Derviş Mehmed Zillî (1611 - 1682), known as Evliya Çelebi (Ottoman Turkish: اوليا چلبى), was an Ottoman explorer who travelled through the territory of the Ottoman Empire and neighboring lands over a period of forty years, recording his commentary in a travelogue called the Seyâhatnâme (Book of Travel). The name Çelebi is an honorific title meaning gentleman (see pre-1934 Turkish naming conventions)
Tam bir hayalkırıklığı...Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sini hep çok merak etmiş; fakat okumaya bir türlü fırsat bulamamıştım. Bu kitabı da, Seyahatname'den önce bir ön hazırlık olur diye düşünerek aldım. Fakat maalesef, deyim yerindeyse bu kitabı hazırlayan kişi sayesinde Seyahatname'den soğudum desem yeridir. Kitabı hazırlayan, sunuş kısmında şöyle demiş "...Evliya Çelebi, seyahati sırasında gezdiği yerleri ve gördüklerini en ince ayrıntısına kadar incelemeye çalışmış, öğrenmiş ve eserlerine kaydetmiştir. Tanıdığı insanların yaşayışlarını, dinlerini, dillerini, kültürlerini ve ortaya koydukları eserleri tek tek anlatmış, enine boyuna inceleyerek yazmıştır. İşte bu yüzden Seyahatname bizim için çok önemli bir tarih, kültür, coğrafya, folklor ve gelenek görenek kaynağıdır." Bu satırları okuduktan sonra, Seyahatname'den son derece ilginç, eğlenceli ve bir o kadar da bilgilendirici hikayeler okuyacağımı düşünerek başlamıştım kitaba...Fakat kitap bu özellikler yerine; neredeyse tamamen türlü türlü hurafelerle, batıl inançlarla örülü olan hikayeleri seçmiş anlatmak için...Sunuş kısmını da şu cümlelerle bitirmiş hazırlayan kişi: "Dileriz derlediğimiz bu hikayeler, okuru Seyahatname'nin aslını incelemeye teşvik eder." Aynı şeyi dilemekle beraber bu kitabın maalesef tam aksi bir istek uyandırdığını söyleyebilirim 21. yüzyılda yaşayan bir okur olarak...Aslında kitabı hazırlayana teşekkür etmek gerek belki de...Bir kaynağı orjinalinden okumanın ne denli önemli olduğunu bir kere daha gösterdiği için. Gerçekten söz konusu döneme ve o dönemin tarih, kültür, coğrafya, folklor, gelenek-göreneğine dair bilgiler edinmek için sanırım son derece önemli ve değerli bir eser olan Seyahatname'nin aslını okumak gerek; çünkü bu derlemeden edinebileceğiniz yegane şey döneme dair bol bol hurafe ve batıl inanç.