Seitsemän elämääni

by Mo Yan, Riina Vuokko (Translator)

Hyväntahtoinen maanomistaja XXimen Nao surmataan Kiinassa 1948, kun Maon reformi panee viljelysmaat uusjakoon. Edes manalassa hän ei suostu tunnustautumaan riistäjksi, vaan vaatii oikeutta.

Ximen Nao pääsee palaamaan maan päälle kotikyläänsä, mutta ei ilman rangaistusta: mies syntyy uudelleen ensin aasina, sitten härkänä, sikana, koirana ja apinana, kunnes päätyy lopulta jälleen ihmishahmoon. Eri olomuodoissaan hän seuraa läheltä ottopoikansa Lan Lianin vaiheita. Tämä maakuntansa viimeinen itsenäinen viljelijä käy väsymätöntä taistelua kollektivisointia vastaan. Yhdessä Ximen Nao ja Lan Lian kokevat Kiinan kommunistihallinnon, kulttuurivallankumouksen ja nälänhädän vuodet - ja lukija tempautuu huimaan seikkailuun läpi Kiinan lähihistorian.

Mukana tarinassa vilahtelee myös ärsyttävä ja valehteleva kirjailijanplanttu Mo Yan.

Genres: Fiction, China, Historical Fiction, Nobel Prize, Chinese Literature, Fantasy, Asia

730 pages, Hardcover

First published January 1, 2006

About the author

Modern Chinese author, in the western world most known for his novel Red Sorghum (which was turned into a movie by the same title). Often described as the Chinese Franz Kafka or Joseph Heller.

Mo Yan (莫言) is a pen name and means don't speak. His real name is Guan Moye (simplified Chinese: 管谟业; traditional Chinese: 管謨業; pinyin: Guǎn Móyè).

He has been awarded the Nobel Prize in Literature 2012 for his work which "with hallucinatory realism merges folk tales, history and the contemporary". Among the works highlighted by the Nobel judges were Red Sorghum (1987) and Big Breasts & Wide Hips (2004), as well as The Garlic Ballads.

Chinese version: 莫言

Reviews

[İntellecta · Rating 4 out of 5]

Mo Yan tells us drastic and exciting the metamorphosis of the former great land owner Ximen Nao, who experiences the history of China from an animal perspective: donkey, bull, boar, dog and monkey. You learn a lot of news about the most populous country in the world with its ancient civilization. Ximen Nao is reborn, but as a donkey stallion. The donkey is now experiencing the complex history of the family's , as well as the changes introduced by Mao in the countryside from his perspective.

This novel has captivated me from the first moment. From the animal point of view, the author draws human nature from nature as deformed by the collective, but also by extreme situations such as famine and sexual obsession, or even power and over-acquired wealth. Mo Yan figures are plastic and colorful. The plot is often brutally, full of violence; Nevertheless, a sense of humor resonates - sometimes light and sparkling, sometimes pitch black and sarcastic, all the way to hard cynicism. Brutality, famine, absurd violence against animals, lynching and cruel torture scenes alternate with lyrical passages.
The novel ends with allusions to the unleashed brand fetishism and the increasing recklessness. On some chapters the author has constantly repeat himself, therefore 1 star deduction!!
Highly Recommended!

[Özgür Atmaca · Rating 5 out of 5]

İlk MO YAN kitabımı bitirmiş olmanın, 900 küsür sayfayı alt etmenin de verdiği büyük huzurla sonunda buradayım.

Kitap bir edebiyat atlası gibi baş döndürücü desem abartmış olmam. Ximen köyünün bir ferdi gibiyim. Sabah uyandığımda çiftlikte Ximen Baiyle kahvaltı edip, Lan Lianla ayaküstü sohbet edecekmiş gibiyim. Uzun bir süredir kitaptaki 5-6- karakterle birlikte yaşıyorum. Onlar anlatıyor ben dinliyorum.

Bir çerçi misali öteden beriye, oradan buraya, uzaktan yakına; Anılar, anlatılanlar, dönemler, haksızlıklar, Mao, siyaset, adalet, pişmanlık, acı, aşk vs. ve daha sayamadığım birçok kavramı önünüze getirip anlatıp, dinletip sessizce uzaklaşıyor.

MO YAN kalemini öyle güzel kullanmış ki 50 yılı betimlediği romanda konuşur gibi yazmış. Aynı zamanda Ximen Nao'nun koca bir devrim tarihine, sisteme baş kaldırışına, köylüler, çiftçiler, hayvanlar ve ötekiler! tarafından bakmak inanılmaz büyülü bir okuma deneyimi sunuyor.

Ne yazarsam yazayım 1000 sayfasını usandırmadan okutmayı başarmış bir kalemi özetleyecek cümle kuramam. Sanırım 2018 yılı okuma listemin en iddialı kitabı olacak.
Saygılar.

[Hakan · Rating 5 out of 5]

mo yan 43 günde ve elle yazmış bu dev romanı. kendi hesabıyla 43 günde el yazısıyla 430.000 sözcük. türkçede karşılığı 928 sayfa, dile kolay. romanı okumayanlar için akıl almaz bir şey bu. daha doğrusu, böyle yazılan bir metnin edebi değeri olabileceğini düşünmek zor. ama romanı okuduktan sonra nasıl yazıldığını öğrenmek hiç şaşırtmıyor. tam tersine romana çok uygun olduğunu ve bu romanın ancak böyle yazılabileceğini düşünüyorsunuz.

günümüzde kısacık bir roman için yıllarca çalıştığını, biraz da bununla övünüp dahası övgü bekleyerek açıklayan yazarlara alışkınken mo yan alçakgönüllükükle açıklıyor duruşunu. "çalakalem yazıyor" türünden eleştirilere hafif kızgın, o kadar. daha iyi-daha kötü, daha doğru-daha yanlış gibi bir durum yok zaten burada. iki uçtan, iki kutuptan bahsedilebilir ancak. birinde kaba tabirle "edebiyatçıların/sanatçıların" olduğunu söyleyebiliriz diğer tarafta ise hikayecilerin.

mo yan bir hikayeci. mükemmel bir hikayeci hem de. yaşam ve ölüm yorgunu'nu okurken ne kadar iştahla yazdığını/anlattığını ve hatta o iştahın arkasındaki tutkuyu, aşkı hissedebiliyorsunuz. mo yan farklı biçimler deniyor, anlatıcılarını-bakış açılarını değiştiriyor, kaba bir dille şiirsellik arasında gidip geliyor, bazen akla bazen duygulara sesleniyor, mizahı-ironiyi ustalıkla kullanıyor ama bunların hepsini hikayesi için, hikayenin hakkıyla anlatılması için yapıyor. daha doğrusu, hikaye biçimini seçiyor. köpek anlatacaksa köpek anlatıyor hikayeyi, şiir olması gerekiyorsa şiir yazılıyor. güldürmek istiyorsa güldürüyor, ağlatmak istiyorsa ağlatıyor hikayeci. aslolan hikaye olduğundan ve hikayeyi mükemmel bir hikayeci anlattığından biçim/kurgu doğallıkla, neredeyse kendiliğinden oluşuyor. bu böyle olmasa yaşam ve ölüm yorgunu'nun sadece kurgusu için yıllarca uğraşması gerekir yazarın.

mo yan mükemmel bir hikayeci. hikayeciliğiyle yakalayamayacağı okur yok ve mo yan yaşam ve ölüm yorgunu'nda hikaye okumanın tüm hazzını, yaşattığı tüm duyguları okura sunuyor. çin, tarihiyle, kültürüyle, insanıyla uzak mı size? yaşam ve ölüm yorgunu öyle olmadığını hissettiriyor. toprak reformunu, kültür devrimini, toplumsal değişimleri, dönüşümleri bildiğinizi mi düşünüyorsunuz? yaşam ve ölüm yorgunu bilmediğinizi gösteriyor. hissetmek, görmek için 928 sayfa okumaya değmez mi?

[Praj · Rating 5 out of 5]

Rides the fierce Lord Yama( God of death) to his somber destination, robustly plopped on the back of a water buffalo, waiting to pick the departed soul from the face of the earth. In the quest between Heaven and Hell, the soul lingers in the probability of its verdict. The shimmering blue skin contrasting the black hide of the animal becomes a petrifying vision. “Pray, pray from the heart, so the soul finds a place in heaven.”. The words of my grandfather keep ringing in my ears as I see Ximen Nao pleading in front of Lord Yama. A silent prayer subconsciously leaves my mouth at the sight of every passing funeral, even today, always. But, will my heartfelt words truly expunge the “sins” of the departed stranger on the final journey? Reincarnation, does the concept even find a genuine standing beyond its mythical realms? Heaven and Hell; does it even exist? If there is such a thing as “God of Death”, then why do tyrannical humans play the coveted role with such panache? Hell is right here on this very earth that at times makes death seem heavenly. Heaven is right here, residing within the tapered corners of a hellish life. Was my grandfather unaware of this perception when he used to tell me tales of reincarnation and the mortal sins that human souls are compelled to compensate? Or was he aware of it? The cawing of the crow becomes louder barging in my stream of thoughts. I angrily shoo it away, only to realize that later this year there will come a day on which I will be gazing deep into the crow’s eyes to question the proof of my grandparent’s soul residing within the bird, while it pecks into the 5-course meal that I shall offer on my window sill.

Human Chronicles

“This is not a personal hatred. This is class hatred.”

Man. Woman. Society prevails. Rich. Poor. Caste. Class. Societal segregation. Is it worth, the divisive techniques of human cataloging? To be born in higher or lower class is not a felony; the pre-meditated crime committed on the powerless is punishable. The hurricane of simmering wrath that brings along the arrogance of the newly anointed masters sweeping away grievances, does it then halt to classify between the good and the bad? The fine line trembling between in the roaring domains of justice and injustice is ruthlessly crushed in the race to gain “class martyrdom”. Ironically, humans corrupt freedom in the course of gaining autonomy. The dreams of a narcissistic egalitarianism are nurtured on the tombs of genuine ones. In the game of the oppressor becoming the oppressed and vice-versa, where does true martyrdom lies and in whose mausoleum? Fates are altered; dreams are disseminated from the communicative daises to create a fair and just society. To kill in order to gain, is this a fair and just society? And who eventually decides its staunch verdict? To be born with a silver spoon in a landlord class was Ximen Nao’s sin. Having two concubines and several impoverished peasants working under him his grave offense. Ximen Nao was neither a saint nor a sinner. Ximen Nao was a human being wrongly prosecuted. His only blunder was that he did not recognize the beginning and end of the love and hate cycle. Ximen Nao was a stranger to a world beyond riches. The Agrarian Land Reform (1950) prosecuted more thousands of landlords and as the burgeoning class war reached to its highest magnitude, it awarded the peasants back their land and animals while annihilating the class of landlord. The ideology of class hatred brought along with it viciousness and stringent prejudices that were carried through decade-long angst , eventually seeped into the lives of Lan Lian, Ximen Bai, Yingchun , Wu Qiuxiang and the Ximen progenies ; agonizing their already troubled lives. The revolution bequeathed the power to slaughter the discarded. With the onset of Communism as Hong Taiyue became a revolutionary martyr, the melodious sounds of an ox bone became louder and Lan Lian’s blue birthmark a shade darker.

“I’ve said it before. The only way I’ll join the commune is if Mao Zedong orders me too.”

Lan Lian, the inimitable “white crow” was not only China’s sole independent farmer but also the country’s lone hero. Submerged in the Communist mantra of “mine is yours and yours in mine”, the commune overpowered the very freedom of ownership that it once bestowed its beloved ‘peasant classes’. In the war of collectivism v/s independent, Lan Lian stood tall battling against every argumentative vulgarity and irrationality that was thrown at him by his comrades and family members. The hypocritical luminosity of the national and county bureaucracy glowed brighter than the gloomy moonlight that saw an obstinate yet, heroic man toil on his meager 1.6 acres land with his beloved “Blackie”, blissful in the fruits of his true ownership. The screams of joining the Commune deafened amid the dense sorghum stalks. To truthfully own a piece of land during the reign of People’s Commune was more precious than the virility quintessence within the horns of an ox.

“We are youth born in the era of Mao Zedong and though we have no choice in who we are born as, we do have a choice in which path to take.”

Ximen Jinlong in his survival through China’s most turbulent historical times becomes the momentous caricature of every child born and every adolescent that grew amongst the political upheaval that span for several decades. Jinlong’s predicament of adhering to the Lan v/s Ximen class battle was a reservoir for his futuristic incalculably ambitious goals. Over the course of the five-decade long socio-political pandemonium, China’s youth that births in various discordant circumstances become victims to their very own creations. Then be it Jiefang’s poignant persuasive ideologies in the battle between collectivism and independence, Kaifang, Ximen Huan and Fenghuang’s muddled lives or the irremediable anguish of Huzhu that bled more profusely than the throbbing capillaries in Hezuo’s fleshy long hair. The children of Mao’s era were forever lost in the hostilities of love and hate, disintegrating not only under their individual internal conflicts, but also those that were passed along through their parental and societal lineage. The proposal of a surrogate love was as susceptible as the prosthetic leg, for in the end both would be ravaged by famished stomachs amid a humanity drought.

Animal Chronicles

“When I was reborn as a donkey, I was reminded of Ximen Nao’s grievances and when I was reborn as an ox I was reminded of the injustice he suffered.”

Holding on to his inbred aggression and suffering without which his long lost earth would be worthless, Ximen Nao , once the revered landlord finds himself on a journey through several birthing canals of a donkey, an ox, a pig, a dog and a monkey as he travels through each of his chosen ranks of the animal kingdom moving closer with each step to the human territory . The enlightening expedition that witnesses Ximen Nao going through series of animal reincarnation, spans over 50 years commencing from the primitive bucolic landscape to the industrial new age rising on the periphery of a celebratory millennium. Through the humble eyes of the donkey, Ximen Nao excruciatingly views the aftermath of the crimes stemming from his lineage. He discovers the true meaning of love, but not without paying a bitter price for it. Through the trauma and the miseries of his loved ones, Ximen Nao concludes that the injustice he suffered as a human refuse to give in even to his woes of an animal. Life is inequitable and if humans are blinded by supremacy and hold on to fraudulent paths in torturing their own species, who would give a damn to those lowly animals. Through the strength of an ox, Ximen Nao stood by his most devoted “adoptive” son (Lan Lian) and the moralistic dignity that he seemed to have overlooked as human, implements through the heartbreaking yet laudable existence of an ox. Along with Lan Lian, Ximen Donkey and Ximen Ox become glowing symbols of integrity and loyalty in a place where betrayal and egocentricity was universal.

“Every pig born is a cannon shell fired into the stronghold of the imperialists, revisionists, and reactionaries. . . ."

“Mate for the revolutions”; “Bring benefits to people” slogans painted while alcoholic pigs paraded on the stage for the glorious dream of the Ximen Village Production Brigade Apricot Garden Pig Farm –a flourishing enterprise of New China. Pigs were essential in combat for if war ever came they would rescue the hungry soldiers with their meat. Ximen Pig, Diao Xiaosan and the numerous residences of the 'Apricot Garden Pig Farm' were a profitable business model to appease the whims and fancies of the most honoured revolutionaries of Gaomi County. No matter how much a pig rebels, ultimately in the battle against human v/s. scourge of pigs, the latter becomes a decaying carcass thrown by a filled stomach because even with the grandiose preferential treatment, a pig is still a pig and Ximen Pig a filthy and shameful part of the society. Why do animals strike people? Why do they rebel in their own obstinate ways? Have you ever wondered? Did Xu Bao envision the excruciating pain of the animal when he delightfully enjoyed his meal of freshly cut gonads? How would humans feel if they were castrated? How would humans feel if their faces were painted, bodies dowsed with tinted slogans and paraded on the stage as a combat enterprise for the betterment of the revolution? Oh, wait! Humans were no less than animals too. They were humiliated when their dignity and spirit of survival was castrated by the prejudicial soldiers of Commune. Their faces were indeed dowsed with red paint when they rebelled against the present authorities. Akin to the piglets that were used for gastronomic purposes, the minds of naive children were butchered by tyrannical “revolutionaries”. In the process of creating structure to humankind, man had turned animalistic. And they thought that the mongrel did not know any better, when Ximen Dog was dancing and singing at the Tianhua Square.

“The enemy is in the light, we’re in the dark. We see what we want to see, we can see them, but they can’t see us.”

Class warfare has been a constant sight in the existence of any boisterous civilization. The venom of class conflict and prejudices has trickled into the animal kingdom. The donkey having an aversion to the ostracized bastard mules , the pinkish Ximen Pig’s dismissal of the scrawny black boar and the acceptance by Ximen Dog for being a mere mongrel are striking examples that exhibits societal discrimination and the suffrage for being on the weaker end of the meted differential treatment. Albeit the societal class-strata, one is compelled to ask, how come when humans boasts of their species being of the highest order in evolution and degrade the lifestyles of mere animals, they themselves resort to their primal aggressiveness and animalistic traits making the rhesus monkey appear much more civilized than the very humans who tarnish their own civilization?


Life and Death Wears me Out

“Everything that comes from the earth shall return to it....”

Mo Yan is back with his self-depreciating mockery. But, unlike in The Republic of Wine, Mo Yan here is supposedly an ugly reincarnation of Lord Yama’s secretary whose obnoxious and prying demeanor makes him one of the worst Ximen Village citizens. Nevertheless don’t be fooled by this buffoonery as this is one of Mo Yan’s powerful works. Akin to his character’s proficiency of being a supreme wordsmith, Mo Yan artistically weaves a five decade political and historical panoramic view of the Chinese society through its trials and tribulations in the course of the Mao and post-Mao era. Every living being, be it human or animal or even the reddish-orange leaves of the Apricot tree, comes alive in this postmodernist folk-lore that spins a alluring web of magical realism encompassing metaphysical elements with satire, absurdity , simplicity , fantasy , yet keeping the essence of an hellish actuality that a country witnessed with valour. The citizens of Ximen Village thrive in their own insecurities overshadowing their survival; some come out of the sickly sweet abyss only to fall back again and then there are some like Hong Taiyue and Xu Bao who drown in their insanities. Once again, Mo Yan staying true to his literary spectacle carves heroes, cowards, loyalists and revolutionaries from the soil of Gaomi County; sycophancy and integrity oscillating between the pastoral and industrial juggernaut and the people of a metamorphosing China fail to remember where love ends and hatred begins and vice-versa. The cherished “little red flowers” that prided in the heroic chests they were pinned on, returned to the earth from where they had come.

“People in the 1950s were innocent, in the 1960s they were fanatics, in the 1970s they were afraid of their own shadows, in the 1980s they carefully weighed people’s words and actions and in the 1990s they were simply evil.”

In a place, at a time when the vast distance between the extremities of life and death were lessened by human fragility and scornful society; the journey between dawn and dusk was marred by hyper-realistic hotchpotch of heaven and hell. As my eyes were transfixed on to each inked word, my mind wandered through the streets of Ximen Village. Through the rustling of leaves over the Apricot Pig Farm, it searched for Ximen Pig and Diao Xiaosan; the ecstasy of love between Huahua and Naonao; Jinlong’s ambitious words, Hong’s musical ox bone; the moonlight’s ardent follower- Lan Lian,the coquettish triumphs of Qiuxiang , the scrumptious sound of Huzhu frying fitters which would send shivers down Ximen Nao; Huang Hezuo’s miraculous hair; Xu Bao’s bloody hands clutching fresh gonads; the valiant ox and while Jiefang cried for Yingchun, my nomadic mind finally reached in my courtyard. Reincarnation, is it really more than a spiritual myth? I may not believe in its institution, but if I was allowed to be reincarnated who would I come back as? The annoying crow is back and this time I share my piece of succulent watermelon with it and smirk at that cawing bird. While I ponder on my thought, somewhere in Ximen Village , Lan Qiansui gazed into Jiefang’s misty eyes and said:-

“My story begins on January 1, 1950....."

[Dmitri · Rating 4 out of 5]

“They tried to intimidate me with irritatingly loud brays. Don't be so stingy, you bastards, there's enough there for all of us. We have entered the age of communism, when mine is yours and yours is mine.”

“Why can’t you put those sad recollections out of your mind and seek happiness instead?" I knelt on the cold marble floor of Lord Yama's Hall. Great Lord, I said, I want more than anything to do that, but I cannot. When I was reborn as a donkey, I was reminded of Ximen Nao's grievances, when I was reborn as an ox, I was reminded of the injustices he suffered. These old memories torment me.”

“Hong Taiyue rushed up and rubbed my silky skin with his coarse hand. Baofeng, he said, I don't think treating a pig is worthy of your talent! The thought never occurred to me, Party Secretary, Baofeng replied as she picked up her medic kit. As far as I'm concerned, there's no difference between animals and humans."

"Pig Sixteen, he said, what kind of world are we living in? We're both pigs, so why don’t people treat us the same? Because I'm dark and you're light? Or because you're local and I'm not? Or is it because you're good looking and I'm ugly? What could I say to a moron like that? The world has never been fair.”

“After three reincarnations, Ximen Nao's memories still hung on, buried under a host of incidents over a period of many years. On a page of history in the distant past, I was her father she was my daughter. But now I was just a dog, whereas she was my dog-brother's mistress and the half sister of my master.”

“The dead cannot be brought back to life. Eeryone else has to keep on living, whether they do so by crying or laughing.”

- Mo Yan, 2006

************
Mo Yan wrote this 550 page epic in 42 days with an ink calligraphy brush (he doesn’t like writing on the computer) suggesting no errors or edits occured. William Goldblatt was translator, as with all of Mo’s work, using a process he calls domestification and foreignization to good effect. How the author got away with this subversive novel in 2006 isn’t a mystery; Xi Jinping hadn’t strode onstage yet. Mo’s 2012 Nobel Prize win couldn’t have pleased him too much as he ascended in the same year. Somewhat confusingly Mo is a character in his own book until it’s understood it begins in his Shandong village in January 1 1950, three months after the founding of the PRC on October 1 1949 and ends in 2000.

Ximen Donkey - 1
Ximen Nao is a wealthy and benevolent landlord who helps his tenant farmers through famine and does part of the work himself. He spent two years in Hell being tortured and was finally boiled in oil but granted a second chance by the God of Death Yama. He’d been shot in the face by the villagers he helped on orders of the party leader. With two blue skinned devils he is led past his execution place to his farm where he is reborn as a donkey, but with the mind of Nao functioning to observe the events at his home. A frozen boy he rescued has given birth to baby with his first concubine in the house. The land has been subdivided between new tenants and a communist party headquarters set up in their living space.

Ximen Donkey - 2
Lan Lian, Nao’s rescued laborer, refuses to join the village commune. He’s the master of the house now and married to the former concubine Yingchun, as Nao the donkey looks on in dumb rage. Hong Taiyue the party boss who ordered Nao’s execution threatens them if they don’t comply. Nao, used to his trough now, escapes to mate with a female donkey and saves her from wild wolves. The town gelder Xu removes one of his three gonads without his prior consent and Nao plots revenge. In 1958, the Great Leap Forward, Gaomi had the only functional steel furnaces managed by foreign trained experts, later to be arrested as rightists. During a terrible famine the donkey Nao is crippled and eaten by the mob.

Ximen Ox - 1
In the next transmigration Nao returns as an ox in the Ximen household. Lan Lian senses it is Nao his adoptive father. As the last independent farmer he is under constant pressure to join the commune. When the Cultural Revolution begins in 1966 he is targeted as a counter revolutionary. Author Mo Yan is a leader of the bullies, perhaps purging himself in fiction of a prior guilt. The ox Nao charges their persecutors, as Nao the donkey had kicked them, while seeing his son and nephew fight daily over collectivization. There’s empathy for animals in the traditional farming family lacking at the commune. The ox’s life is narrated by Jiefang, son of Lian, unlike the donkey’s story told by Nao.

Ximen Ox - 2
Spectacles of capitalist roaders and their running dogs are paraded in the marketplaces empty of food, leaving a trail of tears and blood. The Red Guards, a youth movement, take cues from perverse elders. Humiliated leaders are dressed in cruel costumes, including Hong Taiyue the former party boss, and beaten and kicked in public. Jinlong, adopted son of Lian, nearly blinds him with red paint in his face and parades him around with the ox, until a red flag falls on its horns and he stampedes the onlookers. Jiefang betrays his father and joins the commune, taking Nao the ox with him. Jinlong is denounced and made to plow fields. He puts a nose ring on the ox, who refuses to move, and beats it to death.

Ximen Pig - 1
Once again Nao is tricked by Yama and reborn as a pig with fifteen siblings, told from the viewpoint of Nao. As the biggest pig he is given extra food and planned to be a stud. He sucks his mother dry without sibling help and can stand and walk on two hoofs. Over a thousand pigs are brought to the farm in various states of bad health and Nao vows to keep his distance. He has bristly relations with one Diao, who looks like a wild boar, after it had soiled his private pen. Nao was the Pig King, based on his size and intelligence, and treated better. To prepare for a Central Committee inspection of the pig farm the swine are made to drink hard alcohol, bathed, shaved and painted with revolutionary slogans.

Ximen Pig - 2
Born in 1955 Mo Yan is old enough to remember the Cultural Revolution of the 1970’s and impact on the countryside. In winter half the pigs starve; Jinlong feeds them to people and pigs. Jealousy poisons Jinlong and Jiefang over Huzhu, but Mo Yan plans marriage for Jiefang to her twin sister Hezuo. Diao battles Nao for mating rights, but becomes blinded and castrated before Mao’s 1976 death. Nao leaves the pig farm, after killing Xu. In 1981 Nao returns; the collective is gone, business is growing under Deng. Hong rapes Bai, Nao’s former wife who kills herself after Nao bites off his testicles during the act. A war ensues between people and pigs; Nao dies while rescuing the Ximen children from drowning.

Ximen Dog - 1
Nao is sent to the womb of a dog without a chance to speak with Yama, born with two canine brothers and a sister. Lian and Yingchun were raising four children, of Jinlong’s and Jiefang’s and two other couples. China had reverted to independent farming, the land redistributed. The children return to their parents, each one given a dog. Nao leaves with Kaifang, son of Jiefang, who is climbing the Party political ladder in the early 90’s. Tired of his wife Hezuo he starts an affair with a friend’s daughter, Chunmiao, twenty years younger. When he asks for a divorce things start to fall apart. Book Four is told in alternating viewpoints of Jiefang and the dog, disorienting at first but able to be overcome.

Ximen Dog - 2
Hezuo confronts Chunmiao warning the downfall of both their families. After a family meeting with in-laws berating Jiefang, father beating him, he sacrifices family and career for his desire. Half brothers turn on one another unleashing a vicious cycle of violence. Jiefang and Chunmiao go on the run for five years in Xian until 1996. Jinlong’s plan to turn the Town into a Cultural Revolution theme park provokes riots among the old cadres; at his mother’s funeral he’s killed by former Party Secretary Hong. A series of deaths, young and old, follows including the dog who returns as a monkey. Nao is reborn to Jiefang’s son and his girlfriend as a human being at the midnight stroke of the new millenium.

This novel is a brilliant fusion of history and mythology, although rather long winded at times. Mo more than makes up for it with his imagination. The anthropomorphism is captivating; the world as seen through reincarnated animal eyes. The author paints a grim picture of the Great Leap Forward and Cultural Revolution which words can’t easily describe. It’s similar to Animal Farm, but one where animals are moral and the humans corrupt. There is an abundance of Chinese names and interfamily connections in the storyline; an ebook helps to cope with it. The manifestations of Nao correspond with the animals in the Chinese zodiac; twelve would be too many, so mercifully we are left with only four.

[Maziyar Yf · Rating 4 out of 5]

کتاب طاقت زندگی و مرگم نیست ، نوشته مویان ، نویسنده مشهور چین ، روایتی ایست خلاقانه و پرشور از انقلاب کمونیستی چین ، حوادث خونبار زمان انقلاب ، سالهای طولانی صدر مائو، مرگ او و حرکت چین به سمت سرمایه داری . این کتاب تاریخ 50 ساله ای از چین را در بر می گیرد ، تاریخی که سرشار از حوادث و فجایع خونین است .
در این کتاب مو یان واقعیت را با شوخی در آمیخته ، با زبانی تلخ به دورویی و بی عملی مردم طعنه زده ، از مبارزه فرد در برابر سیستمی تمامیت خواه و توتالیتر دفاع کرده ، فساد ماموران حزب ، طمع آنان در جمع آوری ثروت ، فساد اخلاقی آنان ، را به شکلی عریان در برابر دیدگان خواننده قرار می دهد .
دنیای واقعی کتاب ، با اوهام و جهانی سورئالیستی در هم آویخته و فضایی جادویی و بدیع برای خواننده می آفریند ، در این محیط شگفت انگیز ، نویسنده نقشی هم برای خود در نظر گرفته ، او مو یان را هم در دل داستان قرار داده و البته با طنز خاص خود ازاو شخصیتی ضعیف که موردتمسخر قرار می گیرد یاد می کند . نویسنده ، با رِندی مویان داستان را فردی که نمی شود به او اعتماد کرد ، دنبال دخترهای خوشگل می رود و نادان است توصیف می کند .
داستان م��یان با اعدام انقلابی مالکی جوان به نام شیمن نائودر دوران اصلاحات ارضی شروع می شود ، او به دوزخ برده شده و فرمانروای دوزخ ،یاما، او را به شکل خر یا دراز گوشی به ده سابق خود ، به میان کارگران و خانواده خود باز می گرداند ، تناسخ شیمن نائو چهار باردیگر در قالب گاو نر ، خوک ، سگ و میمون تکرار می شود ، هر بار او در قامت حیوانی با اندیشه های انسانی به میان انسانها بر می گردد ، فجایع زمان مائو مانند قحطی بزرگ ، انقلاب فرهنگی را به چشم می بیند ، تا بالاخره مائو می میرد ، سیاستهای سخت گیرانه او توسط دنگ شیائو پنگ اصلاح شده و سایه قحطی و اعدام های انقلابی از روستایی که خود دیگر وجود ندارد و در جریان پیشرفت به مجموعه ای از ساختمان ها تبدیل شده ، رخت بر می بندد .
شیمن نائو از فرمانروا یاما کینه دارد و کینه او هر بار و با هر مرگ هم بیشتر می شود ، اما کم کم درک می کند که راه رستگاری در پاکی کامل روح و تصفیه پلیدی های آن است و تا پیش از پاکی هم باید بارها در شکل های مختلف به جهان بازگردد . در پایان کتاب او به شکلی کودکی با ظاهری عجیب به داستان باز می گردد .
طاقت زندگی و مرگم نیست با انقلاب کمونیستی و رفتارهای افراطی مائو و طرفداران او آغاز می شود و هنگامی که ارزش های انقلاب کم رنگ شده است پایان می پذیرد .برخی از فجایع و جنایت های مائو مانند قحطی ، جهش به جلو ، تولید فولاد در خانه و قتل عام گنجشکها تنها نام برده می شود و نویسنده کاری به شرح بیشتر داستان و آنچه بر اهالی ده گذشت و رقم شگفت انگیز تلفات 38 میلیون نفر ندارد ،که البته این موضوع از باور پذیری داستان کاسته است .
شاید بتوان گفت مویان مواضعی متناقض نسبت به انقلاب کمونیستی چین دارد ، او که هم زمان و آشکارا سیاستهای مائو را به سخره گرفته همدلی هم با انقلاب و آرمانهای آن دارد .
در پایان کتاب طاقت زندگی و مرگم نیست ، اثری ایست سخت خواندنی و جذاب با طنزی سیاه که اگرچه از واقع گرایی کتاب کاسته اما با آفریدن جهانی خیالی و افزودن وهم و افسانه به داستان ، آنرا به اثری متفاوت و سرشار از نوآوری و خلاقیت تبدیل کرده است .

[Neli Krasimirova · Rating 5 out of 5]

43 günde kalemle yazılmış, Türkçe’de 936 sayfa...
İnsanın böyle bir şeyi yapabilmesi için zihnini çok başka bir seviyede kullanması gerek sanırım.
Mo Yan dünya edebiyatını Çince çeviriden okumuş, kendi ülkesinin de yalnızca kısıtlı alanını görmüş evrensel bir adam. Bu kitabında da 1950-2000 arası makro ölçekli insanlık hallerini Çin’in mikro yerleşim birimlerinden birinde anlatıyor. Reenkarnasyonlarla kategorize ettiği mükemmel bir ilmek kurmuş.
Ben komünizm güzellemeleri yapmayı çok seven bir büyükbabanın torunu olarak büyüdüğüm için Mao’nun ölmesini dört gözle bekledim okurken; ancak rejime uzak bireylerin iyisiyle kötüsüyle komünizmin beşer topluluklarda (hatta hayvan topluluklarında da) nasıl karşılandığını, neye evrildiğini ve post-komünist dönemin insanları (ve yine hayvanları) nasıl etkilediğini görebilecekleri müthiş bir roman yazmış Mo Yan.
*
Karşılıklı konuşmaya başlasak laf lafı açacak ve saatlerce konuşabileceğiz gibi hissetsem de hala tadı damağımda çok taze. Bilahare edit girmek umuduyla uzaklaşıyorum.

[Deniz Balcı · Rating 5 out of 5]

Beş yıldız değil on yıldız olsa yine yetmez! Muazzam, baş döndürücü bir edebiyat şöleni!!!

Açıkça söylemem gerekirse bir sene önce kadar Mo Yan'ın 'İri Memeler ve Geniş Kalçalar' kitabını .okumuştum ve çok etkilenerek 'Herhalde en iyi işi bu kitaptır' diye düşünmüştüm. Haftalarca aklımdan çıkmamış, beynimi çok meşgul etmiş ve sonra okuduğum şeylerden pek bir keyif alamama sebep olmuştu. 'Yaşam ve Ölüm Yorgunu'na da ister istemez büyük beklentilerle başladım ve karşılığını fazlasıyla aldım.

Koskoca bir roman bu. İçinde her şey var. Sayfalarca yazı yazabilirim, saatlerce konuşabilirim. Ancak eseri yeni bitirdim ve aklımı kurcalayan, bir yere oturtmam gereken, barışmam gereken onlarca anı, karakter var ve düşüncelerimi bulandırıyorlar. Biraz kafamdakilerin sakinleşmesi, tortunun dibe çökmesi gerekiyor eleştirmem için. Nefes kesici, kesinlikle tavsiye ederim.

9.5/10

[Gorkem · Rating 5 out of 5]

Aradan nerdeyse bir yil geçmiş. Ximen Nao ve Yama hala kendisini hissettiriyor. Bu kitapta güldüğüm,duygularımın darmadağın olduğu ve Mo Yan'ı iyi ki keşfetmişim dediğim bir kitap üstü bir şeydi.

Ne denir ne söylenir böyle bir kitap için bilmiyorum.Nerden başlamam gerektiğini çıkaramasamda haddim olmadan bir şeyler karalayacağım bu özel kitabın hatrına.( Her ne kadar Mo Yan bu kitabını bilgisiyar ortamında yazmamış olsa da, kitabın ruhuna ve asaletine saygısızlık yapmamayı umarak devamını getireceğim duygularımın.)

Okumaya başladığım her an beni kendi içine daha fazla çeken, metaforlarıyla, felsefi alt metinleriyle, ana karakter Ximen Nao'nun yaşam ve ölüm içinde, kendi kinini unutmasını adına 50'li yillardan 2000'ne kadar değişen bir topluma şahitlik ediyoruz. Ölüm Tanrısı Yama'nın her seferinde Ximen Nao'yu insan olarak hayata geri göndericeğine söz verip her seferinde bir hayvan olarak kendi döngüsünde "affetme" bilincine ulaşmasını gülerek okuyoruz.Gerçekten de Nao gibi yorulduğumu hissettim. Bazen nefret ettiğim, bazen gülmekten gözlerimden yaş gelen, hüzünler dolduran kocaman bir destan,bir masal ve bir halk anlatımına ortaklık etim.

Eminim ki, söyleyeceğim ve ekleyeceğim çok şey var daha ama sanırım biraz daha zaman geçmesi gerekiyor. Bugünden itibaren "biraz daha insan olduktan sonra" eklemeleri ve düzenlemeleri tekrardan yaparım sanırım.

Okuyacak herkese iyi yolculuklar...
10/10

[Ana · Rating 5 out of 5]

I will never doubt my History teacher's taste in literature. Ever. Of course, a healthy, little dose of skepticism is of a clear need, but it's going to be optional, any time he recommends any other books to me.

Now, let's talk about Mo Yan's work.

I'll never do him justice. I doubt any man, other than Mo Yan himself, would do him justice. You can't explain this work. The resume will only scratch the surface. Any laudatory words will be uselessly thrown into the void. This is what writing is. This is real literature.

You know, when you give five stars on this site, you want to say that the book was really, really good and it's worth every hour spent on it.

This one, right here ... five stars barely covers how you come to feel about it in the end. You don't count this in hours; you count it in seconds, because every two lines, every paragraph, maybe every page, there is something that seems almost unrealistically good.

How can anyone understand humans so well? And how can anyone express it so good?

The story revolves around Ximen Nao. Being a landowner in Mao's China, he is forced to give up his estate and his belongings; afterwards, even though he did nothing to cast this upon himself, he is killed by power's orders. After a trip to Hell and not that much of a pleasant meeting with its ruler, he returns to Earth and reincarnates under different shapes. But not human, no. He doesn't get that privilege. He begins his journey as a donkey, then is killed and becomes an ox, then is killed again and becomes a pig, after which he lives through the forms of dog and monkey. In the end, he returns to a human form, as a little boy.

What makes this book so special, might you ask?

Well, besides the amazing storyline, the writing itself and the deep understanding of human emotions and thoughts, the correct representation of the bind between animal and human forms, the description of China during the Mao period, the mesmerizing setting that is represented through villages and rural backgrounds, the threats that the outer world poses for the enclave that this book is... What more do you need? I can understand, I can really understand, why this man got a Nobel Prize. I don't think it's for the books themselves, but for the way his writing expresses the truth. It has such a haunting imagery embeded into it, and it's so rich in volume, emotion, creativity, soul, that you can barely understand what is actually happening.

If you just read the resume and never read the book, you might think you didn't miss on anything. If you pick up the book, read it and then read the resume, you'll laugh, knowing how empty of substance it is and how little it explains.

There are moments, reading this, when you are spellbound into really envisioning the action that takes place. Rarely do you see writing that is so subtle and at the same time so pushy. It breaks out of the book, it's not on the page, rather it's in your head. His writing is tantalizing, it promises you things, greater things than you have ever seen and you keep turning the pages to find that unobtainble item. You want it to fool you, because you know that even if it tells you lies, it tells you the truth.

Mo Yan's representation of China during the Mao period is more competently written than a history book; in the end, in a history book you get the facts, the years, the documents and the death count at the end, so to speak. In Mo Yan's book, you see the men, the women, the children; you understand their fear, their binding, their loss; you memorize images and sounds, smells, looks; it paints a picture in your head, and that picture does that world justice. Fiction vs. facts, round one. Fiction incorporates facts, by round two. Fiction wins.

For the spoiler free review, it ends here. Rich, engrossing and sincere, this work has won me over. Thank you, dear History teacher, for giving it to me. It was worth it.



Come along, to the dark side of our spoiled, black world! Let me share some inside information that you shouldn't have! Oh, secrets...

There are scenes, once in a while, that make your mouth hang open. One, specifically, comes to mind. The savage, vicious beating and murdering of the Ximen Nao, when he was in his ox form.

Second reincarnation, he takes this healthy, powerful ox form and becomes the pride of the village. Because their orders were for everything to belong, in a chain-like manner, to the community, the army, Mao and the country, this ox had to become public property. Except his owner didn't want to, being the last individual worker who owned his own land and worked it himself. After putting enough pressure on him and his son, the ox is finally taken away from his master. But he is no normal ox. He is Ximen Nao, so inside the tough, dangerous looking head of his, there is a human mind that understands everything that's happening around him and makes judgements based on that. So, the ox decides to not yield to the soldiers. For this, he gets torture.

And it's not like anyone tortures him. It's his own son, Jinlong, who takes it up, violently loving it. Not just him, though - 6 or 7 men take wips and start to smack the ox with it. The animal doesn't flinch, there are tears streaming from his eyes, he experiences human sadness, Ximen cries inside of him, but doesn't flinch one bit. They hit him, they beat him to a pulp, they mingle his blood with dust, they mercilessly make meat out of him, and he doesn't move. He doesn't attack. He suffers. The men, ashamed of what they did, stop at one point. Jinlong, though, doesn't. He tied a cow to a rope and tied that rope to the ring inside the ox's nose. He hit the cow, and it started running, tearing the ox's nose apart. After the brutal beating and the wound inflicted upon his nose, the ox still doesn't move. Jinlong decides to lit a fire under him. So he does. He lights a fire at the rear of the ox and lets it burn its way through his flesh. The men save the rope that tied the ox from the flames, because it was public communist property, but they don't save the ox because he didn't belong to the country. How fucked up is that? Still, the ox cries and cries, but no attack comes from him. Jinlong goes mad, but somehow stops when he sees the ox lift himself up. A miracle, that such a beaten, raw piece of bleeding meat would be able to walk, but he does, and he walks next to his owner, on his little piece of land, where he worked, individually, freely, unconstricted by the system, for the whole of his life. And, next to his master, he dies, with tears streaking his animal cheeks and his body a red, crude mess. His master, Lan Lian, cries tears of blood.

Why have I brought up this scene?

It is inhuman. It is ruthless. It is indecent. It is wild, cruel, ferocious, destructive, barbaric and of a crudity rarely seen in humans.

And it is beautiful. I have read that scene maybe 12 to 14 times and I have come to love it more and more with each reading. It is flawless. The rythm is impeccable. The emotion is undeniable. It's so tense, so vigorously expressive, so descriptive, and it had such an effect on me that I literally felt miserable and sad and filthy for the simple act of being of the same species as those men.

Now, see? This writing is what I'm talking about. Raw, true. Cruel, true. Relentless, true. Over and under, true.

It makes you believe it's all true.

End of story.



Update:

I had to come back here after some time passed since I first read this book, and since I started other Mo Yan works. It was so fast, I never even saw it coming - this enslavement, this opening up. I have thoroughly succumbed to Mo Yan's genius. I give up. I will forever be in doubt to my History teacher for opening my eyes and giving me this book right here to read. Mo Yan is a master of words, and he plays with imagery and the insertion of humans into its world, unknowingly changing the reader as he takes him along his ride. And it is one hell of a ride. I love this. I would recommend Mo Yan to any reader out there, for the depth he reaches and for the surfacing he experiences.

Now I'll just keep consuming Mo Yan like I consume everything/everyone else that I love: up until I find the end of it, and then once more, and once more, and once more.. in an endless cycle of what will soon be familiarity.

UPDATE : 08.04.2014 : I can barely believe what I just found out. This whole masterpiece has been written in 42 days. I .. don't even know what to say. How? How? It's one of the most complex works I have read, compiled of detailed characters and intricate world and you're telling me it took Mo Yan 42 days to build this? I .. can't... even..

[Korcan Derinsu · Rating 5 out of 5]

Kızıl Darı Tarlaları’nı okuyup, hiç sevmediğim Mo Yan’ın bir başka kitabını bu kadar beğeneceğimi ummazdım doğrusu. Üstelik büyülü gerçekçilikle (tam böyle mi demeli onu da bilmiyorum ama) hatta fantastiğe göz kırpan bir eserle bunun olacağını daha da ummazdım. Ölmeyi hak etmediğini düşünen varlıklı toprak ağası Ximen’in dünyaya yeniden gönderilmesinin hikayesini anlatıyor Mo Yan. Ximen, önce eşek sonra boğa, domuz, köpek ve en son da yeniden maymun-insan (olağanüstü bir bellek gücüne ve dil yeteneğine sahip, koca kafalı bir oğlan çocuğu) olarak dünyaya tekrar tekrar geliyor. Mekan ve insanlar aynı kalırken, Ximen’in bakışı her hayatında farklılaşıyor ve 50 yıllık bir süreçte arkada kalanların (karısı, cariyeleri, çocukları vs.) hayatlarını başka gözlerle görüyor. Yaşadığı ortamın Çin’deki toprak reformu ve kültür devrimiyle birlikte nasıl da değiştiğini, zulmün farklı yüzlerini hem kendisiyle hem de rejimle hesaplaşması çok güzel anlatıyor yazar. Böylece hem bireye hem de sisteme dair de eleştiride bulunuyor. Farklı hayatlarda başkalaşan anlatıma, yer yer değişen dile, dil üzerinden yapılan oyunlara, yazarın kendisine muzipçe yerleştirmesine hayran oldum doğrusu. Bir de nasıl demeli bilmiyorum ama yazarın anlatma coşkusunu da hissettim okurken. Hikayesini o kadar içten bir yerden, o kadar inanarak anlatıyor ki önünde hiçbir şey duramaz gibi bir his uyandırıyor. Kültürel olarak uzak bir coğrafyanın yazarının bu hissi uyandırması başlı başına bir mesele. Kitabı bitirdikten sonra üstüne okurken, bu reenkarnasyon döngüsünün aslında Budist öğretide yer alan bir tür arınma/yeniden doğma döngüsü olduğunu da öğrendim. İşin bir de o boyutu eklenince gözümde daha da büyüdü roman. Uzun lafın kısası, sevmemem için çok şeyi barındırmasına rağmen, Yaşam ve Ölüm Yorgunu bana öyle güzel bir yumruk attı ki hala kendime gelemedim.

[Amir · Rating 5 out of 5]

شاهکار
مویان یعنی تلفیق فاکنر و مارکز
اگر کتاب صد سال تنهایی رو دوست داشته باشید قطعا این کتاب هم می‌پسندید.
یک کتاب رئالیسم جادویی با مضمون زندگی و سیاست و عشق و گاها با لحن طنز .
داستان یک زمین دار چینی که در اوایل انقلاب به دست افراطیون انقلابی اعدام میشه بعد طی ۵ مرحله در کالبد حیوانات مختلف به دنیا میاد و هر سری شاهد اتفاقات جالبی هستیم و آخر داستان به صورت انسان متولد میشه .
اگه به رمان‌های سیاسی علاقه ندارید محتوای سیاسی این کتاب خشک و آزار دهنده نیست و نویسنده با هنرمندی سیاست رو هم قاطی داستان کرده .
این کتاب هم مثل صد سال تنهایی پر از شخصیت هست و سرنوشت یک خانواده روایت میشه .
اوایل کتاب تا به قلم نویسنده عادت کنید شاید خوب پیش نره ولی هرچی جلوتر برید بیشتر در داستان غرق می‌شید ...
ترجمه کتاب هم روان و عالی بود در هفتصد و هشتاد صفحه شاید به پنج شش مورد برخورده باشم که مبهم و گنگ باشه .
دست مویان و مترجمین درد نکنه 👏

[Şafak Akyazıcı · Rating 5 out of 5]

MÜTHİŞ!
Edebiyattan ne beklerseniz bekleyin bu hikaye benzeri az, nefis bir iş.   

Düş gücü, ideolojik bir içerikle birleşmiş ve ortaya gerçekten müthiş bir edebi biçim çıkmış. İlk defa Mo Yan okuyorum ve hep böyle sınırsız bir hayal gücü ile mi yazıyor, tarzı, üslubu bu mu bilmiyorum. Bu ise de çok tatlı, eğlenceli çünkü aya sırıkla çıkmaya çalışan tipler pek rastlanır değil. Mo Yan düş gücünün bir kırıntısı bu bahsettiğim nokta. Asıl detaylar spoiler içerebilir, konuyu uzatmamak en iyisi.

Çin halk hikayelerini reenkarnasyon ile uyumlayarak irrasyonel bir anlatı yaratmış ama yine de alt metin
-bir alt metin var- gerçeğin ta kendisi. Onca deliliğin içine komünizmi, toplumsal olanı, siyasileri, yolsuzlukları, insanın çiğliğini, iyiliğini vb. çok şey sığdırmış, ustalıkla.  

Bu arada kitabı yirmi günden uzun bir sürede okudum. Metin olarak okuması da anlaşılır olması da güç değil ancak gününün çoğunu dışarıda geçirip kitabını da orada burada okuyabilenler için bu formda (933 syf) bir kitap maalesef evde okunmayı bekliyor oldu. Biraz da evde beni bekleyen bir köy dolusu tuhaf insan, birileri varmış gibi bir his, güzeldi.

[Pia G. · Rating 5 out of 5]

1950’lerin çin kırsalında, bir gecede haksız yere öldürülen ximen nao’nun yolculuğu burada bitmez. ruhunu teslim ettiği anda bile adaletin peşini bırakmayan nao, beklediği huzuru öteki tarafta da bulamaz. onun cezalandırılması, dünyaya insan olarak değil, önce bir eşek, ardından bir öküz, domuz, köpek ve maymun bedeninde tekrar tekrar gönderilmek olur. her defasında aynı köye, başka bir vücuda doğan nao, geçmişini asla unutmadan her yeni hayatta insanlara ve toplumun acımasız dönüşümüne tanık olur. bir yanda devrimler, açlık ve kaybolan değerler, diğer yandaysa öfke ve adalet duygusu.. tüm bu tekrar gelişlerde aslında bir insanın hatta bir hayvanın başına ne gelirse gelsin, içindeki o son umudu da yitirmemesinde saklı.

yan, bize çin’in yakın tarihini, hem acı hem büyülü bir destan tadında anlatırken, nao’nun hikâyesinde kendimize ve insana dair çok şey bulmamızı da sağlıyor.

[Sarah · Rating 5 out of 5]

I am still in shock from finishing this book--I really felt for awhile that I was never going to finish it. Not in a despairing way, but in the sort of way where I imagined it would remain my reading companion for at least another month or two.

Any which way, Life and Death is an amazing feat of story telling. It lends itself to a long read, dipping in and out of the stories Mo Yan tells variously through the characters of Mo Yan, Ximen Nao (as both Ximen Donkey and Ximen Dog, in addition to the consciousness of Ximen Nao himself) and Lan Jiefang.

It took me a couple hundred pages to get everyone's names straight, and there were certain references that I'm sure a Chinese audience would understand that I do not at all (I don't think anyone really taught me anything about China in high school or college--Europe I'm all over, but China not so much). But I never thought I would be so moved by a donkey describing his romantic passion for his donkey lover, hear tell of a pig that eats men's testicles off, see a blue birthmark that is passed down generation to generation, and still be able to follow the gossipy story.

Oh, and I almost forgot to mention: I know so much more about Chinese history now, and not just because I used Wikipedia fairly liberally in the middle of this book.

[Zeren · Rating 5 out of 5]

Muazzam bir serüvenden geçtim 15-20 gün boyunca. Bittiğinde içimdeki burukluk, aldığım edebi haz, yazara ve macerasına duyduğum hayranlık henüz dumanı üzerinde tüterken hemen yazmak istedim.

Müthiş bir reenkarnasyon hikayesi Yaşam ve Ölüm Yorgunu. Mao Zedang’ın iktidara gelişiyle Çin’de düzen değişir. Toprak reformuyla toprak ağalarının ve tek elde toplanan zenginliğin sonu gelmiştir. Ama bütün devrimlerde olduğu gibi kurunun yanında yaş da yanar. Ximen Nao, Ximen Köyü’nün toprak ağası haksız yere infaz edilir. Ölüm tanrısı Yama, Ximen Nao’nun, haksız yere öldürüldüğü isyanlarına hak verince onu yeniden dünyaya göndermeye karar verir ama bir eşek olarak. Eşek, boğa, domuz, köpek, maymun ve en sonunda yeniden insan olarak tam altı kez reenkarne olan Ximen Nao’nun, bu yeni hayatları boyunca köydeki nesiller süren yaşam hikayelerinin gelişimlerine şahit oluruz. Sadece insanlar da değil, Çin’deki tüm toplumsal ve siyasal gelişimler de an be an önümüze serilir. Koskoca bir toplumun nereden nereye geldiğine şahit olmak, eskiden tu kaka edilenlerin baş tacı, baş tacı edilenlerin tu kaka oluşunun anlatılışı muazzamdır.

Her reenkarnasyon hikayesinin sonunu tüylerim ürpererek tamamladım. İnsanın içindeki vahşeti çok başarılı bir şekilde anlatmış Mo Yan. İyi ile kötü arasındaki o muğlak çizgi romanda resmen başrol gibi. İyi dediğiniz birinin diğer hikayede nasıl isyan ettiği şeyleri yapan birine dönüştüğünü izlemek, tüm o insani zaaflarımız, çelişkilerimiz çok etkili anlatılmış.

Romanın sonunda yazarın, bu romanı yazış serüveni ile, daha doğrusu kağıt-kalem kullanmayla bilgisayarda yazmak arasındaki farklar konusunda söyledikleriyse ayrı hoşuma gitti. Zira kendisi bu romanı sadece 43 günde ve elle yazıyor. Üstelik bunu yücelten bir tarafı da yok. O satırlar, tüm roman boyunca hissettiğim yazar samimiyeti hislerimi üçe beşe katladı.

Çevirmen Erdem Kurtuldu üzerine de iki çift laf etmezsem olmaz. Orjinal dilden çeviriler her zaman çok kıymetli ama bunu Çince gibi bir dilden bu kadar başarılı yapmak ayakta alkışı hak ediyor. Dip notlar, açıklamalar, Çin tarihi ve edebiyatına bu hakimiyet muazzam.

Okunmadık tek bir Mo Yan kalmayana kadar devam!

[Vladys Kovsky · Rating 4 out of 5]

The book exceeded my expectations. In addition to delivering clever social commentary, great humor and excellent storytelling the book does what good literature must do - it focuses on the essence of human condition. An excess of melodrama in the final chapters and obvious constraints the author faced when approaching the present day may have weakened the book towards the end. Still, I will be happy to pick up other books by Mo Yan to interact more with his quirky characters.

A note on the translation: the book reads well in English but suffers from some annoying factual errors, like a city being below sea level or girls turning into boys. A careful proofreading of the text in English is needed.

[Arzu · Rating 5 out of 5]

yazar 43 günde yazmış ben 69 günde okudum, aferin bana!

şirkette bir toplantı öncesi bir arkadaşım ile konuşurken mo yan'ın kitabından ve reenkarnasyon hikayelerinden bahsettim.. kalpleri kinle dolu olan ruhların insan olarak dünyaya dönememesi ve her reenkarnasyon sonrasında önceki hallere ilişkin bilginin silikleşmeye başlaması ve var olduğu formun koşullarına nasıl ayak uydurmaya başladığını anlattım..
arkadaşım da "bebeklerin doğduklarında konuşamaması, konuşmayı öğrenene kadar geçen süre ve seyirci olarak var olmaları bana hep ilginç gelmiştir" dedi.. kızı konuşmaya biraz erken başlamış, ilk söylediği ve sonra asla hatırlamadığı şeylerden biri "sen benim seksen ikinci annemsin, seni sevdim. annem olduğun için teşekkür ederim." olmuş.. anlattığında abartı var mıdır bilemem ama belki de dünyaya gönderilen sınırlı sayıda ruh vardır ve o ruhlar farklı canlılar olarak dönüp duruyordur, kim bilir..

[Aslıhan Çelik Tufan · Rating 5 out of 5]

Değil 5, 10 yıldızım olsa veririm. Ben böyle bir eser karşısında saygı ile eğilirim. Bu nası güzel bir şaheser. Bu nası bir emek. Bu nası bir efsane.

Düşünsenize 43 günde elle yazmış! Tam bir çılgınlık!

Okuması bu kadar güzel ve kwyifli bu kadar etkileyici bir kitap daha olamaz hele 900 sayfa!

900 sayfa diye ne okumaktan ne almaktan caymayın. Ne kadar kısa zamanda bitirdiğinize inanamayacaksınız.

Asla bi bölümü de kısa olsa ya da olmasa demedim. Hala o köydeyim sanki öyle bi garip öyle bi duygu geçişi!

Kah sesli güldüm kah gözüm doldu. Bazen insanlığımdan utandım ama iyi ki okudum.

Yalnız şunu söylemek istiyorum, Nobel in hep siyasi dayanakla verildiği önyargılıyımdır haklı olduğumu bu kitapla da gördüm. Ama bu defa haklılığımı değil bu efsane kitabı övmeyi daha yerinde buluyorum.

Lütfen okuyun, okutun, bu epik şaheseri okumadan göçmeyin dünyadan

Keyifli okumalar!

[Çağdaş T · Rating 4 out of 5]

Müthiş bir hikaye anlatıcının, arka planda Mao devrimi, toprak reformu ve sonrasında yaşananları kullandığı yaklaşık 50 yıllık bir süreci Ximen Konağı sakinlerini mercek altına alarak anlatışı.
Mo Yan denilen ufaklık, safsatalar kralı çok kere güldürdü beni, kimi zaman hüzünlendirdi kimi zaman da sarstı. Kitabı 43 gün gibi kısa bir sürede yazması, kitabın niteliğini ne kadar olumlu / olumsuz etkiler bu elbet ayrı konu fakat yazarın takdiri hak ettiği aşikar.


Romanın son bölümüne kadar müthiş bir beğeniyle okudum. Fakat köpeğin ölümünden sonra zaten Mo Yan'ın da belirttiği gibi kitap bitebilir veya bitmese de bitmesi için yazılmayabilirdi. Bana son bölüm hızla geçiştirilmiş, biraz fazla absürdlüğüyle, ince elenmemiş kitabın bütününe uymamış gibi geldi.
Bu yüzden 4 yıldız vermeyi tercih ettim. İri Memeler ve Geniş Kalçalar'ı daha çok beğeneceğimi umuyorum.

[Katayoon · Rating 4 out of 5]

جذابیت داستان برای من به طور صعودی پیش رفت و پایان کتاب اوج داستان بود. از اون پایان‌بندی‌های ماندگار در ذهن.
فصول پایانی یه جورایی من رو یاد صد سال تنهایی مینداخت، گویا مویان هم گفته از فاکنر و مارکز الهام گرفته...
داستان بر بستر تاریخ چین از سال ۱۹۵۰ تا ۲۰۰۰ (عصر اصلاحات) و همچنین تناسخ‌های پی در پی شخصیت اصلی کتاب در قالب حیوانات مختلف روایت شده.
- مویان این رمان حجیم را در ۴۲ روز نوشته.

پ.ن: فهمیدم ازدواج فامیلی در چین ممنوعه و همچنین داشتن بیش از یک همسر مجاز نیست.

[Schmacko · Rating 5 out of 5]

I’m not sure I completely understood this book, but I know I want to read it again.

Mo Yan is this year’s Nobel Prize winner. This is his most recent book about a man who may have been unfairly executed and who has been reincarnated several times into his old neighborhood. Does he seek revenge? Did he deserve to die?

There are several gimmicks (and I use that word specifically).

Ximen Nao was a landowner in pre-Revolution China. His tenant farmers killed him when Communism came to power. He spends two years being tortured in the underworld by Lord Yan before he gets to go back. Normally, when someone comes back, they have their memory erased. Ximen Nao forwent that so he could figure out if he was guilty or if he needed to avenge his own death.

There are several gimmicks at play here (and I use the word gimmick on purpose; I’ll explain.)

The first time, Ximen Nao gets sent back as a mule, then as an ox, a pig, a dog, and a monkey. His adopted son and favorite tenant own him; then the man’s sons and grandsons own him. These several animals’ lives allow Yan to explore so much. He lets us see the world from the animals’ perspective. Because these animals don’t live as long as humans, Yan can take us through Chinese provincial history. The animals are servile, a lot like Ximen Nao’s tenants were to him; they all live in poverty.

Yan has a witty sense of criticism for provincial Communism, the little despots, and the crude politics. These small lives are shaped by bigger things in Chinese history, Mao, his death, the rise of a more violent and totalitarian China, and its slow move into the 21st century, with consumerism lightening the once-cruel structure. I wonder how Yan gets away with it; how the government lets him be satirical. True, Yan’s criticism is gentle and rural; that might be the thing saving him when other artists become imprisoned.

Yan does do a couple frustrating things. He keeps shifting the narrative voice whenever Ximen Nao moves into the life of another animal. It makes for a less boring, more well rounded perspective. However, the “voices” of the characters were not different enough to help me understand them as personalities. (This may be the fault of the translation from Chinese into English.) Still, I found myself struggling to remember who was talking. There were so many characters with similar names that a little language differentiation wouldn’t have helped me as a reader.

Yan also makes himself into a character, one who many of his fictional character find annoying or artistically dubious. Other characters refer to his spurious and supposedly inaccurate stories. (Yep, in a story Yan himself wrote, his character criticize other writings. Adorable…) Yan was raised here in this province he fictionalized. This is cute but also a little vain, maybe. It may be Yan’s way of criticizing himself as he critiques his own rural life and its governance. It’s one way to talk about perspective, but I think it’s a little shallower than many other methods Yan could’ve chosen. This is clearly where I thought Yan – who is clearly a talented and deep writer - might have added one too many simplistic gimmicks.

I admit all the Chinese mythology and names got confusing. I had to create a diagram, a family tree. I don’t have any cultural reference; the foreignness is both a plus and a minus for me with this book, but one where I might be at fault as easily as the book.

I love the title! And there’s a message here about changing life, changing politics, how everything is in flux, understanding is difficult, and we all suffer from a selfish inability for perspective – we all see things through our own eyes – and that intrigues me to put this on the shelf and reread it later.

I totally understand why Yan won the Nobel. I like being frustrated by a good book, and this is what happened here. I like feeling like I went somewhere I wouldn’t have normally gone. Small quibbles aside, I will pick this up again.

[Sine · Rating 5 out of 5]

hayatımda okuduğum en farklı kitaplardan biriydi. bir yandan büyülü gerçekçi gibi ama tam da değil, anlattığı şeylere sürreal değil gayet doğal olaylarmış havası vererek yazmış mo yan. bir toprak ağasının öldükten sonra eşek, boğa, domuz, köpek ve maymun olarak reenkarne olması çok doğal, normal ve gerçekçi bir şeymiş gibi okudum, ve müthiş keyifliydi. kitap, rafta durduğu üç senedir korkmamın saçma kalacağı kadar da akıcıydı. buna ek olarak çin kültürüne dair tonla şey öğrendim, ufkum açıldı, o da okur olarak benim açımdan bir artı puan. bir de yazarın kendini bir karakter olarak -ve durmadan aşağılayarak- kitaba eklemesi çok eğlenceliydi. tek tük beğenmediğim şey oldu ama böyle bir kitaba uyduruk eleştirilerimi getirmek istemedim şu an.

[Aslı Can · Rating 5 out of 5]

Güneşi hep yuvarlak görüyordu insanlar, ama ay?

Bir gece yusyuvarlak olurken, diğer bir gece yarısını kaybediyor. Bazı gecerler ne kadar baksan da onu bulamazken, bazen de bir yılanın tehditkar dili edasıyla kıvranıyordu gökyüzünde.
İşte ay, böyle şakacı, böyle beklenmedik, böyle süprizlerle dolu birisiydi. Bir önceki gece güvenle kucağında yatmış olmanız, diğer bir gün sizi yarı yolda bırakmayacağı anlamına gelmiyordu hiçbir şekilde. Mitolojilere göre de acayiptir; güneş akılla bilgelikle anılırken, ayın adı delilerle birlikte anılır. Ayı sevenler biraz nostaljik, biraz melankolik, birazcık da ne bileyim işte.... Değişik olurlar.

''Havaya yayılan renksiz likör maviye boyanmış inci taneleri gibi dökülüyordu. Ay hafifçe titreyip, Lan Lian'a göz kırptı. Şimdiye kadar hiçbir şey beni bu kadar derinden etkilememişti, güneşe methiyeler düzülen bu çağda aya karşı böylesine derin duygular besleyen biri de varmış meğer.''

Eh, Yaşam ve Ölüm Yorgunu da ay gibi, bi' değişik bi' şey. Akılla delilik, destanla roman, antik tiyatro ile postmodern edebiyat arasında; hepsinden bir parça var içinde. Üstelik en güzel yanı, kendi kendini anlatan; referansa, altmetine, göndermelere ihtiyaç duymayan dolu dolu bir kitap.

Güya roman olan bu şeyin, sözde yazarı Mo Yan da, hikayenin karakterlerinden birisi olarak çıkıyor karşımıza. Okuyup bitirdikten sonra, bu kitapla ilgili acayip bir şeyler döndüğünü düşünmeye başladım ve hakkında bir araştırma yapmaya karar verdim.

İşe önce romanın yazarını araştırmakla başladım ki o da ne???? Çin devlet arşivlerinde, Mo Yan diye birinin yaşadığına dair hiçbir kanıt yok. O zaman kendini karakter olarak romana yerleştiren bir yazar vakası değil karşı karşıya olduğumuz! Mo Yan, kendini yazar sanan kibirli bir roman karakteri olabilir olsa olsa. Bir de kitabın sonunda bu romanı 43 günde, elleriyle yazdığı gibi bir şeyler gevelemiş ki bu da şüphelerimi doğrular nitelikte. Bu romanı Mo Yan'ın yazmadığı su götürmez bir gerçekse, kim yazdı peki?


Araştırmayı seven dikkatli bir okur olarak yaptığım araştırmalar sonucunda, bu romanı ayı daha önce hiçkimsenin görmediği bir şekilde görmeyi kafasına koymuş yarı deli, isimsiz bir gezginin yazdığını keşfettim. Bu tutku öyle ele geçirmiş ki bu meczupu, tutkusu üzerine düşündüğü gecelerden birinde kendisi sürekli sabit bir kılıkta kaldığı sürece, ayın (hem de sırf onun keyfi için) farklı bir kılığa bürünmesinin mümkün olmadığına kanaat getirmiş. O günden sonra bir gün domuz olduysa, öbür gün Ximen Nao kılığına girmiş bu gezgin. Bir gün eşek olduysa, öbür gün Lan Jiefang... Vali de olmuş ayyaş da; kayısı ağacında bir yaprağın gözünden de bakmış dünyaya; köpek bokunun da... Bu isimsiz gezgin, yüzlerce insan, yüzlerce varlığın bedeni ve ruhu arasında kimbilir kaç gün kaç gece gezmiş durmuş böyle. Ve nihayet gecelerden bir gece, ay hiç beklenmedik bir biçime girerek göz kırpmış ona. Sadece bir kerecik, belki de bir anlığına... Bizim isimsiz meczupa yetmiş de artmış tabi aldığı bu cevap. Havalara uçmuş, zevkten bir kat daha çıldırmış ve o zevk anı geçtikten sonra tutkusuna kavuşan insanlara çöken o bildik boşluk duygusu çöküvermiş üzerine. Binlerce ruh arasında gezdikten sonra, hayatta artık hiçbir amacı, hiçbir hevesi kalmamışmış. O kadar acı ve zevki tatmışken, şimdi oturup da tek bir kılıkta ölmeyi bekleyemezmiş ya... Bir süre düşündükten sonra, delice yaşadığı o geçmiş hayatına tutunmaya karar vermiş. Oturmuş herbir bedende yaşadığı maceralarını unutmamak için, tek tek herbir anısını kağıtlara aktarmış elleriyle. Eh, bu isimsiz meczupun kendisi için verdiği bu uğraş meyvesini vermeye başlamış. Bitirir bitirmez de, ölüvermiş. İlk nüshayı kimin bulduğu belirsiz ama bir kere keşfedildikten sonra, bu gezginin maceraları başka hayalperestler için bir rehbere dönüşmüş. Her okuyan bir kopyasını çıkarıp, aynı hayalleri kuran bir başkasına vermiş o kopyayı.

Araştırmalarımın sonucunda ulaştığım bilgiler bunlar, fakat basit bir roman karakteri olan Mo Yan'ın nasıl olup da kendini bu kitabın yazarı olarak tanıtmayı başardığını bir türlü bulamadım. Akıl alır gibi değil, nasıl fark etmez kimse bu oyunu?

Evet sayın okur, dikkatli bir okur olarak yaptığım araştırmalar sonucunda edindiğim bilgileri paylaştım sizlerle. İnanıp inanmamak, kullanıp kullanmamak size kalmış.

[Emiliya Bozhilova · Rating 3 out of 5]

Китайски прочит на “Фермата на животните”, примесен с колелото на преражданията, във времето на Големия Скок, Културната Революция и икономическите сътресения от втората половина на ХХ век в Китай, които ще заведат там производителите на айфони и ще създадат новите милионери на Поднебесната империя. те на свий ред ще доведат и до свирепа търговска война от XXI век…

Петдесет години, последвали смъртта на Симън Нао през 1950 г, та чак до 2000 г., са видени през очите на убития земеделец, преродил се последователно - за негов най-голям бяс - в магаре, бик, прасе, куче, маймуна, и чак най-най-накрая в човек. Историята (Голямата История) е низ от епични и епизодични лудости. И от адаптация към тях. Свиква се, но е трудно да се отървеш от омразата и гнева, както и от маската, която си си наложил. Историята на Китай се вихри в малко селце и обръща съдбите на всички герои.

Харесаха ми магарето, кучето и маймуната, но те са и най-кратките, почти незабележими, истории, макар и да са много силни. Щеше ми са да са по-подробни, особено кучето и маймуната. Историята на прасето преля чашата на търпението ми с твърде голямото изобилие от физиологични аспекти, а и беше изключително тромава и дълга, че е и централна. Доста прескачах, за да се махна от нея. Там и критиката е най-много, но ми втръсна от повторения. Конкретно в тази част хуморът и пародията избиха в груба сатира и абсурдност, която ме раздразни, вместо да задълбочи погледа.

Интересна и смислена концепция, но не ме грабна. За любителите на сюрреалистичните истории в комбинация с Китай и Изтока обаче ще си струва.

[Siti · Rating 5 out of 5]

Un romanzo bellissimo. Invito tutti alla sua lettura.
Un ricco latifondista muore per mano dei suoi mezzadri e subisce sei reincarnazioni che, nel corso di un cinquantennio, lo conducono a liberarsi delle passioni umane e a ritrovare il senso dell'esistenza.
Si reincarna sempre in un animale: asino, toro, maiale, cane, scimmia e solo infine in un bambino.
La narrazione segue strettamente gli eventi storici della Cina, dal 1950 al 2000, e l'ambientazione è immancabilmente la regione del Gaomi. Gli animali sono rappresentati con un'aura epica la quale permette di trasferire loro il processo di autodeterminazione dell'anima che nel corpo dell'uomo non era riuscito a compiersi entro i limiti temporali di una vita. L'aspetto più curioso risiede nel fatto che l'animale nasce di volta in volta nello stesso contesto in cui era vissuto il latifondista Ximen Nao e ciò permette di seguire i destini della comunità, con particolare focus su alcune famiglie strettamente imparentate fra di loro. Soprattutto ciò permette all'animale di seguire impotente la vita dopo di sé quale uomo, quella della moglie, delle concubine , dei figli e delle sue proprietà.
Una scrittura capace di emozionare anche con la rappresentazione di un amplesso fra animali, delicata e potente, realistica e poetica, persa fra miti e suggestioni che sconfinano nell'elemento magico. Su tutto il richiamo autoreferenziale a Mo Yan e ai scritti dove in nuce c'era già tutto quello che qui è stato raccontato.

[Cagdas Akdemir · Rating 5 out of 5]

Çok çok iyi.

[Стефан Русинов]

Идеята за структурата на романа ми се стори гениална още преди да зачета: петдесет години история, разказана от една и съща душа, превъплътена последователно в земевладелец, магаре, бик, прасе, куче. Отначало наративът е малко объркан, но когато става ясно, че цялата книга е оформена като диалог между последното превъплъщение на въпросната душа (Лан Циенсуй - петгодишното едроглаво дете), което през 2005 г. разказва преживяното през всичките си прераждания, и един от главните герои през тези петдесет години (Лан Дзиефан - дядото на едроглавото дете), всичко си идва на мястото.

Харесва ми как Мо Йен се присмива еднакво състрадателно на всички свои герои, било когато описва жалките им простъпки, било когато възпява приказните им подвизи. Скопени, юначни, омърсени, доблестни, инатливи, скърбящи, похотливи, прощаващи, невежи, горделиви - никой не получава по-специално третиране, всички са разказани без симпатии и с насмешка. Мисля си, че точно така обича бог - без симпатии и с насмешка.

В крайна сметка никой от десетките герои не ми беше грешен или правилен, при все че в историята участваха всякакви чешити, и тази крупна социална картина всъщност имаше вид на природна картина, където едно дърво или една буря не са правилни или грешни и където нищо не може да е иначе, защото е така, както е.

Животинската разказваческа гледна точка засилва това усещане за природност на човешкия свят. Очевидно всички животни-разказвачи са зависими от човешката подредба, в която се намират, и няма как да променят статуквото, така че през техните очи човешкото изглежда тъкмо като неведомо, непредвидимо, неконтролируемо природно. При всяко едно от преражданията си бившият човек Симън Нао бързо влиза в роля, отдава се на атавистично заложените му природни нагони и влиза в човешкия свят, като обслужва очакванията към себе си. От друга страна, всяко животно се отличава с особени табиети, които търпят развитие и на които непрекъснато се набляга. Тоест в изграждането на животинските образи има едно много симпатично комбиниране: сливане с колективното и подхранване на индивидуалното. Характерни за персонажите на Мо Йен са изключителната плам и отдаденост на призванията им. Повечето от тях не ги задоволява да бъдат просто някакви, те искат да са страхотни някакви. Да, да бъдат част от колектива, но и да бъдат баси яката част от колектива. Така е и с животните тук - на тях очевидно не им стига да са просто магаре, бик, прасе, куче, а желаят да са невероятни магаре, бик, прасе, куче. В крайна сметка всяко от тях извършва велик подвиг, който остава в историята, но все пак не променя коритото ѝ.

От различните части на книгата ми останаха разни такива образи: двете влюбени магарета, които собственокопитно побеждават свирепите вълци; бикът, който отказва да работи за кооператива и пребит (но освободен именно от побоя) прави няколко крачки, за да издъхне върху единственото останало парченце частна земя; прасето, което се катери по дървета, тренира и най-съзнателно и съвестно се отдава на природните си нагони; кучето, което долавя миризмата на сперма и презерватив, когато господарят му се връща уж от служебна среща...

Друга дихотомия, която бива размита посредством животинския похват, е душа-тяло. В различните тела на разказвачите е една и съща душа, която има (бегли) спомени за предишните си животи, но като цяло тя е под команда на тялото. Разказът се води хем от все същата душа, хем (в много по-голяма степен) от конкретното тяло, в което е попаднала. Изобщо, в противовес с представите, че на изток духът властва над тялото, напоследък все по-силно впечатление ми прави силното извисяване на телесното, щателното отношение към неговата природност с всичките ѝ гадости, нужди, красоти и сили. Има някакъв особен вид религия, религия на тялото, антропология и арехеология на тялото, която разравя и разкрива закономерности, невидими за погледа, свикнал да търси духа.

И понеже е модерно да се говори за политика, когато се говори за Китай, и да се иска ЕДНОЗНАЧНА политическа позиция от китайските творци: отначало си мислех, че Мо Йен отказва да прави политически изказвания просто защото неговата работа на писател е съвсем друга - да разказва и да е над всички позиции, пък и защото е печен и мъдър. Но сега разбирам какво е имал предвид, когато в Нобеловата си реч прикани критиците си да прочетат книгите му. Колкото и безпристрастна да е, историята в този роман е страшно чувствителна, детайлна и категорично нееднозначна аутопсия на китайското социално развитие през втората половина на XX век. А колкото по-нееднозначен е един роман (и трагичен, и смешен), струва ми се, толкова по-близо до същината и политиката на живота е.


Много ми харесва преводът на Петко Хинов, макар че сигурно мненията за него ще са противоречиви. На мен ми допада поради ред причини, но най-вече защото дори когато в историята има лек застой, разказът вълнува на чисто езиково ниво с всичките особени думи и изрази, които и Мо Йен, и Хинов използват и които ме пращат към тълковния речник през пет минути. Мисля, че цветистият и архаичен език пасват изключително добре върху текстовете на Мо Йен, макар че в случая се беше получило по-уместно през първите няколко десетилетия, докато разговорният език на 90-те изисква малко по-друга лексика и граматика.

Иначе има и бая пропуски и грешки, които на фона на целия обем не изглеждат много, но средно по една сериозна на десет страници прави общо около шейсет яки спъвания в българския текст, които тотално биха отказали някои читатели от и без друго доста ръбатия роман и които по мое мнение е можело да се избегнат с още месец-два работа, като отговорността в случая е повече на редакторите, отколкото на преводача.

При всички положения евала на "Летера", че изобщо са се заловили с този тежък проект и че са го изтикали докрай, и на Петко Хинов за неговия Мо Йен.

[Stephen Durrant · Rating 4 out of 5]

After reading this novel, my opinion of recent Nobel-Prize-winner Mo Yan has improved (see review of "Big Breasts and Wide Hips"). "Life and Death is Wearing Me Out" covers fifty years in the life of rural Gaomi Village through the eyes of two narrators, one who has lived in that village for the entire time and the other who has witnessed many of the same events in a series of reincarnations: the petty landlord Ximen Nao, a donkey, a pig, a dog, a monkey, and, at last, a human once again, the "Millennial Boy" born on January 1, 2000. The second narrator, who has tricked the servants of Lord Yama and is therefore able to remember his previous incarnations, is the dominant and more delightful of the two narrators, although the reader should be warned that this, like almost all modern Chinese literature, is no breezy, happy read. After all, one can hardly wade through the period from the 1949 Revolution to the turn of the century in China without the requisite dose of horror. Mo Yan is himself a character in this novel. The garrulous, mischievous, irrepressible novelist-wannabe is repeatedly ridiculed by the two narrators, with some of this ridicule a parody of Mo Yan's own critics within China. "Life and Death is Wearing Me Out" is a success, at least in this reader's view, because it plays with both the ironies of reincarnation, according to which your pet might be your father, and with that desire to know what happens after you die. I remember my mother telling me, just a few days before she passed away, that she didn't fear death she just wanted to know how things would work out for her family and friends. Death, if you are engaged in life, is a bit like walking out of the theater in the middle of an exceedingly interesting movie. Well, knowing the end of the next chapter of a story can be a mixed blessing, as Ximen Nao in this novel finds out. Now as a donkey, later as a pig, etc., he watches his former wife age, his concubines become the wives of others, and his posterity sometimes suffers horribly. All in all his life as a series of animals is no worse, and generally better, than the lives of the humans around him. Much more could and should be written on this long and sometimes complex novel, but I will leave off with my revised judgment of its author--perhaps Mo Yan, if not the best choice for a Nobel Prize, was not a disastrous choice either.

[Ana-Maria Negrilă · Rating 5 out of 5]

Povestea Ximen Nao se întinde pe zeci de ani, timp în care sufletul lui renaște succesiv într-un măgar, taur, câine și maimuță. Romanul este un amestec uimitor de vechi și nou, de tragic și comic, iar modul în care autorul, devenit personaj al cărții, apoi unul dintre naratori, ține în frâu firele încâlcire ale destinelor familiei Ximen transformă acest volum într-unul memorabil.