Reize door het Aapenland

by J.A. Schasz

In 1788 publiceert een zekere medisch doctor J.A. Schasz een satirisch reisverslag waarin hij zijn lezers meesleept op een onthutsende en hilarische vlucht naar het apenland. De apen van dienst, alle genummerd, leggen alle bekende menselijke ondeugden aan de dag. Vermoedelijk komt dat doordat ze verlangen mensen te worden. Maar hoe word je zoiets, mens? Daarover moet vergaderd worden! Na talloze sessies besluiten de apen tot een algeheel afhakken van hun staarten, een zelfverminking die Schasz met wrede humor beschrijft.
In de Reize door het Aapenland hekelt doctor Schasz het politieke opportunisme, de menselijke hypocrisie die van alle tijden is. Maar dat gebeurt met superieure spot, want onze zonderlinge doctor - achter wie de gestalte van Gerrit Paape schuil gaat - is zelf allerminst een zedenprediker. Als Swift en Voltaire is hij een wereldwijs observator van de aangeklede aap. Zijn satire is langdurig actueel. Dit kostelijke verhaal beidt geen stof voor gevoelige harten en geen troost voor geleden onrecht. De Reize door het Aapenland wil andermaal pijn doen, met wijs vermaak over de zotheden van de wereld.

'De reize is een nauwgezette waarneming van wat er gebeurt op elke plek waar meer dan twee politici samenkomen.'
(Gerrit Komrij)

Genres: School, Fiction, Classics, Literature, Read For School, Dutch Literature, Satire

127 pages, Paperback

First published January 1, 1788

Reviews

[Loranne Davelaar · Rating 3 out of 5]

Het begin was het leukst: hoofdpersoon ziet zijn vrouw, dienstmeid, paard en hond in het water en denkt zo lang na over wie hij het beste kan redden, dat ze allemaal verdronken zijn als hij een keuze heeft gemaakt. Dan vlucht hij weg maar mensen roddelen en dus denkt iedereen dat hij is weggevlogen op een kar getrokken door zeven vuurspuwende draken #goals

[Lena · Rating 2 out of 5]

Reize is al een ervaring an sich, maar Reize lezen met slaaptekort, Feliz Navidad in je hoofd, een kerstfeest dat net een paar uur is afgelopen, een zak stroopkoeken van de Aldi en bijzonder veel behoefte aan koffie, is een ervaring waar Tripadvisor U tegen zegt

[Dagmar · Rating 2 out of 5]

Steeds als ik 'Aapendom' las, las ik Apeldoorn.

[Céleste · Rating 4 out of 5]

April 2025
Ik las het opnieuw met 4V. De vrijwillige afzetting zorgde er wederom voor dat ik me kostelijk heb vermaakt. Koortsdroom van een verhaal.

-------
Maart 2024
Met een pikpleistertje is alles te verhelpen.

Eindelijk.

Op veel fronten een spiegel voor de huidige maatschappij. Ik heb nog niet alles begrepen, daarom nu 3 sterren. Binnenkort lees ik het opnieuw.

[Ettie Edens · Rating 3 out of 5]

Apen zijn net mensen.
Beetje jammer van het einde.
Oja, ook een beetje jammer van het midden.

[Cas · Rating 4 out of 5]

Schasz, als dat z'n echte naam is, is een komisch genie. Als sommige grappen zelfs eeuwen later nog goed vallen, heb je zeker iets goeds gedaan!

[Anne Leenderts · Rating 3 out of 5]

Dit boek las echt als een droom. Ging alle kanten op, bleef lang hangen op bepaalde scènes en direct vergeten als ik er langer dan een uur niet meer aan denk.

[Arina]

'Wanneer, zeiden zij, onze Mannen en Minnaars van hunne zinnebeeldige staarten beroofd worden, wat middel schiet ons dan over, om den eisch der Natuur, de vermenigvuldiging van ons geslagt, te voldoen? - Indien men al iets nieuws wilde invoeren, dan behoorde men iets intevoeren, dat algemeen nuttig ware; dat den ganschen Staat tot voordeel, en niemand tot nadeel verstrekte, - Dus, bij voorbeeld, (riep een jong Aapinnetje,) behoorde men liever, in stede van den Staart der Mannen aftekappen, hen er nog één aantezetten.'

[Vera · Rating 2 out of 5]

Dit werk is canoniek omdat de Huis Anubis film hierop is gebaseerd, je weet wel, met het was allemaal een droom

[Daphne · Rating 4 out of 5]

Monkey covering eye emoji

[Marc Mens · Rating 1 out of 5]

En toen werd ik wakker en het was allemaal een droom. 🐒

[Maxylom · Rating 3 out of 5]

De naamloze hoofdpersoon omschrijft de absurditeit van het Aapenland en haar tijdloze politieke praktijken met groffe humor en Hollandsche nuchterheid. Het boek voelt als een politieke satirische cartoon, wat precies de bedoeling is.
De schrijfstijl is niet meeslepend of prikkelend, maar het verhaal is op een wrange manier verhelderend door haar resonantie met het heden ; de politieke en eindeloos bureaucratische poppenkast voelt bekend in zijn apathie en populisme, de naive brutaliteit van het volk pijnlijk accuraat. Dat dit soort praktijken ook drie eeuwen terug speelden voelt bijna troostend.
Een schijnbare klassieker uit de Nederlandse literatuur, die veel van deze gratie verleend uit de politieke en tijdgebonden context van haar creatie.
Het voorwoord door een andere schrijver was misschien het meest vermakelijke deel van het boek.

[Jan Koster · Rating 4 out of 5]

Heerlijke satire over iemand die op de vlucht is omdat hij iets zou hebben misdaan en dat tot steeds grotere proporties wordt opgeblazen. Hij komt terecht in aapenland, waar een discussie gaande is over of apen hun staarten moeten afhakken om meer op mensen te lijken door het enige wat het onderscheid bepaalt weg te halen.
De behoudzuchtigen zijn degenen die nadenken: de gevolgen van die actie zijn niet te overzien. De populisten hebben het hoogste woord en winnen de discussie. Als na een trieste en hilarische afhakceremonie vrijwel alle apen het loodje leggen, blijkt dat degenen die nadenken gelijk hebben gehad, maar het niet hebben gekregen.
De historische parallellen met de roerige situatie in de periode vlak voor 1788, het jaar van verschijnen maken de satire compleet, de analogie met de huidige tijd zijn onmiskenbaar.

[Merel Nijhuis · Rating 3 out of 5]

Geinige satire over of de apen nou wel of niet hun staarten moeten afhakken. Wel enigszins langdradig, aangezien we vooral lezen over de aapvergaderingen, maar er valt wel goed doorheen te komen gezien het maar 90 bladzijden is. Een erg naar einde though, helemaal niet bevredigend. Scheur de laatste bladzijde er uit, trust me. Dan heb je gewoon een vermakelijk boek.

[Luna · Rating 3 out of 5]

Op zich best goed, wel beetje bijzonder. De boodschap achter het verhaal vind ik ook wel goed. Zou het serieus wel aanraden, maar lees dan wel de meest recente versie, want die in het oud-nederlands vond ik soms wat moeilijk te volgen.

[Marieke Camps · Rating 3 out of 5]

Gek boekje hoor! Wel grappig, beetje veel voetnoten voor woorden die makkelijk begrijpbaar zijn.

[Stijn · Rating 4 out of 5]

Een absurd verhaaltje over maniakale apen, waar de lichaamsgeur van Jean Jacques Rousseau in te ruiken valt.

[Sjors · Rating 4 out of 5]

Heel erg leuk om voor literatuurgeschiedenis voor het vak Nederlands te lezen. Ik heb hem gelezen in combinatie met fabriekskinderen onder maatschappijkritiek.

[Jonathan Wormsbecher · Rating 4 out of 5]

Leuk als je weet wat er gebeurde toen dit geschreven werd

[Hania · Rating 3 out of 5]

Wrm waren de apen zo freaky

[Noaa · Rating 3 out of 5]

op school gelezen, hele boek niet meegekregen dus idek

[Paul Groos · Rating 4 out of 5]

Verrassend lollig boek van lang geleden met een helaas maar al te actuele satire op politiek, demagogie, gehoorzaamheid, denkvermogen, intelligentie en nog veel meer dat nog steeds relevant is.

[Lan · Rating 3 out of 5]

Reize door het Aapenland: A journey through the land of monkeys, a satiric classic among the Dutch that still portrays the down-to-earth attitude of our culture fairly well.

The simple message this book wants to convey, is that humans can't make decisions. This idea is vivid from the first scene of the book, as the reader opens their eyes to a surprising scene: a woman, maid, dog and horse are drowning in a river, in front of the astonished main character. He struggles to decide whom to save and ends up saving none, having spent all the valuable time lost in his own indulgent thoughts.
From this scene on, the anonymous first-person storyteller gets thrown into a spiral of ridiculousness. Because of the incident he is accused of having caused the drowning of his beloved; often made out to be a murderer.
This causes him to flee to a foreign land, but instead of humans he is met with monkeys, introducing us to the true story. The monkeys welcome him as a human-turned friend of the same species; they pose no danger to him, as he even is an inspiration to the monkeys, who stumble upon the idea to turn themselves into humans as well.

I seldom read books. I was obliged to read this book for school, and started out too late, predicitably.
When I had read the first pages, however, I could feel pleasantly refreshed by the style of language this book is written in. This could sound odd for the ears of those familiar with the nature of the book; written in the 18th century, this book should have a intriguing, respectable sound at least. But not at all was this the case!
The lack of reading in combination with the originality I found in this book -both in style and storytelling- felt as a brilliant slap in the face: Why do I waste time trying to grow as a person doing dialectical sessions by myself when books can help to stimulate my mind?
The reason of my decline in motivation must have been the irrational, but stubborn idea that all books are clichéd and boringly written. Reize door het Aapenland was my wake up call: There is good literature out there! There are long pieces of text that are actually worth reading!

However, I must confess that even though this read barely felt like a book, it ultimately is one, and can't escape from the basic aspects a story is critisized on. Schasz's book might succeed at being originally built for the inexperienced reader, but even those can notice its lack of quality in both concept and characterization. This is a well-known flaw of imaginary journey stories, but can't be overlooked.
All the characters feel more as symbols than relatable personalities. This is a choice beneficial for those who like to analyze, but a crucial con for the relaxed reader. I personally prefer a balance of the two, or better phrased, both at once.
The concept of Reize door Het Aapenland is far too easy to grasp. After a light shock at the beginning, the reader get used to the stories rhythm and can predict most of what is about to occur. This is logical for a book from the Enlightenment period, but this lagging behind doesn't justify the boredom even historical context fanatics experience.

Although even the provocative sections didn't manage to move a single facial muscle of mine, I did enjoy this book as a food for thought, and appreciate the message and refreshing structure of the story.

[jolien (jolienreadsbooks) · Rating 2 out of 5]

Satire with nice symbolism… but can’t believe I just read an entire book about monkeys wanting to chop their tails off.

[Ruchama · Rating 4 out of 5]

Alhoewel het even geduurd heeft voor ik het boekje uitgelezen heb, lag dit niet aan de inhoud van het boekje.
Gepubliceerd in 1788 had het net zo goed nu geschreven kunnen zijn.

Satire die naar mijn mening slaat op het politieke bestel van alle tijden. Zou er een moment zijn geweest in de geschiedenis of in het nu, dat dit niet meer gold dan kan dit bijna alleen maar een hele voorspoedige periode zijn (geweest). Maar zelfs dan is er vast een parallel te vinden.

Interessant nawoord van Peter Altena; een
politieke geschiedenisles. En een leuk voorwoord van Gerrit Komrij.

Wel moest ik even wennen aan de duiding van zoveel woorden waarbij ik dacht; “Maar dat is toch wel duidelijk?” Maar ik vergeet soms dat ik “oud” ben en er zo langzamerhand een hele bibliotheek in mijn hoofd zit.

Ik zal hem zeker nog herlezen en raad hem aan!

[Gijs · Rating 3 out of 5]

Lastig boek doordat het in oud Nederlands is geschreven. Verder wel een leuk boek om te lezen

[Jared · Rating 2 out of 5]

Lekker anticlimactisch.

[Marijn Roos · Rating 3 out of 5]

Dit boek is natuurlijk niet bedoeld als meesterwerk, wel als scherts, als kritiek op de maatschappij. Wat nu de diepere kritiek is, blijft voor mij wat vaag. Net als nu wordt er veel (politiek) gekonkeld over niet-wezenlijke zaken die plots wel zeer gevaarlijk kunnen zijn. Hebben we de afgelopen 200 jaar wat geleerd? Kijk naar de Algemene Beschouwingen van de afgelopen jaren en ik vrees dat het antwoord door een ieder gegeven kan worden. M.a.w.:leve de langetermijnvisie, leve het kijken voorbij het kleinzielige en kleinburgerlijke ik.

[Leona Teunissen · Rating 4 out of 5]

Ik heb af en toe gegniffeld tijdens het lezen. Het boek geeft rake kritiek op de maatschappij met humor, een beetje wat Arjen Lubach doet, maar dan in prachtige taal. Alhoewel de kritiek nog steeds relevant voelt voor vandaag, geeft het geen diepere betekenis zoals De Kleine Prins dat wel doet.

Voordat je gaat lezen heb je wat achtergrond nodig over de tijd en het genre waarin het is geschreven. Ik zie bijvoorbeeld mensen in de reviews die boos zijn op het slappe einde, maar dat hoort bij het genre.

[Elsje · Rating 3 out of 5]

Met plezier dit hekel-verhaal uit de 18e eeuw gelezen over een man die beschuldigd wordt van moord op zijn vrouw, dienstmeid, paard en hond en vlucht. Na lang reizen komt hij in het land van de apen. Die willen het liefst mens worden en besluiten dat ze daarvoor hun staarten af moeten hakken...
Ik denk dat als je de politiek-maatschappelijke situatie van het eind van de 18e eeuw kent, je hier meer mee kan... nu was het vooral bizar :-)