Υπάρχει ένα χωριό στο Μεξικό που δεν το βρίσκεις στους ταξιδιωτικούς χάρτες. Οι κάτοικοί του λένε ότι ονομάζεται Γκαρντούνο, στον καιρό της ειρήνης... και Ζαπάτα, στον καιρό του πολέμου. Το κόμικ "Γκαρντούνο, στον καιρό της ειρήνης", είναι ταυτόχρονα και ένα συναρπαστικό αστυνομικό μυθιστόρημα. Μέσα από τις έντονες μαυρόασπρες εικόνες του ο σχεδιαστής και σεναριογράφος του, Φιλίπ Σκουαρτσονί, μας καλεί να αναζητήσουμε -μαζί με τον ήρωά του- τον μεγαλύτερο εγκληματία όλων των εποχών, αυτόν που δολοφονεί 30 εκατομμύρια ανθρώπους το χρόνο. Και τελικά ανακαλύπτουμε ότι αυτός ο δολοφόνος δεν είναι άλλος από τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Το κόμικ "Γκαρντούνο, στον καιρό της ειρήνης" είναι ένα καθαρά πολιτικό έργο, ένα έργο πολιτικής παρέμβασης και ταυτόχρονα ένας στοχασμός πάνω στην κατάσταση της ανθρωπότητας στις αρχές του 21ου αιώνα. Ο Φιλίπ Σκουαρτσονί έχει ερωτήματα και θέσεις που δεν διστάζει να τις εκφράσει καθαρά μέσα από ένα σημαντικό έργο τέχνης. Και η βασική του θέση είναι πως η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση ισοδυναμεί με πλανητική λεηλασία. Όμως το "Γκαρντούνο, στον καιρό της ειρήνης" δεν είναι μόνο αυτό. Είναι ταυτόχρονα και ένα δυνατό σχεδιαστικό έργο, που από τη στιγμή που πρωτοεκδόθηκε (Γαλλία, 2002) αμέσως απέκτησε φανατικούς υποστηρικτές και πολέμιους, διχάζοντας τους κριτικούς. Γιατί για πρώτη φορά ένας καλλιτέχνης κατάφερε να περιγράψει και να εκφράσει με εξαιρετικό τρόπο τις ελπίδες και τα όνειρα της "γενιάς του Πόρτο Αλέγκρε". Να μιλήσει στη γλώσσα αυτών που συμμετέχουν στο "κίνημα της Αντιπαγκοσμιοποίησης", όπως αποκαλείται από τα ΜΜΕ. Να θέσει τα δικά τους ερωτήματα για τη λειτουργία του κόσμου και να αναδείξει πως εκεί που κάποιοι βλέπουν μόνο μια αγορά υπάρχουν άνθρωποι μοναδικοί και αναντικατάστατοι, οι οποίοι δεν οφείλουν να αλεστούν στις "μυλόπετρες της Ιστορίας". Πάνω από όλα όμως ο Σκουαρτσονί μιλάει από μέσα για αυτούς που αντιστέκονται. Που διαδηλώνουν στο Σιάτλ, στη Γένοβα, στο Γιοχάνεσμπουργκ, στην Αθήνα. Για αυτούς που πιστεύουν ακόμα πως "Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός". Το άλμπουμ προλογίζει ο διευθυντής της "Monde Diplomatique" Ιγκνάσιο Ραμονέ.
Ωραία, μικτή τεχνική στο εικαστικό μέρος. Ο Σκουαρτσονί πειραματιζεται σαν καλοτεχνίτης με πολύ ταλέντο. Όμως είναι και κάτι περισσοτερο: ένας ακτιβιστής καλοτεχνίτης, με πολύ ταλέντο..
Στη αρχή του κόμικ ο αφηγητής, καθώς αναλογιζεται την ισχύ των πλοκαμιών αυτής της αόρατης λερναίας Ύδρας, κοιταζεται στον καθρέπτη' έχει παγώσει. Από που να ξεκινήσεις; Τι να κάνω τώρα, αναρωτιέται;
Το κείμενο σίγουρα θα χρειάζονταν λίγο περισσότερη δουλίτσα αλλά δεν πειράζει, κόμικ είναι, όχι το "Είναι και το Μηδέν"..
Έχει και χάπι εντ: μια σελίδα πριν το τέλος, ο ίδιος τύπος έχει μόλις επιστρέψει από την Τσιάπας, κι ένας φίλος του τον ρωτάει "τι θα κάνεις τώρα;"
Επόμενο καρέ, με τον Σκουαρτσονί να του απαντά, με ένα χαμόγελο στο πρόσωπο: "Τι θα κάνω τώρα;"
Ενδιαφέρον κόμικ. Άκρως πολιτικό, για συγκεκριμένο κοινό και με μια αρκετά ρομαντική θέαση των πραγμάτων εκ μέρους του δημιουργού. Πάντως έχει πράγματα να πει, ακόμα και αν πάντα θα υπάρχουν αναγνώσματα που θα τα πουν καλύτερα. Το χτυπητό του αρνητικό ήταν η έλλειψη συνοχής στην αφήγηση και στις εναλλαγές των τοποθεσιών, αν και είναι προφανές πως αμφότερα είναι σε δεύτερη μοίρα πίσω από τον πολιτικό σχολιασμό του δημιουργού.
"A volte il nostro margine di manovra, di disobbedienza appare infimo. Ridicolo. Non sempre abbiamo la possibilità di fare vacillare la storia. Questo non significa che bisogna stare con la mani in mano. Al contrario, la cosa peggiore è non fare niente per paura di fare troppo poco. L'impossibilità di agire non deve trasformarsi in prudenza morale, nè servire da giustificazione a una partecipazione passiva. Non bisognerebbe mai conformarsi al male che si condanna."
Il est des leçons d'humanité qui devraient être obligatoire de lire. Pamphlet contre le néolibéralisme, ce récit ne s'embarrasse pas d'une esthétique léchée : droit au but, il couvre le sujet sous divers angles, tous aussi repoussants et effrayants. Comment en est-on arrivé là ?!?
Avant toute chose, ce livre n'est pas du tout ce à quoi je m'attendais : je l'ai emprunté à la bibliothèque en pensant que ce serait une BD d'aventure, vu la 4ème de couverture. En fait, pas du tout, c'est un manifeste politique anti-capitaliste sous forme de BD...
Je l'ai lu en entier même si ce n'est pas du tout mon genre de lecture habituelle. J'avoue que la politique ne m’intéresse pas du tout... C'est pour ça que je ne propose pas "d'étoiles" pour ce livre, je n'ai pas de point de comparaison.
C'est un livre militant, un pamphlet, et je trouve que le contenu en souffre : l'auteur est dans le registre de la conviction, et même de l'émotion. Du coup, l'argumentation pure et dure est réduite au minimum : on reste dans le ressenti.
Ce livre a aussi des côtés extrémistes qui me choquent : je veux bien que certains tenants du capitalisme à outrance ne sont pas des enfants de chœur, mais de là
En bref, certains points sont dignes d'intérêt et de réflexion, mais je doute que ce livre fasse changer qui que ce soit d'avis. Je pense que l'auteur prêche surtout pour ceux qui sont déjà convertis...