Ποιήματα: Εκλογή

by Κώστας Ουράνης

Ο Ουράνης είναι από τους ποιητές που αγαπήθηκαν πολύ στην εποχή τους. Όπως αρκετοί άλλοι σύγχρονοί του - και σύγχρονοί μας -, όφειλε τη δημοτικότητά του σε λόγους άσχετους με την ποίηση. Ο εξωτισμός του, λόγου χάρη, ήταν ένα από τα κύρια στοιχεία της γοητείας του. Ταξιδιώτης ο Ουράνης (όχι μόνο στα πεζά, αλλά και στα ποιήματά του), ανταποκρίθηκε σε κάποιους πόθους που ήταν κυρίαρχοι σε μια εποχή, κατά την οποία τα πάτρια τοπία είχαν γίνει ασφυκτικά και, από το άλλο μέρος, οι άνθρωποι δεν είχαν ακόμα καταλάβει πόσο μικρός είναι ο πλανήτης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα πρώτα του κιόλας ποιήματα (Σαν όνειρα, 1909, Spleen, 1912), στα οποία το ρίγος ταξιδεύει εν είδει αποσκευής, είχαν κάμει γνωστό τον Ουράνη. Κι όμως όχι μόνο ο ίδιος πολύ σύντομα τα απαρνήθηκε, αλλά και οι κατοπινοί του τα μέτρησαν τόσο λίγο, ώστε ο Λίνος Πολίτης να μιλάει για «μια ουσιαστικά συλλογή του, τις Νοσταλγίες». Είναι αλήθεια πως όσο κυλούν οι δεκαετίες, τόσο λιγότερο «νέα» γίνονται εκείνα τα ρίγη. Με τους όρους αυτούς, ποιο νόημα μπορεί να έχει μια αναφορά στον Ουράνη στην καμπή του αιώνα; Ή να δείξει «σε τι σταθμούς ευρισκότανε η γλώσσα, η διανόησις, η κατεύθυνσις της ζωής και η αντίληψις της Τέχνης στην εποχή του» ή να ερευνήσει αν ο Ουράνης δεν ήταν μόνο επικαιρικός ποιητής.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΑΠΟ ΤΟ SPLEEN
Veillees mornes

ΑΠΟ ΤΙΣ ΝΟΣΤΑΛΓΙΕΣ
Νοσταλγίες
Εαρινή βραδιά
Μοναξιά
Ακουαρέλλα
Fontaine de Medicis
Πάν
Δειλινά φθινοπώρου
Ερώτων Θάνατοι
Δον Κιχώτης
Edward VI
Η Φράγκισσα
Ιουλιανός
Damnatio memoriae
Στη Σαλαμάγκα
Η κατάκτηση του Βυζαντίου
Μακάριο
Ασέλγεια
Φθινόπωρο εξορίας
Το κορίτσι των δεκατριών χρόνων
Η ζωή μου
Φθινοπωρινό πάρκο
Ταξίδι στα Κύθηρα
Βραδιά σε μοναστήρι
Μακαριότητα
Ζωή
Γιατί
Αξιοπρέπεια
Επιστροφές Ι-ΙΙΙ
Vita nuaova
Περαστικές
Στη θάλασσα
Στο δρόμο του Ντολμά Μπαξέ
Νοσταλγία
Έρωτα Θάνατος
Η μπαλάντα της ζωής μου
Τα μάτια
Θα πεθάνω ένα πένθιμο του φθινοπώρου δείλι
Έρωτα θάνατος
Προσευχή στο Θεό για όλους τους δυστυχισμένους
Παρισινό τραγούδι
Θύμησες
Επίλογος

ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΠΟΔΗΜΙΕΣ
Πάψετε πια
Κορίτσια του παλιού καιρού
Ξεκίνημα
Ταορμίνα
Άδεια ζωή
Πότε θ' ανοίξουμε πανιά
Είναι κάποια νησιά
Ένα καράβι φεύγει
Too late
Της αγάπης
Η αγάπη
Ξεριζωμένοι
Είναι ως να ζω
Οι νέες των επαρχιών Ι-ΙΙΙ
Στη γειτονιά πού πια δε ζοϋμε
Είμαστε μέσα στη ζωή
Τους ναυτικούς τους γέρους συλλογίζουμαι
Εγκαταλειμμένοι κήποι
Δέηση στον παραστάτη άγγελο Ι-ΙΙΙ
"Senhora dos Remedios e da boa morte"
Άλλο δεν έκανα
Ζω σ' ένα σπίτι
Μέσα στον κόσμο
Μάσκες

ΑΠΟ ΤΑ ΤΡΑΓΟΓΔΙΑ
Άκου να παίζουν οι τσιγγάνοι
Απόγονος
Μπρος στην απέραντη ερημία
Μεσαίωνας
Η ζωή η καθημερινή
Δράμα
Κυρία
Δειλινά πένθη
Η γριά
Μοναστήρι ΜΙ
Ερώτων θάνατος
Νιώθω
Λυτρωμός
Πώς μακαρίζω
Νιώθω πώς έζησα άλλοτες
Είναι η ζωή μου ένα αύριο
Δειλινό φθινοπώρου
Vixit
Οι άρρωστοι Ι-ΙΙ
Οι Σειρήνες
Τους ναύτες συλλογίζουμαι
Το μάταιο τραγούδι της μάταιης αναμονής
Η γυναίκα που θα 'ρθει
Μενουέτο
Η λαίδη Ουκουλελέ
Αν νοσταλγώ
Λιακάδα χειμωνιάτικη μιας Κυριακής
Όραμα ελληνικό
Κηφισόδοτος
Αλλοτες καί τώρα Ι-ΙΙ
Ερωτικά Ι-VI
Ύμνος στην άνοιξη Ι-ΙΙΙ

Genres: Poetry

191 pages, Paperback

First published January 1, 1953

About the author

Ο Κώστας Ουράνης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και το πραγματικό του όνομα ήταν Κώστας Νέαρχος. Ο πατέρας του Νικόλαος Νέαρχος καταγόταν από την Κυνουρία και η μητέρα του Αγελική το γένος Γιαννούση από το Λεωνίδιο Αρκαδίας, όπου ο Ουράνης πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Στη συνέχεια φοίτησε στο Γυμνάσιο του Ναυπλίου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Κωνσταντινούπολη (Ροβέρτειος Σχολή και Λύκειο Χατζηχρήστου).

Το 1908 ήρθε στην Αθήνα και συνεργάστηκε για σύντομο χρονικό διάστημα με την Ακρόπολη του Βλάση Γαβριηλίδη. Έφυγε για σπουδές στην Ευρώπη, προτίμησε όμως την κοσμοπολίτικη ζωή, μπήκε στους κύκλους των μποέμ και προσβλήθηκε από φυματίωση. Νοσηλεύτηκε δυο χρόνια στην Ελβετία σε σανατόριο του Νταβός. Εκεί γνώρισε την πρώτη του γυναίκα Μανουέλα Σαντιάγκο από την Πορτογαλία, με την οποία χώρισε αργότερα και γύρω στο 1930 παντρεύτηκε την Ελένη Νεγρεπόντη, συγγραφέα και κριτικό της λογοτεχνίας, γνωστή με το ψευδώνυμο Άλκης Θρύλος. Το 1920 διορίστηκε γενικός πρόξενος της Ελλάδας στη Λισαβόνα και επέστρεψε τέσσερα χρόνια αργότερα στην Αθήνα, όπου άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος (διευθυντής στον Ελεύθερο Λόγο, συνεργάτης στο Νουμά, τη Δάφνη, τον Καλλιτέχνη, τα Γράμματα (Αλεξάνδρειας), τη Νέα Ζωή (Αλεξάνδρειας), τη Μούσα, το Ελεύθερο Βήμα, τον Ελεύθερο Λόγο, τον Εθνικό Κήρυκα της Αμερικής κ.α. ). Ταξίδεψε πολύ, όμως η κατάσταση της υγείας του που δεν αποκαταστάθηκε ποτέ και επιδεινώθηκε μετά τη γερμανική κατοχή τον ανάγκασε να περιοριστεί στην Αθήνα. Πέθανε το 1953 από καρδιακή προσβολή στο σανατόριο Παπανικολάου.

Η αγάπη του Κώστα Ουράνη για τη λογοτεχνία χρονολογείται από τη νεανική ηλικία του. Μαθητής ακόμα στη Ροβέρτειο Σχολή έγραψε ένα ποίημα για την καταστροφή της Αγχιάλου και το 1908 εμφανίστηκε στις στήλες του περιοδικού Ελλάς. Η επίσημη εμφάνιση του όμως στο χώρο της λογοτεχνίας σημειώθηκε το 1909, όταν δημοσίευσε τη νεανική ποιητική συλλογή του Σαν Όνειρα, την οποία αποκήρυξε αργότερα, θεωρώντας ως πρώτη δημιουργία του τη συλλογή Spleen, που τύπωσε το 1912. Ακολούθησαν οι Νοσταλγίες (1920) και οι Αποδημίες, ποιήματα που δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά και εφημερίδες, και συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά μετά το θάνατο του ποιητή στην έκδοση Ποιήματα του 1953. Ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία (Αχιλλεύς Παράσχος), την ταξιδιωτική λογοτεχνία (Sol y sombra, Σινά, το θεοβάδιστον Όρος, Γλαυκοί δρόμοι , Ταξίδια στην Ελλάδα και άλλα), το χρονογράφημα, τη συνέντευξη, ενώ εξέδωσε επίσης την κριτική μελέτη Κάρολος Μπωντλαίρ (1918).

Ο Ουράνης τοποθετείται ανάμεσα στους λεγόμενους παρακμιακούς ή νεορομαντικούς έλληνες ποιητές του Μεσοπολέμου (Καρυωτάκης, Άγρας, Λαπαθιώτης, Κλέων Παράσχος και άλλοι) και καθοριστική ήταν η επίδραση που δέχτηκε από το Μπωντλαίρ. Το έργο του χαρακτηρίζεται από έντονες συμβολιστικές επιρροές με κυρίαρχο τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, το μελαγχολικό τόνο, το αίσθημα της ανεκπλήρωτης ευτυχίας, της νοσταλγίας, της πλήξης και τη διάθεση φυγής, η οποία όμως υπονομεύεται από μια ρεμβαστική νωχελικότητα.

Reviews

[Nektaria · Rating 5 out of 5]

Κι από χαράν ανάβλυσε σαν προσευχή το κλάμα

Απλά τον λάτρεψα, τον λάτρεψα, τον λάτρεψα. Σαφώς επηρεασμένος από τον λοιπό κύκλο των καταραμένων και με τον όλο συμβολισμό/καρυωτακισμό/νοσταλγική, πένθιμη, πεσιμιστική διάθεση των υπόλοιπων της γενιάς του (όλα χαρακτηριστικά που λατρεύω απίστευτα), και, επιπλέον, μια νότα εντελώς δική του που δημιουργεί μια ξεχωριστή αισθητική... Απλά υπέροχος!

Τώρα - γυρίζω και κοιτάω
και τη ζωή μου αναμετρώ:
πόσο μεγάλη ήταν η φόρα
πόσο το πήδημα μικρό!...