمی من کم کنه بلکه شدیدا به اون دامن هم زد. و از این جهت فکر میکنم کتاب خیلی خوبی بود. چون بنظرم فقط "حقیقت" اینطور دو پهلو هستش، در عوضِ دروغها که همه زلال، شفاف و آرامشبخش هستن. چون گاهی لازمه تا آخرین نفس بر علیه جنگها فریاد زد، و گاهی لازمه برای آزادی تا آخرین نفس جنگید. چراکه ما انسانها صدای اونهایی رو که نجنگیدن رو فراموش میکنیم. و چون دنیا صدای معترضینی که هر روز فوج فوج در گوشه و کنار دنیا در خون میغلطن رو میشنوه و فراموش میکنه. آیا حقیقتا گاهی لازمه سلاح به دست گرفت و خون ریخت؟ ملاک تشخیص چیه؟ نمیدونم. اما هرچه که باشه، مطئمنم عدهای همیشه هستند که به اسم اون، جنگهایی در جهت هوسرانی خودشون راه بندازن
چه فرقی هست بین مردی که در بالکن خانهاش کشته می شود با مردی که در خندقی کشته می شود. آیا عادلانه است که برای واقعه اول شهری را به آتش بکشند و برای واقعه دوم کبریتی هم روشن نکنند؟ به من بگو آیا درست است قاتلی را که با شلیک گلوله کسی را کشته به روی صندلی الکتریک بنشانند و بعد به افتخار کسانی که بدون آلوده کردن دستهایشان هزاران گلوله شلیک کرده اند، تمبرهای یادبود چاپ کنند؟ می دانم که همیشه اوضاع دنیا به این منوال بوده چون این را هم می دانم که تاریخ را فاتحان ساخته اند. ولی من تاریخی می خواهم که یک مرد به خاطر اینکه یک مرد است به حساب بیاید نه به خاطر اینکه یک فاتح است. تاریخی می خواهم که موجوداتش اعداد نباشند، گوشتهای مقابل توپ و تانک نباشند، بلکه انسانهایی باشند که مرگشان، مرگ هر یک نفرشان، از خشم و از درد به دور باشد، از آتش و شورش به دور باشد.
Il primo libro che ho letto della signora Fallaci è stato Niente e così sia, nel 1970. Avevo 14 anni.
Mi fanno ridere, ma proprio tanto ridere coloro che l'accusano di razzismo. Proprio vero che la gente parla solo perché ha la bocca. Basterebbe leggere questo diario, che racconta della sua esperienza in Vietnam e, alla fine, dell'episodio che l'ha vista coinvolta in Messico, assieme agli studenti, nella sparatoria nella Piazza delle tre culture, per capire chi è questa donna. Non certo una che dice le cose per sentito dire, non certo una che si accontenta delle "chiacchiere".
Poi, per parecchio tempo, non ho letto altro di lei. Circa 20 anni fa, un'amica mi ha prestato Un uomo ed ho letto della Grecia e del suo compagno, Panagulis. Nel '92 ho acquistato Lettera ad un bambino mai nato e nel '97 Insciallah. Tutti e tre i libri mi hanno confermato l'impressione che di lei mi ero fatta. Ovvero che fosse una donna equa, una donna che, sia pur avendo ideali precisi ed esprimendoli con passione, non tralasciava mai di considerare anche il punto di vista degli altri, nel bene e nel male.
Nel '99, per curiosità, ho acquistato uno dei suoi primi romanzi, Penelope alla guerra, di cui però ho un ricordo vago e che non riesco ad associare alla Fallaci che ho amato.
Il resto è storia recente. Ho letto, infatti, La rabbia e l'orgoglio e La forza della ragione.
Molti vogliono farci credere che esista una frattura, una linea netta che separa questi ultimi due libri dalla precedente produzione. Ho letto persino lingue acide che sostengono che la malattia l'avrebbe inaridita e resa accidiosa.
Palle.
E' sempre lei. La stupidità resta stupidità da qualsiasi parte la si guardi. E la signora Fallaci la stupidità ha il pregio di averla sempre riconosciuta.
Non è mai stata "una donna per tutte le stagioni", la signora Fallaci. Con buona pace di tutti coloro che la dignità non sanno neppure dove stia di casa, pronti, come sono, a vendere le terga al miglior offerente.
L'ignavia è un peccato grave di cui lei, certo, non si è mai macchiata. Lei no, ma questo meschino paese sì. E molto anche.
زندگی، جنگ و دیگر هیچ... روایتی بی نقص، صادقانه، بی طرف و قابل تحسین از جنگ ویتنامِ... روایتی که هر آدمی باید صفحات ش رو ورق بزنه، تک تک این اتفاقات و احساسات رو بخونه و دردش رو تصور کنه. راستی به من بگو: چه فرقی هست بین مردی که در بالکن خانه اش کشته می شود با مردی که در خندقی کشته می شود. آیا عادلانه است که برای واقعه اول شهری را به آتش بکشند و برای واقعه دوم کبریتی هم روشن نکنند؟ به من بگو، آیا درست است قاتلی را که با شلیک دو گلوله کسی را کشته به روی صندلی الکترونیک بنشانند و بعد به افتخار کسانی که بدون آلوده کردن دست هایشان هزاران گلوله شلیک کرده اند، تمبرهای یادبود چاپ کنند؟
برای تمام این صفحات، در آخر و بعد از خوندنِ آخرین جمله کتاب گریه هام سرازیر شدن... برای تلخی بی اندازه کتاب و برای قضاوت های غلط خودم و برای خودِ جنگ، که یک جهنم واقعیه و از این جهنم هیچ تصوری واضح تر از این نمیتونستم در ذهنم بسازم. شاید از انجمن حمایت حیوانات بخواهیم از حیوان دیگری هم که بشر نام دارد حمایت کند؟
خوندن این کتاب یکی از بهترین و سخت ترین کتابخوانی های عمرم بود، گاهی نویسنده اتفاقات و احساس خودش رو اونقدر واضح و بی کم و کاست گفته بود که نتیجه ش چیزی نبود جز سردرد... سردردی برای تصورِ این حقیقت ها و وحشی گری هایی که در جنگ اتفاق میفته و اوریانا فالاچی اونها رو به زیبایی به تصویر کشیده. - ولی نورمن، تو یک ماه دیگر پهلوی او می روی. - در مدت یک ماه می شود سی و شش میلیون بار برد.
اینکه راوی همه چیز رو با چشم های خودش دیده، همه مصاحبه ها رو خودش انجام داده و حرف های قلبش رو بدون تحریف برامون به یادگار گذاشته، باعث میشه منِ خواننده با اعتماد جلو برم و احساس کنم نویسنده هم مثل من در جستجوی پاسخِ و نمی خواد ذهن من رو کنترل کنه. و به دَرَک که وقت کافی وجود نداشته که پیرها و کرها و مجروحان و بچه های کوچک هم موفق به فرار شوند. به دَرَک! جنگ همین است دیگر!
با اینکه روایت های زیادی از جنگ رو در فیلم های مختلف دیده بودم، ولی این کتاب چیزی بیشتر از اون فیلم ها رو نشونم داد و اون صلح طلبی بود. اینکه راوی به نوشته هاش سمت و سویی نمیده، گاهی حتی خودش هم نمیدونه طرفدار کدوم سمتِ و این برام زیبا بود. اینکه بدونی این صفحه هایی که داری ورق می زنی همه دارن تلاش می کنند جنگ و تموم زشتی هاش رو تمام و کمال به تصویر بکشن... بدونِ اینکه ذهنت رو به سمتی هدایت کنن، و تو اینجا فقط یه خواننده ای و کسی برات تصمیمی نگرفته، کسی نمیخواد از قهرمانی های گروه خودش برات تعریف کنه... ذهنت در دست خودته، و تصمیم گیری و قضاوت به عهده کسی نیس جز خودت؛ و راوی فقط سعی داره تجسم ش رو برات آسون تر کنه. این تویی که در آخر جنگ رو می فهمی، جنگ کثیف رو با تموم زشتی هاش تصور می کنی، بشر و تصمیماتش رو می بینی و درد می کشی و قضاوت می کنی. هنگام جنگ از آنها متنفرم، ولی بعد از جنگ دیگر نفرتی نسبت به آنها حس نمی کنم و به این فکر می کنم که آنها هم بی گناهند چون به هرحال بشر هستند. فکر می کنم بعضی از آنها داوطلبانه آمده اند و اغلبشان نمی دانند چرا می جنگند، و اینکه ندانند چرا می جنگند و چرا کشته می شوند، باید چیز وحشتناکی باشد.
در این کتاب با تک تک شخصیت هایی آشنا میشیم که روی این کره خاکی گلوله ای شلیک کردند و دستور شلیک دادند، و با تصمیماتشون نفس هایی رو متوقف کردند و یا نجات دادند، و یا حتی با موجوداتی دل رحم و عاشق که موقع شلیک گلوله شباهتی به خودشون ندارند. نگوین وان سام هم آدم خوبی بود. او زنش را دوست داشت، پسرش را دوست داشت و شنیدن صدای یک لالایی به هیجان می آمد و بمب های کلیمور هم می ساخت و توی بمب ها را هم پر از تکه های آهن می کرد و یک دوجین آدم را هم یک باره می کشت.
احساسات نویسنده (راوی) واقعا ستودنیه؛ اینکه این پادرهواییِ خودش رو بدون کم و کاست برای ما توصیف کرده و تمامِ احساسش رو با جرئت و صداقتِ تمام روی کاغذ آورده و پوچی و بی اهمیتیِ تصرف ها و جنگ رو مدام به خودش یادآور میشه. تک تک ترس ها، بی اعتنایی ها، انکارها، خوشحالی ها و فرارهای نویسنده انقدر زیبا نوشته شدن که حرفی باقی نمی مونه. مردم دیوانه اند، اگر تو سوپ ت را با چنگال بخوری، فورا به تو می گویند که دیوانه ای و تو را به تیمارستان می برند ولی اگر هزاران نفر را اینچنین قتل عام کنی، چیزی به تو نخواهند گفت و تو را به هیچ تیمارستانی نخواهند فرستاد.
کتاب، تلاش نویسنده س برای رسیدن به خیلی از سوالات ذهنِ پر تلاطم ش، و ما پاسخ این سوالات رو همراه با نویسنده پیدا می کنیم... کسی که تفنگ در دست می گیره چه حسی داره؟ کسی که گلوله ی خلاص رو در بدن مردی فرو میکنه به چی فکر می کنه؟ خلبان یه هواپیما که مسئول بمباران یک دهکده س، چطوری این کارو انجام میده و اون دکمه رو فشار میده؟ مگه نه اینکه تموم این آدم ها از جنس بشر هستن؟ دشمن چه جور موجودیه؟ قلب داره یا سراپا سنگه؟ اگه شما هم این سوالات رو از جنگ در ذهن دارید باید بگم که این کتاب بهترین راه برای رسیدن به پاسخِ. شاید تنها نقطه ضعفی که میتونم ازش بگم اینه که گاهی اوقات توضیحات و روایت ها به نظر تکراری می اومدند و خواننده رو خسته می کردند، اما تمومِ اینها تلاش نویسنده برای نمایش بی رحمی جنگ و بیان احساس خودشه پس بنظرم باز هم قابل ستایشه. این بمب، یک قتل عام جانانه کرد. نمی دانستیم به کجا باید فرار کنیم، کجا باید پنهان شویم. زیر جنازه ها می خوابیدیم، من زیر جو خوابیدم، او مرده بود. ولی به هرحال مرا گرم نگه می داشت. یک سیگار به من بده. آیا تو تا به حال برای گرم نگه داشتن خودت زیر یک مرده خوابیده ای؟
با خوندن این کتاب و ورق زدنِ تمام این اتفاقات کثیف، خیلی سخته این بشر رو دوست داشت. ولی باز هم در صفحات آخر، نویسنده بعد از روایت های تلخ ش سعی میکنه عشق به بشر رو در خواننده بیدار کنه... و این تلاش برام ارزشمند بود. به این کتاب ۵ستاره میدم، به خاطر تصاویر ماندگاری که از جنگ در ذهنم ساخت... به خاطر پاسخِ خیلی از سوال هام و به خاطر قهرمان هایی که هرگز رویای قهرمان شدن در سر نداشتند. جنگ، به یک درد می خورد: خودمان را برای خودمان آشکار می کند.
(نظرمو در مورد کتاب اخر این متن گفتم) -ستوان ، اغلب از خودم میپرسم چه چیز یک مرد را وادار میکند تا شغل سربازی را انتخاب کند. -این حس اغلب از سن ۱۷ سالگی شروع میشود.فیلم های جنگی.جان وین.ایا میتوانید تعداد جوانانی را که به خاطر فیلم های جنگی و جان وین مرده اند حدس بزنید؟ -بله ولی اگر کشته هم نشوند باز به چنین شغلی ادامه میدهند. -برای اینکه ضعیف و بی اراده هستند.برای اینکه میل دارند مردانگی شان را به خود ثابت کنند.برای اینکه فکر میکنند با یک تفنگ مرد میشوند.برای اینکه در ارتش نباید تصمیمی بگیرند ،در ارتش همیشه کسی هست که برایتان تصمیم بگیرد فقط باید حرفهایش را قبول کنید .
کتاب جذاب و جالبی بود هرچند اواسطش خسته کننده شد ولی اونقدر نکات مثبتش زیاد هست که ۴ ستاره ندم.موضوع اصلی همونطور که اساتید گفتن جنگ بین ویتنام و امریکاست و بیست صفحه اخر هم درمورد قتل عامی توی مکزیک هستش . کتاب پر از فلسفه بافی درمورد ذات بشر و وجدان و اینطور موارد هست که این نظرات با توجه به شرایط و محلی که نویسنده در اون قرار میگیره مدام دچار تغییر میشه و هرچی به اخر میرسیم و شیره روح و وجود فالانچی بیشتر کشیده میشه نتیجه گیری و خط فکریش پخته تر و قشنگ تر میشه. هیچی دیگه بخوندیش.
اوریانا فلاچی رو توی این کتاب بیشتر دوس دارم برعکس ��عروفیتش تو کتاب نامه به کودکی که هرگز زاده نشد
کل کتاب کتاب برام مثل همه کتاب های خاطرات جنگ جالب بود ولی فصل آخر واقعا خوب بود نکه بگم فصل اخر و میخوندم کافی بود نه انگار باید اروم اروم کل کتاب رو میخوندی تا برسه و فصل اخر و بخونی و بفهمی که چی میخواد بگه "اگر تو سوپت را با چنگال بخوری ، فورا به تو می گویند دیوانه ای و تورا به تیمارستان می برند ولی اگر هزاران نفر را این چنین قتل عام کنی، چیزی به تو نخواهند گفت و تو را به هیچ تیمارستانی نخواهند فرستاد .
اولین بار درباره جنگ ویتنام تو فیلم this is us شنیدم و کمی قبل تر تو یکی از پیج های اینستا درباره جغرافیای سیاسی ویتنام خوندم ک چقدر خوبه از نظر جغرافیایی و امریکا پا شده ازون سر دنیا اومده این طرف و ... "چه طور عملی که اگر در زمان صلح اتفاق می افتاد ، فریاد قضات ، روانشناسان و کشیشها را بلند می کرد ، در زمان جنگ برای کسی اهمیتی ندارد ."
خیلی خوشحالم که این کتاب به صورت روزانه نوشته شده میشه تغییرات رو به مرور زمان توش حس کنیم تغییر احساس ، افکار و ... خاطرات روزانه قابل اعتماد ترن از خاطراتی که بعد یک واقعه نوشته بشن با ناهمخوان های ذهنی کمتری همراه میشه نویسنده و خطاهای ذهنی رو هم به همون نسبت کم میکنه [تاثیرات کتاب کی بود کی بود :)))] "می دانی اگر جنگ نبود و کشور من اینهمه زجر نکشیده بود ، من خوبی و خوشی همه را می خواستم."
"آنرا چنان آزاد خواهیم کرد که دیگر هرگز از دستش ندهیم "
نمیدونم ویتنام در حال حاضر در چ حالیه ، سرچهم کردم ولی بازم دقیق نفهمیدم ولی امیدوارم آرزو قشنگشش برآورده شده باشه
نمیدونم چرا علاقه دارم به خوندن خاطرات جنگ. تنفر بیشتر از خوی حیوانی بشر یا لذت ازون خرده انسانیت ها توی اون همه سیاهی ؟ "گاهی برای بشر بودن باید مرد "
چه میشه گفت راجع به کتاب؟ وقتی میخونی خودش گویای خیلی چیزهاست. در همین حد بگم خوندنش واجبه واسه کسایی که میخوان نهایت بالا و پایین روان آدم رو بفهمن اونم بسته به موقعیت و شرایط خاص.
Leí Nada y así sea hace casi tres décadas en el colegio con motivo de la semana por La Paz que cada año celebrábamos con diferentes actos. El libro profundiza en la crueldad de la guerra (en este caso particularizando en la de Vietnam) para hacernos reflexionar sobre el sinsentido de la misma y los límites del ser humano.
Si la leyera hoy, con 43 años, estoy seguro de que la puntuaría con cuatro estrellas porque el libro bien lo vale, pero en aquel momento, con 15/16 años, tanta densidad/intensidad me abrumó, así que estas dos estrellas van sobre todo para los encargados de seleccionar las lecturas obligatorias en el colegio. Mi idilio con los libros fue, es y será inquebrantable, pero durante años observé que lejos de motivar a mis compañeros de clase a seguir leyendo… provocaron el efecto contrario.
Desconozco si hemos mejorado en algo y en la actualidad las lecturas en colegios e institutos se orientan de otro modo buscando más “enganche” y menos “valor literario adulto”. Ojalá sí porque me apena que en mi cuadrilla de amigos del colegio los que leemos con asiduidad y amamos los libros seamos minoría. Una minoría muy minoritaria.
Non è facile commentare un libro come questo. Riletto dopo tanti anni, credo di averlo veramente "capito" solo oggi. Al momento riesco a definirlo con un'unica parola: straordinario.
E che nessuno venga a dirmi che la Fallaci con l'età è cambiata, impazzita, rincitrullita. Qui ci sono lo stesso rispetto per l'Uomo, lo stesso orrore per la violenza e la guerra, lo stesso amore per la vita che si ritrovano nelle opere della maturità. Per accorgersene, basta leggerle.
کتاب شرح مستقیم و بدون واسطهای از جنگ ویتنام را ارائه میکند. نگاه صریح و شفاف یک خبرنگار را شاهد هستیم از اتفاقاتی برخی از آنها را در قالب عکسهای مشهور این جنگ قبلا دیدهایم. علاوه بر این شرح صریح و رک از ماجراهای جنگ، راوی نگاه شخصی و احساسی خود را هم در خلال روایت بیان میکند که اغلب این نگاه قضاوتگر و کمی یکجانبه و پر از سانتیمانتالیزم است. قسمتهای روایتهای خبرنگاری از درونیات ارتش آمریکا و مصاحبهها خیلی جالب است. اما قسمتهای احساسی آن را چندان نپسندیدم. خیلی اوقات خسته کننده بود. همچنین نگاه سطحی یک فرد غربی به شرق و شرقیها را میتوان در این اظهار نظرها دید. برخی سطور کتاب را خالی از دستکاری ایدئولوژیک اوریانا فالاچی ندیدم.
چند روزه کتاب رو تموم کردم و مدام نوشتن نظرم رو براش به تعویق میندازم.. سخته نوشتن راجع به این کتاب.. اکثر کتابهای که راجع به جنگ میخونم خیلی دوستشون دارم و در عین حال از اون کتاب متنفرم.. به خاطر همه ی تلخی ها و زشتی هایی که تو کتاب اومده.. چون جنگ همیشه تلخ و زشت و دردناکه.. کتاب گزارشی از دست نوشته های اوریانا فالاچی هست وقتی که برای تهیه گزارش راجع به جنگ ویتنام به اونجا میره.. دست نوشته هایی که در اون مدام به دنبال جواب سوالی میگرده که خواهر کوچکش پرسیده: زندگی یعنی چه؟ دست نوشته هایی که در اونها احساساتش رو راجع به اتفاقاتی که تو جنگ براش میفته بی پرده میگه و این بی پرده گفتنش کتاب رو جذاب تر کرده.. در اکثر قسمت های کتاب مثل خود فالاچی مدام از خودم میپرسیدم واقعا میشه به بشر امیدوار بود؟.. به بشری که جنگ راه میندازه.. آدمها رو به بهونه های مختلف میکشه (که هر بهونه ای باشه به نظرم بی ارزش و غیر قابل قبوله)، سربازهایی رو به جنگ میفرسته و به کشتن میده که اکثرشون دوست ندارن اونجا باشن و فقط از ترس میجنگن، و زشتی های زیادی با این جنگیدن ها از خودش به جا میزاره... اما فالاچی وسط این همه زشتی ها گاهی چیزهایی پیدا میکنه که با خودش فکر میکنه هنوز میشه.. هنوز امید نمرده.. و این امیدش من رو هم امیدوار میکرد..
فالاچی در قسمتی از کتاب نوشته: تو میدانی ویتنام برای من فقط وسیله ای بود برای یک تحقیق و این تحقیق را من هر جای دیگری هم میتوانستم دنبال کنم. در جاهای دیگر هم مردان، مردان را میکشند، یا به دلیل وظیفه یا به دلیل خیال پروری و رویا. اگر ویتنام را انتخاب کردم برای این بود که مصیبتش یک سمبول شده بود و برای اینکه این سمبول به زندگی روزانه ما وارد شده بود. و با تمام اینها هیچ جای دیگری غیر از ویتنام نمیتوانست به من بهتر ثابت کند که برای قاتل شدن لازم نیست نازی بود، و به نام دموکراسی، آزادی خواهی و محبت هم میتوان به همان اندازه که به نام رایش بزرگ قتل عام کردی، قتل عام کنی.
در قسمت دیگری از کتاب، فالاچی با یکی از سربازها گفتگو میکند: نورمن:... میدانی، اصلا از کشتن خوشم نمیآید. من نمیدانم چرا باید کشت. دلم میخواهد همه به جای مردن، زنده و خوشحال باشند، من خیلی ها را کشته ام. ولی در آن موقع فکر هیچ چیز را نمیکنیم فقط به تلافی کشته شدن دوستانمان ما هم میکشیم. از این دنیا بیزار میشویم و در آن موقع دشمن برای ما نماینده ای از این دنیای کثیف جنگ است. ولی بعد از کشتن دشمن، پشیمان میشویم و با خود میگوییم "خدایا، مرا ببخش، خدایا" پس چه وقت این جنگ لعنتی تمام میشود. فالاچی: نمیدانم نورمن، ولی بالاخره یک روز تمام میشود. نورمن: آره آنوقت یک جنگ دیگر راه می اندازند. همیشه همینطور بوده، چون کسانی که خواهان جنگ هستند همیشه به کنار و در امانند و دیگران را برای این کار میفرستند، ما را میفرستند. میدانی گور پدر پولدار شدن، گور پدر قهرمان شدن، من فقط میخواهم زنده بمانم همین و بس...
همیشه موقع خوندن جملاتی از این دست با خودم فکر میکنم چی میشد اگه همه ی سربازها تصمیم میگرفتند هیچ گلوله ای شلیک نکنند؟ هر دو طرف جنگ.. هیچ گلوله ای.. اونوقت چه اتفاقی می افتاد؟...
پ.ن: نسخه ای که من خوندم یه نسخه قدیمی چاپ سال 1350 بود که ورق هاش زرد شده بود و پوسیده بود.. خوندنش یه حس عجیبی داشت برام..
حسی که فالاچی از جنگ به آدم میده، و اینکه سعی میکنه تا جای ممکن آدمها رو قضاوت نکنه واقعا قابل تحسینه.
قلم نویسنده واقعا خیلی قویه، و من رو که از واقعا برانگیخت. تا حد خوبی بیطرف بود واقعا واجب شد که یه سر بریم ویتنام، این بهشت گمشده رو ببینیم..
راستی، سایگون همون هوشی مینه ی الانه، پایتخت ویتنام. ترانهای از خانوم جون بائز بود به اسم عروس سایگونی Saigon Bride و من الان متوجه شدم که کل ماجرا چی بوده..
کلا کتاب خیلی خوبی بود، جوری که میخوام بقیه کتابهای فالاچی رو بخونم، اگرچه بعضا با ایشون اختلاف نظر دارم:)
خودمان را بهتر بشناسيم و بدانيم كه همين است آن چيزي كه هزاران سال است با آدمي حمل ميشود. خشونت در روح و قلب يك يك آدميان از روز آغاز بوده است و خواهدش بود. شايد همين نگاه بتواند نشان دهد كه انسان بيچاره ترين موجودي ست كه در جهان پديدار شده است. بيچاره ترين و قابل ترحم ترين! براي خودش دين و خدا و معبد مي سازد تا سرپوش بگذارد بر بيچاره گي اش اما انسان جز اين نيست و گويي چاره اي هم براي نوعِ بشر نه نزديك چهل سال از ويتنام جنگ مي گذرد اما هر روز مدرن تر و دموكراتيك تر به كشتن يكديگر بر خواسته ايم و هيچ چيز تغيير نكرده است و نخواهد كرد و نمي شود مانند ميس اوريانا به بشر اميدوار بود. جهل ابدي كه گريبانگير بشر است هم صحه ي ديگري ست بر بيچاره گي اش. و بشر يعني يك يك ما كه در عين انسان دوستي به راحتي براي راه ندادن در اتوبان به يكديگر حاضريم يكديگر را تكه تكه كنيم، ويتنام كه پيش كش. به همين سادگي. بشر يعني جهل ابدي اين كتاب براي من يادآوري اين چيزهاست نكته: ترجمه پس از گذشت اين همه سال نياز به بازبيني دوباره اي دارد و حت��ن ويرايش لازم دارد. كمي خام دستانه است و البته چاره اي هم نيست كه تنها باازگردان موجود است
Libro strepitoso e illuminato. Una lucidità che lascia esterrefatti, soprattutto valutando oggi pagine di 40 anni fa. E poi è scritto da dio. Solo per la forma dell'italiano, per la dinamica fulminante e sobria dei periodi, questo libro andrebbe letto nei licei. In assoluto è il testo della Fallaci che preferisco.
اینجا مرز میان گزارش و اعتراف، میان قلم و اشک، میان جنگ و زندگی چنان باریک و شفاف است که گاه فراموش میکنی نویسنده یک «خبرنگار جنگی»ست، نه زنی زخمی از فاجعهی انسانی. اوریانا فالاچی در «زندگی، جنگ و دیگر هیچ» فقط گزارش نمیدهد، بلکه خودش بدل به بخشی از خاک، گلوله، و ترکش میشود؛ به عمق جنگ میخزد و با آن میجنگد، نه برای پیروزی بلکه برای شهادت حقیقت.
او به جای آنکه چون خبرنگاری بیطرف پشت خطوط دروغینِ جبههها پنهان شود، میایستد، نگاه میکند، مینویسد. و در این میان، ما را هم وامیدارد به نگاه کردن؛ نه از لنز دوربین، بلکه از چشمان سوختهی انسانی که در ویتنام، در خاورمیانه، در سایگون و تلآویو، ردپاهای مرگ و امید را به چشم دیده. او جسورانه مینویسد، با عصبانیتی مقدس، و خشمش نه از جنگ که از دروغهاییست که آن را توجیه میکنند.
زبان فالاچی خونسرد نیست؛ پرشور و شخصیست. پر از تناقض، پر از سؤالاتی که جواب ندارند، و همین است که خواندنش را بدل به تجربهای انسانی میکند. او در میدان جنگ، میان گلوله و جسد و کودک، دنبال «حقیقت» نمیگردد؛ به دنبال انسان است. و وقتی پیدایش نمیکند، به ما زل میزند و میپرسد: "تو چه میکنی؟ چرا هنوز زندهای؟"
در این کتاب، فالاچی از فاصلهگذاری خبری، از ژست بیطرفی فراتر میرود؛ خودش را به میدان میفرستد، تیر میخورد، تب میکند، بالا میآورد، و همچنان مینویسد. در لحظههایی که کلماتش از کنترل خارج میشوند، انگار تنها راه زنده ماندن برای او نوشتن است.
در بخشی از کتاب، او از مردی در حال مرگ میپرسد: «تو چرا جنگیدی؟» و جواب مرد، نه پاسخی تاریخی یا ایدئولوژیک، بلکه یک آهِ انسانیست. فالاچی این آهها را جمع میکند، آنها را به گزارش بدل میکند، و سپس آن گزارش را با جان خودش مهر میزند. اینجاست که میفهمی چرا نام کتاب «زندگی، جنگ و دیگر هیچ» است؛ چون در نگاه او، جنگ و زندگی آنقدر به هم تنیدهاند که چیزی جز «هیچ» باقی نمیماند.
این کتاب، سوگواریایست برای حقیقت، برای معنا، برای انسان. و فالاچی، نه فقط یک گزارشگر، که سوگوارِ خشمگینیست که قلمش را به عنوان شمشیر انتخاب کرده. اگر میخواهی جنگ را نه با عدد و آمار، بلکه با گوشت و خون بفهمی، این کتاب را بخوان. نه برای تحلیل سیاسی، بلکه برای تجربهی زیستن در آستانهی مرگ، برای شنیدن زنی که میان انفجارها هنوز فریاد میزند:
يك تجربه استثنايي از ذات بد بشر در مقابل ذات خوب بشر فالاچي براي من دررتبه اول نويسنده هاست چون رئال مي نويسه و به معني واقعي كلمه روح بيقراري داره و هيچ چيز آرومش نميكنه صفحه هاي آخر كتاب ميگه آخرين حربه قدرتها براي آروم كردن مردم و اين كه دنبال حقشون نباشن مواد مخدره اينطوري هيچ چيز براشون مهم نيست.آزادي، حق و حقوقشون، و... يك نگاهي به رشد اعتياد تو كشورها چقدر اين حرف رو براي من تاييد كرد اگه كتاب خون هستين كه هستين حتما فالاچي رو بخونين مصاحبه با تاريخ. نامه به كودكي كه هرگز زاده نشد و...
زندگی، جنگ و دیگر هیچ گزارشی از سفر اوریانا فالاچی به ویتنام و مکزیک است. اوریانا فالاچی موفق به دریافت جایزه بانکارلا ۱۹۷۰ برای این کتاب شد.
چاپ این کتاب بعد از جنگ ویتنام نه تنها برای فالاچی شهرتی جهانی به بار آورد که حتی باعث شد بسیاری از آنها که از جنگ ویتنام دفاع میکردند نیز از کرده خود پشیمان شوند. «زندگی، جنگ و دیگر هیچ» را شاید بتوان یکی از موثرترین کتابهای ضد جنگ تاریخ دانست. کتابی که از دید بعضی شاید بهترین کتاب ضد جنگ تاریخ هم لقب بگیرد! عکسی که بر روی جلد این کتاب است تصویری است واقعی از رییس پلیس ویتنام، تصویر اعدام مردی شورشی، تصویری که توانست دنیا را تکان دهد و بسیاری معتقدند انتشار این عکس شکست آمریکا در جنگ ویتنام را قطعی کرد. عکسی که بعدها موضوع کتاب فالاچی شد.
جنگ ویتنام همیشه برام جذاب بوده، مخصوصا روایتهای غیر رسمی از این جنگ، هیچ وقت فرصت نکرده بودم دنبالش برم، این کتاب رو هم دوستی بهم هدیه داد و بهونه ای شد بخونمش عمده ی کتاب در مورد ویتنام هست و قسمت مکزیک که روی جلد اشاره شده خیلی خیلی کمه، شاید کمتر از ۱۰درصد از حجم کتاب اما واقعا خیلی خوب روایت رو منتقل کرده، همون چیزی که من دنبالش بودم، حس و حال طرفین... شاید هم این انتقال کامل احساسات به خاطر زن بودن نویسنده به خوبی انجام شده
از جنگ بیزارم. سال 1971 فیلیپ زیمپاردو آزمایش زندان استندفورد رو که انجام میده همزمان با جنگ ویتنام و جایزه گرفتن اوریانا هستش، این همزمانی برای من خیلی جالب و در عین حال ترسناکه .خود زیباردو تو تدتاک سال 2008 این آزمایش رو با رفتاری که با زندانی های ابوغریب سال 2004 شده مقایسه میکنه در حالیکه همون سال 1971 هم نمونه بارزش تو ویتنام و مکزیک اتفاق افتاده. جنگ و قدرت و خشونت مزخرف هستن و این کتاب به بهترین نحو این مزخرف بودن رو به تصویر می کشه.
متاسفانه با کتاب ارتباط چندانی برقرار نکردم . شاید در مودش نبودم شاید هم کتاب جوری بود که نتونست اون حسی رو که در هنگام مصاحبه ها و بازدید وقایع توسط نویسنده رو به من مخاطب القا کنه . نکته دیگه این که تحولی در نویسنده در طول کتاب برای من دیده نشد البته تا نصفه بیشتر نتونستم کتاب رو تحمل کنم . شاید وقتی دیگر باید بیام سراغش شاید !
اوریانا فلاچی، بدون شک یکی از محبوب ترین نویسنده های من هست...چون توی کتاباش از واقعیت می نویسه..واقعیتهایی که ما بعضی وقتا دوست نداریم بدونیم و چشمامون رو می بندیم...توی این کتاب ، به خوبی چهره ضد انسانی و ضد ارزشی جنگ ترسیم شده..شجاعت این نویسنده واسم تحسین بر انگیزه...
الان مصاحبهام با كي را براي روزنامهام فرستادم. و حالا سوار يك تاكسي ميشوم و به گوواپ ميروم تا او را پيدا كنم. آيا او مرا خواهد شناخت؟ يك هفته گذشته و بچهها زود فراموش ميكنند. اميدوار باشم كه به پيشوازم بيايد، كه لبخند بزند، كه مرا بشناسد.
شب كمي از در سبز رنگ گذشته بودم كه به طرف حياط پيچيدم. او آنجا نبود. بعد به خوابگاه رفتم و يكيك بچهها را نگاه كردم، آنجا هم نبود. راهبه در تراس به من پيوست و خيلي عصباني بود، بهطوري كه دايم دستهايش را تكان ميداد. ميدانم كه دلش ميخواهد بداند چرا خانمي كه آن روز همراه من بوده امروز با من نيامده. برايش گفتم كه وقت نداشتم تا خانم ترانتيآن را با خبر كنم. ولي او فرانسه نميدانست و بايد منتظر راهبه ديگري ميشديم كه فرانسه بلد بود. بالاخره آمد. كوچك، پير، مهربان. - بفرماييد؟ ميتوانم كمكتان كنم؟ بله؟ - بله خواهر، من هشت روز پيش اينجا آمدم و ... - بله، ميدانيم، ميدانيم. - و در حياط، يك دختر كوچك بود ... - دختر كوچك اينجا زياد است ... - بله، البته ولي آن يكي ... - اسمش چه بود؟ - نميدانم. او با تعجب مرا نگاه كرد: - ميتوانيد برايم بگوييد چه شكلي بود؟ - بله، البته. يك پيشبند آستين بلند داشت و در حدود سه ساله بود. مريض نبود و ... - اينجا دختران كوچك سهسالهاي كه مريض نباشند و پيشبند آستينبلند داشته باشند زيادند. نميتوانيد بهتر بگوييد؟ - يك صورت گرد داشت و بيحركت نشسته بود آنجا، در حياط، روي سنگ نشسته بود و ... - نميتوانيد بهتر توضيح بدهيد؟ - نه خواهر، نمي��توانم. ولي اگر او را ببينم خواهم شناخت. و ميدانم كه او هم مرا خواهد شناخت. خواهش ميكنم كمكم كنيد تا پيدايش كنم. - بله، سعي ميكنم، بله.
شروع كرديم به گشتن. اول حياط را و بعد يكيك خوابگاهها را. كار وحشتناكي بود چون راهبه براي آرام كردن من بچههاي ديگري را نشانم ميداد و مخصوصا روي يك نفر خيلي اصرار كرد چون موهايش قهوهاي بود و چشمانش عسلي رنگ و گفت كه چهقدر يك ويتنامي با موهاي قهوهاي و چشمان عسلي كمياب است. و چنان صحبت ميكرد كه گويي راجع به اسبي حرف ميزد كه مفاصل محكمي دارد و در همه مسابقهها برنده ميشود. دخترك مو قهوهاي و چشم عسلي چنان به من خيره شده بود كه انگار ميگفت: "چرا مرا انتخاب نميكني؟ هان؟ چرا؟" ولي من او را ميخواستم و داشتم از پيدا كردنش نااميد ميشدم و تصميم گرفتم جست و جو را براي وقت ديگري بگذارم كه ناگهان راهبه به يادش آمد كه شش روز پيش چند بچه را به پرورشگاه گيادين منتقل كردهاند، چون آن بچهها امراض بخصوصي داشتند. او گفت: "بله، حالا كه بيشتر فكر ميكنم يادم ميآيد كه در بين آنها دختري بود كه با تعريفهايي كه شما ميكنيد شباهت داشت. ولي اگر اشتباه نكنم، او كور بود. بله كاملا كور بود خانم."
من يك لحظه ساكت و بيحركت ماندم، و بعد از راهبه تشكر كردم و بهطرف در رفتم، خارج شدم، يك تاكسي صدا زدم، تاكسي ايستاد، سوارش شدم و بدون اضافه كردن كلمهاي به راه افتادم. بدون آنكه بپرسم "كدام پرورشگاه گيادين؟"
و حالا حاضرم هزار بار ترس، مثل ترسي كه از رفتن به خهسان به من دست داد، هزار گلوله، مثل گلولههايي كه در هوئه به من اصابت نكردند، هزار محروميت، تمام محروميتها، تمام خطرها، تمام وحشتهايي را كه در ويتنام شاهد بودم و بالاخره، چه ميدانم، هرچه را كه هست و نيست بدهم تا فقط بتوانم يك جمله را بر زبان بياورم: "كدام پرورشگاه گيادين؟" و اين جمله را نگفتم. بدون آنكه آن را گفته باشم، اينجا هستم، و روي ميز كوچكي خم شدهام و مبهوت شبي هستم كه تمام ندارد. جنگ، به يك درد ميخورد: خودمان را براي خودمان آشكار ميكند.