What do you think?
Rate this book
Vitale ideeën voor de wereld van morgen
De vluchteling, de grenswacht en de rijke Jood
De bewaakte grensovergang is waar de staat iedereen als verdachte beschouwt. Daar moet men zijn onschuld bewijzen. Daar wordt verschil gemaakt tussen ingezetenen en niet-ingezetenen. Want hoezeer sommige grenzen ook onzichtbaar zijn geworden, zij markeren nog altijd het punt waar de ene wet ophoudt en de andere begint.
Al decennia wordt er gedebatteerd over de vluchteling, die ook gelukszoeker, illegaal of crimineel wordt genoemd. Intussen produceren nieuwe oorlogen nieuwe landverhuizers. Wat voor de een maatschappelijk debat is, is voor de ander noodlot.
Arnon Grunberg reisde af naar Georgië, waar hij met gevluchte Russen sprak. Naar Oekraïne, om vluchtelingen te ontmoeten die in eigen land blijven. En naar Polen, waar hij een gesloten detentiecentrum bezocht. In Nederland liep hij mee met de IND en de vreemdelingenpolitie, om de werking van de grens als zeef van dichtbij te bestuderen.
Grunberg onderzoekt hoe onze grenzen altijd weer verdronkenen en geredden produceren. Hij vergeet daarbij de geschiedenis van de Europese grenzen en vluchtelingen niet. Zonder geschiedenis immers geen heden.
Al decennia wordt er gedebatteerd over de vluchteling, die ook gelukszoeker, illegaal of crimineel wordt genoemd. Intussen produceren nieuwe oorlogen nieuwe landverhuizers. Wat voor de een maatschappelijk debat is, is voor de ander noodlot.
Arnon Grunberg reisde af naar Georgië, waar hij met gevluchte Russen sprak. Naar Oekraïne, om vluchtelingen te ontmoeten die in eigen land blijven. En naar Polen, waar hij een gesloten detentiecentrum bezocht. In Nederland liep hij mee met de IND en de vreemdelingenpolitie, om de werking van de grens als zeef van dichtbij te bestuderen.
Grunberg onderzoekt hoe onze grenzen altijd weer verdronkenen en geredden produceren. Hij vergeet daarbij de geschiedenis van de Europese grenzen en vluchtelingen niet. Zonder geschiedenis immers geen heden.
296 pages, Paperback
First published July 3, 2023
54 people are currently reading
578 people want to read
About the author
Arnon Grunberg
158 books422 followersArnon Yasha Yves (Arnon) Grunberg is a Dutch writer. Some of his books were written using the heteronym Marek van der Jagt.
In 1989 Grunberg made his acting debut in Maria's Cunt (de Kut van Maria); a short film by Dutch enfant terrible filmmaker Cyrus Frisch.
Grunberg made his literary debut in 1994 with the novel Blauwe maandagen (Blue Mondays), which won the Dutch prize for the best debut novel that year. In 2000, under the heteronym Marek van der Jagt, he won the best debut prize again for his novel De geschiedenis van mijn kaalheid (The History of My Baldness).
Grunberg publishes novels about once a year but also writes columns and essays in a wide variety of Dutch and international newspapers and magazines. He does not restrict himself only to the written media, but also reads a story for the radio every week and for some time he was host of a cultural television program. He also writes a blog for the literary Internet magazine Words Without Borders and his own site ArnonGrunberg.com.
His novel Tirza won the Dutch Golden Owl Prize for Literature and the Libris Prize.[1] His books have been translated into many languages, including English, German, Japanese and Georgian.
From 2006 Grunberg wrote various journalistic reports, for example about working undercover in a Bavarian hotel and his visit to Guantánamo Bay. Also he visited the Dutch troops in Afghanistan and the US Army in Iraq. In 2009 these reports were collected in the book Chambermaids and Soldiers.
In 1989 Grunberg made his acting debut in Maria's Cunt (de Kut van Maria); a short film by Dutch enfant terrible filmmaker Cyrus Frisch.
Grunberg made his literary debut in 1994 with the novel Blauwe maandagen (Blue Mondays), which won the Dutch prize for the best debut novel that year. In 2000, under the heteronym Marek van der Jagt, he won the best debut prize again for his novel De geschiedenis van mijn kaalheid (The History of My Baldness).
Grunberg publishes novels about once a year but also writes columns and essays in a wide variety of Dutch and international newspapers and magazines. He does not restrict himself only to the written media, but also reads a story for the radio every week and for some time he was host of a cultural television program. He also writes a blog for the literary Internet magazine Words Without Borders and his own site ArnonGrunberg.com.
His novel Tirza won the Dutch Golden Owl Prize for Literature and the Libris Prize.[1] His books have been translated into many languages, including English, German, Japanese and Georgian.
From 2006 Grunberg wrote various journalistic reports, for example about working undercover in a Bavarian hotel and his visit to Guantánamo Bay. Also he visited the Dutch troops in Afghanistan and the US Army in Iraq. In 2009 these reports were collected in the book Chambermaids and Soldiers.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 56 reviews
Read
November 21, 2024“Elke goedbedoelde preek is altijd weer een belediging voor de intelligente toehoorder.”
Maar dit was dan ook geen preek (of ik geen intelligente toehoorder), maar een onderzoek met pijnlijke uitkomsten.
Maar dit was dan ook geen preek (of ik geen intelligente toehoorder), maar een onderzoek met pijnlijke uitkomsten.
December 9, 2023
Typisch Grunberg maar dan non-fictie. Een nadere blik op migratie, waarbij idealisme, opportunisme, angst en eigenbelang tot een onontwarbare kluwen leiden. Zijn perspectief op het geheel helpt om de complexiteit te begrijpen.
August 17, 2023
Matig boek, kwam er niet doorheen. Super interessant thema voor een non-fictie boek maar door alle intellectuele poespas niet te lezen. De eigengeilerij door middel van, naar mijn mening, vergezochte en oninteressante beeldspraken leidde mij teveel van het thema af. Dus als je liever een boek leest over het onderwerp dan voor de schrijver, raad ik je aan verder te zoeken.
August 12, 2024
Al ruim voor onze vakantie had ik dit (voorzover ik weet) eerste non-fictie werk van Grunberg gelezen. Ik had alleen geen inspiratie om een review te schrijven en dat is eerlijk gezegd nog steeds zo. Omdat ik echter een boek achterloop op die vreselijke reading challenge (waar ik natuurlijk helemaal niet mee bezig ben), moest ik toch even wat tikken. Nou hierbij dan maar.
Uiterst boeiend en actueel onderwerp natuurlijk, gezien het aantreden van Schoof en zijn ploeg. Grunberg slaagt er uitstekend in om de problematiek te duiden: van de uitzichtloosheid van procedures, van dromen van een nieuw leven, de menselijke maat, de goede en soms ook minder goede bedoelingen van hulpverleners en ambtenaren. Kortom een belangrijk werk dat veel toevoegt aan het maatschappelijke debat. Droevig dat het tot niks zal leiden. Dikke aanradert in elk geval. En lees vooral ook het venijnige De Asielzoeker even, mijn favo fictieboek. Als je dan toch bezig bent, pak dan ook het brute De Gelukzoeker van Marcel van Engelen even uit de kast, gevolgd door het ontroerende Hoe Ik Talent Voor Het Leven Kreeg van Rodaan Al Galidi.
Oh ja, van harte gefeliciteerd Sifan met jouw onmenselijke prestatie. Inspirerend voor alle wereldbewoners!
Genoeg voor nu. Ik duik de bloedhete tuin maar weer in.
Uiterst boeiend en actueel onderwerp natuurlijk, gezien het aantreden van Schoof en zijn ploeg. Grunberg slaagt er uitstekend in om de problematiek te duiden: van de uitzichtloosheid van procedures, van dromen van een nieuw leven, de menselijke maat, de goede en soms ook minder goede bedoelingen van hulpverleners en ambtenaren. Kortom een belangrijk werk dat veel toevoegt aan het maatschappelijke debat. Droevig dat het tot niks zal leiden. Dikke aanradert in elk geval. En lees vooral ook het venijnige De Asielzoeker even, mijn favo fictieboek. Als je dan toch bezig bent, pak dan ook het brute De Gelukzoeker van Marcel van Engelen even uit de kast, gevolgd door het ontroerende Hoe Ik Talent Voor Het Leven Kreeg van Rodaan Al Galidi.
Oh ja, van harte gefeliciteerd Sifan met jouw onmenselijke prestatie. Inspirerend voor alle wereldbewoners!
Genoeg voor nu. Ik duik de bloedhete tuin maar weer in.
November 9, 2023
“Dit is waar het om gaat als we naar de vlucht en de vluchteling kijken, uitzonderingen daargelaten: als de vrijheid, de welvaart en de veiligheid niet naar ons komen, komen wij naar de vrijheid, de welvaart en de veiligheid.”
Grunberg werd gevraagd zijn licht te laten schijnen over vluchtelingenbeleid en de omgang met grenzen. Dat leverde bijna 300 pagina’s non-fictie op waarbij hij immigratie en alles wat er mee te maken heeft mooi verwoord. Met de nodige humor. Hij bezocht verschillende locaties en sprak met veel mensen o.a. in Ter Apel, Schiphol, Oekraïne en Polen. Ik heb heel veel citaten genoteerd. Hieronder een kleine selectie welke een idee geven van wat je kunt verwachten.
27 Ook niet vergeten mag worden dat elk menselijk verlangen op een gegeven moment de gedaante aanneemt van een markt.
69 Ik meen dat ik de hoor- en beslismedewerker niet tekortdoe als ik de vergelijking met literaire recensenten, al zullen de medewerkers niet allemaal beseffen dat ze (met behulp van een tolk) narratieve strategieën bevragen en onderzoeken, waarbij culturele verschillen een aanzienlijke rol kunnen spelen. Natuurlijk gaat achter de narratieve strategie, zelfs als het verhaal van de betrokkene niet helemaal waar is, vaak onnoemlijke veel leed schuil. Maar dat geldt soms ook voor de roman. Bij de IND staat er voor het gerecenseerde object een verblijfsvergunning op het spel, het naakte leven, bij de boekenrubriek het aantal ballen.
82 De vreemdeling is niet gek. Hij weet wat het reëel bestaande humanisme is: een game. In Tbilisi wachten mensen vooralsnog geduldig tot de EU naar hen komt maar elders weten ze dat wachten zinloos is. Ga naar de EU toe, want de EU zal niet naar jou toe komen.
84 Eigenlijk wordt de asielzoeker behandeld als iemand die zijn geheugen is kwijtgeraakt. Maar de waarheid gebiedt te zeggen dat in sommige gevallen de asielzoeker zijn geheugen heeft weggemoffeld. De game betekent ook dat je weet wat je moet zeggen en wat je niet moet zeggen, ja, dat je in het ene land misschien iets anders moet zeggen dan in het andere. Risico’s verkleinen betekent voor veel asielzoekers een beetje of meer dan een beetje jokken. Wat niet wil zeggen dat zij volgens de internationaal erkende maatstaven geen recht zouden hebben op hun status, hooguit dat zij zich hebben aan gepast aan de game.
284 Als er echter over één voorrecht gesproken zou moeten worden, is het het natiestaatprivilege. Hoe groot je recht op mobiliteit is hangt vooral af van de vraag welk paspoort je toevallig, namelijk door middel van geboorte, hebt verkregen. Houders van een Nederlands paspoort kunnen zonder visum naar een kleine honderdzeventig landen reizen. Wie met een Pakistaans paspoort op weg moet kan naar minder dan tien landen visumvrij reizen, waaronder Haïti en Gambia. […} Je kunt beter moslim, trans en zwart zijn en in de bijstand zitten in Tilburg met een Nederlands paspoort (niets ten nadele van Tilburg) dan tot de middenklasse behoren in Uruzgan.
Grunberg werd gevraagd zijn licht te laten schijnen over vluchtelingenbeleid en de omgang met grenzen. Dat leverde bijna 300 pagina’s non-fictie op waarbij hij immigratie en alles wat er mee te maken heeft mooi verwoord. Met de nodige humor. Hij bezocht verschillende locaties en sprak met veel mensen o.a. in Ter Apel, Schiphol, Oekraïne en Polen. Ik heb heel veel citaten genoteerd. Hieronder een kleine selectie welke een idee geven van wat je kunt verwachten.
27 Ook niet vergeten mag worden dat elk menselijk verlangen op een gegeven moment de gedaante aanneemt van een markt.
69 Ik meen dat ik de hoor- en beslismedewerker niet tekortdoe als ik de vergelijking met literaire recensenten, al zullen de medewerkers niet allemaal beseffen dat ze (met behulp van een tolk) narratieve strategieën bevragen en onderzoeken, waarbij culturele verschillen een aanzienlijke rol kunnen spelen. Natuurlijk gaat achter de narratieve strategie, zelfs als het verhaal van de betrokkene niet helemaal waar is, vaak onnoemlijke veel leed schuil. Maar dat geldt soms ook voor de roman. Bij de IND staat er voor het gerecenseerde object een verblijfsvergunning op het spel, het naakte leven, bij de boekenrubriek het aantal ballen.
82 De vreemdeling is niet gek. Hij weet wat het reëel bestaande humanisme is: een game. In Tbilisi wachten mensen vooralsnog geduldig tot de EU naar hen komt maar elders weten ze dat wachten zinloos is. Ga naar de EU toe, want de EU zal niet naar jou toe komen.
84 Eigenlijk wordt de asielzoeker behandeld als iemand die zijn geheugen is kwijtgeraakt. Maar de waarheid gebiedt te zeggen dat in sommige gevallen de asielzoeker zijn geheugen heeft weggemoffeld. De game betekent ook dat je weet wat je moet zeggen en wat je niet moet zeggen, ja, dat je in het ene land misschien iets anders moet zeggen dan in het andere. Risico’s verkleinen betekent voor veel asielzoekers een beetje of meer dan een beetje jokken. Wat niet wil zeggen dat zij volgens de internationaal erkende maatstaven geen recht zouden hebben op hun status, hooguit dat zij zich hebben aan gepast aan de game.
284 Als er echter over één voorrecht gesproken zou moeten worden, is het het natiestaatprivilege. Hoe groot je recht op mobiliteit is hangt vooral af van de vraag welk paspoort je toevallig, namelijk door middel van geboorte, hebt verkregen. Houders van een Nederlands paspoort kunnen zonder visum naar een kleine honderdzeventig landen reizen. Wie met een Pakistaans paspoort op weg moet kan naar minder dan tien landen visumvrij reizen, waaronder Haïti en Gambia. […} Je kunt beter moslim, trans en zwart zijn en in de bijstand zitten in Tilburg met een Nederlands paspoort (niets ten nadele van Tilburg) dan tot de middenklasse behoren in Uruzgan.
July 29, 2023
This book is about refugees and what it means today to be a refugee and wanting to come to Europe. That immediately touches me as a person, last century I worked in a asylum center where refugees were staying in their procedure for being allowed into Dutch society. I believe an encounter with a Tutsi refugee who went into a psychotic state and tried to hide in a kitchen cabinet completely naked showed me the strength of this person and the madness of groups of people and their believes, and how that can lead to genocide. At that moment there was a similar genocide going on in former Yugoslavia.. and yet people were against refugees knowing fully why they ran but still did not care. I left the job after 3 years and went into youth work.
Three years ago I returned to working in a center for refugees and I must admit that a lot had not changed in close to 30 years. My government had still not done a lot in procedures or anything else to make the process more humanitarian. Simply because there are still no good answers for a continent where life is so much better than Africa or the bloody Middle East. So we protect the outer borders to keep “them” away and the writer visits places like Poland, Hungarian and Oekraïne to see what refugees can expect and of course the war refugees of Oekraïne which seek safety in Europe. The refugees from the war with Russia were welcomed in the beginning and that is by now changing them in lesser welcomed people. The writer undertakes an fascinating journey and even in my own country the story is for me recognizable but a mirror I’d rather not watch in too long.
We aim to make our guests have a decent enough life but are often confronted with limitations by law and finances. The group I work for and with are currently the number one group to blame for all shortcomings of our government who opened the housing market to big finance and they are doing well but the shortage of housing is then blamed not upon greed but the refugees.
We live in interesting times the horrible truth this book paints is already overtaken by the EU having a deal with Tunassia to keep the refugees away from Europa. And that picture of a mother and her daughter found dead in the desert, most probable pushed back from the sea and habitale world is what killed them. We as a society are paying for that. As long as you can refrain from reading or seeing it on the Telly it will never have happened.
Nationalism is currently on the rise but we are already denying this because the freedom of speech is being weaponized against our own social values. And we will always have refugees and able to blame those on the run for our own issues and discomfort.
A good book about an everlasting problem in our history.
Three years ago I returned to working in a center for refugees and I must admit that a lot had not changed in close to 30 years. My government had still not done a lot in procedures or anything else to make the process more humanitarian. Simply because there are still no good answers for a continent where life is so much better than Africa or the bloody Middle East. So we protect the outer borders to keep “them” away and the writer visits places like Poland, Hungarian and Oekraïne to see what refugees can expect and of course the war refugees of Oekraïne which seek safety in Europe. The refugees from the war with Russia were welcomed in the beginning and that is by now changing them in lesser welcomed people. The writer undertakes an fascinating journey and even in my own country the story is for me recognizable but a mirror I’d rather not watch in too long.
We aim to make our guests have a decent enough life but are often confronted with limitations by law and finances. The group I work for and with are currently the number one group to blame for all shortcomings of our government who opened the housing market to big finance and they are doing well but the shortage of housing is then blamed not upon greed but the refugees.
We live in interesting times the horrible truth this book paints is already overtaken by the EU having a deal with Tunassia to keep the refugees away from Europa. And that picture of a mother and her daughter found dead in the desert, most probable pushed back from the sea and habitale world is what killed them. We as a society are paying for that. As long as you can refrain from reading or seeing it on the Telly it will never have happened.
Nationalism is currently on the rise but we are already denying this because the freedom of speech is being weaponized against our own social values. And we will always have refugees and able to blame those on the run for our own issues and discomfort.
A good book about an everlasting problem in our history.
October 30, 2023
Open ! Grenzen !
April 27, 2025
Inzichtgevend, met een nieuwsgierig, humorvolle en milde blik. De discriminerende functie van grenzen geeft te denken.
July 20, 2023
'Wie echter meent dat het gelijkheidsstreven ophoudt bij de landsgrens doet aan nationaal-humanisme'.
Iedereen is van de wereld en eigenlijk zou de wereld van iedereen moeten zijn.
Het is echter zo dat een Nederlands paspoort (en dus het land waar je wieg heeft gestaan) je visumvrij toegang geeft tot ruim 170 landen, terwijl een paspoorthouder van Pakistan in minder dan 10 landen visumvrij mag reizen.
Grunberg noemt dit het 'natiestaatprivilege', het privilege dat de wereld al te dwingend verdeelt in geprivilegieerden en niet-geprivilegieerden, waarbij de laatsten te maken hebben met oorlog, armoede, tirannie, natuurrampen, totale corruptie en andersoortige ellende.
Iedereen is van de wereld en eigenlijk zou de wereld van iedereen moeten zijn.
Het is echter zo dat een Nederlands paspoort (en dus het land waar je wieg heeft gestaan) je visumvrij toegang geeft tot ruim 170 landen, terwijl een paspoorthouder van Pakistan in minder dan 10 landen visumvrij mag reizen.
Grunberg noemt dit het 'natiestaatprivilege', het privilege dat de wereld al te dwingend verdeelt in geprivilegieerden en niet-geprivilegieerden, waarbij de laatsten te maken hebben met oorlog, armoede, tirannie, natuurrampen, totale corruptie en andersoortige ellende.
October 14, 2023
Boek biedt caleidoscopisch beeld van vluchtelingen in alle vormen soorten en maten. Beschreven van een participerende vorm van journalisme. De schrijver stelt zich te onthouden van een opinie maar tussen de regels door bekend hij zich tot judeo-christelijke medemenselijkheid en politiek fatsoenlijke keuzes. Het levert proza op dat leest als een TGV. Wat echter uitblijft is een concreet ‘hoe het anders te doen’ wat het boek in de flaptekst beloofd. Het blijft bij een (terechte) litanie aan zaken, die kapot gaan in, bij gebrek aan daglicht in een woud van goed bedoelende overheidsdienaren in Nederland en wat minder goed bedoelende in andere landen.
June 21, 2024
In zijn eerste non-fictie boek onderzoekt Grunberg de vluchtelingenproblematiek door af te reizen naar Georgië, Oekraïne, Polen, Ter Apel, Den Haag en Noorwegen. Hij praat met vluchtelingen, IND-medewerkers, werknemers in opvangcentra en de 'stas' Eric v.d. Burg. Zo ervaart hij de diversiteit in aanpak en problematiek. Ondertussen doet hij natuurlijk een flinke (linkse) duit in het zakje van het debat rondom migratie. En hij laat zijn literaire gave gelukkig ook gelden.
December 7, 2023
Ik kan niet ontkennen dat het een goed boek is. Het is zeker interessant voor mensen met interesse voor migratie en mensen die nog enigszins skeptisch zijn over migratie en ons beleid. Migratie is een hot topic en er gaan veel mythes rond over dit onderwerp waar in dit boek ook op wordt in gegaan. Ik vond echter dat er vooral in het begin veel onnodige beeldspraak werd gebruikt en dat de auteur enigszins arrogant en elitair overkwam, dit werd richting het einde van het boek gelukkig wel een stuk minder.
Al met al zeker waard om te lezen.
Al met al zeker waard om te lezen.
October 24, 2023
Grunberg schrijft prachtig. Alleen daarom al een aanrader. Wie een oplossing voor het migratievraagstuk verwacht komt bedrogen uit (zoals Grunberg ook aangeeft), maar de verhalen spreken boekdelen en tonen daarmee toch de contouren van een betere toekomst. Vind ik.
July 14, 2024
Niet het gezelligste boek om te lezen op mijn vakantie aan de Amalfikust, maar misschien wel de belangrijkste. Ik kom niet altijd even makkelijk door non-fictie heen, maar met Grunbergs aangename schrijfstijl wel.
December 20, 2023
Grunberg doet verslag van zijn, vaak gewaagde, bezoeken aan Nederlandse en buitenlandse asielzoekers en -centra. Met oog voor de mens waarvan rechts veel zou kunnen leren. Maar ja, wie van hen wil zo'n links pamflet lezen?
March 1, 2025
Informatief, maar je kunt ook naar L'histoire de Souleymane in het filmhuis. Komt veel meer binnen.
February 24, 2024
Een confronterend boek over de realiteit van vluchtelingen en vreemdelingen in Europa. Grunberg loopt mee met de IND en het COA, bezoekt de grensgebieden in Oost Europa en luistert naar de verhalen van vluchtelingen, asielzoekers en andersoortige ontheemden. Het is een fascinerende mengelmoes van klein en groot leed (misschien iets meer van dat laatste) en van belangen en tegenstrijdigheden en perspectieven.
Grunberg is meestal de observator en de analyticus, soms kiert er een beetje mededogen tussendoor. Hij maakt typisch Grunbergse gedachtesprongen, soms geniaal en soms onnavolgbaar.
Maar hij bereikt precies wat hij vermoedelijk voor ogen had: het aantonen van de absurditeit van het vluchtelingen'probleem' dat zijn wortels heeft in kunstmatige grenzen en egocentrische keuzes.
De laatste zin is misschien wel de meest heldere:
"Zoals zelfs de mensensmokkelaars in het weekend vrij nemen, zo kunnen de staat en zijn ambtenaren beslissen: vandaag pureren we even niemand."
Grunberg is meestal de observator en de analyticus, soms kiert er een beetje mededogen tussendoor. Hij maakt typisch Grunbergse gedachtesprongen, soms geniaal en soms onnavolgbaar.
Maar hij bereikt precies wat hij vermoedelijk voor ogen had: het aantonen van de absurditeit van het vluchtelingen'probleem' dat zijn wortels heeft in kunstmatige grenzen en egocentrische keuzes.
De laatste zin is misschien wel de meest heldere:
"Zoals zelfs de mensensmokkelaars in het weekend vrij nemen, zo kunnen de staat en zijn ambtenaren beslissen: vandaag pureren we even niemand."
October 8, 2023
Mijn laatste Grünberg was al weer even geleden, ik denk Bezette gebieden uit 2020. Het universum van Grünberg ken ik goed en het is inmiddels zo groot dat hij ook aan eigen werk kan refereren (zijn boek De Asielzoeker uit 2003 met name). Deze essaybundel uit 2023 is geschreven op verzoek van de Groene Amsterdammer en betreft een bewerking van eerder verschenen artikelen in diverse bladen. Thema is het asielbeleid, waarbij hij zowel de Nederlandse IND als Poolse grenswachten interviewt. Niet voor niets heet zijn Instagram-account Grunbergembedded en het levert ook dit keer weer interessante essayistiek op.
Toch heeft deze bundel iets onevenwichtigs. De stukken over Oost- en Midde-Europa zitten vol met literaire verwijzingen en zijn intellectueel van aard, naast een serie van feitelijke observaties. Dat maakt ze interessant en leerzaam. In de stukken over de Nederlandse vreemdelingenketen ontbreken die verwijzingen en dat is jammer. Er zijn toch zeker ook wel Nederlandse auteurs die eerder over vluchtelingen hebben geschreven, denk aan de Belgische vluchtelingen die hier in de Eerste Wereldoorlog kwamen en de vluchtelingen uit nazi-Duitsland na 1933 natuurlijk, die zelfs een diaspora-literatuur hebben ontwikkeld. Grünberg lijkt zich nog een beetje te moeten inwerken in het weerbarstige en ingewikkelde juridisch-bureaucratische lexicon van de IND en de DT&V en kan daar pas in zijn epiloog wat overheen vliegen, zoals hij zo graag doet.
Toen ik nog bij het ministerie van Justitie werkte kreeg ik eens een lezing van Paul Scheffer. Zijn essay over de multi-culturele samenleving (het klinkt in huidige oren al weer wat ouderwets) had toen veel stof doen opwaaien. Twee uur lang zat ik ademloos naar hem te luisteren met een aantal hoge ambtenaren die ik alleen kende van hun namen op de formulieren waar ik parafen moest halen aan mijn zijde. DG Steenhuis, een boomlange man met een wat ouderwetse uitstraling, het waren de jaren van Piet-Hein Donner, stak de loftrompet en gaf bloemen, maar ik vroeg me toch af wat Justitie nu anders ging doen na de rede van Scheffer. Datzelfde gevoel bekroop me ook een beetje bij De vluchteling, de grenswacht en de rijke Jood. Het had nog wel iets scherper gemogen dus: Een Europese IND? Betekent dat dan niet ook misschien een heel Europees Justitie ministerie? Het blijft ongewist, maar het prikkelt wel zoals een knettersnoepje op je tong. En grappig is het ook, want de rijke Jood wordt nergens met naam genoemd, terwijl George Soros diverse keren wordt genoemd. Kan de nieuwe minister van J&V zijn inwerkdossier aub beginnen met een gesprek met de heer G.?
Toch heeft deze bundel iets onevenwichtigs. De stukken over Oost- en Midde-Europa zitten vol met literaire verwijzingen en zijn intellectueel van aard, naast een serie van feitelijke observaties. Dat maakt ze interessant en leerzaam. In de stukken over de Nederlandse vreemdelingenketen ontbreken die verwijzingen en dat is jammer. Er zijn toch zeker ook wel Nederlandse auteurs die eerder over vluchtelingen hebben geschreven, denk aan de Belgische vluchtelingen die hier in de Eerste Wereldoorlog kwamen en de vluchtelingen uit nazi-Duitsland na 1933 natuurlijk, die zelfs een diaspora-literatuur hebben ontwikkeld. Grünberg lijkt zich nog een beetje te moeten inwerken in het weerbarstige en ingewikkelde juridisch-bureaucratische lexicon van de IND en de DT&V en kan daar pas in zijn epiloog wat overheen vliegen, zoals hij zo graag doet.
Toen ik nog bij het ministerie van Justitie werkte kreeg ik eens een lezing van Paul Scheffer. Zijn essay over de multi-culturele samenleving (het klinkt in huidige oren al weer wat ouderwets) had toen veel stof doen opwaaien. Twee uur lang zat ik ademloos naar hem te luisteren met een aantal hoge ambtenaren die ik alleen kende van hun namen op de formulieren waar ik parafen moest halen aan mijn zijde. DG Steenhuis, een boomlange man met een wat ouderwetse uitstraling, het waren de jaren van Piet-Hein Donner, stak de loftrompet en gaf bloemen, maar ik vroeg me toch af wat Justitie nu anders ging doen na de rede van Scheffer. Datzelfde gevoel bekroop me ook een beetje bij De vluchteling, de grenswacht en de rijke Jood. Het had nog wel iets scherper gemogen dus: Een Europese IND? Betekent dat dan niet ook misschien een heel Europees Justitie ministerie? Het blijft ongewist, maar het prikkelt wel zoals een knettersnoepje op je tong. En grappig is het ook, want de rijke Jood wordt nergens met naam genoemd, terwijl George Soros diverse keren wordt genoemd. Kan de nieuwe minister van J&V zijn inwerkdossier aub beginnen met een gesprek met de heer G.?
August 7, 2023
“De geschiedenis van de vluchtelingen is de geschiedenis van de overbodigen en van hen die de eigen overbodigheid zo vrezen dat andere overbodigen op forse afstand dienen te blijven.”
Arnon Grunberg blijft een fascinerende schrijver. Hij is scherpzinnig, ironisch en in zijn uitspraken zit vaak veel wijsheid verborgen. Dat is ook te zien in dit boek, waar hij een goede inkijk geeft in de vluchtelingenproblematiek in Georgië, Polen, Oekraïne en in Ter Apel. Zo worden de procedures beschreven waar vluchtelingen bij de asielaanvraag in terechtkomen (en dat Ter Apel een paradijs is vergeleken met opvang in een land als Polen), maar worden ook verhalen getoond van activisten en advocaten die zich met veel liefde en barmhartigheid sterk maken voor de rechten van vluchtelingen. Verder spreekt Grunberg met de vluchtelingen zelf en komen persoonlijke, vaak schrijnende verhalen naar buiten van mensen die huis en haard hebben verlaten om op zoek te gaan naar een betere toekomst. Verhalen die aantonen dat wij hier in Nederland onze handen mogen dichtknijpen omdat wij het zoveel beter hebben dan de vluchteling.
Een van de woorden die is blijven hangen, is het woord natiestaatprivilege. Dit “verdeelt de wereld al te dwingend in geprivilegieerden en niet-geprivilegieerden, waarbij de laatsten te kampen hebben met oorlog, armoede, tirannie, natuurrampen, totale corruptie en andersoortige ellende.” Privilege heeft dus veel met nationaliteit te maken: het Nederlandse paspoort is een zegen met grenzeloze mogelijkheden, terwijl een paspoort uit een minder ontwikkeld land vaak ernstige begrenzingen met zich meebrengt. Het natiestaatprivilege laat heel duidelijk zien dat het humanisme op sterven na dood is – hoe goed we ons best ook doen. Wij willen graag onze hulpbehoevende medemens helpen en dat doen we ook, maar meestal letterlijk en figuurlijk tot aan de grens, omdat anders ons eigen paradijselijke en bevoorrechte leven in gevaar komt.
Arnon Grunberg blijft een fascinerende schrijver. Hij is scherpzinnig, ironisch en in zijn uitspraken zit vaak veel wijsheid verborgen. Dat is ook te zien in dit boek, waar hij een goede inkijk geeft in de vluchtelingenproblematiek in Georgië, Polen, Oekraïne en in Ter Apel. Zo worden de procedures beschreven waar vluchtelingen bij de asielaanvraag in terechtkomen (en dat Ter Apel een paradijs is vergeleken met opvang in een land als Polen), maar worden ook verhalen getoond van activisten en advocaten die zich met veel liefde en barmhartigheid sterk maken voor de rechten van vluchtelingen. Verder spreekt Grunberg met de vluchtelingen zelf en komen persoonlijke, vaak schrijnende verhalen naar buiten van mensen die huis en haard hebben verlaten om op zoek te gaan naar een betere toekomst. Verhalen die aantonen dat wij hier in Nederland onze handen mogen dichtknijpen omdat wij het zoveel beter hebben dan de vluchteling.
Een van de woorden die is blijven hangen, is het woord natiestaatprivilege. Dit “verdeelt de wereld al te dwingend in geprivilegieerden en niet-geprivilegieerden, waarbij de laatsten te kampen hebben met oorlog, armoede, tirannie, natuurrampen, totale corruptie en andersoortige ellende.” Privilege heeft dus veel met nationaliteit te maken: het Nederlandse paspoort is een zegen met grenzeloze mogelijkheden, terwijl een paspoort uit een minder ontwikkeld land vaak ernstige begrenzingen met zich meebrengt. Het natiestaatprivilege laat heel duidelijk zien dat het humanisme op sterven na dood is – hoe goed we ons best ook doen. Wij willen graag onze hulpbehoevende medemens helpen en dat doen we ook, maar meestal letterlijk en figuurlijk tot aan de grens, omdat anders ons eigen paradijselijke en bevoorrechte leven in gevaar komt.
December 4, 2023
Grunberg onderzoekt in 'de vluchteling, de grenswacht en de rijke Jood' verschillende aspecten van vluchtelingen. De vraag staat centraal wanneer iemand zich een vluchteling waant, wat houdt dit in en met welke (bureaucratische) grenzen krijgt een vluchteling te maken? Hij reist naar Georgië en Oekraïne om de vluchtelingen van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne te spreken, naar Polen om te kijken welke effecten de nieuwe muur en het beleid van Loekasjenko hebben op het vluchtelingenbeleid en uiteraard naar Den Haag, Schiphol en Ter Apel om het Nederlandse vluchtelingenbeleid ter lijve te ondervinden.
De gesprekken die hij heeft zijn erg interessant en bieden een blik in het gedachteproces of het werk van vluchtelingen of juist mensen die met vluchtelingen werken. Het wordt aanzienlijk duidelijk welk juridische en bureaucratische pad de vluchtelingen moeten bewandelen, het onderliggende wantrouwen en lange lange wachttijden. Niet voor niets wordt 'het proces' van Kafka meerdere keren genoemd. Tussendoor presenteert hij ook interessante dilemma's aan de lezer. Vooral het einde, waar hij de Nederlandse lezer confronteert met het feit dat we een enorm privilege hebben in het hebben van een Nederlands paspoort en daardoor extra mobiel zijn, mocht wel eens gezegd worden.
Al in al een goed boek, het enige wat ik nog interessant had gevonden om er bij te lezen, was het ontstaan van deze bureaucratische grenzen. De procedures zijn afgelopen jaren veel langer geworden en ik had deze informatie graag willen hebben als extra context. Verder prima boek.
De gesprekken die hij heeft zijn erg interessant en bieden een blik in het gedachteproces of het werk van vluchtelingen of juist mensen die met vluchtelingen werken. Het wordt aanzienlijk duidelijk welk juridische en bureaucratische pad de vluchtelingen moeten bewandelen, het onderliggende wantrouwen en lange lange wachttijden. Niet voor niets wordt 'het proces' van Kafka meerdere keren genoemd. Tussendoor presenteert hij ook interessante dilemma's aan de lezer. Vooral het einde, waar hij de Nederlandse lezer confronteert met het feit dat we een enorm privilege hebben in het hebben van een Nederlands paspoort en daardoor extra mobiel zijn, mocht wel eens gezegd worden.
Al in al een goed boek, het enige wat ik nog interessant had gevonden om er bij te lezen, was het ontstaan van deze bureaucratische grenzen. De procedures zijn afgelopen jaren veel langer geworden en ik had deze informatie graag willen hebben als extra context. Verder prima boek.
August 2, 2023
“Er is ook hulp van buiten, om het leven net iets minder alleen maar naakt te laten zijn, om de hoop levend te houden. Stichting de Vrolijkheid organiseert twee keer per week activiteiten voor kinderen in Ter Apel.
Lopend door het azc mompel ik ‘Stichting de Vrolijkheid’; mij heeft het absurdisme altijd getroost.” (105)
Dit boek is een samenhang van geschiedenis, interessante ontmoetingen met inspirerende mensen, bezoekjes aan troosteloze plaatsen en filosofische overpeinzingen. Van alle mensen die naar Nederland komen is 12% asielzoeker, en van de groep asielzoekers in Nederland komt slechts 2% uit zogenoemde ‘veilige landen’. Dit soort statistieken zetten je haast automatisch aan het denken over imaginaire crises en zondebokken, willekeurige grenzen en het begrip identiteit (zowel die van ‘de Nederlander’ als die van de vluchteling). Het boek is pijnlijk en confronterend, vooral omdat Grunberg niet schuwt de dubbelzinnigheid, ironie en hypocrisie van het huidige vluchtelingenbeleid bloot te leggen - ondanks de goede bedoelingen van menig individu werkzaam binnen het systeem. Gevangen in de bureaucratie van het humanisme, zoals Grunberg zelf stelt.
Op de één of andere manier blijft Grunberg mij intrigeren, hoewel zeker niet al zijn boeken mijn ‘cup of tea’ zijn. Dit boek was dat wel.
Lopend door het azc mompel ik ‘Stichting de Vrolijkheid’; mij heeft het absurdisme altijd getroost.” (105)
Dit boek is een samenhang van geschiedenis, interessante ontmoetingen met inspirerende mensen, bezoekjes aan troosteloze plaatsen en filosofische overpeinzingen. Van alle mensen die naar Nederland komen is 12% asielzoeker, en van de groep asielzoekers in Nederland komt slechts 2% uit zogenoemde ‘veilige landen’. Dit soort statistieken zetten je haast automatisch aan het denken over imaginaire crises en zondebokken, willekeurige grenzen en het begrip identiteit (zowel die van ‘de Nederlander’ als die van de vluchteling). Het boek is pijnlijk en confronterend, vooral omdat Grunberg niet schuwt de dubbelzinnigheid, ironie en hypocrisie van het huidige vluchtelingenbeleid bloot te leggen - ondanks de goede bedoelingen van menig individu werkzaam binnen het systeem. Gevangen in de bureaucratie van het humanisme, zoals Grunberg zelf stelt.
Op de één of andere manier blijft Grunberg mij intrigeren, hoewel zeker niet al zijn boeken mijn ‘cup of tea’ zijn. Dit boek was dat wel.
January 19, 2024
Verplichte kost voor mensen in mijn vakgebied. Wat schrijft Grunberg (over) wezenlijke dingen. Een paar citaten:
“De asielzoeker bevindt zich in zijn wachtruimte - niet sterven, maar ook niet echt leven”.
“De geschiedenis van de vluchtelingen is de geschiedenis van de overbodigen en van hen die de eigen overbodigheid zo vrezen dat andere overbodigen op forse afstand dienen te blijven”.
“(…) dat het wezenlijke privilege tegenwoordig niet met huidskleur, geslacht, opleidingsniveau van ouders, religie of seksuele geaardheid te maken heeft, maar met nationaliteit. (…) je kunt beter moslim, trans en zwart zijn en in de bijstand zitten in Tilburg met een Nederlands paspoort (niets ten nadele van Tilburg) dan tot de middenklasse behoren in Uruzgan”.
Lezen, dit boek. Mensen, lezen!
“De asielzoeker bevindt zich in zijn wachtruimte - niet sterven, maar ook niet echt leven”.
“De geschiedenis van de vluchtelingen is de geschiedenis van de overbodigen en van hen die de eigen overbodigheid zo vrezen dat andere overbodigen op forse afstand dienen te blijven”.
“(…) dat het wezenlijke privilege tegenwoordig niet met huidskleur, geslacht, opleidingsniveau van ouders, religie of seksuele geaardheid te maken heeft, maar met nationaliteit. (…) je kunt beter moslim, trans en zwart zijn en in de bijstand zitten in Tilburg met een Nederlands paspoort (niets ten nadele van Tilburg) dan tot de middenklasse behoren in Uruzgan”.
Lezen, dit boek. Mensen, lezen!
September 28, 2023
Maatschappelijk relevant werk over de vluchtelingenproblematiek. Het is zeer te waarderen dat Grünberg als schrijver zich verdiept in de problematiek door zelf op onderzoek te gaan en de mensen te spreken in de regio’s waar zich de problemen afspelen. Hij beschrijft dit op zijn eigen wijze.
Hierdoor wordt het soms wat te veel literatuur en te weinig journalistiek naar mijn smaak, maar dat hoort natuurlijk bij de schrijver Grünberg. Ook vind ik het persoonlijk jammer dat hij in Ter Apel niet heeft gesproken met iemand van het GZA terwijl hij wel een menig heeft over de geneeskundige zorg aan asielzoekers
Hierdoor wordt het soms wat te veel literatuur en te weinig journalistiek naar mijn smaak, maar dat hoort natuurlijk bij de schrijver Grünberg. Ook vind ik het persoonlijk jammer dat hij in Ter Apel niet heeft gesproken met iemand van het GZA terwijl hij wel een menig heeft over de geneeskundige zorg aan asielzoekers
October 28, 2023
Heel schrijnend en menselijk zijn de verhalen die Arnon Grunberg optekent naar aanleiding van de gesprekken die hij voert met vluchtelingen in Georgië, Oekraïne, Polen en Nederland (Ter Apel) en mensen die daar beroepshalve of anderszins mee werken. Het geeft menselijke gezichten aan een wereld die we alleen van het nieuws kennen en maakt het daarmee nog voelbaarder, maar ook het onvermogen van het systeem en de mensen die zich daarin moeten bewegen, komt heel dichtbij. Dat hij de mens zichtbaar maakt in het humanitaire drama dat de asielcrisis is vind ik heel belangrijk, want het zegt zoveel meer dan alleen de cijfers en hoeveelheden waar het zo vaak over gaat.
September 27, 2023
Grunberg heeft een interessant boek geschreven over zijn zoektocht naar de vluchteling die asiel zoekt in Europa (De EG). Hij doet verslag van zijn ontmoetingen met verschillende mensen die in verschillende "rollen" en verantwoordelijkheden onderdeel zijn van het vaak mensonterende asielproces.
Dit boek stemt niet alleen tot nadenken. Het maakt ook zichtbaar hoe dit proces bij de betrokken natiestaten vooral wordt gebruikt om de vluchteling zoveel mogelijk buiten de deur te houden (af te poeieren). Daarbij speelt de angst voor een electorale groei van extreem rechts een cruciale rol.
Dit boek stemt niet alleen tot nadenken. Het maakt ook zichtbaar hoe dit proces bij de betrokken natiestaten vooral wordt gebruikt om de vluchteling zoveel mogelijk buiten de deur te houden (af te poeieren). Daarbij speelt de angst voor een electorale groei van extreem rechts een cruciale rol.
July 26, 2024
Ouderwets Grunberg. Met zachte ironie beschouwt hij de mens, in dit geval de mens die op zoek is naar een beter leven. Als werknemer binnen het migratiedomein las ik veel herkenbaars: het begrip dat je kunt hebben voor mensen die het systeem misbruiken, je eigen toenemende cynisme naar mate je meer weet over hoe migratie werkt, en de onmacht die je voelt om zelf iets aan de migratieproblematiek in al zijn vormen te doen.
Leestips na dit boek:
De Asielloterij, van Ruud Koopmans
Hoe migratie echt werkt, van Hein de Haas
Leestips na dit boek:
De Asielloterij, van Ruud Koopmans
Hoe migratie echt werkt, van Hein de Haas
October 22, 2023
Bij dit soort boeken kan ik me vaak niet aan de indruk onttrekken dat ik een verzameling eerder gepubliceerde artikelen zit te lezen met onvoldoende samenhang. Daardoor ontbreekt de zoektocht die hele goede non-fictie vaak zo fijn maakt om te lezen.
Ook dit boek lijdt eronder. Uiteindelijk komt Grunberg wel tot een synthese van wat hij in Nederland, Polen, Georgië en Oekraïne ziet. Maar heel diepgravend is het niet. Hij lijkt te pleiten voor het loslaten van de grenzen, maar negeert daarbij het voortbestaan van de verzorgende staat (en daarmee de bescherming van de zwakke tegenover de sterke).
Ook dit boek lijdt eronder. Uiteindelijk komt Grunberg wel tot een synthese van wat hij in Nederland, Polen, Georgië en Oekraïne ziet. Maar heel diepgravend is het niet. Hij lijkt te pleiten voor het loslaten van de grenzen, maar negeert daarbij het voortbestaan van de verzorgende staat (en daarmee de bescherming van de zwakke tegenover de sterke).
October 31, 2023
Grunberg schrijft een boek dat iedereen die een opvatting heeft over de vluchtelingenproblematiek zou moeten lezen. Zijn onderzoekende journalistiek laat zien hoe ingewikkeld, ondoorzichtig en internationaal verweven deze kwestie is. Eenvoudige oplossingen bestaan niet, wel een andere attitude ten opzichte van de medemens. Zeker in het licht van de aanstaande verkiezingen, waarbij menig politicus met eenvoudige oplossingen zal komen, brengt het lezen van dit boek de noodzakelijke nuances.
March 24, 2024
Rake observaties van ons vluchtelingen verwerkings systeem in Nederland en aan de grenzen van Europa. Grunberg is erg aanwezig in de tekst zelf. Maar dat is nergens storend. Met prachtige observaties geeft hij commentaar op wat hij waarneemt. Over de verschuivende grenzen van Polen zegt hij bijvoorbeeld:"Niet alleen de mens vlucht, grenzen vluchten soms ook. " Op de achtergrond laat hij doorschemeren dat hij zelf ook een kind van vluchtelingen is.
July 30, 2025
Goed!! En wat een heerlijke schrijfstijl. Een net ander perspectief dan ik zelf meestal volg in migratiedebatten, maar ook wel veel van hetzelfde. Voor iedereen die geïnteresseerd is in het NL asielstelsel een heel goed boek om te lezen. Zelf weer dingen geleerd over Oekraïne, en over het wel of geen vluchteling wíllen zijn.
Enige kanttekening: de stukken waar ik ‘de rijke jood’ uit zou moeten halen leken me net niet helemaal relevant. Wel interessant, niet altijd even passend.
Enige kanttekening: de stukken waar ik ‘de rijke jood’ uit zou moeten halen leken me net niet helemaal relevant. Wel interessant, niet altijd even passend.
Displaying 1 - 30 of 56 reviews