นาวานรก

by Takiji Kobayashi, ภานุวัชร ธนาพรภัทร์ (Translator)

ผลงานชิ้นเอกจากปลายปากกาของ "โคบายาชิ ทาคิจิ" นักเขียนฝ่ายซ้ายชื่อดัง ผู้เป็นหัวหอกบุกเบิกวรรณกรรมชนชั้นกรรมาชีพของญี่ปุ่น

พบกับการตีแผ่ด้านมืดของประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นในรัชสมัยไทโช-โชวะ เรื่องราวของแรงงานที่ต้องตรากตรำทำงานบนเรือโรงงานปู ท่ามกลางสภาวะอันโหดร้ายและอยุติธรรม ถูกเอารัดเอาเปรียบจากอำนาจทุนนิยมและรัฐ จนกลายเป็นหนังสือต้องห้ามในญี่ปุ่นในยุคหนึ่ง กระนั้นก็ยังขายดีตลอดกาล นิยมอ่านกันแพร่หลายในหมู่คนหนุ่มสาวมาจนถึงปัจจุบัน และถูกนำไปดัดแปลงเป็นละครเวที ภาพยนตร์ และมังงะอยู่หลายครั้ง

Genres: Japan, Fiction, Japanese Literature, Classics, Asia, Asian Literature, Politics

240 pages, Paperback

First published January 1, 1929

About the author

Takiji Kobayashi (小林 多喜二) was a Japanese author of proletarian literature.

Kobayashi was born in Odate, Akita, Japan and was brought up in Otaru, Hokkaidō. After graduating from the Otaru School of Higher Learning, which is the current Otaru University of Commerce, he worked at the Otaru branch of Hokkaido Takushoku Bank. His most famous work is Kanikōsen, or Crab-Canning Boat – a novel published in 1929. It tells the story of several different people and the beginning of organization into unions of fishing workers. He joined the Japanese Communist Party in 1931. The young writer was killed during a torture session by Tokkō police two years later, at age 29.

Reviews

[Sinem A. · Rating 5 out of 5]

Yıllar önce mangasını almaya heves etmiştim ama ben alana kadar kitabın izini kaybettim. (Önsözde de bahsedildiği gibi kitabın yıllar içinde bi görünüp Bi kaybolması kitabın laneti sanırım) Yıllar sonra görünce bidaha kaçırmamak için hemen alıp okudum. İyi ki de bu kitabı almışım iyiki de bu çeviriyi okumuşum.
Japon edebiyatına dair bir şeyler okuyunca çok objektif olamıyorum hoş hangi okuma eylemi objektiftir onu da bilmiyorum ama kısa ama güsel bir kitaptı.
Pastoral tasvirler atmosferle paraleldi. Bu tarz sınıf mücadelesi kitaplarında az da olsa görülen didaktik anlatımdan eser yoktu.
Filmini izleme isteği uyandırdı.
Çeviriyi ve önsözün kıymetini de dile getirmeden olmaz tabi.

[Aslı Can]

Sadece ''kekeme''nin konuşmalarının olduğu kısımlar bile benim bu kitabı sevmem için yeterli sanırım. Güzel, spesifik bir etki yakalamış Kobayashi. Tam o anda işçilerin sıkıntılarına dair konuşan kişinin ''kekeme'' olması ve söylediklerini kekeleyerek söylemesi bile diğer bütün propoganda kitaplarından ayırabilir bu kitabı.

Bi de bir direniş aracı olarak ''hava basma lan'' çok güzeldi, aklıma geldikçe bir süre güleceğim buna.

[emre · Rating 5 out of 5]

yıllardır ilk defa bir kitabı nefes nefese okudum. çok etkilendim. belki sonra daha uzun yazarım düşüncelerimi ve hislerimi.

[Libros Prestados · Rating 4 out of 5]

Vamos a ser sinceras: es propaganda comunista. O al menos tiene intención de extender entre los lectores la ideología y las aspiraciones comunistas. Trata de que los lectores abran los ojos ante las injusticias que se detallan en el libro, se organicen y luchen.

Pero eso no le resta un ápice de fuerza a la historia. Salvo dos escenas que son un poco... discutibles (el encuentro de varios marineros japoneses con un pueblo ruso y el final), el resto desarrollan un relato de viaje hacia el infierno, en el que la tripulación de un barco se ve sometida a los embates del clima y los maltratos de un patrón que tiene como único objetivo conseguir beneficios. Como tal, como esa clase de ficción, funciona muy bien. Es cierto que el hecho de que el patrón sea muy bidimensional y no tenga ninguna clase de profundidad ni ambigüedad le resta puntos a la historia, porque no es un antagonista carismático (y no lo es, porque se supone que el antagonista aquí es el capitalismo), pero aún así la tensión creciente, la atmósfera enfermiza y la sensación de estar abocándonos a una tragedia cierta suplen esta carencia lo suficiente para crear una novela con una fuerza inusitada.

Takiji Kobayashi cree en lo que está escribiendo, y lo cree con una honestidad y un fervor que hace que, por un momento, tú también lo creas. Y no me refiero a las condiciones de esos marinos (me creo que las condiciones laborales del Japón de la época fueran infernales), sino a lo que ocurre al final. Que no diré qué es, porque es algo que deberá descubrir el que quiera leer la novela, pero el final solo lo entiendo en el contexto de este libro y en el contexto de "Takiji Kobayashi, escritor comunista" (aunque, sinceramente, tengo serias dudas de que su visión del comunismo se llevara bien con el estalinismo).

Pero pese a tener ciertos detallitos que tal vez no me convencieran, la novela me atrapó, me desasosegó, me indignó y me emocionó, y solo por ello ya merece que le dé 4 estrellas.

[yelenska · Rating 4 out of 5]

"On racontait qu'au moment de rendre l'âme, ses derniers mots avaient été: "J'veux pas mourir ici!" Mais plus probablement était-il mort seul, sans personne à ses côtés. Cela dit, ils pouvaient très bien imaginer ce qu'il avait dû ressentir, car pas un d'entre eux n'aurait voulu mourir en mer du Kamtchatka. En y songeant, certains ne pouvaient retenir leurs sanglots." (p.117)

Le Bateau-usine dépeint le quotidien d'hommes qui se retrouvent à bord d'un bateau où ils doivent travailler, parfois jusqu'à la mort, afin de pêcher des crabes, produit de luxe destiné à l'exportation - et donc la richesse du Japon. Très vite, on ressent l'engagement communiste de l'auteur car tous les hommes à bord sont clairement utilisés dans une logique capitaliste, sans quelconque égard pour leur bien-être. Un événement amène certains de ces hommes à faire de la propagande communiste auprès des autres, car ils n'en peuvent plus et se rendent bien compte qu'ils ont utilisé par des gros riches qui s'en mettent plein les poches sur leur dos.

Ce que j'ai aimé dans ce livre, malgré un début difficile pour moi (car le milieu marin ne m'attire pas dans les livres non-fantasy), c'est la façon dont les personnages sont traités. Même si on semble suivre des personnages récurrents, on ne s'attache pas vraiment à eux - c'est plutôt à tout l'équipage qu'on s'attache, ou plutôt à qui on s'intéresse. Avant d'être des hommes individuels, ce sont des hommes qui ne font qu'un de par le dur labeur qu'ils fournissent collectivement de façon quotidienne. C'est comme si le travail qu'ils font effaçait leur humanité...

La postface de cette édition française (Allia) a été très enrichissante. Elle explique le contexte dans lequel ce livre a resurgit en 2008; il est désormais vu comme un symbole des conditions des travailleurs au Japon. Le nom original du livre (Kanikôsen) a donné naissance cette année-là au néologisme kanikô suru, une métaphore qui désigne le travail pénible et précaire. On nous renseigne également sur la vie de l'auteur, mort à seulement 30 ans après avoir été torturé par la police politique japonaise à cause de son engagement à la cause communiste.

Je ne sais pas si je vais bientôt lire une autre de ses œuvres, mais j'aimerais un jour. Qui vivra verra.

[Bob Jacobs · Rating 4 out of 5]

Schrijver Takiji Kobayashi moest na het publiceren van Het krabbenschip, losjes gebaseerd op een echt incident, onderduiken en stierf enkele jaren later na folteringen van de Japanse politie wegens 'subversieve activiteiten' (lees: hij was een communist).

Met Het krabbenschip schreef hij het verhaal van een groot visserschip - eerder een varende fabriek - waar onder waarlijk mensonterende omstandigheden de bemanning wordt uitgeperst om woekerwinsten op te leveren voor de eigenaars. Zonder te spoilen: na herhaardelijke incidenten komt het uiteindelijk tot een prangende ontknoping.

Er is geen hoofdpersonage aan te duiden - nog het dichtste komt opzichter en antagonist Asakawa - maar het is eerder het collecief van de vissers, werkens en zeemannen dat als entiteit de kern van dit werk vormt, niet onlogisch gezien de achtergrond van Kobayashi. Tegelijk is het straf dat de individuele vissers weldegelijk allemaal uniek en overtuigend aanvoelen, zo zijn hun dialogen en uitroepen memorabel. Los van het verhaal ook nog lof voor de machtige natuur- en stormbeschrijvingen van Kobayashi, ook de zee van Kamtsjatka voelt zo als een levensecht personage aan.

Tot slot de laatste woorden van dit boek - niet irrelevant: 'En dan staan ze op. Nog één keer!'

PS: +35 punten voor de prachtige cover

[Meltem Sağlam · Rating 5 out of 5]

Kitap; güçlerinin ve birlikte hareket etmenin geç de olsa farkına varan ücret/li-siz kölelerin aydınlanma hikayesi.

Kitaba başlarken, bu kadar sefaleti, eziyeti, acıyı, insafsızlığı esareti, çaresizliği kaldırıp kaldıramayacağımı düşünüyordum. Bu yüzden kitaba başlamak zor oldu benim için. Ancak başladıktan sonra yazarın, Japonya’nın bu karanlık yüzünü, yaşamış olduğu bu acıları nasıl bir umutla ve insanlığa olan inancıyla anlattığına hayran oldum.

İnanılmaz betimleleri ve akıcı anlatımı sayesinde bir film izler gibi, bir solukta okudum.

“… Cehennem bile buradan kötü değildir be… Şayet öyleyse aman benden uzak dursun!…”, sf; 62.

[Rana Heshmati · Rating 3 out of 5]

کتاب داستان مبارزات کارگری کارگرهای کشتی کنسرو خرچنگ تو ژاپنه. حدودای سال ١٩٢۵. و بسیار تلخه.
هیچ کدوم از شخصیت‌ها اسم ندارن. به جز ناظر. (آساکاوا) ناظری که نماینده کمپانی کنسرو خرچنگه و نظارت می‌کنه همه خوب کار کنن. و اونقدر شخصیتش منفوره که دیگه خودم دلم می‌خواست از کشتی پرتش کنم پایین، توی آب‌های کامچاتکا، تا یخ بزنه.
ولی کارگرها هیچ کاری نمی‌کردن. مقاومت نمی‌کردن در برابرش، به جز آخرهای داستان. وقتی که یکیشون می‌گه: «اونا از ما می‌ترسن. از وحشت ما می‌لرزن. اگه ملوانا و کارگرای موتورخونه نباشن کشتی حرکت نمی‌کنه. اگه کارگرا کار نکنن، یه پاپاسی هم نمیاد بره تو کیسه پولدارا. پولی که الان گفتم صرف خرید کشتی می‌کنن، پولی که صرف مهیا کردن ابزار و لوازم می‌کنن، اون پولم با چلوندن و مک زدن خون کارگرای دیگه به دست آوردن. پولیه که با چلوندن ما به دست آوردن. رابطه پولدا و ما، مثل رابطه پدر و بچه شه...»
و جمله آخر اینه: این کتاب برگی از «تاریخ تجاوزهای سرمایه‌داری در قالب استعمار» است.

نکته ١: نویسنده بعد از نوشتن این کتاب کشته می‌شه...
نکته ٢: فکر نکنم کتاب حتی یک بار قبل چاپ خونده شده باشه. ویراستاریش خیلی بد بود. حتی توی توضیحات نوشتن داستان چینی. درحالیکه ژاپنیه. و هیچ جا ذکر نکردن که ترجمه کتاب از چه زبونیه. :/ با این حال از کار مترجم کم و بیش راضی بودم.

[Pawarut Jongsirirag · Rating 4 out of 5]

**อ่านฉบับเเปลใหม่ของ JLIT ใช้ชื่อว่านาวานรก

นานนนนนนนนนนนนนนนจะเคยเจอนิยายฝ่ายซ้ายของญี่ปุ่น ปกติทั่วไปจะเจอเเต่เเนวลงลึกจิตวิญญาณ ความเเปลกเเยกของสังคมหรือพวกความดำมืดของมนุษย์ ถ้าเอาจริงๆผมว่าไม่น่าจะเคยเจอนิยายเเนวการเมืองจากพี่ญี่ปุ่นเลย พอเจอเล่มนี้เข้าไปเปิดโลกมากว่า เอ้ออออ พี่เเกก็มีงานทำนองนี้เหมือนกัน

นาวานรก เป็นนิยายเเนวชนชั้นกรรมมาชีพ ที่เป้าหมายชัดเจนว่า มาเเสดงให้เห็นถึงความโหดร้ายเน่าเฟะของระบบทุนนิยม ที่จับมือกับทหารเเละชาตินิยมเพื่อสูบเลือดสูบเนื้อจากประชาชนรากหญ้า เปลี่ยนชีวิตนับร้อยนับพันของผู้คนให้กลายเป็นเม็ดเงินเข้ากระเป๋าเหล่านายทุนเพียงไม่กี่คน

ลักษณะเด่นของเล่มนี้ที่ชัดมากๆ อย่างเเรกคือ มันไม่มีตัวเอกครับ

เรื่องราวทั้งหมดเล่าผ่านน้ำเสียงของเหล่าเเรงงานที่อยู่บนเรือออกหาปู ตัวละครเหล่านี้ไม่มีชื่อ ไม่มการบรรยายรูปร่างหน้าตา อ.ทาคิจิ เล่าผ่านพวกเขาในลักษณะรวมหมู่ เหล่านักศึกษาบ้า��� เหล่าชาวเลบ้าง หรือเหล่าคนงานคนสวนที่หมดฤดูกาลทำไร่นาจนต้องขายเเรงตัวเองมาทำงานในเรือนรกลำนี้

ลักษณะการบรรยายเเบบนี้ทำให้เรารู้สึกได้ถึงความเป็นกลุ่มก้อนมวลชนได้ชัดเจนมาก เเต่ในทางกลับกันก็ทำให้เห็นว่าเหล่าคนงานพวกนี้ไม่ได้สลักสำคัญ เป็นเพียง ชายคนหนึ่ง เด็กคนหนึ่งในเรื่องเล่า พวกเขาถูกลบตัวตนในฐานะมนุษย์ออกไปจนหมดสิ้น เหมือนกับที่ระบบทุนนิยมไม่ได้มองพวกเขาดังเช่นมนุษย์ นอกเสียจากตัวเลขเเรงงานที่ใช้ในการคิดกำไรต้นทุนในการทำงานเท่านั้น

ลักษณะเด่นอีกอย่างหนึ่งคือ การบรรยายสภาพการทำงานบนเรือลำนี้ ที่ถูกนิยามอย่างชัดเจนว่า มันคือ "บ่อขี้" สภาพการทำงาน สภาพที่พัก ไม่อาจเรียกได้ว่าจัดทำเพื่อให้มนุษย์อาศัยอยู่ เพราะพวกเขาไม่จำเป็นต้องได้ที่นอนที่พีกที่ดี มันเปลืองต้นทุนที่ต้องเพิ่มขึ้น บางทีอาจพูดได้เลยว่า หมูหมากาไก่ในคอกปศุสัตว์อาจจะยังมีชีวิตที่ดีกว่าพวกเขาก็ได้ สภาพที่ต้องนอนไปพร้อมกับกองอุจจาระของคนงานที่ป่วยไข้ การที่ไม่ได้อาบน้ำจนเห็บหมัดเกาะตัวเป็นอาจิณ เเละชั่วมงการทำงานที่ทำให้การนอนเหมือนช่วงเวลาเเห่งความฝันที่ดูไม่อาจเกิดขึ้นจริง องค์ประกอบทั้งหมดเหล่านี้ ตอนผมอ่านไปรู้สึกสงสารปนความเวทนา และเชียร์อยู่ในใจว่าลุกขึ้นสู้ซิวะ คนงานนับร้อยทำไมจะสู้พวกผู้คุมงานที่เป็นดังปีศาจเพียงไม่กี่คนไม่ได้ เเต่เมื่อเรื่องราวพนผ่านไปเรื่อยๆก็ทำให้เข้าใจว่าพวกเขาทุกคนถูกกรอบบางอย่างครอบทับลงมาอีกชั้นจนไม่อาจกล้าที่จะสู้อะไรได้เลย

กรอบที่กดทับพวกเขานั้น คือ ชาตินิยมที่พวกเขาถูกปั่นหัวอยู่ตอดเวลาว่า การลงเเรงเยี่ยงนรกนี้มีขึ้นเพื่อประเทศ ความขยันศรัทธาที่มอบทุกอย่างให้ประเทศคือคุณค่าที่บ่งบอกถึงความเป็นชาวอาทิตย์อุทัย ความขี้เกียจคือคุณสมบัติที่ไม่อาจรับได้ ฉะนั้นสิ่งที่พวกเหล่าคนงานกำลังทำอยู่นี้ถูกต้องเเล้ว ความลำบากความเเร้นเเค้นทั้งหมดที่เจอนี้คือสิ่งที่ทดสอบความจงรักภักดีต่อประเทศชาติ

..... เเต่อย่างที่บอกครับ กรอบที่กดทับจะกดครอบชีวิตของคนไปได้อีกเท่าไหร่กัน เมื่อมนุษย์มาถึงหน้าผาเเห่งความตาย การสยบยอมอาจไม่ใช่ทางเลือกอีกต่อไป เเล้วอะไรคือทางเลือกที่ควรเดิน การต่อสู้ให้กับชีวิตตนเองเ็นทางเลือกใหม่หรือไม่ ชะตาของเหล่าคนงานในเรือนรกลำนี้จะเป็นอย่างไร อันนี้ต้องไปติดตามในนาวานรกเล่มนี้ครับ

ปล.น่าเสียดายที่ อ .ทาคิจิ โดนจับในข้อหาเป็นคอมมิวนิสต์ เเละถูกซ้อมจนตายในปี ค.ศ.1933 ภายหลังจากเขียนเรื่องนาวานรกจบในปี ค.ศ.1929 เพียงไม่กี่ปี เราเลยไม่มีโอกาสได้อ่านงานเขียนฝ่ายซ้ายคุณภาพจากปลายปากกาของ อ.ทาคิจิ อีกเลย

[Hulyacln · Rating 4 out of 5]

“Hey cehenneme gidiyoruz lan!”
.
Kamçatka sularında yengeç konserveleme gemi/fabrikası Hakkō-maru’nun 400e yakın mürettabatının hak arama sürecine nasıl başladıklarını okuyoruz.
Ölümüne çalıştırılan,aç bırakılan,tecavüze uğrayan,çok kazandıran ama az kazanan işçilerin öyküsü bu.
Sağlam bir proletarya kitabı.Emekçilerin milliyetçi duyguları ile nasıl oynandığının,kapitalizmin görünen ama konuşulmayan sınırlarının ne derece kanlı olabildiğinin kısa bir özeti.
.
Yaşanmış bir olayı da konu ediniyor yazar: sos sinyallerine cevap verilmeyen bir geminin neredeyse tüm mürettebatını yitirmesini.Ve bu esnada diğer gemilerin yardım etmekten ziyade sadece durup izlediğini..
.
Kekeme karakterinin bile dilini çözebilecek denli acılardan bahsediyor Takici.Sözlerin arasında kadın haklarına değiniliyor,toplumdaki yozlaşma eleştiriliyor.
Kobayaşi Takici’nin aslında her devire hitap eden kitabının özellikle bu sıralar yeniden gündeme gelip-çok-satanlar listesine girmesini anlamlandırabilmek zor değil.Çünkü birçok insan her gün “cehenenneme gidiyor” hala.
.
Japonca aslından çeviren Devrim Çetin Güven,sokak ağzı,argo açısından oldukça yoğun olan bir kitabın çevirisini üstlenmekle birlikte beni hazırladığı açıklayıcı,detaylı “sunuş”u ile oldukça etkiledi.
.
Sonuç olarak;
“Bu naçizane öykü,’sömürge bölgelerine yönelik kapitalizm istilası tarihinden’ bir sayfadır.”

[Daniela · Rating 3 out of 5]

La novela está bien es una denuncia de la explotación que sufren los trabajadores, en este casos estudiantes, pescadores, obreros, maquinistas, etc., por parte de un sistema capitalista enfermizo y denigrante.

[Repix Pix · Rating 4 out of 5]

Te indigna y te emociona.

[Çağatay Boz · Rating 5 out of 5]

Devlet, kolluk kuvvetleri, şirketler, kapitalizm, sermaye, kendi içinde dahi sınıflara ayrılan emekçiler, bütün bunların birbirleriyle olan ilişkisi ve yaşadıkları çatışmalar; proletarya, inandığı dava uğrunda işkenceden hayatını yitiren gerçek bir emekçi tarafından kaleme alındığı vakit böylesine vurucu olabiliyor işte. Tek kelimeyle mükemmel.

Lâzımlık'taki tahta kuruları ve iğrenç koku, Pasifik Okyanusu'nun gemiyi beşik gibi sallayan dalgaları, sistematik bir şekilde aşağılanmaya ve şiddetin her türlüsüne maruz kalan emekçi adı verilen köleler, Kamçatka'daki komünistlerin gemideki etkisi, devrim ateşlerinin özellikle üniversiteli öğrencilerle iyice körüklenmesi ve örgütlenme, uzaktaki aileler, umutlar ve zorunluluklar; her okunan cümle kâlpteki umudu ve nefreti körüklüyor. İsimsiz kahramanlar, sınıflar, yaşanan dayanışma, gerçeklerle yüzleşme, her şey tüm çıplaklığıyla anlatılıyor Kobayashi tarafından. Ve son derece akıcı bir üslûpla.

Dışarıyla bağlantı ne kadar az olursa olsun, ezilenin belirli bir noktadan sonra uyanacağını anlatıyor hikâye. Küçük büyük demeden hem de, tek bir yumruk şeklinde.

Asakava lâvuğunun emekçiler tarafından lime lime edilmesini çok istedim, olmadı...

Japonca aslından çeviren Devrim Çetin Güven kusursuz bir iş koymuş ortaya. Sunum, dipnotlar, yazarın hayatı, internet yardımıyla dahi bilmemize pek olanak olmayan yerel ve kültürel ögelerin açıklanması, her şey şahane. Sadece haddim olmayarak bir noktaya değinmek istiyorum; o da yerelleştirme. Zira belirli bir noktadan sonra İç Anadolulu mevsimlik işçilerin hikâyesini okuyormuş gibi hissettim. Taşralı ağzı başka nasıl yansıtılırdı bilemiyorum lâkin bu kadarı biraz fazla geldi bana. Örnek vermek gerekirse; "gidiyoz, yapıyoz, leyn, la"

Mangası, filmi, neyi var neyi yok özümseyeceğim.

[Dora Silva · Rating 3 out of 5]

Este livro é um misto de sensações, numa época de fracos recursos, de miséria e odores insuportáveis que quase sentimos ao ler cada capítulo, é um livro que retrata a dura vida de uma tripulação forçada a trabalhar até ao esgotamento em alto mar.
Os pobres homens nem tinham coragem de reclamar ou protestar.
Foi a minha estreia com este autor japonês que foi a última vítima do terror policial contra os comunistas.
Não desgostei, mas os capítulos finais foram sem dúvida os meus preferidos.
Não deixem de ler,mas respirem fundo e preparem o estômago para coisas que vão ler.

[Ediz Çandır · Rating 4 out of 5]

Arka planda yayılmacı Japon emperyalizminin gölgesi. Ön planda ise ilk kez duyduğum bir Yengeç Konserveleme Gemisi’nde geçen sınıfsal mücadelenin, tüm çıplaklığı ile anlatıldığı bir kitap. Son derece gerçekçi betimlemeleri ile anlatılan zor koşulları derinden hissedebiliyorsunuz. Çaresizliğin örgütlenme ve birlikte hareket ile umuda dönüşebileceğini gösteren, çağının toplumsal sistemine baş kaldıran bir anlatı.

[Tahmineh Baradaran · Rating 3 out of 5]

داستان کوتاه خوبی ازسال ۱۹۲۹.
درباره کشتی کنسروخرچنگ و کارگرانش ومبارزه آنها درجهت احقاق حق..کمی شعارزده ..ومهم ترازکتاب ، سرنوشت تراژیک نویسنده جوان .

[Hanieh · Rating 5 out of 5]

داستان، روایت مبارزات کارگری کارگران کشتی کنسرو خرچنگ در ژاپن سال 1929 میلادی را روایت می کند. زمانی که امپراتوری ژاپن در اوج قدرت به سر می برد و روز به روز هم وسعت بیشتری پیدا می کند. کارگران کشتی-کارخانه ی هاکومارو (کشتی هایی که همزمان صید خرچنگ انجام می شود و کارگران کارخانه ی کنسرو سازی خرچنگ هارا تمیز کرده و در همان کشتی مستقیم به کنسرو می کنند) در دریای یخ بندان اختسک پیش می روند و برای منافع امپراتوری کبیر، خرچنگ صید و کنسرو می کنند. هیچ کدام از شخصیت های داستان اسم ند��رند به جز ناظر کشتی که این خودش به نوعی اهمیت اشخاص را نشان میدهد. کارگرانی که شعارشان صید بیشتر خرچنگ در راه موفقیت و سربلندی بیشتر کشور و میهنشان است، در حالی که در واقعیت این کار هیچ نفعی برایشان نیست و تنها سود برای امپراتور و اشخاص رده بالای است. با افزایش فشار روز به روز بیشتر به این کارگران، آن ها کم کم متوجه می شوند که کسی جز خودشان نمی تواند سرنوشتشان را تغییر دهد و اگر که با هم متحد باشند میتوانند صدایشان را به گوش ناظر و افراد صاحب منصب برسانند. چند باری شکست میخورند. سرکوب می شوند. عده ای کشته می شوند، ولی چیزی که نسبت به قبل عوض شده، آگاه شدنشان نسبت به شرایط بود و این باعث میشد دست از مطالباتشان برندارند. نویسنده ی کتاب هم سرنوشتی کم از کارگران کشتی نداشته. بعد از این انتشار این کتاب چند بار به زندان افتاد و دست آخر در سن سی سالگی به خاطر شکنجه های در زندان کشته شد.

[Tülay · Rating 5 out of 5]

Cennetten kovulma ile başladı insanoğlunun cehennem yolculuğu. İşlediği günahın bedelini çalışarak ödemeye mecbur edildi Ademoğlu. Üretti. Uygarlıklar kurdu. Sınıflar oluştu. Güçlü güçsüz savaşı başladı. Sınıfsal farklılıklar somuru illetini insanoğlunun ayağına doladı. Kazandıkça, sahte cennetini olusturdu . Daha cok sömürdü. Bir taraf zenginlesti bir taraf cehenneme ulaşmadan cehennemi yaşadı. Ölmeden öldü. Kapitalizm çarkı cehennem oluşturmada iyi işledi işleyişini hiç aksatmadi. Ölmeden ölmenin anlayışıdır Yengeç Konserveleme Gemisi. Birinci Dünya Savaşı bittiğinde Japonlar Rusya'daki aldıkları eski savaş gemilerini deniz ürünleri için bir fabrikaya dönüştürürler. Bu eski savaş gemileri gemi kabul edilmediklerinden deniz hukukunda yararlanamazlar. Bu hukuksal boşluktan dolayı gemideki işçiler ve patronlar arasında acımasız bir sömürü düzeni oluşur. İnsan onuruna yakışmayacak muamelelerin olduğu gemide micolara karşı sergilenen davranış biçimi oldukça üzücüdür. Proleterya Japon Edebiyatının onemli metni olan Yengeç Konserveleme Gemisi yalin , akıcı ve mizahı dile sahip . Çevirisi ise muhtesem. Ölmeden ölenlerin, cehennemi bilmeden görenlerin romanı Yengeç Konserveleme Gemisi. "Hey cehenneme gidiyoruz lan" diye başlayan ilk cümlesi bile okura bu duyguyu hissettiriyor. İyi okumalar

[eve · Rating 4 out of 5]

นาวานรก โดย โคบายาชิ ทาคิจิ เป็นนิยายแปลญี่ปุ่นที่จัดอยู่ในหมวดวรรณกรรมชนชั้นกรรมาชีพ (Proletarian Literature) นับว่าสำหรับเรานั้นเป็นอะไรที่ค่อนข้างใหม่ ในแง่การอ่านวรรณกรรมแปลจากญี่ปุ่น ทุกคนคงคุ้นเคยกันดีสำหรับนิยายแปลญี่ปุ่นฮีลใจที่ชอบพูดกัน เรื่องราว slice of life ที่บอกเล่าเรื่องราวชีวิตประจำวันของชาวญี่ปุ่น แล้วก็แฝงแง่คิดต่าง ๆ นานาให้ผู้อ่านได้ขบคิดกัน

เล่มนี้กลับต่างออกไป คำว่า “ชนชั้นกรรมาชีพ” พูดง่าย ๆ ก็คือชนชั้นแรงงานที่ต้องใช้แรงกายเพื่อแลกเงิน เพื่อที่จะได้นำมาจุนเจือตนเองและครอบครัว ทำมาหากิน หาเช้ากินค่ำ และโดยปกติแล้ว ชนชั้นแรงงานเหล่านี้ก็มักจะถูกกดขี่ทั้งทางร่างกายและจิตใจอยู่เป็นนิจ แลกมากับเงินค่าแรงที่เปรียบแล้วก็คงจะเป็นแค่เศษเงินของเหล่านายทุนที่กินทิ้งกินขว้าง

นิยายเล่มนี้ถูกตีพิมพ์ครั้งแรกในปี 1929 หรือ 95 ปีที่แล้ว ตลอดเวลาที่เราอ่านหนังสือเล่มนี้ ไม่มีสักแว้ปเดียวที่เรารู้สึกว่ากำลังอ่านนิยายเก่าอายุเกือบร้อยปี เราสามารถ relate กับสถานการณ์ปัจจุบันได้อย่างง่ายดาย และถึงแม้ setting ของเรื่องจะอยู่ในญี่ปุ่น แต่มันช่างคล้ายคลึงกับสถานการณ์บ้านเราในปี 2024 ซะเหลือเกิน

นาวานรก หรือชื่อภาษาญี่ปุ่นคือ Kanikosen แปลว่าเรือโรงงานปู เป็นเรือลำใหญ่ที่เกณฑ์เอาแรงงานกว่า 400 ชีวิตขึ้นไปบนเรือ แล้วออกเรือเพื่อไปจับปูมาอัดทำเป็นเนื้อปูกระป๋องส่งกลับมายังเกาะญี่ปุ่น นิยายเล่มนี้บอกเล่าถึงสภาพการเป็นอยู่บนเรือของชนชั้นแรงงานที่ต่างคนก็จากบ้านมาเพื่อมาใช้แรงงานหาเงินส่งกลับบ้าน บ้างก็เป็นชาวนาที่ผลผลิตไม่ดี บ้างก็เป็นชาวเหมืองที่หนีสภาพการทำงานที่หนึ่ง ประดุจหนีเสือ เพื่อมาปะจระเข้บบนเรือลำนี้ บ้างก็เป็นนักศึกษาที่ถูกหลอกมา — คุ้น ๆ ไหม

สถานที่พักพิงของเหล่า ‘ชาวเล’ ถูกผู้เขียนเรียกว่า ‘บ่อขี้’ ที่อบอวลไปด้วยกลิ่นเหม็นเน่าคละคลุ้ง ไม่ว่าจะเป็นกลิ่นคาวของเน่า กลิ่นตัวกลิ่นเหงื่อของชาวเลที่ไม่ได้รับการอนุญาตให้อาบน้ำ กลิ่นเหล้า กลิ่นสิ่งปฏิกูลของชาวเลที่ป่วยและไม่สามารถลุกไปขับถ่ายได้ด้วยตัวเอง และอื่น ๆ อีกมากมายที่รวม ๆ กันก็คงไม่ต่างจากกลิ่นขี้เท่าไรนัก

นอกจากสภาพการเป็นอยู่ที่ย่ำแย่ติดดิน ไม่ต่างจากสัตว์เดรัจฉานที่ถูกมนุษย์จับขังกรง ไม่ให้เห็นเดือนเห็นตะวัน จะหนีไปไหนก็หนีไม่ได้ ถ้าไม่มีใครให้อาหารก็ไม่สามารถหาอะไรกินเองได้ ถูกออกคำสั่งให้ทำอะไรก็ต้องทำ ไม่ได้รับการทำความสะอาดชะล้างกรงขัง ก็ต้องหมักหมมอยู่แบบนั้นจนกว่าจะได้รับความเมตตา สภาพการทำงานก็ไม่ต่างกันมากนัก

ผู้คุมงานทำตัวเป็นผู้กุมอำนาจ เป็นผู้นำสูงสุดของเรือลำนั้นที่คิดจะออกคำสั่งอะไรก็ได้ เพียงแค่ถือไม้กระบองหรือเหล็กเขี่ยไฟร้อน ๆ บังคับขู่เข็ญให้ทำงานตั้งแต่ฟ้ายังไม่สางจนตะวันตกดิน เหล่าชาวเลก็ไม่สามารถขัดขืนอะไรได้นอกจากก้มหน้าทำงานต่อไป

เพียงเท่านี้ก็น่าจะเห็นภาพกันแล้วว่าเรือลำนั้นการเป็นอยู่ การทำงานเป็นอย่างไร เราขอข้ามเนื้อเรื่องและรายละเอียดต่าง ๆ ไว้ไปให้ทุกคนไปลองอ่านและสัมผัสเอาด้วยตัวเองดีกว่า

มาพูดถึงการเล่าเรื่อง ในหนังสือเล่มนี้จำนวน 200 หน้า ไม่มีตัวละครหลักเลยสักตัว เวลาบรรยายเรื่องโดยการพูดถึงคนใดคนหนึ่งจะถูกพูดถึงโดย label ว่า ‘ชาวเล’ คนนั้นคนนี้ หรือเฉพาะเจาะจงไปอีกหน่อยก็คือ ชาวเลที่พูดติดอ่าง อะไรประมาณนี้ รวมไปถึงกลุ่มก้อนอื่น ๆ เช่น ชาวนา ชาวประมง ช่างไม้ คนครัวเรือ เป็นต้น โดยข้อสังเกตนี้ถูกยกขึ้นมาพูดถึงท้ายเล่ม โดย สุชาติ สวัสดิ์ศรี เลยทำให้เราฉุกคิดขึ้นมาได้ว่า การไม่เรียกชื่อใครคนใดคนหนึ่ง นั่นก็อาจจะเป็นเพราะทุกว่าคนคือกลุ่มก้อนเดียวกัน หรือในอีกแง่หนึ่งคือ พวกเขาอาจะไม่มีคุณค่ามากพอให้พวกเราได้รู้จักเป็นการส่วนตัวด้วยซ้ำ ทุกคนก็แค่คนใช้แรงงานคนหนึ่งที่ก็ไม่ได้สลักสำคัญอะไรเท่าไร — การ label ถึงตัวละครแบบนี้เรียกว่า ‘ตัวละครรวมหมู่’ หรือ collective character ที่เรามองว่ามันมีมุมมองอื่น ๆ ที่สามารถตีความได้อีกหลายแบบ หลายแง่มุม

ตามที่เกริ่นไปข้างต้นว่าถึงแม้หนังสือเล่มนี้จะมีอายุมาเกือบร้อยปี แต่ขณะที่เราอ่าน เรากลับจินตนาการถึงสภาพการเป็นอยู่ของสภาพแรงงานในยุคปัจจุบันอยู่ตลอด เราเชื่อว่าสภาพการเป็นอยู่เหล่านี้ไม่ต่างจากสมัยนี้เท่าไรนัก อีกอย่างที่ไม่กล่าวถึงไม่ได้เลยคืออำนาจของนายทุน ถ้าจะให้เปรียบเทียบแล้ว ชาวเลอาจเปรียบได้เหมือนประชาชน ที่มีผู้คุมงานเป็นผู้นำ แต่สุดท้ายแล้วก็ยังมีนายทุนที่กำเงินและอยู่ค้ำฟ้า สุดท้ายทุกคนก็คือหมารับใช้ดี ๆ นี่เอง ไม่ผิดไปจากนี้เท่าไรหรอก

คำพูดที่ถูกยกมาใช้อยู่ตลอดให้ชาวเลได้เร่งมือทำงาน นั่นคือ “เพื่อชาติ” (คุ้นอีกละ) ต้องทำเพื่อชาติ ญี่ปุ่นถึงจะได้เป็นใหญ่เป็นโต อีกอย่างที่แฝงมาในเนื้อเรื่องคือ เป็นคนจนต้องขยัน/ต้องขยันถึงจะได้ดี/คนขยันไม่มีทางจน (เหรอ?) ทำงานจนตาย โดนกดขี่แบบนี้ยังไงก็ไม่มีทางรวย เป็นคำถมถุยทั้งเพ

อีกตัวละครที่โผล่มาให้หมั่นไส้เล่น ๆ คือพวกทหารระดับสูงที่ทำทีมาตรวจการณ์แต่สุดท้ายก็นั่งกระดิกเท้า ยกเหล้าดื่ม ช่างไม่ต่างประเทศไทยเท่าไรนักที่ลงตรวจถนนคนเดินพัทยาแต่ไม่เจออะไรผิดกฎหมาย

พูดก็พูด อ่านแล้วก็ช่างเหมือนประเทศไทย ทั้งเรื่องนายทุน XX ศักดินา ทำเพื่อชาติ นายทหารระดับสูง การเป็นอยู่ของแรงงาน เงินค่าแรงอันน้อยนิด และการปฏิบัติตัวต่อชนชั้นกรรมาชีพ การวางอำนาจบาทใหญ่ของผู้มีอำนาจ และอีกมากมายที่พูดถึงไม่หมด ทั้งหมดนี้อัดแน่นอยู่ในหนังสือเพียง 200 หน้าที่เขียนมาแล้วเกือบ 100 ปี

เราอ่านไปแล้วได้แต่รู้สึกหดหู่ สงสาร และสมเพช (สมเพชความอัปยศอดสูของชีวิตชาวแรงงานที่ต้องมาตกอยู่ใน position นั้นโดยที่หนีไปไหนไม่ได้) — ภาษาแปลต้องตั้งสติอ่านหน่อย แต่ก็ถือว่าแปลได้โอเค ไม่ติดขัด เราคงไม่บอกว่าหนังสือเล่มนี้สนุก เพราะมันไม่ได้สนุกเลย มันพูดว่าสนุกไม่ได้เต็มปาก มันคือการที่เราอ่านหนังสือที่สะท้อนถึงสภาพสังคมที่ต่ำเตี้ยเรี่ยดิน ที่บางทีอาจจะดูเหมือนเรื่องแต่งแต่เราว่าชีวิตจริงก็ไม่ได้ต่างกันมากเท่าไรนัก

อีกทั้งในส่วนของคำนิยม ข้อสังเกต และเกี่ยวกับผู้เขียน ที่เขียนโดย สุชาติ สวัสดิ์ศรี ก็ทำให้เราได้รู้เกร็ดเล็กเกร็ดน้อยเกี่ยวกับสภาพสังคมญี่ปุ่นและไทย เรื่องราวของผู้เขียน และรายละเอียดอื่น ๆ เกี่ยวกับเรือโรงงานปูนี้ ใครที่คิดว่ากำลังจะหยิบหนังสือเล่มนี้ขึ้นมาอ่าน เราอยากให้อ่านตั้งแต่หน้าแรกจนถึงหน้าสุดท้ายโดยละเอียด ไม่อยากให้ข้ามแม้แต่คำนำ

[Cathérine · Rating 4 out of 5]

4,5 ⭐

[gam s (Haveyouread.bkk) · Rating 4 out of 5]

★★★★ 4 ดาวแบบจุกๆ (อาจจะเปลี่ยนเป็น 5 ดูก่อน)

อ่านรวดเดียวจบแบบมีความรู้สึกที่หลากหลาย เป็นครั้งแรกเลยที่ได้สัมผัสกับ "เสียง" ของชนชั้นกรรมาชีพ แบบบอกเล่าแนวคิดคอมมิวนิสต์-สังคมนิยม ในบริบทของญี่ปุ่น

นาวานรก (หรือ The Cannery Boat) เป็นเรื่องเกี่ยวกับชาวเลบนเรือ commercial fisheries ออกทะเลหาปูช่วงทศวรรษที่ 1920s ออกไปแสวงโชคบนน่านน้ำรัสเซีย จะว่าเป็นหนึ่งในอาชีพที่อันตรายชิบหายที่สุดในโลกก็ว่าได้ เพราะธรรมชาติก็ไม่ปราณีใครอยู่ส่วนหนึ่ง แต่อีกส่วนหนึ่งคือมนุษย์กันเองก็ไม่ปราณีกันและกันเหมือนกัน เพราะแน่นอนว่ามันยังไม่มีกฏหมายคุ้มครองแรงงานห่าเหวอะไรทั้งนั้นในยุคนั้น สภาพคนทำงานเลยบัดซบที่สุดแบบที่สุด อะไรที่จินตนาการว่าแย่ หนังสือบรรยายไว้แย่กว่านั้นสิบเท่า ความเน่าเหม็นอัปรีย์จัญไรปกคลุมทั่วทั้งลำเรือแบบน่าหดหู่มาก แต่เพราะคนส่วนใหญ่ก็ใช้แรงงาน เฝ้าตามหาอนาคตที่ดีกว่าการทำนาทำไร่ มันก็เลยเอาชีวิตมาบรรจบที่นี่ด้วยความหวัง โดยที่หารู้ไม่ว่าเพียงก้าวแรกที่ย่างกรายเข้าสู่ชีวิตชาวเล that's the first day of the rest of their lives เผลอๆตายไปซะยังดีกว่าอยู่ มันเป็นแบบนั้นจริงๆ

ตัวเอกของเรื่องน่าจะเป็นที่การบรรยาย แม่เจ้า เป็นหนังสือที่พรรณนาโวหารสุดมาก เพราะมันพาเราขึ้นเรือตกระกำลำบากไปด้วยกันตั้งแต่หน้าแรก เหม็นขี้จริง เน่าจริง เวียนหัวจริง สภาพบัดสีบัดซบจริง อ่านแล้วแขยงมาก จิตตกไปนิดนึงเมื่อคิดว่าความรุนแรงถูก normalize ให้ทุกคนไม่คิดลุกขึ้นสู้ หัวหน้างานก็เป็นแค่เครื่องมือที่โดนนายทุนหลอกใช้ ให้มาลดทอดความเป็นมนุษย์เพื่อผลประโยชน์ของ "จักรวรรดิ" อีกที (เนี่ย พวกหากินเอากับเจ้า) โดยหารู้ไม่ว่าในระบบสามานย์แบบนี้ no one is indispensible ตายไปก็หามาแทนใหม่ได้ตลอดจ้า

ความเศร้าคือ cycle of abuse ของระบบทุนนิยมมันยังต่อเนื่องมายังปัจจุบัน ผ่านมาร้อยปีก็ยัง same shit, different pile ทุกชนชั้นโดนกดขี่หมดในรูปแบบที่แตกต่างกัน เพราะระบบทำให้เราต้องขายแรงงานเป็น asset ขององค์กรไม่ทางใดก็ทางนึง (i.e. ซาลารีมัง ใน corporate culture ก็โดนกดแบบเซมๆ ลดทอนความเป็นคน แบบสังคมทำงานญี่ปุ่นคือกดดัน ทำจนตายก็มี) ส่วนกรรมาชีพยังโดนเอาเปรียบโดยระบบอยู่ร่ำไป ไม่ได้มีตัวบทกฏหมายอะไรมาปกป้อง รัฐบาลร่วมมือกับนายทุนปล่อยให้ประชาชนต้องเดือดร้อนทุกข์ยากเหมือนเดิม

ตอนจบอ่านแล้วห้วนไปหน่อย แต่ก็มีความเป็นญี่ปุ่น มีความหวังที่ปลายอุโมงค์แบบอนิเมะดี (ฟีลวรรณกรรม proletariat ปลุกใจคนงาน) เศร้าที่ผู้เขียนก็โดนตำรสจซ้อมจนตายตอนอายุแค่ 29ปี ด้วยข้อหาเป็นคอมมิวนิสต์ ถ้าได้รู้ เขาจะคิดยังไงกันนะ ว่าโลกหมุนรอบดวงอาทิตย์มาร้อยกว่ารอบ อะไรหลายๆอย่างก็ยังคงเดิม ...

---
ขอแถมนิดนึง ถึงจะเป็นเรื่องแต่ง แต่ทาสกลางทะเลบนเรือประมงเป็นสิ่งที่มีอยู่จริง ทั้งในอดีตและปัจจุบัน เราเคยทำโปรเจคเกี่ยวกับ illegal fisheries อยู่พักนึง วงจรอุบาทว์คือ ความที่เรือลอบจับปลาแบบผิดกฏหมายมานานในน่านน้ำสากล ทำให้จำนวนประชากรปลาลดลงอย่างมีนัยสำคัญ พวกบริษัทซีฟู้ดเลยต้องหาแรงงานที่มีราคาถูกมากๆเพื่อเป็นการลดต้นทุน เกิดเป็นปัญหาหลอกแรงงานต่างด้าวมาทำบ้าง ใช้แรงงานเด็กบ้าง สภาพความเป็นอยู่ของคนบนเรือเลวร้าย บางเคสถึงขั้นโดนบังคับทำงาน 21 ชม.ต่อวัน โดนกักขังหน่วงเหนี่ยวใช้อาวุธปืนข่มขู่ บางทีก็โดนซ้อมจนตาย 》 ทีนี้พอแรงงานถูก ต้นทุนลดเลยทำให้มีเรือหาปลาผิดกฏหมายมาอีก ประชากรปลาลดอีก วนไป เป็นปัญหาเรื้อรังอยู่แบบนี้

[Juan Hidalgo · Rating 4 out of 5]

Un pequeño gran libro que relata el sufrimiento (prácticamente la tortura) de un grupo de pescadores embarcados en un buque factoría japonés, dedicado a la pesca del cangrejo en las gélidas aguas de la península de Kamchatka en los años veinte.

En mi modesta opinión, el autor ha simplificado el argumento para hacerlo asequible y cercano al gran público de su época: los poderosos opresores son un dechado de maldad y los sufridos pescadores y marineros muestran una estoica resignación y una casi infinita capacidad de sufrimiento que, finalmente, acabará en rebelión.

A pesar de que la sencillez de la historia la convierte en un manual proletario, no me cabe duda de que situaciones así debían ser muy frecuentes, si no habituales, y resulta inevitable sentirse identificado y simpatizar con los oprimidos, y mucho más cuando en las últimas páginas llegamos a la nota incluida por el editor estadounidense en la primera edición en lengua inglesa de la obra en 1933, apenas meses después del asesinato del autor, donde detalla la brutal muerte de Takiji Kobayashi a manos de la policía japonesa debido a su ideología comunista.

"Kanikosen el pesquero" trasciende la mera literatura para adentrarse en el terreno de la política y las ideas; nos trasmite un mensaje que incide especialmente en el cómo y por qué vivir, porque ochenta años después de su desaparición, la violencia sobre los humildes y la explotación de los trabajadores que Kobayashi denunciaba siguen plenamente vigentes en Hispanoamérica y África, en Oriente, en EEUU y Europa. Quizá más sutilmente, seguro que de otra manera y con otros medios pero con los mismos resultados prácticos en todas partes: el pobre cada vez es más pobre y el rico cada vez más rico.

Todo ello explica por qué este libro se ha mantenido vigente durante tantas décadas, he incluso se ha convertido recientemente en bestseller en Japón coincidiendo con el auge de la actual crisis económica mundial. Un relato para leer, mirar a nuestro alrededor y reflexionar si debemos rebelarnos o aún tendremos que aguantar mucho más.

[Kessaku · Rating 5 out of 5]

Devrim Çetin Güven, "Sunuş"tan (s. 25-26):
Bu çözümlemelerin ışığında Yengeç Konserveleme Gemisi’ndeki “fahişe”lik imgesine baktığımızda, “erkeklerin dünyası”nda geçmesine rağmen hikâyede tuhaf bir şekilde bir “feminist” duyarlılığın tezahür etmesini anlamlandırabiliriz. Dolayısıyla bu “seks köleliği” teması aracısız olarak, anlatıya “öylesine” dahil edilmiş değildir. Metnin Kobayaşi’nin kişisel, edebî, toplumsal deneyimleriyle alakalı, karmaşık bir arka planı vardır. Diğer yandan, bu “feminist” söylem, örneğin Fransız Romantik yazar Alexandre Dumas’nın gayrimeşru oğlu Dumas Fils’in, biraz da metreslik yaparak geçimini sağlamak zorunda kalmış annesiyle empati kurarak yazdığı Kamelyalı Kadın (La Dame aux camélias, 1848) romanındaki sözde “protofeminizm”inden farklıdır. Zira bu romanda, yazar, Marguerite Gautier adlı yüksek sosyete fahişesine (courtisane) ve dolayısıyla “seks köleliğine”, “hoşgörü” ideolojisiyle yaklaşır, “toplumdaki gelir dağılımı eşitsizliğinin bir ürünü olan fuhuş sorununu [seks köleliğini] doğallaştırır, köylünün [burjuva] ya da yüksek sosyete yaşamına yönelik hayranlık ve arzularının bir sonucuymuş gibi sunar.”

"Kobayaşi’de ise, Dumas Fils’in aksine, ataerkil toplumsal düşünce kalıplarına yenilmeyen, hatta onun ötesine geçen bir “feminist” bilinç vardır. Anlatının cinsiyet söylemi sürekli göreceleştirilen müstehcen grotesk altsöylem ile nitel olarak baskın feminist altsöylemin çatışması sonucu meydana gelir. Bu söylemsel dinamizm, kadının var olmadığı bir ortamda sömürülen, zulüm gören ve direnen yengeç konserveleme gemisi işçilerini giderek kadınların başı çektiği (kısmen Gorki’nin Ana romanında ifadesini bulan) anaerkil bir dünya tahayyülüne doğru itecektir."

[Tuğçe Gürleyen · Rating 4 out of 5]

Yengeç Konserveleme Gemisi’nde (1928) sosyal adaletsizlik, toplumsal yozlaşma, emek sömürüsü, insan hayatının hiçe sayılması, sınıf mücadelesi çok etkileyici bir şekilde ele alınıyor. Kitapta tek bir ana karakter yok, kapitalizme ve vahşete karşı gelen, direnen bir topluluk var. Yasalara göre ne gemi ne fabrika sayılan bu fabrika-gemilerde yengeç konservesi üretimini artırmak için çalıştırılan mevsimlik işçiler, insanlık dışı çalışma koşullarına, şiddete, zulme maruz kalıyor. Kapitalist gücün temsili Asakava’nın baskıcı, merhametsiz, acımasız tavrı midemi bulandırdı. İşçilerin maruz kaldıkları takakküm ve sömürü koşullarına karşı gösterdikleri isyan ve direniş ise umut oldu. Bu kolektif bilinçlenme ve örgütlenme, Sergei Eisenstein’ın kült filmi Potemkin Zırhlısı’nda (1925) denizcilerin ayaklanmasını anımsattı.

Kobayaşi Takici, Japonya’nın emperyalist politikalarına karşı gösterdiği tepkilerden dolayı gördüğü ağır işkenceler sonucu henüz 30 yaşındayken hayatını kaybetmiş. Yazar bu eserinde, dönemin kapitalist Japonya’sını güçlü betimlemelerle tüm gerçekliğiyle anlatıyor. Dehşete düşüren, sarsan, rahatsız eden bir tarafı var. Öte yandan, tüm bu trajedinin içine bolca mizah katarak kasvetli havayı dağıtıyor. Şive, sokak ağzı, argo ifadeleri kullanması da metni dinamik hale getiriyor. Çevirmenin detaylı sunuşu ve dipnotları takdire şayan. Kanikösen (1953) film uyarlamasını merak ediyorum.

[Murat Dural · Rating 4 out of 5]

Sevgili Burak Albayrak önermeseydi ne yazardan ne de kitaptan haberim olmayacaktı. Okumasaydım bu kadar erken bir dönemde bu derece yeraltı edebiyatında öncü, gerçeklik, Japonya’nın, insanlarının yaşadıkları perişanlığı görmeyecektim. Hatta ikinci dünya savaşı öncesi olanları, Rusya ve komünizm ile yaşanan gerginliği öğrenmeyecektim. Yazarın romanı kadar trajik kendi hayat hikayesi de ayrı şaşırtıcı.

[Sésame · Rating 4 out of 5]

un très beau et court roman sur la vie des ouvriers et marins japonais dans les années 20. c'est un roman sans personnages centraux et j'ai trouvé cet aspect très bien mené. bref ça fait très bien son travail à savoir : me rendre encore plus communiste

[Andrew]

This barely counts as a novel – it’s agit-prop, and little more. Other explicitly Marxist writers manage to be both clear in their political perspective and also masters of craft and style. This? This was a cartoon, to the point where the bosses were basically the Monopoly man and the workers were noble and put-upon muzhiks, even if they jerked off in the corner. Kobayashi was important as a comrade who died for his beliefs, but this wasn’t a great book.

[Ronny Kjelsberg · Rating 5 out of 5]

Jø og fyse. Denne korte, 100 år gamle boka fra Japan er et knyttneveslag i magen, hvor den tidlige kapitalismens brutalitet blir effektivt avkledd. Proletarlitteraturen har selvsagt en hensikt, men det står ikke i veien for den litterære kraften i denne boka. Du blir forbanna av å lese den.

[Math le maudit · Rating 4 out of 5]

J'ai découvert ce roman par le biais d'un manga, portant le même titre, et dont l'avant-propos était signé par la traductrice du présent roman : Évelyne Lesigne-Audoly. Sa lecture m'avait fort intéressé et c'est elle qui m'a poussé à aller découvrir l'ouvrage originel.

L'ouvrage date de 1929, et est à porter au crédit de l'auteur japonais Kobayashi Takiji. Ce dernier était un auteur militant de la cause communiste, mort à 29 ans après avoir été capturé et torturé par la police politique japonaise (toute une époque...). Il appartenait à un courant littéraire (dont je n'avais jamais entendu parler) : la littérature prolétarienne dont le credo, d'une souplesse toute stalinienne je dirais, implique d'être :

- né de parents ouvriers ou paysans
- autodidacte (ayant quitté tôt l'école pour travailler, ou à la rigueur ayant bénéficié d'une bourse - en général pour devenir instituteur dans le système primaire, « l'école des pauvres », à l'époque où deux systèmes scolaires cohabitaient)
- et qui témoigne dans ses écrits des conditions d'existence de sa classe sociale.
(et on remercie wikipedia)

Kobayashi Takiji remplit le cahier des charges (ouf), et témoigne dans cet ouvrage des conditions de vie plus que déplorables des ouvriers, marins et pêcheurs envoyés en campagne de pêche au Kamtchatka, dans de véritables épaves flottantes.

Le roman a bien sûr été interdit à l'époque, mais a connu un retour en grâce au Japon en 2008, quand une partie de la population japonaise l'a redécouvert et se l'est approprié, les travailleurs de 30 - 40 ans ayant trouvé dans ce récit un écho à leur mal-être au travail (ce qui aux vues des scènes décrites dans le roman fait un peu flipper). Il a été traduit pour la première fois en français en 2015.

Mais foin de l'historique du roman, parlons un peu de son contenu. Globalement, les évènements relatés dans le manga, à quelques exceptions près, étaient déjà présents dans le manga, et je ne peux pas dire que j'ai été surpris par ma lecture. En revanche, elle n'a pas non plus été sans intérêt pour autant.

L'écriture de Takiji est très intéressante. Déjà, il rend très bien compte de l'ambiance à bord de ce navire et des conversations entre les travailleurs du bord. En relatant l'histoire de ces 400 marins, il évite un écueil (ha ha) : celui de nous noyer sous les personnages.

Au contraire, et je pense que c'est complètement délibéré, il ne donne aucun des noms de ses protagonistes (à une notable exception dont on reparlera), les limitants à leur seule fonction ou origine sociale, à l'extrême rigueur à leur surnom au sein de l'équipage : le serveur, le radio, l'étudiant, le capitaine, le bègue...

Je pense que le but est de fondre complètement l'identité des personnes dans un grand collectif prolétarien, en ne laissant pas la parole à tel ou tel personne, mais à l'équipage en tant qu'entité propre. De même, le seul personnage dont le nom nous soit donné (sauf erreur de ma part), c'est celui de l'intendant Asakawa, qui est le représentant à bord des intérêts capitalistes et l'artisan des brimades dont les hommes auront à souffrir. Là encore, ce n'est pas anodin. L'ennemi (de classe) a un nom...

Ce roman est très fort, tant dans sa forme que dans son fond, les témoignages rapportés sont hallucinants (brimades physiques hardcore, considération zéro pour les ouvriers et les pêcheurs...), le message humaniste (et communiste aussi, of course) est fort. Je ne peux qu'en recommander la lecture.

[Álvaro · Rating 4 out of 5]

Una buena novela japonesa sobre la lucha de clases. A lo largo del libro podemos ver las prácticas que llevan a cabo los capitalistas en los lugares de trabajo como por ejemplo dividir a los trabajadores haciendo que compitan unos con otros, lanzar mensajes del estilo de si te esfuerzas mucho el día de mañana puedes ser rico o usar la patria para que no rechisten los trabajadores y piensen que están "colaborando" con su país.