Писма

Flaubert

by George Sand, Gustave Flaubert, Елка Русева (Translator)

Искате изкуството да е лечебно средство? Извикайте тогава линейката Жорж санд. Искате изкуството да Ви каже истината? Веднага извикайте линейката Гюстав Флобер, ала не се чудете, ако на пристигане колелата й Ви премажат краката. ~ Джулиан Барнс

Genres: Nonfiction, Biography, France, French Literature, Literature, Biography Memoir, Memoir

296 pages, Mass Market Paperback

First published January 1, 1921

About the author

Amantine Lucile Aurore Dupin de Francueil, best known by her pen name George Sand, was a French novelist, memoirist and journalist. One of the most popular writers in Europe in her lifetime, being more renowned than either Victor Hugo or Honoré de Balzac in England in the 1830s and 1840s, Sand is recognised as one of the most notable writers of the European Romantic era. She wrote more than 50 volumes of various works to her credit, including tales, plays and political texts, alongside her 70 novels.
Like her great-grandmother, Louise Dupin, whom she admired, George Sand advocated for women's rights and passion, criticized the institution of marriage, and fought against the prejudices of a conservative society. She was considered scandalous because of her turbulent love life, her adoption of masculine clothing, and her masculine pseudonym.

Reviews

[Nercs]

خوندن نامه‌هایی که یه نفر نوشته، یعنی نفوذ کردن به خصوصی‌ترین افکارش، به شناختن زندگی‌ش بدون تصنع‌های بیوگرافی و اتوبیوگرافی. اینکه بفهمی نویسنده‌ای که دو قرن قبل از تو زندگی می‌کرده و بزرگترین کتاب‌های تاریخ رو نوشته، خیلی هم با خودش حال نمی‌کرده و همیشه درگیر سر و کله زدن با افسردگی بوده، یا نویسنده‌ای که امروز خیلی اسمی ازش برده نمیشه، خودش یه روزی پیش‌بینی کرده که قرار نیست اسمش ماندگار بشه و عاشق این بوده که نوه‌هاش رو بزرگ کنه، حس عجیبی داره؛ حس اینکه این آدم‌ها هم، مثل من و شما، زندگی ساده و آشنا و «واقعی‌»ای داشتن. موقع خوندن نامه‌ها، «گوستاو فلوبر» و «ژرژ ساند» دیگه صرفاً دو تا اسم بزرگ و دور از دسترس توی تاریخِ ادبیات نبودن و میتونستم حضورشون رو کنار دستم احساس کنم.

• از این به بعد، قرار نیست به زندگی آدم‌ها با چهارتا دونه ستاره‌ی انتزاعی نمره بدم.

[MihaElla · Rating 5 out of 5]

≪ Oh!! You think that because I pass my life trying to make harmonious phrases, in avoiding assonances, that I too have not my little judgments on the things of this world? Alas! Yes! & moreover I shall burst, enraged at not expressing them…But a truce to joking, I should finally bore you...≫

<< You are alone & sad down there, I am the same here.
Whence come these attacks of melancholy that overwhelm one at times? They rise like a tide, one feels drowned, one has to flee. I lie prostrate. I do nothing & the tide passes.
My novel is going very badly at the moment. That fact added to the deaths of which I have heard; & then all the rest, but that will pass. You don't know what it is to stay a whole day with your head in your hands trying to squeeze your unfortunate brain so as to find a word. Ideas come very easily with you, incessantly, like a stream. With me it is a tiny thread of water. Hard labor at art is necessary for me before obtaining a waterfall. Ah! I certainly know THE AGONIES OF STYLE.
In short I pass my life in wearing away my heart & brain, that is the real TRUTH about your friend.
You ask him if he sometimes thinks of his "old troubadour of the clock", most certainly!, & he mourns for him. Our nocturnal talks were very precious (there were moments when I restrained myself in order not to KISS you like a big child).
Your ears ought to have burned last night. I dined at my brother's with all his family. There was hardly any conversation except about you, & every one sang your praises, unless perhaps myself, I slandered you as much as possible, dearly beloved master.
I have reread, a propos of your last letter (& by a very natural connection of ideas), that chapter of father Montaigne's entitled "some lines from Virgil". What he said of chastity is precisely what I believe. It is the effort that is fine & not the abstinence in itself. Otherwise shouldn't one curse the flesh like the Catholics? God knows whither that would lead. Now at the risk of repetition & of being a Prudhomme, I insist that your young man is wrong. If he is temperate at 20 yrs old, he will be a cowardly roue at fifty. Everything has its compensations. The great natures which are good, are above everythin generous & don't begrudge the giving of themselves.
ONE MUST LAUGH AND WEEP, LOVE, WORK, ENJOY AND SUFFER, IN SHORT VIBRATE AS MUCH AS POSSIBLE IN ALL HIS BEING. THAT IS, I THINK, THE REAL HUMAN EXISTENCE ...>>

<< I was very happy that week with you: no care, a good nesting-place a lovely country, affectionate hearts & your beautiful & frank face which has a somewhat paternal air. Age has nothing to do with it. One feels in you the protection of infinite goodness, & one evening when you called your mother "MY DAUGHTER", two tears came in my eyes. It was hard to go away, but I hindered your work, & then,-& then-, a malady of my old age is, not being able to keep still. I am afraid of getting too attached & of wearying others. The old ought to be extremely discreet. From a distance I can tell you how much I love you without the fear of repetition. You are one of the RARE BEINGS remaining impressionable, sincere, loving art, not corrupted by ambition, not drunk with success. In short you will always be 25 yrs of age because of all sorts of ideas which have become old-fashioned according to the senile young men of today. With them, I think it is decidedly a pose, but it is so stupid ! If it is a weakness, it is still worse. They are MEN OF LETTERS, and not MEN.
Good luck with the novel! It is exquisite; but oddly enough there is one entire side of you which does not betray itself in what you do, something that you probably are ignorant of. That will come later, I am sure of it. >>

[Nafiseh · Rating 4 out of 5]

«به گوستاو فلوبر
در کرواسه نوهان
21 جوئن 1868

تو آن‌جا تنها، با خورشید تابیده بر ویلای زیبایت در نبرد هستی! چرا من... رودی نیستم که با زمزمه‌ی شیرینش برایت لالایی بسراید و طراوت را به خلوتگاه تو بیاورد! من محتاطانه در بین دوصفحه‌ی کتابت با تو به گفت‌وگو می‌نشینم، و با حلقه‌هایی موهوم، زنجیر می‌بافم، زنجیرهایی که تو از آن بیزاری، اما غرابت‌شان مرا نمی‌آزارد. من هرچیز که محیط را می‌آراید دوست دارم، گردش کالسکه‌ها، قیل‌وقال کارگران در پاریس، غوغای هزاران پرنده در روستا، حرکت کشتی‌ها در آب‌ها؛ هم‌چنین سکوت عمیق و مطلق را دوست دارم و خلاصه، هرچیز را که در اطرافم هست دوست دارم، هرکجا هستم باشم. این نوع جدیدی از "خبط شنوایی" است. در واقع من محیط خود را انتخاب می‌کنم و به مجلس سنا یا دیگر مکان‌های ناخوشایند پا نمی‌گذارم.ترابادور عزیزم، در خانه‌ی ما همه‌چیز خوب پیش می‌رود. بچه‌ها خیلی قشنگند، و ما دوست‌شان داریم. هوا گرم است، و من این هوا را دوست دارم. همیشه همان داستان قدیمی که باید بگویم: به‌عنوان بهترین دوست و رفیق دوستت دارم. می‌بینی که چیز تازه‌ای نیست. حس قوی و خوبی دارم نسبت به آن‌چه تو برایم می‌خوانی. همان‌قدر که باید، در نظرم زیباست. من در هیچ کاری غرق نمی‌شوم. وقت‌گذرانی، حس غالب من است. این می‌گذرد، آن‌چه نمی‌گذرد، دوستی و علاقه‌ی من به توست.
ژ. ساند
با صمیمانه‌ترین احترامات»



اگه يه روز نامه هاي من به تو چاپ ميشد (كه نميشه )هيچ فرقي به حال تو و جهان نميكرد اما شايد من پخش ميشدم و از اين تراكم غليظ شب ناک ،رهایی می یافتم.

به او‌ که همیشه با سپید ْصورتی چشمانم دوستش داشته ام

حرف هايم تمام شده اند و انگار هيچ رفتار مناسبی هم برايم باقي نمانده .

با « با صمیمانه‌ترین احترامات»

[Parinaz · Rating 5 out of 5]

زمانی را که وقف خواندن نامه‌های فلوبر کردم، لذت‌بخش‌تر از آن بود که فکرش را می‌کردم.
چه نامه‌هایی، چه گفتار‌هایی، چه رفقایی!
کمال طلبی وسواس‌گونه فلوبر به شدت آزارم می‌داد و می‌ترساندم، ادبیات برای او تمام چیزی بود که می‌توانست به آن دست‌ یابد.
ساند در نامه‌های زیادی ملامتش می‌کند که کمی دست بردار، به خودت برس پسرجان، فلوبر لجوج اما تا پیری همانی بود که بود.
خود فلوبر در نامه‌ای به ساند می‌گوید: "یک روز تمام را صرف پرداختن و دوباره پرداختن به یک پاراگراف می‌کنم بی‌آن‌که آن را به سرانجام برسانم، اشکم در می‌آید! باید دلت برایم بسوزد!"

مکاتبات و ارتباطات بس شگرف با دوستانی شگرف‌تر به تعجبم وا می‌داشت، عجب دورانی! هوگو، زولا، دوده، تورگنیف و... . دلم‌ می‌خواست آن‌گونه می‌بود که می‌توانستم همه نامه‌های رد و بدل شده بین آن‌ها را بخوانم.
_
فلوبر شخصیت پیچیده‌ای داشت، تا قبل از خواندن این کتاب دلم می‌خواست می‌توانستم او را ملاقات کنم اما حالا نه، من فلوبر را از دور دوست می‌دارم، یک دوست داشتن مداوم و توامان با احترام. نمی‌توانم فکرش را بکنم که در زمانی می‌زیستم که فلوبر بود و اگر شانس این را می‌داشتم که یک روز با او در جایی می‌بودم، بعد از صرف ناهار یا چیزکی فلوبر می‌رفت خانه و به ساند می‌نوشت:
"بعد از این که ناهار را با خانمی که او را احمق نامیده بودم صرف کردم، به سراغ خانم دیگری رفتم که کودن می‌خواندمش؛ چنین است زن‌نوازی فرانسوی دیرینه‌ی‌ من."

00/12/23

[Niyousha · Rating 3 out of 5]

تعداد نامه ها خیلی زیاد بود ولی شروعش از بعد انتشار مادام بوواری بود، ولی من فکر میکنم باید یه سری نامه قبلشم باشه چون یه خاطره محوی دارم که احمد اخوت از یه سری از این‌‌ نامه ها توی کتابهاش صحبت میکرد، مثلا فلوبر در مورد نوشتن‌ صحنه های عاشقانه صحبت میکرد، یا در مورد رنج نوشتن مادام بوواری به‌ صورت‌کلی. حالا نمیدونم اینها چرا توی کتاب نبود.
ژرژ واقعا زن جالبی بود، توی هفتاد سالگی میرفت توی آب سر‌د شنا میکرد. خیلی جسور بود با اینکه در عین حال مادر هم بود، یکم در مور‌دش تحقیق کردم خیلی گذشته جالبی هم داشته، مثلا معشوقه یه موزیسین‌‌معروف بود و بیشتر از هفتادتا کتاب هم نوشته بود.
مشتاق شدم کتابهای دیگه فلوبر رو هم بخونم، رفتم تربیت احساسات رو خریدم.
راستی از رابطه دوستی نزدیک فلوبر و ایوان تورگینف هم چیزی نمیدونستم.

[Maryam · Rating 3 out of 5]

نامه نگاری دو نویسنده که با اینکه گاه شیوه و عقاید متفاوت دارند با احترام و دوستی به مدت تقریبی 13 سال باهم مکاتبه میکنندتااینکه بامرگ ژرژساند به پایان می رسد اما تاثیر این دوستی با فلوبر می ماند

[Shaghayegh.l3 · Rating 4 out of 5]

به مر‌ور کمی از زیبایی نامه‌های اول کاسته شد و عادت شد خوندنشون، اما هنوز صمیمیت این دو آدم با طرز فکرهای متفاوت و درک و مهربونی‌ای که برای هم داشتن، به چشم میومد و زیبا و حسادت‌برانگیز بود. و از غمگینی نامه‌های انتهایی بعد از مرگ ژرژ ساند که بگذریم، حس خوبی داشتم حین خوندنش.

[Mahnoosh · Rating 5 out of 5]

باید خندید و گریست،عشق ورزید،کار کرد،لذت برد و رنج کشید، با نوسانی بسیار کوتاه در تمام طول حیات.
به گمانم این هستی حقیقی انسان است.

[Hamid · Rating 3 out of 5]

نامه‌نگاری‌های ژرژ ساند و فلوبر از ۱۸۶۳ شروع میشه و تا چهارده سال بعد که ساند می‌میره ادامه داره. نگاه این دو تا آدم به زندگی و در نتیجه موضع‌شون نسبت به خیلی مسائل با هم متفاوته، اما با این وجود خیلی همدیگه رو تحسین می‌کنند. فلوبر که تنها با مادرش تو کرواسه زندگی می‌کنه، نویسنده معروف و نه چندان محبوبیه که سفت و سخت پای سبکی که برای نوشتن انتخاب کرده می ایسته. با وسواس چندین سال از عمرش رو صرف نوشتن اثری میکنه که با انتشارش چیزی جز نقدهای منفی و تند جامعه ادبی فرانسه و سرخوردگی‌های ادواری نصیبش نمیشه. نگاه منفی فلوبر به شرایط سیاسی و اجتماعی وقت فرانسه و نفرتش از طبقه متوسط که توی آثارش (به طور خاص تربیت احساسات) هم نمود داره تو این عدم محبوبیت بی تاثیر نیست. ساند اما تو دهه هفتم زندگی، کنار پسر و عروس و نوه‌هاش زندگی میکنه. فعال و پرانرژی. سالی یکی دو تا رمان و نمایش‌نامه می‌نویسه. امیدوار به آدم‌ها و بهتر شدن اوضاع. فلوبر با همه تلخی‌ها و نفرتش سراغ ساند میاد و ساند دائم تحسین و حمایتش میکنه.
خیلی از نامه‌ها بیشتر به احوال‌پرسی خانوادگی می‌گذره که برای من چیزی نداشت. دو بخش کتاب برام بیشتر جالب بود. یکی نامه‌های مربوط به دوره جنگ و یکی اونجاها که این دو نفر شروع میکنن به مخالفت کردن با هم. هرچی به آخرای کتاب و مرگ ساند نزدیک میشیم، ساند مریض‌تر میشه و تلخکام‌تر، و راحت‌تر و بی‌پرده‌تر از قبل فلوبر رو نقد میکنه. چند تا نامه آخر، نامه‌های فلوبر به خانواده سانده که به خاطر بی خبری نسبتن طولانی از حال ساند فرستاده، و بعد که از مرگ ساند مطلع میشه و نامه‌هایی به پسرش میفرسته برای تسلیت. به این جاها که رسیدم احساس کردم دارم به فلوبر خیانت می‌کنم. تازه این احساس گناه که دارم نامه‌های یکی دیگه رو میخونم بهم دست داد و کامم تلخ شد

[nilofar · Rating 4 out of 5]

خب من شیفته‌ی فلوبر ام، طبیعتا میخواستم بیشتر ازش بخونم در حدی که حتی نامه‌نگاری هاش هم برام جذاب به نظر اومد.
ولی این کتاب خیلی بیشتر از چیزی بود که انتظار داشتم؛ اول از همه این که در مورد فلوبر خیلی بیش از انتظارم بهم اطلاعات داد، درمورد زندگی شخصیش، روحیاتش و نظراتش درمورد ادبیات، سیاست، هنر، مرگ و...(البته خیلی از این دیدگاه های فلوبر و ساند برای ما ممکنه نخ‌نما شده به نظر بیاد)
بخش‌هایی از کتاب هم درمورد اتفاقات سیاسی و تاریخی اون زمان بود و خوندن اون ها و دونستن این که فلوبر چه فکری درموردشون میکرده میتونه به درک بهتر آثارش کمک کنه.
ولی مهم تر از همه برای من اینه که این کتاب باعث شد با ژرژ ساند آشنا بشم، خوندن نامه‌های ساند واقعا لذت بخش بود، چقدر این شخص روحیه‌ی لطیفی داشته، چقدر زیبا مینوشته، چقدر زیبا نگاه میکرده... این نامه‌ها باعث شد که من بخوام از ساند کتاب بخونم، مخصوصا نانون رو که فلوبر خیلی ازش تعریف کرده بود.
رابطه ای که بینشون بود هم خیلی جالب بود، یک جور دوستی ایده‌آل(به نظر من)، سرشار از تبادل نظر و انتقاد و فرصت‌هایی برای پیشرفتشون( هردوشون حتی تو سنین بالا در حال یادگیری و پیشرفت بودن).
خلاصه که واقعا تجربه‌ی خوبی شد خوندن این نامه ها برام.

[Laura]

Free download available at Project Gutenberg.

PREFATORY NOTE

This translation of the correspondence between George Sand and Gustave Flaubert was undertaken in consequence of a suggestion by Professor Stuart P. Sherman. The translator desires to acknowledge valuable criticism given by Professor Sherman, Ruth M. Sherman, and Professor Kenneth McKenzie, all of whom have generously assisted in revising the manuscript.

A. L. McKenzie

[Hosna · Rating 5 out of 5]

یکی از بهترین کتابهایی که امسال خواندم. به اندازه‌ای دوستش داشتم که آرام میخواندم زود به پایان نرسد. چه اندازه فلوبر را ستودم. فرانسه‌ی قرن نوزده، بهشت رمان نویسان. چه اندیشمندانی، چه سخنانی. چه همه ما هنوز پس افتاده‌ایم. ترجمه‌ی کتاب خوب نبود اما بزرگی کتاب جور ترجمه‌ی بد را می‌کشید.

[Maedeh Mehry · Rating 5 out of 5]

پس از شش ماه زندگی در میان کلمات فلوبر و ساند، سرانجام آخرین نامه را خواندم. هر صفحه از این مکاتبات، به گفت‌وگویی صمیمی و بی‌پایان میان دو ذهن درخشان بدل شده بود—گفت‌وگویی که حالا، با بسته شدن کتاب، گویی در گوشه‌ای از دنیایم خاموش شده است.
احساس می‌کنم حفره‌ای در قلبم پدید آمده، خلأی که نه با گذر زمان، بلکه تنها با حضور آدم‌هایی پر می‌شود که بتوانند چنین گفت‌وگویی را زنده نگه دارند. آدم‌هایی که برای من همان باشند که فلوبر برای ساند بود—هم‌صحبتی که نه‌تنها سخن می‌گوید، بلکه می‌فهمد، همراهی که نه‌فقط حضور دارد، بلکه در عمق افکار شریک می‌شود.

[Ana · Rating 3 out of 5]

malo kenja nekad ali je u pravu kad je rekao da je poslednji tom rata i mira promasio, verujem da se i flober potresao oko smrti bolkonskog isto koliko i ja

[Edward · Rating 4 out of 5]

This is a fascinating exchange of letters written between George Sand and Gustave Flaubert between 1862 and l876 when Sand died at the age of 72. Flaubert would follow her in l880 at the age of 59 and the letters were first published in l884. Both Sand and Flaubert were well-known writers at the time, and Sand was notorious, as well, for her many love affairs, including one with Chopin.

They talk about many things, their writing, of course, but also about personal matters such as their health, money difficulties, their families (at this time, Sand was devoted to her two grandchildren, and Flaubert was taking care of his elderly beloved mother), politics, aging, the loss of friends, women's' roles, the purpose of life, and whatever else came into their minds. They're honest and open, often disagree, but their friendship is a solid one, perhaps surprising as Sand was l7 years older than Flaubert who never married (also a subject of discussion).

Flaubert playfully addresses Sand as "Master", although it's clear that he doesn't yield to her on anything. Sand tended to be optimistic and cheerful, Flaubert, moody, depressive, cynical. She sees humanity as basically good, but Flaubert sees it as basically stupid and corrupt.

These differences emerge in their works. Sand was an prolific author who wrote dozens of novels, many plays, contemporary tracts on politics and literature, and even published a newspaper at one point. Flaubert, on the other hand, wrote only a handful of novels, working years on each one, and was obsessive about details, spending weeks, if not months, on a single page, and doing exhaustive research for his writing. If Sand's novels are often of women who struggle and succeed against the restrictions of society and its institutions (reflected in her colorful life, of course, with her cross-dressing and her many affairs) in the name of love and self-realization, Flaubert's most famous character is Madame Bovary a frustrated woman who struggles in her own way, but ends her life in foolishness and disillusion.

In these letters Sand and Flaubert come across as older and reflective individuals who openly express their doubts and regrets. Sand has mostly retreated to her country house deep in rural France and delights in her grandchildren and in nature which gives her hope with its always reoccurring freshness. She has become disillusioned with the failure of the proletarian hopes of the l848 revolution in France, and resigned to the crushing defeat of the French by the Prussians in the l870 war. But unlike Flaubert who is near total despair at the future of France and what he sees as its doomed efforts to set up the Third Republic (for example, he sees the promised universal suffrage, excluding women, of course, as being stupider than the divine right of kings - all men are basically idiots), she remains hopeful about the course of human history.

It's posterity's good fortune that the the two formed such a close, if unlikely, bond; it's obvious that they genuinely cared for and loved one another. I'd guess that at this stage of their lives, both of them realized that they didn't have too much longer to live, and this approaching mortality gave them perspective - to see in the other the humanity that went beyond their opinions and differences.

[Noah Goats · Rating 4 out of 5]

I enjoyed reading this collection of letters between Sand and Flaubert. They clearly had a very warm friendship, and in these letters they share their thoughts on writing and life, along with lots of the mundane details of existence: health, the weather, family, friends. They had different personalities, Sand's letters are filled with sweetness and optimism and Flaubert was a cynical old coot (an old coot at a relatively young age. Sand was a decade and a half older than he was.) I don't read collections of letters very often, but I enjoyed this and feel like maybe I should read more of them. I read the free Kindle version of this book, and it was well formatted and in pretty good shape (you never know with these free Kindle books).

[Andrea Puig · Rating 5 out of 5]

La vida puesta al servicio de ideales contradictorios, que se encuentran, a través de un nutrido intercambio epistolar, en la intersección de la ternura, el bien y la belleza. El arte, la familia, el éxito, la forma, el fondo, la naturaleza, la convicción literaria son conceptos que guardan distancias insalvables entre los dos escritores, cuya amistad converge en la melancolía por la guerra, el devenir de Francia, la visión sobre la crítica, y, por sobretodo, el amor que nace de su oposición.

[Jo Walton · Rating 5 out of 5]

He calls her "dear master". They write to each other about writing, their own, other people's. The Franco-Prussian war happens. They go, separately, on holiday. (She enjoys her holidays, he never enjoys his.) She teases him, and tells him what her grandchildren are up to and chides him to get more exercise. He says he'll come and visit but he almost never does, but they have dinner at Magny's when they're both in Paris. They both keep on writing their very different books, and writing to each other about writing them.

These letters record a friendship of writers across gender and over time, and it's exactly the kind of volume of correspondence I want to read more of. And the whole thing is here, from their first acquaintance -- both of them already established writers -- through to his letters of condolence to her son after her death.

I couldn't write a review right after I finished it because I was so sad because George Sand was dead, even though she was dead (and I knew it) even before I began reading. Letters are a strange intimacy, as Byatt says in Possession, intended for a specific recipient and not for posterity, and yet, here we are reading them and feeling included in that intimacy.

[Stephanie Patterson · Rating 5 out of 5]

I first read these letters when they came out in 1993. I loved them then and enjoyed the rereading just as much. Sand lives in the midst of children and grandchildren. She writes and writes and writes and talks a lot about the expression of emotion. Flaubert lives largely on his own and sweats over every syllable. He mentions writing 73 pages of a novel and finally paring it down to three. Sand's various lovers always described her as scribbling away and she says not a word about editing. Sand enjoys embracing life. Flaubert, a sensitive artistic flower, frequently begs off of social engagements because it will upset his work schedule. Sand tells Flaubert: We will return to our work. You will write about desolation; I will write about consolation. You readers will feel sadder having read your book I want mine to feel happy Their letters are delightful though Flaubert seems to have thought little of Sand's novels and she thought his theatrical efforts were not especially interesting. NB: Though there are several collections of these letters available for free on the Kindle, but this edition offers by far the best translation

[Pardis · Rating 4 out of 5]

هفت سال نامه‌نگاري بين گوستاو فلوبر نويسنده بزرگ فرانسوي با ژرژ ساند بانوي نويسنده‌اي که يکي از چهره‌هاي پيشرو و هنجارشکن جامعه روشنفکري فرانسه در قرن نوزدهم به شمار مي‌آمد يکي از بهترين اسناد براي شناخت روحيات اين دو نويسنده و روزگارشان است.

دوستي عميق فلوبر و ساند هم رنگ و بوي عاشقانه دارد و هم برپايه احترام و درکي عميق شکل گرفته؛ نامه‌هاي زير از دوره‌اي انتخاب شده که فلوبر مشغول نوشتن رمان «تربيت احساسات» است. در اين نامه‌ها ساند و فلوبر درباره چهره‌هاي ادبي مهمي مثل تورگنيف، سروانتس و سنت بوو اظهارنظر مي‌کنند. نامه‌نگاری این دو شمایل بزرگ قرن نوزدهم حال و هوای زندگی روشنفکران، نویسندگان، اشراف، دعواهای ادبی، سلیقه و نگاه‌های متفاوت به هنر و ادبیات در قرن نوزدهم را ترسیم می‌کند.

[Valerie Van Haltern · Rating 5 out of 5]

These were truly wonderful!

[Hedie · Rating 4 out of 5]

نه جرات سخن گفتن دارم نه اندیشیدن و نه نوشتن، من از لمس زخم های گشوده شده در دل ها هراسناکم...
ژرژ ساند

[Julien · Rating 4 out of 5]

« Tu aimes trop la littérature, elle te tuera »

Madame Sand ????? Vous m’attaquez ????

Que j’ai aimé lire vos lettres chers Gustave Flaubert et George Sand. !!!

Je me suis perdu dans l’ermitage de Gustave qui frôle le non-sens. Éternel sacrifice pour réaliser sa vision de la littérature. L’immortel Martyr du style. L’art c’est la beauté (tu n’as pas tort Gustave). Son hypersensibilité, sa tristesse, ses principes inconciliables, certains aspects me rejoignent (pourquoi sortir quand on a un bon livre right ??).


Je suis d’accord avec George que l’art est aussi sagesse,, et quelle sagesse que cette citation :
« Mais nos vraies discussions doivent rester entre nous comme des caresses entre amants, et plus douces, puisque l’amitié a ses mystères aussi, sans les orages de la personnalité » réel fleuve nourricier et prolifique que ton écriture ma chère.

Mais surtout ce témoignage d’une amitié aussi profonde, riche et attentionnée. Certaines phrases j’aimerais exprimé à mes proches les plus proches. Leur faire comprendre la chance que c’est de se connaître??? Je souhaite embrasser les deux mains et les deux joues et les milles tendresses.
Je veux être éternellement vôtre!!!

AutoPortrait fascinant de deux géant.e.s de la littérature française (et occidentale !!!) je veux replonger en Madame Bovary et reconnaître sans gêne sa grandeur.

De plus, cette correspondance de lettres me rappelait mon style de review GoodReads, et quel sentiment fort et invincible que GoodReads non? Pratiquement 5 étoiles !!

[Mel · Rating 4 out of 5]

Une correspondance très touchante et qui fut un plaisir à lire! On s’attache aux deux auteurs, dont la correspondance s’étend sur 13 années et plusieurs centaines de lettres échangées.

[محمد · Rating 3 out of 5]

خواندنی و شیرین!

[Hans Moerland · Rating 5 out of 5]

Een in bijna alle opzichten interessant en ook vermakelijk boek vormt deze in de reeks privé-domein uitgegeven briefwisseling tussen Gustave Flaubert (1821-1880) en de wat oudere George Sand (1804-1876); dit leeftijdsverschil verklaart misschien waarom de eerstgenoemde volhardt in vousvoyeren, terwijl de laatste al snel overgaat tot tutoyeren. De briefwisseling is vertaald en van een voorwoord en noten voorzien door Edu Borger, die hiermee het vakwerk heeft geleverd dat men van hem gewend is. Hoogstens zou je kunnen zeggen dat het voorwoord wel wat langer had mogen zijn dan de ruim drie pagina’s die het nu kent.
In dit voorwoord nu worden meteen al summier de tegenstellingen besproken waarvan sprake is tussen de beide correspondenten (hieronder: GF resp. GS), op literair, persoonlijk en ander vlak. Bedoelde tegenstellingen, maar ook wat GF en GS zoal verbond, komen in tal van brieven tot uitdrukking – brieven overigens die op enkele uitzonderingen na tijdens het laatste decennium voor GS’ overlijden zijn geschreven en gelukkig min of meer compleet bewaard lijken te zijn gebleven. Zo toont GS zich in de correspondentie tot op zekere hoogte nuchter en gematigd, in ieder geval in vergelijking met GF. Deze demonstreert onder meer een nimmer aflatende preoccupatie met de literaire stijl van zijn teksten, alsmede een gruwelijke weerzin tegen de verregaande menselijke domheid die hij overal om zich heen meent waar te nemen. Ook fulmineert hij menigmaal tegen, om nog maar eens iets te noemen, het verschijnsel algemeen kiesrecht.
GF onderscheidt zich voorts van GS op het punt van enkele minder fraaie karaktertrekken. Zo ontpopt hij zich als door en door onbetrouwbaar persoon als het gaat om het nakomen van afspraken, met name die met betrekking tot ontmoetingen met elkaar. Vooral bezoeken van hem aan GS’ kasteel in Nohant blijkt GF keer op keer uit te stellen of af te zeggen; min of meer doorzichtige uitvluchten, lafheid, onoprechtheid, schijnheiligheid vieren daarbij hoogtij. Huichelachtigheid is hem ook niet vreemd, bijvoorbeeld ten aanzien van het, GS’, (groot)ouderschap (p. 339; tientallen jaren lang was GF een verklaard tegenstander van het hebben van nageslacht) en meer in het algemeen in zijn consequent volgehouden dweperige, vleierige, om niet te zeggen: slijmerige, benadering van GS in de aanhef, de opening en afsluiting van zijn epistels, maar ook in zijn beoordeling van haar werk: een en al lofzang.
GS daarentegen stelt zich in haar brieven allengs wat kritischer op tegen GF, voor wie als het erop aankomt weinig anders lijkt te bestaan dan zijn literaire werk en zijn gezondheid. Aldus bieden GF’s brieven inzicht in de uiterst moeizame wijze waarop onder meer “Madame Bovary” en “Bouvard en Pécuchet” zijn totstandgekomen, zoals Roger Martin du Gard dat vele jaren later in zijn dagboeknotities zou doen met betrekking tot “De Thibaults” en “Luitenant-kolonel de Maumort”. Aan het onderwerp gezondheid of eigenlijk veeleer ziekte en allerhande kwalen en kwaaltjes wordt door beide briefschrijvers bijna permanent aandacht besteed, maar het is GF bij wie zulks wordt ingebed in een grenzeloos geweeklaag; dikwijls laat hij de hem kenmerkende misantropische levensinstelling de vrije loop. Aardig is het dan weer om te lezen hoe GS daarop pleegt te reageren: met op weinig tot niets gestoelde adviezen om ziekte en uiteenlopende fysieke klachten te behandelen en te voorkomen, ze etaleert veelvuldig de pretentie te weten waardoor GF’s fysieke ongemak wordt veroorzaakt. Wie de onder de titel “Wij moeten lachten en huilen” gepubliceerde brieven anderhalve eeuw na dato leest, heeft alle reden zich af te vragen in hoeverre het wel serieus genomen dient te worden, het beweerde onwelbevinden van die zwartkijker die zo met zichzelf bezig is.
Ondanks een overmaat aan dergelijke en andere banaliteiten en trivialiteiten, bijvoorbeeld betreffende simpele verplaatsingen en niet te vergeten de onderlinge genegenheid en het respect jegens elkander, vormt “Wij moeten lachen en huilen” zeer aangename lectuur – waarvan men ook nog eens het nodige opsteekt over een roerige periode in de Franse geschiedenis. Onmiskenbaar is de onderhavige briefwisseling voor Henri Troyat een belangrijke bron van informatie geweest bij het schrijven van zijn Flaubert-biografie. Parallellen met de actualiteit van 2023 laten zich onwillekeurig nog wel eens trekken, bijvoorbeeld waar GS schrijft: “Wanneer je reist is het een probleem de natuur te vinden, omdat de mens haar overal geordend en bijna overal verknoeid heeft” (p. 487). En GF heeft het over het leven ‘onder een regering […] die geen principes heeft’ (p. 333), waarbij de Nederlandse lezer toch al gauw aan dertien jaar Rutte zal denken.
In feite zijn er nog veel en veel meer zinsneden die een citaat verdienen, maar ik moet me beperken. Zo noteert GS: “De mensen van de streek […] zeggen dat ze geen enkele vorm van godsdienst kennen. Als dat zo is, moeten ze superieur aan ons zijn” (p. 114). En ook GF, toch bepaald niet te typeren als de vleesgeworden oprechtheid, laat zich over dergelijk onderwerp laatdunkend uit: “Ik ben geen christen en tot de huichelarij van het vergeven niet in staat” (p. 419). Fraai is eveneens wat hij GS laat weten over het werk aan zijn (onvoltooid gebleven) roman “Bouvard en Pécuchet”: “[…] ik schiet zo slecht met mijn karwei op dat het erbarmelijk is! Gelukkig zij, die niet door de waanzin van de Perfectie getroffen zijn!” (p. 552). De lezer van GF’s brieven zal het overigens, mogelijkerwijs, opvallen dat aan de tekst dáárvan beduidend minder is geschaafd dan aan die van zijn romans.
Ten slotte dan nog het citaat van een passage die, omdat ik me jarenlang binnen het kader van criminologisch onderzoek heb verdiept in kwesties van conceptualisering en operationalisering, me zonder meer uit het hart gegrepen is: “De psychologische wetenschappen zullen zich niet van duisternis en waanzin bevrijden zolang ze geen nauwkeurige terminologie bezitten, zolang het toegestaan is dezelfde uitdrukking voor de meest uiteenlopende begrippen te gebruiken” (pp. 37-38). Misschien hadden de schrijver hiervan, GF, en geadresseerde GS zich moeten afvragen in hoeverre zulk een opvatting ook opgeld doet buiten een wetenschappelijk discours. In hun op schrift gestelde gedachten en meningen over tal van abstracte, maar ook concrete onderwerpen, bedienen ze zich wel heel frequent en zonder enige terughoudendheid van termen als ‘ziel’, ‘wezen’, ‘deugd’, ‘waarheid’, ‘het ware’…

[Ann M · Rating 5 out of 5]

Note that this is free on Google books.

[Mehmet]

Okuması oldukça keyifli mektuplardan oluşuyor. Doğrusu Flaubert'in ne kadar donanımlı bir insan olduğunu eserlerinden çok mektuplarından anladım.

[Anne · Rating 5 out of 5]

I am so grateful that this exists. Such a beautiful collection of writing.

[Ben · Rating 5 out of 5]

Flaubert is a genius and so is George Sand, just in a more motherly way. Sand is smart, loving, and imperturbably optimistic about life and the future: she saw hope in future generations. She rightly saw that the more opportunity people had, the closer they could get to the right things for themselves. She is kind and severe, and it tends to bring the best out of the young ones she was almost always surrounded with, making her a role model of mine.

As for Flaubert, I think it is very fair to say that he was greatly disillusioned by science, by how he understood cold, illusionless metaphysics and anthropological science to be something closer to the truth and a more essential knowledge better off replacing corrupt and fictional religious faith. Unlike Sand, Flaubert was unable to permit any allusion or delusion in his life, which made is future all the more bleak, black and white. Beckett was the same. Flaubert is not a hero, and not a monster, but he is profoundly pessimistic about the fate of mankind and earth, a vision that seems to have been well-substantiated in light of the Anthropocene, even though far more people have a greater quality of life at the same time.

If you have read Madame Bovary closely then you will know that Flaubert sees life as little else but cruel and dumb irony, a misreading of everything, a wrong generalisation that multiplies and multiples and multiples onward until catastrophe. And yet he had a tremendous capacity for feeling, something that came before the thought, as with most people I believe. But his thoughts were so dismal, so critical and pessimistic that they reflected back onto his feelings in a very excruciating way. It's no wonder that he went out of his way to avoid any expression of emotion. For him the one reprieve of life, however, was the beautiful, and he strove to produce this in a kind of indirect way through writing.

All in all this book is an invaluable resource for conversations between two great, great people. And this book is well worth reading just for Sand if it seems like Flaubert is too much for you like he is for me at this point (5+ reads of MB).