What do you think?
Rate this book
Veganizm: Ahlakı, Siyaseti ve Mücadelesi
Bu satırları okuyorsanız, öncelikle veganizm üzerine yazılmış ilk Türkçe kitaba ilgi gösterdiğiniz için teşekkür ederiz. Bu teşekkür sıradan bir ifade değildir; veganlar bilir, hayvan haklarından söz etmeye başladığınız anda olumsuz tepkiler almaya başlarsınız, hatta işi hakarete vardıranlar olur. Ancak bunun yanında, dünyada yavaş da olsa giderek daha fazla ilgi görmeye başlayan veganizmi anlamaya çalışanlar, merak edenler de var. Bu kitabın amacı, hem akıllarda yanlış bilgilenme sonucu yer eden görüşlere bir karşılık vermek, hem de veganizmi bir felsefe ve yaşam pratiği olarak merak edenlerin sorularına yanıt oluşturmak.
Kitabı yazarken, herhangi bir sınırlama olmadan, en içten düşüncelerimizi ve kişisel yaklaşımlarımızı mütevazı bir şekilde paylaştık. Elbette veganizm konusunda ikimizin aynı görüşte olmadığı hususlar da vardı. Her düşünce ya da felsefe akımında olduğu gibi, veganizmin içinde de farklı yorumlar, yönelimler var. Dolayısıyla okuduklarınızla hemfikir olabileceğiniz gibi, katılmadığınız noktalar da mutlaka olacaktır. Ancak sonuçta önemli olan, ilerdeki sayfalarda tartışmaya sunduğumuz görüşler ve bakış açısı; onu aktarabildiysek, kitap da işlevini yerine getirmiş demektir. Belki fazla romantik ve ütopik gelebilir ama biz, “daha barışçıl, başka bir dünya mümkün” diyenlerdeniz. Umarız okuyanlar da, bizim yazarken aldığımız keyfi alabilir.
Kitabı yazarken, herhangi bir sınırlama olmadan, en içten düşüncelerimizi ve kişisel yaklaşımlarımızı mütevazı bir şekilde paylaştık. Elbette veganizm konusunda ikimizin aynı görüşte olmadığı hususlar da vardı. Her düşünce ya da felsefe akımında olduğu gibi, veganizmin içinde de farklı yorumlar, yönelimler var. Dolayısıyla okuduklarınızla hemfikir olabileceğiniz gibi, katılmadığınız noktalar da mutlaka olacaktır. Ancak sonuçta önemli olan, ilerdeki sayfalarda tartışmaya sunduğumuz görüşler ve bakış açısı; onu aktarabildiysek, kitap da işlevini yerine getirmiş demektir. Belki fazla romantik ve ütopik gelebilir ama biz, “daha barışçıl, başka bir dünya mümkün” diyenlerdeniz. Umarız okuyanlar da, bizim yazarken aldığımız keyfi alabilir.
79 pages, ebook
First published January 1, 2013
36 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 5 of 5 reviews
December 3, 2017
Veganlıkla ilgili az kaynak olmasından doğan bir gerekçeyle yazılmış olmasına rağmen küçücük bir kitap boş tartışmalarla doldurulmuş. Ramazan programları gibi, veganken bunu yapmak caiz midir soruları hep... İlginçtir, Can Beye kalırsa sigara içen vegan olamazmış ama ot içmekte sakınca yokmuş çünkü sigaranın sağlığa etkileri üzerine hayvan deneyleri yapılıyormuş. Bir belgesel izleyip vegan olmak böyle bir şey.
Veganizmin sistematik bir etiğini oluşturmak yerine safsata içeren eleştirilere yanıt vermekle uğraşıyorlar. Daha fenası, bu yanıtların çoğu da safsatadan ibaret.
Ezberlenmiş kapitalizm eleştirileri ekonomik yorumları kör etmiş.
HOCAM, çiftçi tarlasını hayvanlardan koruyorsa brokoli yemek caiz midir?
Son derece gereksiz bir kitap.
Veganizmin sistematik bir etiğini oluşturmak yerine safsata içeren eleştirilere yanıt vermekle uğraşıyorlar. Daha fenası, bu yanıtların çoğu da safsatadan ibaret.
Ezberlenmiş kapitalizm eleştirileri ekonomik yorumları kör etmiş.
HOCAM, çiftçi tarlasını hayvanlardan koruyorsa brokoli yemek caiz midir?
Son derece gereksiz bir kitap.
March 2, 2021
Sənədli film və seriallar izlədikdən, müxtəlif mənbələrdən bəzi araşdırmalar apardıqdan sonra, bu haqda yazılmış kitablara da keçməliyəm deyə düşündüm. İlk kitab bu oldu, çünki düşündüm ki, başlanğıc olaraq doğru seçim ola bilər. Və həqiqətən elə oldu.
Burada vegan yaşam fəlsəfəsi tarixini, dərin fəlsəfi fikirlərini deyil, iki vegan insanın qarşılıqlı şəkildə oturub, öz təcrübələrini bölüşməklərini və veganlığın nə olduğu, vegan bir dünyanın necə ola biləcəyi haqqında və s. mövzularda fikirlərini oxuyuruq.
Açıqcası özüm 1 ildən çoxdur bu mövzuda düşünürəm, ara-sıra keçmiş dönəmlərdə də ağlıma gəlirdi, yəni heyvanların nə üçün qətlə yetirildiyini və sırf o əti yeməyə nə üçün möhtac olduğumuzu (belə deyirəm çünki əzəldən bəri ət və süd məhsulları həyatımızın ayrılmaz bir parçası imişcəsinə bir fikir formalaşıb əksər insanlarda, mən də gördüklərimə əsasən bu fikirdə olanlardan idim) sorğulayırdım. Təbiətə baxdığımız zaman hər şey, hər kəs həyatda qalmaq üçün başqa bir varlığı qətlə yetirməyə və ya ovlamağa məcburdu, hətta bitkilərin də canlı olduğunu nəzərə alaraq, əslində onların da yeyilməsi, qoparılması mənə qəribə gəlir. Bitkilərə hər zaman həsəd aparmışam bu mövzuda, günəş enerjisi, su və torpaqdan aldıqları minerallar hesabına yaşayırlar. Kaş ki, biz və digər canlılar da bu şəkildə yaşaya bilsəydik. Amma nə edək bəzi şeyləri olduğu kimi qəbullanmaq lazımdı. Qaldı ki, veganlara ən çox verilən suallardan biri də heyvanları yemirsizsə bəs nə üçün bitkiləri yeyirsiz, axı onlar da canlıdır. Buna əksər veganlar məntiqli olaraq belə cavab gətirirlər ki, heyvanlar görünürdə və də bildiyimiz qədərilə acı çəkə bilən, övladları olan və sosiallaşmaq istəyi olan bir varlıqlardır, onların da sevgi anlayışı var, qəzəb və qorxu anlayışı var. Əslində biz onları məhv etməklə özümüzə bənzəyən varlıqları məhv etmiş oluruq, bir insanı öldürmək necə ki etik deyil, bir heyvana da qəsd etmək etik olmamalıdır.
Kitabda daha çox Zülal xanımın fikirləri maraqlı və əsaslı gəldi, Can isə bəzən məntiqli görmədiyim, hətta əsassız gördüyüm fikirlər irəli sürə bilirdi. Bu kitab tamamilə veganlığı anlamağa kifayət etməsə də, yenə də başlanğıc olaraq sorğulaya biləcəyiniz maraqlı məqamlara toxunur. Digər tərəfdən də hətta heç o baxış bucağı ilə baxmadığım və ya üzərində düşünmədiyim bəzi mövzulara da toxunuldu. Bir veganın əslində sadəcə vegan olmaqla qalmayıb eyni zamanda ətrafındakı insanları da heyvanlardan istifadənin həm etik, həm ətraf aləmə, həm də əslində öz sağlamlığımıza verdiyi zərərlərlə bağlı məlumatlandırmasına ehtiyac var. Sadəcə heyvanlardan istifadə dayandırmaqla vegan olmuş olmursan. Bunlar məncə doğru fikirlərdir, lakin burda diqqət edilməli bir məqam var ki, başqasının inancını, düşüncəsini, aid olduğu qrupu və ya düşüncə şəklini təhqir etmək nə dərəcədə yanlışdırsa, sırf ət yediyi üçün də bir insanı təhqir etmək, ona canisən, cəlladsan demək də doğru deyil(bəzən veganların bir çoxu belə aşırıya qaça bilir). Gerçəyə baxdığımız zaman əslində insanların əksəriyyəti heyvanların və ya başqa canlıların məhv edilməsini, onlara zülm edilməsini istəməz. Odur ki, veganların ət yeyən insanlara qarşı humanist davranması və onların yaşam tərzini təhqir etmədən, sadəcə mədəni şəkildə hər şeyi açıqlamaq və nə üçün vegan olmaq lazım gəldiyini izah etmək lazımdır.
Kitabda tez-tez veganların digər insanlar tərəfindən məruz qaldığı ayrı-seçkilikdən də bəhs edilirdi. Bu bəzən atmacalar, təhqir etmək, yaxud ət yemədiyi üçün öləcəyini demək və s. şəklində özünü göstərir, bəzənsə dostların, tanışların səninlə arasına məsafə qoyması, çünki səninlə ikən özlərini günahkar kimi hiss etdiklərindən bu hissədən narahat olmaqları kimi özünü biruzə verir. Lakin bütün çətinlikləri gözə almaq lazımdır, çünki "dama dama göl olar"💚
Kitabda sevmədiyim bəzi nüanslar oldu, xüsusilə də siyasi məsələlərin həddən artıq çox gündəmə gətirilməsi; belə baxanda mən də razıyam, ət sənayesi necə ki, dövlətlər tərəfindən dəstəklənir, işə siyasəti və iqtisadiyyatı qatırlar, vegan yaşam fəlsəfəsi də bu yönlərdə gərək öz yerini tapsın. Çünki başqa cür də, ət sənayesinin qarşısını almaq elə də mümkün görünmür Lakin durmadan siyasi qruplardan bəhs edilməsi mənə yenə də xoş təsir etmədi. Bu məsələnin siyasidən çox əxlaqi məsələlərlə əlaqəsi var çünki. Yenə də insanların bir çoxunun irqçilikdə olduğu kimi, müxtəlif canlı növləri arasında da ayrı-seçkilik edəcəyindən narahat olmamaq əldə deyil.
Kitabda qatıldığım fikirlərdən biri də, özünü heyvansevər olaraq adlandıran, lakin iti,
Qısacası, yeni yeni bu mövzuda düşünməyə, araşdırmağa başlayanlar üçün fikir formalaşdırmağa kömək edəcək bir kitabdır. Oxumağı tövsiyə edirəm. Daha yaxşı bir gələcək ümidi ilə💚
"Yeşilist (yesilist.org) sitesine yazdığım yazıda
söylediğim gibi, Türkiye'de vegan olmak yalnızlıktır. Bu bir gerçek. Ben, bunu uzun yıllardır kendi deneyimime ve tanıdığım diğer insanların izlenimlerine dayanarak söylüyorum. Çünkü vegan olmak, dayatılan toplum kurallarına, aile geleneklerine karşı çıkmayı ve insanın kendi kontrolünü eline almasını gerektirir. Sonuçta büyük bir irade testidir. Fakat onun karşılığında hissedilecek vicdan huzuru da müthiş derecede tatmin edicidir."
Burada vegan yaşam fəlsəfəsi tarixini, dərin fəlsəfi fikirlərini deyil, iki vegan insanın qarşılıqlı şəkildə oturub, öz təcrübələrini bölüşməklərini və veganlığın nə olduğu, vegan bir dünyanın necə ola biləcəyi haqqında və s. mövzularda fikirlərini oxuyuruq.
Açıqcası özüm 1 ildən çoxdur bu mövzuda düşünürəm, ara-sıra keçmiş dönəmlərdə də ağlıma gəlirdi, yəni heyvanların nə üçün qətlə yetirildiyini və sırf o əti yeməyə nə üçün möhtac olduğumuzu (belə deyirəm çünki əzəldən bəri ət və süd məhsulları həyatımızın ayrılmaz bir parçası imişcəsinə bir fikir formalaşıb əksər insanlarda, mən də gördüklərimə əsasən bu fikirdə olanlardan idim) sorğulayırdım. Təbiətə baxdığımız zaman hər şey, hər kəs həyatda qalmaq üçün başqa bir varlığı qətlə yetirməyə və ya ovlamağa məcburdu, hətta bitkilərin də canlı olduğunu nəzərə alaraq, əslində onların da yeyilməsi, qoparılması mənə qəribə gəlir. Bitkilərə hər zaman həsəd aparmışam bu mövzuda, günəş enerjisi, su və torpaqdan aldıqları minerallar hesabına yaşayırlar. Kaş ki, biz və digər canlılar da bu şəkildə yaşaya bilsəydik. Amma nə edək bəzi şeyləri olduğu kimi qəbullanmaq lazımdı. Qaldı ki, veganlara ən çox verilən suallardan biri də heyvanları yemirsizsə bəs nə üçün bitkiləri yeyirsiz, axı onlar da canlıdır. Buna əksər veganlar məntiqli olaraq belə cavab gətirirlər ki, heyvanlar görünürdə və də bildiyimiz qədərilə acı çəkə bilən, övladları olan və sosiallaşmaq istəyi olan bir varlıqlardır, onların da sevgi anlayışı var, qəzəb və qorxu anlayışı var. Əslində biz onları məhv etməklə özümüzə bənzəyən varlıqları məhv etmiş oluruq, bir insanı öldürmək necə ki etik deyil, bir heyvana da qəsd etmək etik olmamalıdır.
Kitabda daha çox Zülal xanımın fikirləri maraqlı və əsaslı gəldi, Can isə bəzən məntiqli görmədiyim, hətta əsassız gördüyüm fikirlər irəli sürə bilirdi. Bu kitab tamamilə veganlığı anlamağa kifayət etməsə də, yenə də başlanğıc olaraq sorğulaya biləcəyiniz maraqlı məqamlara toxunur. Digər tərəfdən də hətta heç o baxış bucağı ilə baxmadığım və ya üzərində düşünmədiyim bəzi mövzulara da toxunuldu. Bir veganın əslində sadəcə vegan olmaqla qalmayıb eyni zamanda ətrafındakı insanları da heyvanlardan istifadənin həm etik, həm ətraf aləmə, həm də əslində öz sağlamlığımıza verdiyi zərərlərlə bağlı məlumatlandırmasına ehtiyac var. Sadəcə heyvanlardan istifadə dayandırmaqla vegan olmuş olmursan. Bunlar məncə doğru fikirlərdir, lakin burda diqqət edilməli bir məqam var ki, başqasının inancını, düşüncəsini, aid olduğu qrupu və ya düşüncə şəklini təhqir etmək nə dərəcədə yanlışdırsa, sırf ət yediyi üçün də bir insanı təhqir etmək, ona canisən, cəlladsan demək də doğru deyil(bəzən veganların bir çoxu belə aşırıya qaça bilir). Gerçəyə baxdığımız zaman əslində insanların əksəriyyəti heyvanların və ya başqa canlıların məhv edilməsini, onlara zülm edilməsini istəməz. Odur ki, veganların ət yeyən insanlara qarşı humanist davranması və onların yaşam tərzini təhqir etmədən, sadəcə mədəni şəkildə hər şeyi açıqlamaq və nə üçün vegan olmaq lazım gəldiyini izah etmək lazımdır.
Kitabda tez-tez veganların digər insanlar tərəfindən məruz qaldığı ayrı-seçkilikdən də bəhs edilirdi. Bu bəzən atmacalar, təhqir etmək, yaxud ət yemədiyi üçün öləcəyini demək və s. şəklində özünü göstərir, bəzənsə dostların, tanışların səninlə arasına məsafə qoyması, çünki səninlə ikən özlərini günahkar kimi hiss etdiklərindən bu hissədən narahat olmaqları kimi özünü biruzə verir. Lakin bütün çətinlikləri gözə almaq lazımdır, çünki "dama dama göl olar"💚
Kitabda sevmədiyim bəzi nüanslar oldu, xüsusilə də siyasi məsələlərin həddən artıq çox gündəmə gətirilməsi; belə baxanda mən də razıyam, ət sənayesi necə ki, dövlətlər tərəfindən dəstəklənir, işə siyasəti və iqtisadiyyatı qatırlar, vegan yaşam fəlsəfəsi də bu yönlərdə gərək öz yerini tapsın. Çünki başqa cür də, ət sənayesinin qarşısını almaq elə də mümkün görünmür Lakin durmadan siyasi qruplardan bəhs edilməsi mənə yenə də xoş təsir etmədi. Bu məsələnin siyasidən çox əxlaqi məsələlərlə əlaqəsi var çünki. Yenə də insanların bir çoxunun irqçilikdə olduğu kimi, müxtəlif canlı növləri arasında da ayrı-seçkilik edəcəyindən narahat olmamaq əldə deyil.
Kitabda qatıldığım fikirlərdən biri də, özünü heyvansevər olaraq adlandıran, lakin iti,
Qısacası, yeni yeni bu mövzuda düşünməyə, araşdırmağa başlayanlar üçün fikir formalaşdırmağa kömək edəcək bir kitabdır. Oxumağı tövsiyə edirəm. Daha yaxşı bir gələcək ümidi ilə💚
"Yeşilist (yesilist.org) sitesine yazdığım yazıda
söylediğim gibi, Türkiye'de vegan olmak yalnızlıktır. Bu bir gerçek. Ben, bunu uzun yıllardır kendi deneyimime ve tanıdığım diğer insanların izlenimlerine dayanarak söylüyorum. Çünkü vegan olmak, dayatılan toplum kurallarına, aile geleneklerine karşı çıkmayı ve insanın kendi kontrolünü eline almasını gerektirir. Sonuçta büyük bir irade testidir. Fakat onun karşılığında hissedilecek vicdan huzuru da müthiş derecede tatmin edicidir."
July 13, 2020
Terimlere boğulmuş karışık kafasıyla Can'ın, zaman zaman sağdan soldan duyduklarıyla argüman yaratan "etobur" dostların kadar sıkıntı veren yorumları; çok daha oturmuş, konuya hakim bilgi birikimi ve yorum kabiliyetiyle O'nu dengeleyen Zülal'in, aslında üç dört bölümlük bir podcast'e daha yakışacak kitap çalışması.
Her ne kadar sol görüş eşitlik, adalet ve eşit hak dağılımını savunmanın temsilcisi olsa da bu denli veganlığa bağlandığı başka bir mecrayla karşılaşmadım ve ne alaka demekten de kendimi alamadım.
Bu tarz bir çalışmayla -ki hedef buysa şayet- insanların vegan olması, veganlığı tanıması ya da ilgi duyması zor keza iş dönüp dolaşıp politik bir duruşa bağlanmış. Öz eleştri kısmı güzel ve isabetli olsa da... sol görüş=veganizm ve vice versa... Olabilir yani "sağ" kesimden insanlar da vegan olabilir, niye kategorize olup kendimize ters düşelim ki?.. Önemli olan insan olabilmektir; empati kurabilmek ve vicdanının sesine kulak verebilmektir.
İşin özü eğitim, -önemli rolu olsa da- politika ya da kahrolası kapitalizmin yıkılıp ortadan kaldırılması gereği değil.
Bahsi geçen anne örneği çarpıcı ve isabetli olmuş. Karısını döven, kardeşini öldüren erkeği yetiştiren, o şekilde yetişmesine dolaylı ya da dolaysız vesile olan da kadın, başka bir canlının yavrusunu pişirip ailesine yediren de yine kadın. Sağdan soldan, yukarıdan aşağıdan, nereden olursa olsun, kadın eğitilirse dünya değişir, bu unutulmamalıdır.
Zülal Hanım bu konuda yazmaya devam ederse bu alanda konuyu merak eden ya da kendini geliştirmek isteyen insanlar için güzel kaynaklar oluşabilir diye düşünüyorum.
Her ne kadar sol görüş eşitlik, adalet ve eşit hak dağılımını savunmanın temsilcisi olsa da bu denli veganlığa bağlandığı başka bir mecrayla karşılaşmadım ve ne alaka demekten de kendimi alamadım.
Bu tarz bir çalışmayla -ki hedef buysa şayet- insanların vegan olması, veganlığı tanıması ya da ilgi duyması zor keza iş dönüp dolaşıp politik bir duruşa bağlanmış. Öz eleştri kısmı güzel ve isabetli olsa da... sol görüş=veganizm ve vice versa... Olabilir yani "sağ" kesimden insanlar da vegan olabilir, niye kategorize olup kendimize ters düşelim ki?.. Önemli olan insan olabilmektir; empati kurabilmek ve vicdanının sesine kulak verebilmektir.
İşin özü eğitim, -önemli rolu olsa da- politika ya da kahrolası kapitalizmin yıkılıp ortadan kaldırılması gereği değil.
Bahsi geçen anne örneği çarpıcı ve isabetli olmuş. Karısını döven, kardeşini öldüren erkeği yetiştiren, o şekilde yetişmesine dolaylı ya da dolaysız vesile olan da kadın, başka bir canlının yavrusunu pişirip ailesine yediren de yine kadın. Sağdan soldan, yukarıdan aşağıdan, nereden olursa olsun, kadın eğitilirse dünya değişir, bu unutulmamalıdır.
Zülal Hanım bu konuda yazmaya devam ederse bu alanda konuyu merak eden ya da kendini geliştirmek isteyen insanlar için güzel kaynaklar oluşabilir diye düşünüyorum.
July 26, 2020
Veganlık hakkında derli toplu giriş kitabı.
March 22, 2016
kısa özet... intermediate seviye bir veganlık okuması... eksiklerine rağmen etik veganlığı tanıtıyor... konu üzerinde düşünmeye itiyor... okunmasını öneririm..................
uzun özet....
her veganın solcu olması, her solcunun da vegan olması varsayımı üzerine kurulmuş..... kızılların kızıllıklarını sorgulamasına yardımcı olabilir... kitabın kapitalizm eleştirileri çoğu yerde çelişkili.... ilk iki bölümü ise daha çok hoşuma gitti... kendi adıma konuşacak olursam bu "okuma" beslenme alışkanlıklarımı sorgulattı fakat ilk başta söylediğim şey yüzünden benim gibi Komünizmle Mücadele Derneği geleneğinden gelen bir genç, vegan olsa zaten "ayrıklardan" olan veganların arasında da "ayrık" olurdu... efendiler..... veganizm sizin tekelinizde olmaması gereken kadar önemli bir konu olmalı.... her şekilde... türkiye'de türkçe yazılmış veganizm hakkındaki bu ilk kitabı okumanızı öneririm.....
uzun özet....
her veganın solcu olması, her solcunun da vegan olması varsayımı üzerine kurulmuş..... kızılların kızıllıklarını sorgulamasına yardımcı olabilir... kitabın kapitalizm eleştirileri çoğu yerde çelişkili.... ilk iki bölümü ise daha çok hoşuma gitti... kendi adıma konuşacak olursam bu "okuma" beslenme alışkanlıklarımı sorgulattı fakat ilk başta söylediğim şey yüzünden benim gibi Komünizmle Mücadele Derneği geleneğinden gelen bir genç, vegan olsa zaten "ayrıklardan" olan veganların arasında da "ayrık" olurdu... efendiler..... veganizm sizin tekelinizde olmaması gereken kadar önemli bir konu olmalı.... her şekilde... türkiye'de türkçe yazılmış veganizm hakkındaki bu ilk kitabı okumanızı öneririm.....
Displaying 1 - 5 of 5 reviews