İslam Devletlerinde Türk Naibeler ve Kadın Hükümdarlar

by Bahriye Üçok

İslâm toplumunda kadının durumu birçok yazar tarafından yanlış anlaşılmış ve Müslüman kadının tarih boyunca erkeğin esiri olduğu veya kafes arkasında mahpus hayatı yaşadığı tezi ileri sürülmüştür. Serbestçe ticaret yapması, malları üzerinde istediği gibi tasarrufta bulunması hatta Divân-ı Mezâlim başkanlığı gibi kadılıktan üstün bir vazifeyi görmesi görmezden gelinmiştir.
Binlerce yıl erkekler tarafından ikinci planda görülen ve eşitlik haklarıyla özgürlükleri tanınan kadınlar, dünyanın hemen her ülkesinde devlet yönetiminde perde arkasında kalarak etkili olmuşlar ya da tahtı ele geçirerek siyaset sahnesinde tarihe yazılacak cesaret, adalet, politik yetenek örnekleri vermişlerdir.

Bu kitapta da görüldüğü gibi, dünyanın her yanında yaşayan kadınlar, bazen siyaset sahnesinin kapılarını açık bularak bazen de bu kapıları zorlayarak, çoğu zaman tarihçilerin görmezden gelemeyecekleri başarılı roller oynamışlardır. Hemen hemen bütün meslek kapılarının kadına açık tutulduğu İslâmiyet’te hükümdarlığa giden yolun kadınlara kapalı olmadığının anlatıldığı bu eserde Seyyide Hatun, İnanç Hatun, Şecerüddür, Türkân Hatun, Bibi Türkân, Süyün-Bike gibi birçok kadın hükümdarın başarılı yönetiminden örneklerle karşılaşacaksınız.

256 pages, Paperback

Published September 1, 2011

About the author

İlk ve ortaokulu Ordu'da okuyan Üçok, Kandilli Kız Lisesi'ni bitirdi. Yüksek öğrenimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Ortaçağ Türk-İslam Tarihi Bölümü'nden alırken, aynı zamanda Devlet Konservatuarı Opera Bölümü'ne de devam etti ve bu bölümü de bitirdi. Samsun ve Ankara'da on bir yıl lise öğretmenliği yaptı.

1953 yılında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde öğretim üyesi oldu. Aynı zamanda bu fakültenin ilk kadın öğretim üyesidir.

1957 yılında doktor, 1964 yılında "İslam Devletlerinde Kadın Hükümdarlar" adlı çalışmasıyla da doçent olmuştur. Arapça ve Farsça'yı iyi derecede bilen Üçok, Kur'an-ı Kerim'e bağlı kalarak İslam dinini çağdaş, gerçekçi ve dinin özünde bulunan hoşgörüyle yorumladı. Bu nedenle 1960'lı yıllardan itibaren tehditler almaya başladı ve kendini güvende hissetmediği için akademik çalışmalarına ara vermek zorunda kaldı.

1971 yılında Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından kontenjandan senatör seçildi ve böylelikle aktif siyasi yaşama atılarak beş yıl boyunca Cumhuriyet Senatosu divan üyeliği yapmıştır. Siyasi tercihini CHP'den yana kullanan Üçok, 1977'de CHP'ye katıldı. 12 Eylül'den sonra açılan Halkçı Parti'nin 1983'de kurucu üyesi oldu. Daha sonra 1983 seçimlerinde de bu partiden Ordu milletvekili olarak TBMM'ye girdi. 1986'dan itibaren Sosyaldemokrat Halkçı Parti üyesi oldu ve 1990 Eylül'ünde bu partinin parti meclisi üyesi seçildi.

Kasım 1988'da televizyonda yapılan bir açık oturumda, "İslam'da örtünmenin ve oruç tutmanın zorunlu olmadığı" iddialarına dayanan açıklamalarından sonra üzerine birçok tepki çekti ve tehditler almaya başladı.

Üçok, 6 Ekim 1990 günü Ankara'nın Çankaya ilçesindeki Köroğlu Caddesi'nde bulunan evine, Ekspres Kargo tarafından ulaştırılan ve gönderici olarak İlmî Araştırmalar Vakfı'nın göründüğü kitap paketini saat 16.30'da aldı. Bomba olabileceği şüphesiyle paketi kapısının önünde açmaya çalışırken, paketin içine yerleştirilmiş olan bomba patladı. Ağır yaralı olarak Hacettepe Tıp Fakültesi Acil Servisi'ne kaldırılan Üçok, saat 20:00 sularında burada yaşamını yitirdi. Cenazesi 9 Ekim günü Maltepe Camii'nden kaldırılmış ve Karşıyaka Mezarlığı'na defnedilmiştir.

Reviews

[Mahir Şanlı · Rating 4 out of 5]

İsimler biraz kafa karıştırıyor doğrusu ancak kitabın anafikri ve bu fikrin somut delillerle önünüze konmuş olması harikulade. Bahriye Hanım gibi değerlerimize neden düşman oldukları, neden onları hedef aldıkları o kadar açık ki... Okunası eser.

[A · Rating 4 out of 5]

Akici bir kitap degil ama her sayfasi bilgi dolu. Kapsami cok genis oldugu icin bu bilgiler cok yuzeysel ama bu kadar degerli bilgilerin farkli kaynaklar calisarak bizlere kitap halinde sunulmus olmasi harika. Okunasi bir kitap kesinlikle. Emeginize saglik Bahriye hocam.