La Investigación de la Verdad por la Luz Natural

by René Descartes

=Seeking Truth by Natural Light

Genres: Philosophy

53 pages

First published January 1, 1701

About the author

Meditations on First Philosophy (1641) and Principles of Philosophy (1644), main works of French mathematician and scientist René Descartes, considered the father of analytic geometry and the founder of modern rationalism, include the famous dictum "I think, therefore I am."

A set of two perpendicular lines in a plane or three in space intersect at an origin in Cartesian coordinate system. Cartesian coordinate, a member of the set of numbers, distances, locates a point in this system. Cartesian coordinates describe all points of a Cartesian plane.

From given sets, {X} and {Y}, one can construct Cartesian product, a set of all pairs of elements (x, y), such that x belongs to {X} and y belongs to {Y}.

Cartesian philosophers include Antoine Arnauld.



René Descartes, a writer, highly influenced society. People continue to study closely his writings and subsequently responded in the west. He of the key figures in the revolution also apparently influenced the named coordinate system, used in planes and algebra.

Descartes frequently sets his views apart from those of his predecessors. In the opening section of the Passions of the Soul , a treatise on the early version of now commonly called emotions, he goes so far to assert that he writes on his topic "as if no one had written on these matters before." Many elements in late Aristotelianism, the revived Stoicism of the 16th century, or earlier like Saint Augustine of Hippo provide precedents. Naturally, he differs from the schools on two major points: He rejects corporeal substance into matter and form and any appeal to divine or natural ends in explaining natural phenomena. In his theology, he insists on the absolute freedom of act of creation of God.

Baruch Spinoza and Baron Gottfried Wilhelm von Leibniz later advocated Descartes, a major figure in 17th century Continent, and the empiricist school of thought, consisting of Thomas Hobbes, John Locke, George Berkeley, and David Hume, opposed him. Leibniz and Descartes, all well versed like Spinoza, contributed greatly. Descartes, the crucial bridge with algebra, invented the coordinate system and calculus. Reflections of Descartes on mind and mechanism began the strain of western thought; much later, the invention of the electronic computer and the possibility of machine intelligence impelled this thought, which blossomed into the Turing test and related thought. His stated most in §7 of part I and in part IV of Discourse on the Method .

Reviews

[Το Άθχημο γατί του θενιόρ Γκουαναμίρου · Rating 5 out of 5]

Η χρονολογία συγγραφής του συγκεκριμένου διαλόγου δεν είναι ξεκάθαρη. Έργο που παρέμεινε ημιτελές, αρχικά γράφτηκε στα γαλλικά, αλλά διασώθηκε στο σύνολό του μέσα από μια λατινική μετάφραση, η οποία δημοσιεύτηκε μετά το θάνατο του φιλοσόφου, στο Άμστερνταμ, το 1701. Κάποιες σελίδες (περίπου το πρώτο μισό) αντεγραμμένες από το αρχικό γαλλικό χειρόγραφο ανακαλύφθηκαν μέσα στα έγγραφα του Leibniz. Δεν υπάρχει ομοφωνία για το πότε γράφτηκε το έργο. Κάποιοι υποστηρίζουν πως αποτελεί έργο της νιότης του φιλοσόφου, άλλοι θεωρούν πως γράφτηκε λίγα χρόνια πριν από το θάνατό του.

Προσωπικά, σχημάτισα την εντύπωση πως πρόκειται για ένα νεανικό έργο, ίσως μια από τις πρώτες απόπειρες του Descartes να διατυπώσει και να συνοψίσει τον πυρήνα του στοχασμού του και να τον υποβάλει σε έναν στοιχειώδη έλεγχο. Ίσως αυτή να είναι και η αιτία που παρέμεινε ημιτελές αφού μου έδωσε την αίσθηση ενός ανθρώπου που ξέρει τι θέλει να πει, αλλά δεν έχει βρει ακόμα τον τρόπο να εκφράσει με τρόπο ικανοποιητικό τα επιχειρήματά του.

Προτίμησα να ανατρέχω στο γαλλικό κείμενο παράλληλα με την ελληνική μετάφραση και ομολογώ πως μου φάνηκε ιδιαίτερα απολαυστικό, έχει μια δροσιά και μια αμεσότητα, σπάνια για φιλοσοφικό έργο, όπου τα νοήματα είναι ξεκάθαρα και οι στοχασμοί διατυπώνονται με τρόπο απλό και κατανοητό. Αν τελικά πρόκειται για ώριμο έργο του συγγραφέα, ίσως να αποτελεί μια προσπάθειά του να εκλαϊκεύσει και να συνοψίσει τα κεντρικά σημεία της φιλοσοφίας του, ώστε να την καταστήσει προσβάσιμη σε ένα ευρύτερο κοινό. Αλλά όλα αυτά είναι δικές μου εικασίες, οπότε προτιμώ να προχωρήσω στο ουσιώδες που είναι το έργο αυτό καθεαυτό:

Ένα σύντομο προοίμιο προηγείται του διαλόγου κι εκεί ο συγγραφέας εκθέτει τις βασικές του προθέσεις:

1. ένας έντιμος άνθρωπος δεν χρειάζεται να έχει διαβάσει όλα τα βιβλία ούτε να έχει σπουδάσει όλα τα αντικείμενα που διδάσκονται στα πανεπιστήμια (Σχολές), απαραίτητος είναι μόνο ο νους του για να αντιμετωπίσει τόσο την άγνοια όσο και τις γνώσεις εκείνες που προέρχονται από την αδυναμία των αισθήσεων και τον αυταρχισμό των δασκάλων οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα να γεμίσει η φαντασία του λανθασμένες ιδέες.

2. οι γνώσεις μπορούν να συναχθούν οι μεν από τις δε μέσα από επιτακτικές συνεπαγωγές.

3. Παρόλο που θα διατυπώσει ιδέες χωρίς να παραπέμπει στον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη (μομφή προς την σχολαστική φιλοσοφία) αυτό δεν σημαίνει πως όσα λέει δεν είναι σωστά και αληθινά.

4. Ο λόγος που επιλέγει τη διαλογική μορφή για να εκθέσει τις απόψεις του είναι επειδή "ο καθένας εκθέτει με οικείο τρόπο στους φίλους του ό,τι πιστεύει πως γνωρίζει καλά.

Πρόσωπα του διαλόγου είναι ο οικοδεσπότης που κατοικεί στην εξοχή ονόματι Εύδοξος (που ταυτίζεται με τον ίδιο τον Descartes) ένας άνθρωπος με μέτριο πνεύμα αλλά που διατηρεί την κριτική του ικανότητα και σκέψη, ο Πολύανδρος που δεν σπούδασε τίποτα, και ο Επιστήμων, ο σχολαστικός, που κατέχει όλα τα αντικείμενα που διδάσκονται στα πανεπιστήμια της εποχής.

ο Εύδοξος αναλαμβάνει να διδάξει στον Πολύανδρο μια μέθοδο προκειμένου να φτάνει με ασφαλή τρόπο στη γνώση και την αλήθεια, και να κατέχει όλα εκείνα τα ευχάριστα, ηθικά και χρήσιμα πράγματα που είναι τόσο σημαντικά στην πορεία του ανθρώπινου βίου. Ο Πολύανδρος εκφράζει το ενδιαφέρον του για θέματα όπως: η θεία φύση, η έλλογη ψυχή, οι αρετές και η ανταμοιβή τους, ενώ ο Επιστήμων ενδιαφέρεται περισσότερο για ζητήματα που αφορούν αυτό που ο ίδιος χαρακτηρίζει ως les secrets des arts (μυστικά των τεχνών αποδίδεται στην ελληνική μετάφραση) υποθέτω πως αναφέρεται στις απόκρυφες επιστήμες , αφού αμέσως μετά κάνει λόγο για φαντάσματα, οπτασίες και μαγεία (les apparitions, les prestiges, en un mot tous les effets admirables qu’on attribue à la magie).

Ο Εύδοξος προγραμματικά αναφέρει όλα εκείνα για τα οποία προτίθεται να μιλήσει:

Την έλλογη ψυχή μέσα στην οποία εδράζεται όλη η ανθρώπινη γνώση.

Τις αισθήσεις και το ρόλο τους στην πρόσληψη της πραγματικότητας.

Τα έργα των ανθρώπων και τα έργα της φύσης.

Την σχέση των νοητών πραγμάτων με τα αισθητά και τη σχέση αμφοτέρων με τον Δημιουργό.

Τη νέα επιστημονική μέθοδο.

Τη διαχείριση της επιθυμία που συνίσταται στη διάκριση ανάμεσα στο καλό και το κακό, την ικανότητα διάκρισης ανάμεσα στις αρετές και τα ελαττώματα.

Στη συνέχεια τίθεται το ζήτημα της πρώτης και ατελούς ανθρώπινης γνώσης, η οποία βασίζεται στον κόσμο των αισθήσεων και στις προκαταλήψεις που επιβάλλονται από τις αυθεντίες των παιδαγωγών και των δασκάλων και στο σημείο αυτό ο Εύδοξος εκφράζει την επιθυμία του να διαγράψει εξαρχής τα πάντα, αντί να προσπαθεί μάταια να επιφέρει ατελείς επιδιορθώσεις στα ήδη υπάρχοντα:

“tout de même que votre peintre eût mieux fait, après avoir effacé tous les traits du tableau, de le recommencer en entier, que de perdre son temps à le corriger” (σσ. θα ήταν προτιμότερο ο ζωγράφος να σβήσει το προσχέδιο και να φτιάξει τον πίνακα από την αρχή, αντί να χάνει τον χρόνο του προσπαθώντας να τον διορθώσει).

Μόνο έτσι ο άνθρωπος θα καταφέρει να διαγράψει από τη φαντασία του όλες τις λανθασμένες ιδέες.

Ο Πολύανδρος υποστηρίζει πως τα αισθητά πράγματα, όσα μπορεί κανείς να δει και να αγγίξει είναι πιο βέβαια από τα υπόλοιπα και ο Εύδοξος διαφωνεί, γιατί οι αισθήσεις μπορεί να είναι παραπλανητικές. Ο Πολύανδρος υποχρεώνεται να συμφωνήσει, καθώς αναλογίζεται το παράδειγμα των αστεριών που φαίνονται μικρά λόγω της μεγάλης απόστασης αλλά συνεχίζει να επιμένει πως η πραγματικότητα, όπως γίνεται αντιληπτή από τις αισθήσεις, μπορεί να μας οδηγεί σε ασφαλή και βέβαια συμπεράσματα, για να εισπράξει το εξής ερώτημα από τον Εύδοξο:

Comment pouvez-vous être certain que votre vie ne soit pas un songe perpétuel? (σσ. Πώς μπορείτε να είστε βέβαιος πως η ζωή σας δεν είναι ένα συνεχές όνειρο;)

ο Επιστήμων παρεμβαίνει εκφράζοντας τη διαφωνία του, καθώς αυτού του είδους οι καθολικές αμφιβολίες (les doutes universels) είναι επικίνδυνες, διότι μας οδηγούν στην Σωκρατική άγνοια και την αβεβαιότητα των Πυρρωνιστών.

Ωστόσο ο Εύδοξος επιμένει πως δεν πρέπει να είμαστε δέσμιοι του φόβου. Όπως αναφέρει, όσα μοιάζουν με φαντάσματα στο αχνό φως της νύχτας, αν νικήσουμε τον φόβο μας και τα πλησιάσουμε, για να τα δούμε καθαρά, θα διαπιστώσουμε πως δεν είναι άλλο από σκιές και αέρας.

Ο Πολύανδρος καταλήγει πως, αν πράξει όπως τον παροτρύνει ο Εύδοξος, θα καταλήξει να αμφιβάλλει για τα πάντα κι ο Εύδοξος τον ρωτά αν μπορεί να αμφιβάλλει για την αμφιβολία του, δηλαδή για το αν τελικά αμφιβάλλει ή όχι :
mais pouvez-vous douter de votre doute, et rester incertain si vous doutez ou non ?

Γιατί αυτή η καθολική αμφιβολία δεν είναι ο σκοπός αλλά το μέσο, το ¨σημείο εκκίνησης” προκειμένου να φτάσει κάποιος και να αποκτήσει τη γνώση (καθολική γνώση περί θεού, ανθρώπων και όλων των πραγμάτων που υπάρχουν στη φύση).

Για ένα πράγμα είναι αδύνατον να αμφιβάλλει αυτός που διακατέχεται από αυτό το είδος της καθολικής αμφιβολίας: Για το γεγονός πως υπάρχει. Κι ο Πολύανδρος το αντιλαμβάνεται αυτό ξεκάθαρα και συμφωνεί: “Συμφωνώ μαζί σας, διότι, αν δεν υπήρχα δεν θα μπορούσα να αμφιβάλλω”.

Κι εδώ θέτει ο Εύδοξος μια φαινομενικά απλή ερώτηση: qui êtes-vous? (σσ. Ποιος είστε;), που στην ουσία εμπεριέχει την ερώτηση “τι είναι ο άνθρωπος;”

Η αρχική και συνήθης ερμηνεία των σχολαστικών περί έλλογου ζώου προκαλεί περισσότερα ερωτήματα και καταλήγει σε μια αέναη αναζήτηση που δεν καταλήγει πουθενά, οπότε ο Πολύανδρος υποχρεώνεται να απαντήσει εκ νέου στο ερώτημα λέγοντας αυτήν την φορά πως είναι ένα σύνολο που απαρτίζεται από χέρια, πόδια, κεφάλι και όλα τα άλλα μέρη που συνιστούν ένα ανθρώπινο σώμα.

Όταν για τρίτη φορά ο Εύδοξος επιμένει στην ερώτησή του, τονίζοντας πως το σώμα περιλαμβάνεται κι αυτό, στα όσα υπόκεινται στη βάσανο της αμφιβολίας, ο Πολύανδρος υποχρεώνεται να συνειδητοποιήσει πως, εφόσον αναμφίβολα υπάρχει, μπορεί να συμπεράνει πως ΕΧΕΙ ένα σώμα αλλά ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ένα σώμα.

Αυτή η απάντηση ικανοποιεί τον Εύδοξο και ο Πολύανδρος ενθουσιασμένος αναφωνεί “ je possède ce qui ne se touche pas” (σσ. διαθέτω αυτό που δεν αγγίζεται) και παρόλο που δεν το κατονομάζει εδώ, στο σημείο αυτό, εννοεί τη σκέψη. Έτσι παρόλο που η σκέψη δεν έχει υλική διάσταση είναι ωστόσο κάτι υπαρκτό, πέρα από κάθε αμφιβολία.

Ο Εύδοξος κάνει λόγο για τα δύο πράγματα που είναι απαραίτητα για να οδηγηθεί ο άνθρωπος σε ασφαλή συμπεράσματα:

1. la lumière de la raison (φως του νου στην ελληνική μετάφραση, το οποίο το οποίο δεν κάνει λάθη, όταν ενεργεί μόνο του και αφ’ εαυτού του).

2. un sens droit (κοινή λογική).

Ο Πολύανδρος, αφού έχει ήδη ξεκαθαρίσει πλέον όλα όσα δεν είναι, επιστέφει στο ζήτημα της σκέψης (la pensée) και συμπεραίνει πως “Είμαι ένα πράγμα που σκέπτεται” (je suis quelque chose de pensant). Γιατί η αμφιβολία προκύπτει ακριβώς από το γεγονός ότι σκέπτεται.

Ο Επιστήμων ωστόσο εξοργίζεται με όλην αυτή τη συλλογιστική. Θέτει το ερώτημα τί είναι η σκέψη, η αμφιβολία και η ύπαρξη, τα οποία αποτελούν προαπαιτούμενα της θεωρίας του Ευδόξου. Κι εδώ έρχεται ο Εύδοξος να εξηγήσει τι σημαίνει το “Je doute, donc Je suis ou, ce qui revient au même, Je pense, donc je suis.” (σσ: αμφιβάλλω άρα υπάρχω ή το ανάλογό του, σκέφτομαι άρα υπάρχω) υποστηρίζοντας πως αυτά δεν υπόκεινται σε ορισμό γιατί είναι ήδη σαφή, οπότε ο ορισμός τους θα αποτελούσε μια εσφαλμένη ενέργεια:

“Στον αριθμό των σφαλμάτων που μπορεί κάποιος να διαπράξει στα πλαίσια της επιστήμης, έρχεται να προστεθεί κι αυτό που διαπράττει μια μερίδα ανθρώπων. Εκείνων που επιθυμούν να ορίσουν αυτό που δεν ορίζεται αλλά που πρέπει μόνο να γίνεται αντιληπτό και οι οποίοι δεν είναι σε θέση να διακρίνουν τα σαφή από τα ασαφή πράγματα [....] η αμφιβολία, η σκέψη και η ύπαρξη είναι πράγματα τόσο σαφή, ώστε να μπορούν να γίνουν γνωστά από μόνα τους”.

Ο Επιστήμων αρχικά συμφωνεί στο να αποδεχτεί το επιχείρημα του Ευδόξου προκειμένου να εκφράσει κατόπιν μια εύλογη απορία η οποία θα μπορούσε να συνοψιστεί στο: Αν όλα τα παραπάνω είναι αυτονόητα, γιατί πέρασαν δύο ώρες για να καταλήξουμε σε κάτι τόσο μικρό και ασήμαντο; “Voilà bien des paroles pour peu de choses!” (σσ. Τόσες πολλές λέξεις για τόσα λίγα πράγματα”), “une chose d’une aussi petite importance” (σσ. κάτι τόσο ασήμαντο).

Ο Εύδοξος προσπαθεί να βρει μια ικανοποιητική απάντηση, πέρα από αυτό που λέει αρχικά, πως δηλαδή η μέθοδός του μπορεί να φανεί καλή και χρήσιμη για κάποιους αλλά δεν είναι όλοι υποχρεωμένοι να την ακολουθήσουν και ο Επιστήμων του θέτει το εξής σημαντικό και ουσιώδες ερώτημα:

Πώς θα μπορέσουμε να βρούμε αλήθειες για τις οποίες να είμαστε τόσο σίγουροι όσο είμαστε και για την ύπαρξή μας; ”

Ο Εύδοξος παραδίδει την σκυτάλη στον Πολύανδρο προκειμένου να ορίσει το τι σημαίνει σκεπτόμενο ον. Κι ο Πολύανδρος ξεκινάει: J’entends par être pensant… (σσ. με τον όρο σκεπτόμενο ον εννοώ...) κι εκεί κόβεται το κείμενο.

Είναι λυπηρό που ο συγγραφέας δεν κατάφερε (ή δεν επέλεξε) να συνεχίσει και να ολοκληρώσει αυτόν τον διάλογό του. Ακόμα όμως και έτσι, σε αυτήν την ημιτελή του μορφή, μας δίνει μια εξαιρετική εικόνα για το περιεχόμενο των φιλοσοφικών θέσεων του Descartes, και είναι ακριβώς αυτή η απλότητα και η ευθύτητα του στοχασμού, που κάνει το κείμενό του βατό, ευχάριστο και κατανοητό με έναν τρόπο ιδιαίτερα αναζωογονητικό.

Και τελικά δεν μπορώ να αναρωτηθώ τι είναι αυτό που καθιστά τα περισσότερα φιλοσοφικά κείμενα τόσο κουραστικά και δυσνόητα. Είναι όντως οι διαπραγματευόμενες ιδέες και έννοιες τόσο δύσκολο να εκφραστούν μέσα από μια γλώσσα προσιτή σε όλους; Ο Descartes είχε μια αυθεντική αγωνία για την ωφέλεια των ανθρώπων και με κανέναν τρόπο, ό,τι έχω διαβάσει ως τώρα από το έργο του, δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, ούτε κατά διάνοια, ως μεγαλόστομο και πομπώδες διανοητικό γύμνασμα.

[بسام عبد العزيز · Rating 3 out of 5]

"ليس ضروريا أن يكون الانسان المثقف قد قرأ كل الكتب أو درس بعناية كل ما تعلمه في المدارس بل أنه قد يكون هذا عيبا في تعليمه إذا ما كرس كثيرا من الوقت للآداب. إذ أن لديه أشياء أخرى يقوم بها في الحياة"
بتلك الجملة الصادمة يفتتح ديكارت كتابه ليضع من خلالها الإطار العام لما يريد قوله في الكتاب...

فديكارت يرى ان الكتب ليست بتلك الأهمية في حياة الإنسان.. بل أن القليل منها أفضل من كثيرها.. ذلك لأن الإنسان -في رأي ديكارت- يستطيع اكتساب أي معرفة مذكورة في الكتب وحده فقط باستخدام عقله.. بل و الأكثر من هذا أن ازدياد نهم القراءة له تأثير سئ أو بنصه هو:
"كل العلوم التي نرغبها قد تكون متضمنة في الكتب و لكنها مع ذلك توجد مختلطة بكمية كبيرة جدا بالأشياء غير النافعة و متفرقة في كم كبير جدا من المجلدات الواسعة و لكي نقرأها فسنحتاج إلى أزمان أكثر مما يعيشه الإنسان ومجهود ذهني كبير لكي نستخلص ما هو مهم أكثر مما لو أوجدناه بأنفسنا"

فالكتب قد تحوى بالفعل المعرفة التي يحتاجها الانسان و لكن تلك المعرفة "المهمة" لا نستطيع استخراجها بسهولة بسبب آلاف الكتب و المجلدات التي تجعل البحث عن المعلومة المهمة وسط كل هذا الكم من المعلومات غير المفيدة ضربا من الإستحالة.. فهو إضاعة للوقت وللمجهود..

و لماذا هذا الطريق الصعب؟ أليس هناك طريقة أسهل؟
ديكارت يجيب على هذا السؤال بأن العقل وحده يكفينا.. فقط نحتاج إلى معرفة "المنهج" الصحيح للتفكير و من خلال تطبيق هذا المنهج فسنصل إلى إدراك كل معرفة مهمة لنا ..

ما هو هذا المنهج إذن؟
"إذا ما كنت أحكم جيدا فسينبغي عليك أن تبدأ برؤية أنه عندما يعرف الإنسان استخدام شكه بشكل مناسب يمكن أن يستنبط منه معارف يقينية جدا وحتى شديدة اليقينية و شديدة النفع أكثر من كل هذه المعارف التي نعتمد عليها بشكل عادي"
إنه بالطبع مبدأ الشك الشهير لديكارت.. حيث نشك في كل حقيقة حولنا و بعقلنا فقط نحاول اثبات وجودها أو عدمه..

قد يكون كلام ديكارت جذابا لكن فكرة أن "المعرفة الحقيقية يمكن اكتسابها بالعقل وحده" أجدها ضربا من المبالغة الشديدة.. فالقدرات العقلية عند البشر مختلفة و بالتالي القدرة على التفكير مختلفة..

فنتخيل مثلا شخصا ما يعيش في قرية نائية يشتغل بالفلاحة .. هل نظن أن هذا الشخص لو علمناه مبدأ الشك فإنه سيستطيع أن يصل إلى اكتشاف الانشطار و الاندماج الذري وحده؟!!!!

ديكارت نفسه قد تعلم في المدارس و الجامعات.. و يقول هو عن نفسه أن تلك الفترة أفادته في معرفة ان كل شئ تعلمه غير حقيقي.. هل كان في الإمكان لديكارت أن يصبح عالم الرياضيات الفذ لولا تعلمه مبادئ الرياضيات في دراسته؟؟

قد يكون ديكارت يقصد بالمعرفة في الكتاب معرفة الغيبيات. وجود الروح و الإله و الحياة الآخرى و ما شابه .. و منبع تخميني أنه في الكتاب عندما يذكر أمثلة للكتب يذكر أسماء الفلاسفة.. فقد يكون أنه يدعي شيئا مشابها لابن طفيل في قصة "حي بن يقظان" حيث يصل الإنسان إلى تلك المعرفة الميتافيزيقية وحده دون أي مساعدة خارجية..
لكن أن يدعي ديكارت أن المعرفة هي "معرفة شاملة لكل العلوم" فهذا ما لا أستسيغه عقليا على الإطلاق..

[Ahmed Oraby · Rating 3 out of 5]

عندي حبة تعليقات عليه، وكتبت أغلبها بالفعل، فاضل أكملها، لكن مؤقتًا يعني، وكتعليق موجز، الكتاب بيوضح فلسفة ديكارت ومكانة الدين عنده، ومركزية ثنائية الشك واليقين، وتعليقات موجزة في المنطق والإبستمولوجيا
أهمية الكتاب بالنسبة لي تتمثل في نقطتين، الشك والدين والله من ناحية، ومغالطة برهان الخلف أو الدور، اللي الكتاب وضحلي هل هي مغالطة فعلا زي ما كنت متصور؟ ولا دي قاعدة المنهج الرياضي أصلا؟
على العموم كتاب جميل كونه أوجز الكثير بشكل أوضح وأقل فظاظة
وشكرًا للمترجم الجميل

[Ramy Danial · Rating 5 out of 5]

اولا انصح بيه وبشدة
ثانيا : فى المعتاد بفرح لما بقفل كتاب لانى بكون عاوز اتجه لغيره بس المرادى فعلا زعلت ان الكتاب انتهى وكنت اتمنى اقرا المحاولة كاملة حتى لو كانت مئات من الصفحات

الكتاب بحق ممتع نص ديكارت ممتع , والمقدمة العظيمة للاستاذ مجدى عبد الحافظ
اعتق انه فيه عصارة افكار ديكارت , فيه ربط لمفاهيم كتير ودروس عملية عى فلسفة ديكارت
بعد فترة توهان كتير بين تأويلات يكارت وافكاره المعقدة من الكتاب , لقيت الامر بسيط جدا كما ذكره ديكارت وربط وصحح مفاهيم كتير

[عائشة أبوهشيمة · Rating 3 out of 5]

نصٌ عبقري غير مكتمل للأسف، لدي بعض التعليقات أرجئها للقراءة الثانية الأكثر دراسة لهذا النص - غير أنه، مبدأيا، قدَّم، تقريبا، نفس فكرة ابن طفيل في قصة حي بن يقظان؛ أن الإنسان يستطيع بفطرته والتساؤل والشك الوصول إلى حقيقة الذات،خاصة، وبالتالي إلى الله دون الحاجة إلى الأنبياء في الطرح الأقدم أو إلى العلم المنهجي في طرح ديكارت ..

[شفيق · Rating 2 out of 5]

!! من المؤسف أن هذه المحاورة العبقرية لم تكتمل

وحاول ديكارت فيها أن يلخص فلسفته و أن يؤسس من الشك ما يصل بنا إلى معرفة يقينية , حيث أنه قد بدأ بأنه يعلم أنه يشك أذن فهو لا يستطيع أن يتيقن من وجود جسم له أى ليس له حواس بل أنه لا يحس , ثم لم يعد له ألا الفكر: فهو يشك أذن هو يفكر وبالتالى فهو موجود

و لن نحتاج إلى أن نصف الشك و الفكر و الوجود إلا من خلال القيام بالشك و الفكرأحساسنا بوجونا , فالشئ معروف بذاته

[Kareem Mohamed · Rating 2 out of 5]

Descartes never fails me. An overrated mediocre philosopher that could only fit in his place and time & could only show illuminating compared to his dark times & against those blinding ages of the catholic church. No more!

[Nada Helmy · Rating 2 out of 5]

cogito ergo sum
محاورة كانت تلخص بشكل سريع ولم تزد جديد عن ما تعرفه مسبقا عن فلسفة ديكارت لأنه كان كسولا كفاية ألا يكملها!!
فقط استمتعت بالمقدمة عن حياته وعلاقته بالكنيسة و��وقفة المتخاذل الصامت في قضية جاليليو

[Saad · Rating 4 out of 5]

محاولة أخيرة لإثبات الكوجيتو الديكارتي عن طريق محاورة غير مكتملة.
لم اتأكد بعد هل إثبات الأنا يكفي دون المضي قدما إلى
(انا أشك إذا انا موجود) إذ إثبات الأنا يكفي لإثبات الوجود دون المضي قدما ويجب ان أعيد النظر في إثبات ديكارت للانا كشيء مطلق تم الإنتهاء منه. هنالك مشكلة في الكوجيتو او في فهمي له.
عماما ديكارت صاحب عقل جبار ويقال انه استقى جل هذه القدرات من الغزالي والله أعلم.

[عبدالرحمن نعيم · Rating 3 out of 5]

ربما هناك بعض الغموض إزاء مقمته وحديثه عن قيمة المنهج المدرسى والكتب لكن حقيقة لا أعتقد أن حديثه هذا كان ينسحب على العلوم الطبيعية ربما عن الفكر الانسانى ومنهج استنباط العلوم نفسها "فلسفة المعرفة والعلوم" وليست العلم ونفسها

[Nicolas Gabriel · Rating 5 out of 5]

Estupendo. Texto fuente de la frase "Pienso, luego existo". En unas pocas paginas logro desencadenar en mi una serie de pensamientos y reflexiones acerca de quien o que soy yo, la existencia y la vida que llevamos en este mundo.

[Mrekhy ET · Rating 1 out of 5]

عندي نفس إحساسك إني ظلمت الكتاب بنجمة واحدة كتقييم، بس الحقيقة الكتاب سيء ومستغرب تعليقات الناس اللي عاجبهم، ولكن ممكن يكون في تفسير لده.

١) الترجمة سيئة وفيها أخطاء شنيعة ممكن حد مياخدش باله منها، ومستغرب حقيقي إن محدش علّق على الترجمة.
٢) المحاورة مملة جدا، محاولة ركيكة لتقليد أفلاطون، ولكن مليانة حشو ورغي كتير محدش محتاجه
٣) الكتاب ممكن يكون لطيف شوية لحد ميعرفش حاجة خالص عن ديكارت، غير كده معرفش إيه الفكرة الجديدة اللي تم تقديمها في الكتاب ده، حتى الطريقة مفيهاش إبداع.
٤) ممكن تكون الناس فرحانة بالمقدّمة بس أنا مبقرأش مقدّمات

الكتاب من الآخر لم يضف ليْ أي جديد، ولم يكن حتى ممتعًا

[Angel Avitia · Rating 4 out of 5]

"En esta obra me eh propuesto a enseñar esas cosas y poner en evidencia las verdaderas riquezas de nuestras almas, mostrando cada cual de los medios para encontrar en sí mismos, y sin tomar nada de otro, toda la ciencia que le es necesaria para el buen gobierno de su vida"
Las ideas de Descartes mostradas a manera de dialogo como lo haría Plató.
Tenemos a tres personajes:
Poliandro. Un iletrado sin ningún tipo de estudio.
Epistemón. Un hombre sabio conocedor de todo lo que se puede aprender en una escuela y lector de los antiguos.
Eudoxio. El portavoz de Descartes, así como Sócrates lo fue de Platón
Eudoxio guiara a Poliandro a las verdades que puede llegar con solo el uso de la razón (acerca de la duda, ser, existir) sin necesidad de ideas preconcebidas y Epistemón mostrara sus objeciones al método de Eudoxio.

[Ahmed Said · Rating 3 out of 5]

كان هناك ثمه مباحث اخرى لديكارت يجب البدء بها قبل هذه المحاوره مثل كتاب (مقال فى المنهج⁦)و (مبادئ الفلسفه)و (قواعد لارشاد العقل)
وذالك لان هدف هذا الكتاب هو تعديل التصور الكلاسيكى للفلسفه الديكارتيه المتناقل عنها وهو أن "الجوكيتو" هو ما يشكل محور ارتكاز هذه الفلسفه وذلك بتدعيم افتراض أن "الشك" هو ما يشكل هذا المحور فى قلب النسق الديكارتى فكان من الأولى قراءه الفلسفه الديكارتيه فى المباحث المذكوره مسبقا ثم محاوله قراءه التصور الكلاسيكي للديكارتيين أنفسهم حتى يتسنى لنا مشاركه هذا التعديل والتفاعل معاه والحكم عليه حكما منطقيا مبنى على أسس فلسفيه ممنهجه
فلا يمكن أن أقول اننى قد نلت من هذه المحاوره كل ما كنت ارجو نيله ،ولكنها قد أعطتنى لمحه مبسطه للغايه عن مرتبه الشك لدى ديكارت والفلسفه الديكارتيه وهو شك منهجى منتج نستطيع أن نصل به إلى اليقين فيقول على لسانه "عندما يعرف الإنسان استخدام شكه بشكل مناسب يمكنه أن يستنبط منه معارف يقينه جدا وحتى شديدة اليقينيه وشديدة النفع " فهو اذن ليس شكا مطلقا ذالك الشك الذى يريد اثبات عجز العقل عن معرفه الحقيقه او حتى انكار وجود حقيقه من الأساس ،ولكن من منظور ديكارت يستطيع الانسان أن يصل الى الحقيقه عن طريق الحدس والاستنباط بواسطه نور العقل الطبيعى فقط دون الحاجه إلى التعليم المدرسى ... فالدليل الوحيد عند ديكارت على وجودك هو كونك تفكر وتشك فيقول على لسانه "انا أشك اذن انا فكر اذن انا موجود "
ومن خلال المقوله السابقه يمكننا أن نرى الأهميه القصوى للشك فى نسيج المنهج الديكارتى.

[Mohamed Adwi · Rating 3 out of 5]

اول كتاب اقراه لديكارت و رغم صعوبته و غموض بعض اجزاء من المحاوره الاصليه و من مقدمة الكاتب الا انه كسر نسبيا الحاجز النفسي بيني و بين القراءه في التراث الفلسفي لفلاسفه كبار ، و هو واحد من الكتب التى تثير تقوم بدورها الطبيعي في اثارة العقل و الفكر و خلق مزيد من الاسئله على عكس الكتب التى تعامل العقل باعتباره وعاء نصب فيه معلومات
تؤكد المحاوره على فكرة ان الشك الديكارتي هو شك وظيفي و منهجي يهدف للوصول الى اليقين و ليس شك مطلق يهدف الى اثبات عجز العقل البشري و عدم قدرته على الوصول للمعرفه مطلقا
يؤكذ ديكارت في المحاوره على اهمية العقل و الحدس و ان الحس لا يوصلنا الى اليقين و ان العقل الجاهل الفارغ يسهل عليه الوصول الى الحقائق لانه غير معبأ بمعرفه مدرسيه (سكولائيه) تعيق قدرته على التفكير ، و يتوصل من خلال الحوار الى ان الشك و الفكر لا يمكن تعريفهما و لكن نعرفهما بالتطبيق الفعلي ، و هما دلاله على وجود الانسان باعتباره الذات المفكريه و ليس ادوات او اله حسيه
الكتاب جيد بشكل كبير لاستثناء ان ديكارت مات قبل اكماله ، و ايضا يعيبه الصعوبه و الغموض النسبي و قد يكون بسبب جهلي
#اول_ما_قرات_في2016

[Beluosus · Rating 5 out of 5]

Quelque étrange obsession me pousse à relire ce dialogue inachevé -- une oeuvre de date incertaine, publication posthume, et qui se coupe au milieu d'une phrase -- de temps en temps, sans que j'en tire grand profit.

C'est n'est ni l'opuscule le plus beau, ni le plus stimulant, ni même le plus cartésien, mais il y a une caractère douce et charmante qui dissiule la gravité de l'exégèse. Peut-être c'est le titre poétique qui m'attire, et le manque alléchant de définition de ladite lumière. Veut-il dire la lumière de la raison ? ou la lumière de Dieu ? Est-ce une qualité innée, ou procède-t-elle de l'extérieur ? S'il a voulu préciser ce concept ineffable au cours des deux livres (prévus) du Recherche, personne ne peut dire.

Mais encore une fois je le lis. J'ai lu, et j'ai relu, et sans doute je relirai. Donc je lui donne cinq étoiles, même qu'il n'en mérite que quatre.

[Trounin · Rating 3 out of 5]

Надо ли много знать, чтобы быть сведущим человеком? Декарт отныне считает, что человеку достаточно набора базовых знаний, опираясь на которые он сможет делать суждения. Каковы должны быть эти знания? Допустим, трактат-беседа «Разыскание истины посредством естественного света». Остаётся сожалеть о судьбе данной рукописи. Она то пропадала, то появлялась, одна половина написана на французском, другая — на латыни. Окончания у неё нет — текст обрывается. Приходится судить по сохранившемуся.

(c) Trounin

[Mohamed Khaled · Rating 4 out of 5]

قراءة الكتاب كانت مفيدة و ممتعة بالنسبة لي و الفضل يرجع ال مجدي عبد الحافظ مترجم و المقدم فالكتاب حوالي
130 صفحة
لا تتجاوز محاورة ديكارت منه 30 صفحة...

و هي محاورة غير مكتملة و بالرغم من غموض اسلوبها الا ان استخدام ديكارت للمنطق فيها كان مثيرا للدهشة

أكثر ما استفدت منه و استمتعت بقراءته كانت اضافات المقدم في التصدير و التوطئة و الهوامش و التفسيرات

أنصح به بشده لكل من أراد يبدأ في القراءة في الفلسفة الغربية

5 للكاتب
3 لديكارت

[Deutscher · Rating 4 out of 5]

Bir solukta okuduğum bir kitap oldu "Tabiat Işığı ile Hakikatı Arama". Kitabın bir nevî giriş kısmında Prof.Dr. Hüseyin Gazi Topdemir, Descartes'ın yaşamı ve felsefesi üzerine önemli bilgiler veriyor. Kitabın ana kısmında ise, Descartes'ın, duyularla algılanan dış dünyanın gerçekliği, bunun reddi, kuşkuculuk ve varoluş üzerine çarpıcı görüşlerini okuyacaksınız. Okurken bir çok yerini satır satır çizdiğim bir kitap oldu..

[Elsa · Rating 3 out of 5]

Lo mismo que las meditaciones metafísicas, pero con un fin un poco más práctico (Está escrito a modo de conversación). Descartes, chose qui pense.

[احمد الكريم · Rating 5 out of 5]

محاورة ديكارت
هي محاورة فلسفية، كمحاورة افلاطون ومحاورة غاليلو، وايضا محاولة ديكارت الاخيرة في فهم"الكوجيتو".
فيضع ديكارت نفسه بين ثلاث اشخاص "بوليندر" المتأمل الذي لم يلق اي تعليم طوال حياته، و"ابيستمون" الذي تتلمذ على يد العلماء وكسب علمه من خلال المناهج الدراسية، و"ايدوكس" الشخصية الرئيسية لديكارت العقل الفطري الذي تنور من خلال النور الطبيعي.
تتمركز المحاورة حول مبدأ الشك الذي وضعه ديكارت والمراحل التي تبدأ عند الانسان بعد لحظة الشك فيصف المرحلة الاولى بوصف اللحظة الكونية عند تطبيقه الشك على كل شيء بل حتى العلوم ليفتح الانسان له باب من ابواب المعرفة، الى اللحظة الاخيرة من تخلصه من الشك، عند حصول الانسان على المعرفة اليقينية التامة.
وتكون هذه المحاورة ككل اعمال ديكارت الغير مكتملة، ويرجح تاريخيا ان هذه المحاورة قد كتبها في السنة الاخيرة من عمره عندما كان في السويد في إستوكهولم، حيث كان على ديكارت اعطاء الدروس لتلميذته الملكة كريستين.
يحمل الكتاب الكثير من الفائدة حول تاريخ ومبدأ ديكارت وعلمه وفلسفته وارتباطه بالدين ورأيه اتجاه غاليلو.
ترجمة وتقديم : مجدي عبد الحافظ
المركز القومي للترجمة
الطبعة الثانية 2‪0‪14
عدد الصفحات 1‪38ص

[Laurent Dv · Rating 4 out of 5]

Le premier livre pour découvrir Descartes (même avant Le discours sur la méthode). Très bon dialogue "socratique", rapide, agréable et facile à lire (un point fort de Descartes quoi qu'on pense de lui). Il résume le début de la philosophie de Descartes : le doute méthodique (rejet des sens car erreurs des sens et incapacité à distinguer la réalité des rêves), cogito (cogito ergo sum, "Je pense donc je suis."). Il y a trois personnages, Eudoxe qui représente le cartésien qui va chercher à convaincre ses amis Epistémon (qui représente la philosophie scolastique/"des Ecoles" avant Descartes) et Poliandre (qui représente quelqu'un qui n'a pas de préjugé et n'est pas influencé par la philosophie "à la mode" de l'époque). Pas de suite (preuves de l'existence de Dieu, de l'existence du monde matériel extérieur) car malheureusement la suite a été perdue.

[A YOGAM · Rating 4 out of 5]

„ LA RECHERCHE DE LA VÉRITÉ  par la lumière naturelle“ (Die Suche nach der Wahrheit durch natürliches Licht) ist Descartes' vielleicht zugänglichstes, aber auch radikalstes Werk, da es als Dialog konzipiert ist, der die etablierte Philosophie und Religion bewusst meidet, um allein durch die „natürliche“ Vernunft zur Gewissheit zu gelangen. Es bleibt ein faszinierendes Fragment, das wir heute nur als eine editorische Rekonstruktion besitzen – zusammengesetzt aus dem kurzen, erst spät wiederentdeckten französischen Original und einer französischen Rückübersetzung der längeren, posthumen lateinischen Fassung. Auch wenn es unvollendet ist, bietet dieser Text einen einzigartigen und klaren Einblick in die reine Anwendung der kartesischen Methode.

[Yasmin · Rating 2 out of 5]

Je pense donc je suis دي كانت فلسفة ديكارت في كتاباته الأولى ولكن في المحاورة الأخيرة الغير مكتملة تحولت je pense donc j'existe أنا أفكر إذن أنا موجود الكتاب بيتلخص أو الحوار حول مسألة الشك وده بيشمل الشك في كل شىء حتى البديهيات البسيطة حتى بيصل للشك في ماهية الحياة واللحظات الي بنعيشها هل هي حقيقية فعلا ولا أحلام، ومن هنا الإنسان كل ما كان مقدار معرفته بسيطة كل ما هتكون القيود عليه أقل بمعنى إنه قادر على هدم المعرفة البسيطة الي عنده واعادة بناء معرفة جديدة قايمة على مبدأ الشك، وده على عكس الشخص واسع الإطلاع والمعرفة هو هنا ديكارت كان برسالة خفية يحاول تحرير العقل من سلطة وسيطرة الكنيسة بإنه يبدأ في نهج جديد مبني على وجهة نظره هو وفكره المستقل.

[La Pasión Inútil · Rating 4 out of 5]

A pesar de ser un diálogo trunco y de contener más páginas escritas por Leibniz que por el propio Descartes, esta pequeña obra resulta una introducción perfecta a la filosofía cartesiana, pues en ella se movilizan ideas centrales como la desconfianza frente a los sentidos, la duda metódica, la mora provisional, el aciago demiurgo, etcétera. Un libro cálido y amable que deja ver una faceta filosófico-literaria del mayor filósofo francés de la Modernidad.

[Sokratis Liakos · Rating 4 out of 5]

Παρά τις αντιδράσεις από άλλους φιλοσόφους ο Ντεκάρτ αντιπαρατίθεται στο "εν οίδα ότι ουδέν είδα" του Σωκράτη υποστηρίζοντας ότι ο καθένας μπορεί,χωρίς καθοδήγηση από καθηγητές ή ειδικούς,να κατανοήσει τα πάντα και ότι αν και είμαστε
-ή μπορούμε να γίνουμε,διαγράφοντας λανθασμένες γνώσεις και απόψεις που μας έχουν μάθει απτό νου μας- tabula rasa,μπορούμε να αποκτήσουμε γνώσεις αμφιβάλλοντας για τα πάντα.Ερχεται έτσι,μέσω του χαρακτήρα του Πολύανδρου,στο γνωστό συμπέρασμα του,"cogito ergo sum".

[سالم عبدالله · Rating 4 out of 5]

كتاب .. رغم انه غير مكتمل لكنه دسم ..
ليته اكمل محاورته ..
يحتاج تركيز ..

[Griffin Wilson · Rating 4 out of 5]

It's a shame Descartes never finished this dialogue! This is a great summary of about the first third of his meditations writing in a more readable way

[Ray · Rating 2 out of 5]

نص ديكارتي رائع، لكن الترجمة أفسدته بالكامل. ترجمة سيئة جداً.

[نورين · Rating 4 out of 5]

أنا أتشكك إذا أنا موجود