What do you think?
Rate this book
Ο βυζαντινός Παρθενώνας: Η Ακρόπολη ως σημείο συνάντησης χριστιανισμού και ελληνισμού
Είναι πανίσχυρη η (εσφαλμένη) πεποίθηση ότι, κατά τα βυζαντινά χρόνια, η Αθήνα ήταν μια πόλη που διατελούσε εκτός Ιστορίας, σαν να είχε αποκοπεί από τον ρου των εξελίξεων, σαν να είχε εξοριστεί στο περιθώριο του χρόνου, σε στάση αναβολής ή αναστολής. Η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική.
Ο καθηγητής Αντώνης Καλδέλλης παρουσιάζει τις αυθεντικές και τόσο αγνοημένες πτυχές της αθηναϊκής ιστορίας επί βυζαντινών χρόνων. Όταν ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία, η Ακρόπολη έγινε ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα στην αυτοκρατορική επικράτεια. Ίσως φαίνεται παράδοξο, όμως η αλήθεια είναι ότι ο Παρθενώνας ήταν πιο σημαντικός ως χριστιανική εκκλησία απ’ όσο υπήρξε ως ναός στην αρχαιότητα. Η Βυζαντινή περίοδος ήταν η εποχή της πραγματικής του δόξας.
Η Αθήνα αναδείχθηκε σε πεδίο συνάντησης της παγανιστικής και της χριστιανικής κουλτούρας και, διόλου τυχαία, εκεί επιχειρήθηκε η αναβίωση του κλασικού παρελθόντος με όρους αναφοράς από το νέο χριστιανικό περιβάλλον. Αναπόφευκτα, η αντίληψη των ανθρώπων για τα αρχαία μνημεία και το «εθνικό» παρελθόν φιλτράρεται από (αλλά και φιλτράρει) το χριστιανικό θρησκευτικό αίσθημα.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Παρθενώνας εμπνέει μια θρησκευτικότητα μοναδική καθώς είναι η πρώτη φορά που η λατρευτική διάθεση του λαού δεν απευθύνεται μόνο προς τις εικόνες και τους αγίους, ούτε προς τους Αγίους Τόπους αλλά προς ένα αρχαίο μνημείο στα μάρμαρα του οποίου ενσαρκώνεται μια τρομερή πολιτισμική ένταση και μια θεολογική διαλεκτική χωρίς τέλος.
Ο καθηγητής Αντώνης Καλδέλλης παρουσιάζει τις αυθεντικές και τόσο αγνοημένες πτυχές της αθηναϊκής ιστορίας επί βυζαντινών χρόνων. Όταν ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία, η Ακρόπολη έγινε ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα στην αυτοκρατορική επικράτεια. Ίσως φαίνεται παράδοξο, όμως η αλήθεια είναι ότι ο Παρθενώνας ήταν πιο σημαντικός ως χριστιανική εκκλησία απ’ όσο υπήρξε ως ναός στην αρχαιότητα. Η Βυζαντινή περίοδος ήταν η εποχή της πραγματικής του δόξας.
Η Αθήνα αναδείχθηκε σε πεδίο συνάντησης της παγανιστικής και της χριστιανικής κουλτούρας και, διόλου τυχαία, εκεί επιχειρήθηκε η αναβίωση του κλασικού παρελθόντος με όρους αναφοράς από το νέο χριστιανικό περιβάλλον. Αναπόφευκτα, η αντίληψη των ανθρώπων για τα αρχαία μνημεία και το «εθνικό» παρελθόν φιλτράρεται από (αλλά και φιλτράρει) το χριστιανικό θρησκευτικό αίσθημα.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Παρθενώνας εμπνέει μια θρησκευτικότητα μοναδική καθώς είναι η πρώτη φορά που η λατρευτική διάθεση του λαού δεν απευθύνεται μόνο προς τις εικόνες και τους αγίους, ούτε προς τους Αγίους Τόπους αλλά προς ένα αρχαίο μνημείο στα μάρμαρα του οποίου ενσαρκώνεται μια τρομερή πολιτισμική ένταση και μια θεολογική διαλεκτική χωρίς τέλος.
408 pages, Paperback
First published January 1, 2009
3 people are currently reading
103 people want to read
About the author
Anthony Kaldellis
35 books159 followersPh.D. University of Michigan, Department of History (2001)
Anthony Kaldellis’ research explores the history, culture, and literature of the east Roman empire from antiquity to the fifteenth century. An earlier phase of it focused on the reception of ancient Hellenic culture, for example on how authors conceived their projects in relation to classical models (Procopius of Caesarea, 2004), as well as the history of identities (Hellenism in Byzantium, 2007), monuments (The Christian Parthenon, 2009), and genres (Ethnography after Antiquity, 2013). A second phase brought to light the enduring Roman matrices of Byzantine life and thought, focusing on its political sphere (The Byzantine Republic, 2015) and ethnic identities (Romanland: Ethnicity and Empire in Byzantium, 2019). He has translated into English the works of many medieval Greek writers, such as Prokopios, Genesios, Psellos, Attaleiates, and Laonikos Chalkokondyles. His own monographs have been translated into other modern languages, including Turkish, French, Romanian, Russian, and Greek. In 2019, he created the first academic podcast for his field, Byzantium & Friends. He has just published a new, comprehensive history of Byzantium, The New Roman Empire (2023), which embeds social, economic, religious, and demographic developments within a lively narrative framework.
Anthony Kaldellis’ research explores the history, culture, and literature of the east Roman empire from antiquity to the fifteenth century. An earlier phase of it focused on the reception of ancient Hellenic culture, for example on how authors conceived their projects in relation to classical models (Procopius of Caesarea, 2004), as well as the history of identities (Hellenism in Byzantium, 2007), monuments (The Christian Parthenon, 2009), and genres (Ethnography after Antiquity, 2013). A second phase brought to light the enduring Roman matrices of Byzantine life and thought, focusing on its political sphere (The Byzantine Republic, 2015) and ethnic identities (Romanland: Ethnicity and Empire in Byzantium, 2019). He has translated into English the works of many medieval Greek writers, such as Prokopios, Genesios, Psellos, Attaleiates, and Laonikos Chalkokondyles. His own monographs have been translated into other modern languages, including Turkish, French, Romanian, Russian, and Greek. In 2019, he created the first academic podcast for his field, Byzantium & Friends. He has just published a new, comprehensive history of Byzantium, The New Roman Empire (2023), which embeds social, economic, religious, and demographic developments within a lively narrative framework.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 4 of 4 reviews
June 5, 2020
Ένα ευκολοδιάβαστο βιβλίο που ρίχνει φως σε μια περίοδο από την οποία αποστειρώθηκε η εικόνα της σημερινής Ακρόπολης. Επικεντρώνεται ειδικά στον Παρθενώνα και την πρόσληψή του από τους Αθηναίους από την Ύστερη Αρχαιότητα έως την Λατινοκρατία με ένα μικρό και ενδιαφέρον παράρτημα για τη "μικρή μητρόπολη" ή "Γοργοεπήκοο".
Εν πολλοίς ισχυρίζεται πως ο μοναδικός τρόπος που ξεχωρίζει ως κτήριο και στην δική μας νεωτερική αντίληψη ίσως δεν ήταν γνώρισμα των κλασικών χρόνων αλλά τελικά των μεσαιωνικών, ως ναός της Παναγίας της Αθηνιώτισσας. Σε κάθε περίπτωση ακόμα και όταν φτάνει σε αδύναμες εικασίες (που συνήθως αναγνωρίζει και ο ίδιος ως τέτοιες) αξίζει για την πλούσια παράθεση βιβλιογραφίας και πηγών τις οποίες ο Καλδέλης φαίνεται πως έχει μελετήσει σε βάθος.
Εν πολλοίς ισχυρίζεται πως ο μοναδικός τρόπος που ξεχωρίζει ως κτήριο και στην δική μας νεωτερική αντίληψη ίσως δεν ήταν γνώρισμα των κλασικών χρόνων αλλά τελικά των μεσαιωνικών, ως ναός της Παναγίας της Αθηνιώτισσας. Σε κάθε περίπτωση ακόμα και όταν φτάνει σε αδύναμες εικασίες (που συνήθως αναγνωρίζει και ο ίδιος ως τέτοιες) αξίζει για την πλούσια παράθεση βιβλιογραφίας και πηγών τις οποίες ο Καλδέλης φαίνεται πως έχει μελετήσει σε βάθος.
February 2, 2017
Yes, I know, yet another Kaldellis book. This one caught my attention as I was browsing my local university library Byzantine history shelves. After visiting the Athenian acropolis for the first time in 2014 and realizing that the site is pretty cleaned up of non-classical elements, I was intrigued at the premise of examining the history of the building after the end of the Classical era. I already knew the Parthenon had been converted into a church in Late Antiquity, but next to nothing after that. So, I was looking forward to seeing what Kaldellis would do with the topic.
In taking on this topic, Kaldellis also takes on a task which is complicated by the lack of Byzantine sources outside of Constantinople for much of its history. Even Athens was considered a cultural backwater, even by the bishops who were assigned to it. So, there is precious little evidence for how this church/landmark. Kaldellis does as much as anyone could with the evidence, but his conclusions are hampered by the thinness of the sources. I think I can accept that this was a famous church and even that it might have been an object of local pilgrimate, but I do think that Kaldellis' argument that it was a major pilgrimage sit is straining the scraps of evidence has. It is not implausible- just not very provable.
This book is a bit on the speculative side (the state of the evidence demands that), but it remains an excellent examination of provincial life and is worth reading on that basis alone.
In taking on this topic, Kaldellis also takes on a task which is complicated by the lack of Byzantine sources outside of Constantinople for much of its history. Even Athens was considered a cultural backwater, even by the bishops who were assigned to it. So, there is precious little evidence for how this church/landmark. Kaldellis does as much as anyone could with the evidence, but his conclusions are hampered by the thinness of the sources. I think I can accept that this was a famous church and even that it might have been an object of local pilgrimate, but I do think that Kaldellis' argument that it was a major pilgrimage sit is straining the scraps of evidence has. It is not implausible- just not very provable.
This book is a bit on the speculative side (the state of the evidence demands that), but it remains an excellent examination of provincial life and is worth reading on that basis alone.
September 24, 2025
Εξαιρετικό,πρωτότυπο,τεκμηριωμένο.
Φωτίζει μια περίοδο της ιστορίας του εμβληματικού μνημείου σχετικά άγνωστη.
Φωτίζει μια περίοδο της ιστορίας του εμβληματικού μνημείου σχετικά άγνωστη.
August 26, 2018
As is typical with Kaldellis, this book is a thrill to read and finally brings some much needed historiographical sophistication to Byzantine history.
Displaying 1 - 4 of 4 reviews