Jump to ratings and reviews
Rate this book

Als, dan

Rate this book
Na de dood van haar vader probeert Eefje de grip op haar leven terug te ze studeert filosofie in Groningen en krijgt verkering met Sjoerd. Zodra hij aangeeft wat afstand te willen, blijkt haar zorgvuldig geconstrueerde leven een hellend vlak. Eefje probeert Sjoerd angstvallig bij zich te houden. Daartoe grijpt ze alles de theorie die ze op haar studie leert over logica en argumentatie en het lesboek van de hondenschool waarin staat hoe je een hond kunt conditioneren. Als je een hond gedrag kunt aanleren door hem te belonen met een brokje, waarom kan ze Sjoerds gedrag dan niet controleren door hem te belonen met haar lichaam?  

Als, dan is een ontroerende en tragikomische debuutroman waarin de grenzen van de maakbaarheid worden onderzocht.


288 pages, Paperback

Published July 4, 2023

7 people are currently reading
131 people want to read

About the author

Janneke de Bijl

2 books1 follower

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
9 (5%)
4 stars
49 (27%)
3 stars
77 (43%)
2 stars
37 (20%)
1 star
7 (3%)
Displaying 1 - 28 of 28 reviews
Profile Image for Margot.
82 reviews7 followers
August 20, 2023
Het voelde meer als een young-adult roman.
Wel altijd leuk als een roman zich in Groningen afspeelt natuurlijk.
Profile Image for Arina.
182 reviews
September 25, 2025
'Eigenlijk zou je moeten zeggen: áls ik onsterfelijk zou zijn, zou ik altijd bij je blijven. Maar die uitspraak is net zo waar als: áls ik onsterfelijk zou zijn, zou ik direct bij je weggaan. De premisse is absurd, dus volgt alles eruit. En toch klinkt die eerste zin een stuk romantischer, in de oren van andere mensen.'
Profile Image for Martijn.
80 reviews5 followers
October 19, 2023
3,5.

Interessante aanpak. Gevalletje 'filosofie in de praktijk'.

Aan het einde van het verhaal begon ik mij wel te ergeren aan de aparte denkwijze van de hoofdpersonage: een combi van weinig empathie en in overmaat 'oorzaak-gevolg'-redeneren. Sommige redenaties zijn accuraat en hilarisch, de ander weer vergezocht. Oftewel: Hit or miss.
In het begin kon ik haar nog wel volgen, maar op het einde was ik haar zo goed als kwijt.

Tijdens het verhaal worden er een aantal filosofische concepten besproken, waardoor er net iets te veel 'uitleg stukjes' aanwezig zijn.

Desalniettemin ben ik zeer lovend over de vlotte schrijfstijl en de originaliteit. Ben benieuwd naar het volgende werk van Janneke de Bijl.
Profile Image for Laura Van Rijnsbergen.
214 reviews57 followers
July 17, 2023
Origineel boek! We lezen de gedachtes van Eefje, de hoofdpersoon, en hoewel ze best vreemde conclusies trekt uit situaties, volg je haar toch helemaal. Dit maakt uiteindelijk best een triest maar hoopvol verhaal. Het enige wat me minder aanspreekt is de hoeveelheid filosofie die in het verhaal zit verwerkt.
Profile Image for Sarah.
8 reviews
June 8, 2025
Dierenleed ☹️☹️☹️
Profile Image for Sophie Deen.
115 reviews10 followers
July 12, 2023
Student filosofie Eefje probeert door middel van de argumentatie theorie haar paniekaanvallen, verlatingsangst en rouw om haar overleden vader onder controle te krijgen.

Ik heb dit debuut echt in een ruk uitgelezen wat een schrijfstijl , boeiend , vol emotie en met een dosis humor.
Helemaal in mijn straatje.
Ik ben altijd nogal wat gevoelig als het op dieren aankomt ik vond dan ook de aftakeling van hond Max niet fijn om te lezen ik kreeg er de kriebels van. Ook had ik de indruk dat ook de hond slachtoffer werd van haar drang om iedereen weg te duwen, het ' kom maar niet te dichtbij dan kan het ook geen pijn doen ' concept.
Ga dit lezen!
This entire review has been hidden because of spoilers.
Profile Image for Frank Rensen.
84 reviews
August 29, 2023
Echt een tof boek. Grappig, slim, gevoelig. De hoofdpersonage, Eefje, ziet de wereld door de lens van de logica. Die unieke kijk zorgt al snel voor problemen, zeker als ze haar eigen emoties onder de loep legt. Eefje rationaliseert continu haar eigen gedachten, negeert of onderdrukt ze en krijgt paniekaanvallen. Niet per se als gevolg van dat denken, eerder door trauma dat ze heeft opgelopen. Het boek gaat inderdaad over de 'grenzen van de ratio', zoals de achterflap zegt, en dat is een prachtig thema. Wel vond ik het einde wat abrupt en heb ik niet het gevoel dat het verhaal echt 'af' is. Maar misschien verandert dat gevoel nog.
Profile Image for Maureen van der Gulik.
27 reviews4 followers
April 27, 2024
Wat een indrukwekkend verhaal. In het begin lijkt Eefje heel menselijk en invoelbaar, maar gedurende het verhaal zie je haar afglijden in haar zelf destructieve gedrag wat het proces extra pijnlijk maakt. Ze spreek zich niet uit, ze vermenselijkt haar hond en manipuleert haar naasten. De valkuil is haar geliefde logica, die ze gebruikt als houvast bij het maken van beslissingen, terwijl zij eigenlijk een enorm gevoelsmens is. Complimenten voor de originaliteit, de gratis lessen die het boek geeft over filosofie en psychologie en voor het observerd vermogen van Janneke de Bijl!
Profile Image for Yvonne de Wijn.
81 reviews
May 8, 2024
Het boek leest gemakkelijk weg, maar ik ben ook blij dat het uit is.
Het is minder dan ik had verwacht.

Ondertussen weet ik nog steeds niet of het nu ging om de studie filosofie, student zijn, omgaan met je gevoelens of het opvoeden van een hond.
Het gaat meer over het dealen met een angstige hechtingsstijl dan over rouwverwerking (zoals de achterkant aangeeft).

Janneke heb ik hoog staan vanwege haar optredens; daardoor heb ik vooral het gevoel dat dit een verwerking van haar situatie is, meer dan een mooi verhaal toevoegen aan de wereld.
Profile Image for Pien Jansen.
5 reviews
November 18, 2025
Sommige momenten waren komisch en interessant. Ik herkende mij soms in de manier waarop zij dacht. Heel veel nadenken en bijna over elk klein ding verder zoeken. Ook interessant om hier dus over te lezen hoe zo iets werkt bij iemand. Maar over het algemeen echt een saai boek en ik raad het niet per se aan. Over het algemeen gebeurt er vrij weinig.
Profile Image for Karen.
6 reviews3 followers
February 23, 2024
Na het genieten van verschillende theateroptredens van Janneke keek ik erg uit naar dit boek. Tragikomisch volgens de kaft, in mijn beleving meer tragisch dan komisch. Mooi kijkje achter de schermen bij een filosofiestudent. Als hondenvriend blijf ik toch met vraagtekens achter ;-)
Profile Image for Anne Mooij.
63 reviews
August 10, 2024
3/5. Als het boek vordert voel je dat Eefje haar wereld steeds minder goed kan vasthouden. Dit maakt het boek heel disoriented, maar ook heel interessant. Langzaam voel je dat Eefje weg glijdt. Het is wel interessant, maar sommige thema's hadden meer uitgediept mogen worden. Vond de filosofie en retorica wel echt een superleuke toevoeging.
Profile Image for Mar.
39 reviews1 follower
August 18, 2023
Leuk boek, fris geschreven, met een hoofdpersoon die langzaam een beetje ontspoort maar dat heb je pas ietsje te laat door. Aanrader!
3 reviews1 follower
April 17, 2024
Begint luchtig, maar wordt toch nog aangrijpend. En vooral knotsgek. Zou een hondenliefhebber het waarderen?
13 reviews1 follower
July 30, 2024
Meermaals hardop gelachen om de absurditeit en herkenbaarheid. Werd langzaam tragischer, bitterzoet.
37 reviews
October 12, 2024
De premisse van het boek klonk goed, maar de uitwerking heeft me niet gepakt. Het leest simpel en als een young adult boek, en die fase heb ik al gehad.
4 reviews
September 29, 2025
Ik had dit boek ALLANG uit, maar vergeet soms dat deze app bestaat…. Prima boek trouwens
38 reviews
September 7, 2023
Het boek wordt omschreven als een ontroerende en tragikomische debuutroman en daar sluit ik me helemaal bij aan. Ik vond het geweldig om te lezen hoe de pijnlijke dingen van het leven op zo'n grappige manier werden beschreven, hoe Eefje naar deze dingen kijkt en ik steeds dacht: haha ja, dat denk ik ook heel vaak. Maar toen ik dat dacht zag ik daar niet de humor van in. Ik ben door dit boek dus ook een beetje anders naar mijn eigen gedachtegang gaan kijken, op een positieve manier.
Ik heb ontzettend genoten van dit boek omdat het heel herkenbaar was en ik de gedachtengang van Eefje zo leuk vind; het hondenwereldje en hoe Eefje hier naar kijkt, de klasgenoten, de angsten en de strubbelingen met haar vriend en de daarbij horende onzekerheden. Allemaal "normale" dingen maar de manier van schrijven maakte het dat ik het jammer vond dat het boek uit was. Ik had er nog wel 3 achteraan willen lezen.
20 reviews
December 14, 2024
Ik vind het niet een heel goed boek. Het begint wel prima maar je mist toch dat het naar iets toe werkt. Dat is mijn mening.
This entire review has been hidden because of spoilers.
Displaying 1 - 28 of 28 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.