Στη χώρα που ξόδεψε τα παιδιά της, το παρόν μοιάζει με φάντασμα και γίνεται σημείο αναφοράς το παρελθόν. Έτσι, αναζητούνται κειμήλια και χαρούμενες αναμνήσεις, όνειρα, υποσχέσεις και άνθρωποι. Όμως οι άνθρωποι εξαφανίζονται. Γιατί; Γιατί έτσι.
Έξι πρόσωπα καθημερινά, εκτεθειμένα στα απρόοπτα του βίου· άνθρωποι που κυκλοφορούν δίπλα μας, στην Αθήνα: κάπου στη λεωφόρο Κηφισίας, όπου πωλείται κι αγοράζεται το όνειρο για "ψηλά μελαχρινά", στο Σύνταγμα, στον ξεθωριασμένο απόηχο των Αγανακτισμένων και στα μαγαζιά που αγοράζουν χρυσό, στις γειτονιές της πόλης. Μονολογούν -κυρίως- και διαλέγονται -σπανίως-, το καθένα μέσα στο δικό του κλειστό σύμπαν. Αντιτάσσουν στη βιαιότητα των αλλαγών που τους επιβάλλονται τη δύναμη και τις αδυναμίες τους, την αξιοπρέπεια και το πείσμα τους.
Έξι διηγήματα "δωματίου", που αποδίδουν τη στιγμή με λιτή αφήγηση και χαμηλούς τόνους, ελεγχόμενο πάθος και συμπάθεια για τα ανθρώπινα.
Η Ελεάννα Βλαστού γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Σπούδασε Ιστορία και αρχαιολογία στη Σορβόννη και ιστορία της τέχνης στη Σχολή του Λούβρου, στο Παρίσι (οι γνώσεις της γύρω από αυτά τα θέματα είναι πλέον ατροφικές). Γύρισε στην Ελλάδα το 2000 -για τους λάθους λόγους- και έκτοτε ασχολείται με το χόμπι της, το διάβασμα. Γρήγορα συνειδητοποίησε ότι η ανάγνωση μπορεί να γίνει επάγγελμα και έτσι έγινε επαγγελματίας αναγνώστρια σε εκδοτικούς οίκους, δούλεψε στο greekbooks.gr και τώρα αρθρογραφεί στην "Athens Voice" και στο γυναικείο περιοδικό "Look", γράφει για βιβλία αλλά και για θέματα της πόλης. Επίσης, είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του ηλεκτρονικού περιοδικού κριτικής για τα γράμματα και τις τέχνες, www.critique.gr. Το δεύτερο αγαπημένο της χόμπι είναι να περπατάει, χωρίς προορισμό, στις πόλεις του κόσμου. Πάντα ταξιδεύει με 2.500 σελίδες στις αποσκευές (και πληρώνει υπέρβαρο φυσικά) από φόβο μήπως ξεμείνει και δεν έχει κάτι να διαβάσει. Η συλλογή διηγημάτων "Εξαφανίσεις" (Πόλις, 2013) αποτέλεσε το πρώτο της βιβλίο.
Ένα δυνατό συγγραφικό ντεμπούτο με έξι διηγήματα που το καθένα έχει να προσφέρει το σαρωτικό συναίσθημα της ''εξαφάνισης''. Προσωπικά μου κέντρισε περισσότερο το ενδιαφέρον από το πρόσφατο πόνημα της '' Στο Λονδίνο'' γιατί θαρρώ πως της ταιριάζει καλύτερα η ανθρωποκεντρική προσέγγιση από ότι το φλεγματικό χιούμορ.
Έξι διηγήματα μας δίνει την ευκαιρία να διαβάσουμε το βιβλίο της Ελεάννας Βλαστού με τίτλο «Εξαφανίσεις». Και τα έξι αναφέρονται σε κάποια εξαφάνιση, είτε πρόκειται για εξαφάνιση ανθρώπου, είτε για άλλου είδους εξαφάνιση.
Το κάθε ένα από αυτά λέει μια δική του ιστορία. Ένας σύντροφος που εξαφανίστηκε όταν άφησε τα εγκόσμια και μαζί άφησε πίσω του έναν άνθρωπο μόνο με τις αναμνήσεις. Έναν άνθρωπο που θα προτιμούσε να χάνεται στο χρόνο και να αναθυμάται τα περασμένα. Αλίμονο όμως, δεν μπορεί να μένει κολλημένη στο παρελθόν γιατί τόκε κινδυνεύει να χάσει το παρόν. Ένας νεαρός άντρας, ένας δότης που δε θα έπρεπε να είναι επί πληρωμή. Ένας άντρας που μάλλον έχει γίνει πατέρας αλλά είναι εξαφανισμένος από τη ζωή των παιδιών του κι εκείνος από τη δική τους. Ένα αγόρι που προσπαθεί να συνδεθεί με την εξαφανισμένη μητέρα του, μια εξαφάνιση που του στοίχισε πολύ όσο κι αν θέλει να πιστεύει το αντίθετο. Ένας θάνατος που προκαλεί τον απολογισμό μιας ζωής και τα χαμένα χρόνια, τις χαμένες λάθος αποφάσεις και τις χαμένες ευκαιρίες. Τρεις άνθρωποι που συναντούνται έμμεσα στο ίδιο μέρος, ένα μέρος που δεν πίστευαν πως θα πήγαιναν ποτέ γιατί αλλιώς τα είχαν υπολογίσει. Οι σκοτεινές αναμνήσεις που μακάρι να χαθούν για πάντα από όλο τον κόσμο και μαζί να χαθεί και το πέπλο που σκιάζει τα μάτια αυτών που πρέπει να δουν.
Μέσα από αυτά τα έξι διηγήματα, η συγγραφέας προσπαθεί να αγγίξει πολλές και σημαντικές πτυχές της κοινωνίας μας και των προβλημάτων της. Ένα βασικό κομμάτι είναι η κρίση που βασανίζει τους Έλληνες αλλά και άλλους λαούς και ήταν πολύ έντονη την περίοδο που εκδόθηκε το βιβλίο, αλλά συνεχίζει να υφίσταται και σήμερα, οπότε και μπορεί κάποιος να συνδεθεί. Την κρίση αυτή, αλλά και το πως συμπεριφερόμαστε ενώπιόν της, προσπαθεί να παρουσιάσει από διαφορετικά σημεία. Μιλάει για την αδιαφορία που έχουμε σαν λαός. Για το βόλεμα που μας εκφράζει. Για το καλύτερα μια θέση στο δημόσιο με ένα πτυχίο, αλλά με σίγουρη και χαλαρή δουλειά, παρά η αβεβαιότητα του ιδιωτικού τομέα, τα πολλά χρόνια σπουδών και το όνειρο μιας καριέρας. Αυτή ήταν η συμπεριφορά που επικρατούσε για χρόνια πριν ξεσπάσει η κρίση, γι’ αυτό και για κάποιους ήταν πολύ σκούρα τα πράγματα όταν κόπηκαν τα επιδόματα, οι έξτρα απολαβές αλλά και όταν ζητήθηκαν ή άρχισαν να ζητούνται περισσότερα προσόντα, περισσότερα πτυχία. Όσοι έλεγαν «να πάρω ένα πτυχίο και να μπω στο δημόσιο» και μετά χρεώθηκαν μέχρι το λαιμό πιστεύοντας πως έτσι θα είναι η ζωή για πάντα, γελάστηκαν οικτρά όταν ξέσπασε η κρίση. Όταν έσκασε η φούσκα του «όλα είναι ρόδινα» πολλοί ένιωσαν τη γη να φεύγει κάτω από τα πόδια τους. Άλλοι αναγκάστηκαν να δώσουν οικογενειακά κειμήλια για να πάρουν λίγα χρήματα στα χέρια τους, είτε για να κλείσουν τρύπες, είτε για να βοηθήσουν τα παιδιά τους που κι εκείνα δυσκολεύονται εν μέσω κρίσης.
Αυτός ο ωχαδερφισμός και η αδιαφορία που μας χαρακτηρίζει σαν λαό επεκτείνετε σε πολλές πτυχές της ζωής μας. Πολλοί ψάχνουν τρόπο να μεταφράσουν αλλιώς μια παρανομία που κάνουν ή να κρύψουν κάτι που δε θα έπρεπε. Πολλοί πράττουν χωρίς να σκέφτονται τις συνέπειες και το αύριο, μόνο το τώρα και το κέρδος, ότι κι αν σημαίνει αυτό. Έπειτα είναι κι εκείνη η μοναξιά και η αποξένωση. Ο άνθρωπος που μένει μόνος του. Που δε βλέπει πέρα από τα μάτια του, ακόμα κι αν πρόκειται για κάτι που συμβαίνει μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Είναι πολλά τα προβλήματα της κοινωνίας μας και δε φτάνουν μόνο κάποια διηγήματα για να τα δούμε. Ούτε βιβλία φτάνουν. Ούτε καν βιβλιοθήκες ολόκληρες. Πρέπει να ανοίξουμε τα μάτια μας και να σκεφτούμε.
Η πρωτόλεια συγγραφική προσπάθεια της Ελεάννας Βλαστού είναι μια (μικρή) συλλογή διηγημάτων υπό τον τίτλο «Εξαφανίσεις». Και όντως πρόκειται για άτομα που βιώνουν εξαφανίσεις ανθρώπων από τον περίγυρό τους, άλλοτε νομοτελειακά (θάνατος) και άλλοτε ως φυγή. Οι εξαφανίσεις αυτές έχουν συνήθως αρνητικό αντίκτυπο, αλλά, κατά περιπτώσεις, λειτουργούν και ως λύτρωση.
Γύρω από αυτό το παιχνίδι ανθρώπων in absentia και in praesentia, στήνονται αφηγήσεις με φόντο την Ελλάδα της κρίσης, μα και άλλες πόλεις/χώρες, πάντα υπό το πέπλο της μελαγχολίας, του διωγμού και του κρυφού πόθου για παλιννόστηση. Είναι φυσικά παράδοξο, αλλά σε λιγότερο από μια δεκαετία, η ελληνική λογοτεχνική παραγωγή θαρρείς και έχει επενδύσει στο φόντο της οικονομικής κρίσης, περισσότερο από όσο αντέχουν οι αναγνώστες.
Αυτό όμως δεν αποτελεί πρόβλημα στις «Εξαφανίσεις», ή αν αποτελεί, είναι ήσσονος σημασίας. Δεν υπάρχει σχεδόν σε κανένα διήγημα αυτή η στράτευση και ο εξαναγκασμός για κατάθεση πολιτικού σχολίου ή δήθεν κοινωνικού μηνύματος. Πέρα από αυτό, τα διηγήματα είναι απρόσμενα ισοβαρή μεταξύ τους και δεν διαφοροποιούνται (εμφανώς) σε «δυνατά» και λιγότερο πειστικά. Επίσης, δεν μοιάζουν να αποτελούν ένα ετερόκλητο πλήθος ιστοριών. Ήδη από τις πρώτες σελίδες, θυμήθηκα την πολύ καλή (ομογάλακτη) συλλογή του Χρήστου Οικονόμου «Κάτι θα γίνει, θα δεις».
Εκεί όμως που ο Οικονόμου σε σοκάρει με τις σκληρές, ωμές περιγραφές και τους δυνατούς διαλόγους, η Βλαστού σε ταρακουνά με τα υπονοήματά της. Τα στοιχεία ρεαλισμού και νατουραλισμού είναι φυσικά πανταχού παρόντα, αλλά είναι ανατριχιαστικό πολλές φορές το καθρέφτισμα των σκοτεινότερων πτυχών του εαυτού μας, στους ήρωες του βιβλίου. Ανομολόγητες σκέψεις, καθημερινά αμαρτήματα προς τα οποία όλοι λίγο πολύ ολισθαίνουμε, αλλά για τα οποία νιώθουμε πάντα άβολα, χρησιμοποιούνται από τη συγγραφέα ως έμμεσο κατηγορώ το οποίο δεν απευθύνεται στον ήρωα, αλλά στον αναγνώστη. Τον αναγνώστη ο οποίος βιάζεται να πετάξει τον λίθο του αναμάρτητου, στερούμενος τα τυπικά προσόντα. Αυτή η σιωπηλή επίνευση της συγγραφέως, παίζει με την πρόσληψη του κειμένου από τον αναγνώστη, κρατώντας τον «ζεστό».
Το παιχνίδι συνεχίζεται με την απουσία μακροπερίοδου λόγου, τον κοφτό αλλά όχι αγχωτικό ρυθμό και τις αλληγορίες σε στρατηγικά σημεία του κειμένου. Τι λείπει; Ίσως μια λιγότερο αμήχανη χρήση του μεταφορικού λόγου, αλλά και μία ευρύτερη χρήση του σκωπτικού ύφους και της ειρωνείας τα οποία αμφότερα θα απογείωναν ακόμη περισσότερο τη συλλογή. Αξιοδούλευτη η εναλλαγή εστίασης, η οποία κρατά τον αναγνώστη κλειδωμένο στην πλοκή και όχι απλό παρατηρητή, καταδεικνύοντας συγγραφική ευφυΐα.
Τέλος, κάτι που ίσως αποτελεί δική μου αναγνωστική διαστροφή: Λατρεύω τις συλλογές διηγημάτων που τιτλοφορούνται με λέξεις-φράσεις οι οποίες «αγκαλιάζουν» νοηματικά και θεματικά το βιβλίο (όπως εδώ) και όχι αυτές που δανείζονται τον τίτλο ενός από τα διηγήματα, καταλήγοντας αρκετές φορές σε υπερβολικά γενικόλογες ή παρελκυστικές διατυπώσεις. Κλείνοντας το βιβλίο, αναρωτιέσαι αν πρέπει να ψέξεις τη συγγραφέα για τον μικρό αριθμό των διηγημάτων που σου στερεί λίγη ακόμα αναγνωστική τέρψη, ή αν αξίζει τον έπαινό σου για την οξύνοιά της ως προς το να μην «ξεχειλώσει» τη συλλογή, υπονομεύοντας την ομοιογένεια της.
Ενδιαφέρουσα συλλογή το πρωτόλειο της Ελεάννας Βλάστου, μας υπενθυμίζει πόσο πολύ νοιαζόμαστε οι άνθρωποι για τον εαυτό μας και πόσο λίγο για τους γύρω μας τελικά...
Oι "εξαφανίσεις" είναι ένα βιβλίο αποτελούμενο από έξι ιστορίες ηρώων που ζουν σε αστικό περιβάλλον (Αθήνα) κ έρχονται αντιμέτωποι με ζήτηματα της καθημερινής ζωής. Όπως ονοματίζει κ ο τίτλος του βιβλίου κεντρικό θέμα κάθε ιστορίας είναι η εξαφάνιση. Μνήμες κ σκέψεις που καλλιεργούν συναισθήματα λύπης κ συμπάθειας αποτυπώνονται στις σελίδες αυτού του βιβλίου. Η αφήγηση είναι απλή κ λιτή. Οι ιστορίες δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν πρωτότυπες ωστόσο η σύνδεση των γεγονότων με την σύγχρονη πραγματικότητα δίνουν αυθεντικότητα στην αφήγηση. Το συγκεκριμένο βιβλίο της συγγραφέα είναι το πρώτο της. Είναι φανερή η διάθεση για γραφή κ για εξέλιξη.
Έξι διηγήματα για τους ανθρώπους της κρίσης του 2009 κι έπειτα, από μία γυναικεία φωνή με πανέμορφη γραφή. Λιγότερο από 100 σελίδες, πιάνει μία μεγάλη γκάμα από την κοινωνία μας και μιλά για θέματα που όλοι γνωρίζουμε, παίρνοντας προσωπικό χαρακτήρα.
https://lovebook-diary.blogspot.com/2... Όλα τα διηγήματα περιστρέφονται γύρω από την απουσία και οι ήρωες ζουν μικρούς ή μεγάλους θανάτους, που έπρεπε να γίνουν για κάποιο σκοπό ή ο σκοπός αυτής της ζωής είναι να περάσουμε καλά ,γιατί η εξαφάνιση είναι αναπόφευκτη? Το βιβλίο θα το διαβάσετε πολύ εύκολα , μπορεί να μελαγχολήσετε λίγο για αυτό να φτιάξετε ένα γλυκό καφέ για να σας κρατήσει συντροφιά. Είναι όμορφα γραμμένο, με μία απλή αλλά μεστή γραφή και πολύ στοχευμένο. Δεν θα διαβάσετε κάτι το ιδιαίτερο αλλά θα προβληματιστείτε για πολλά σημαντικά και μη θέματα.
Το βιβλίο Εξαφανίσεις περιλαμβάνει 6 διηγήματα, έξι μικρές σε έκταση ιστορίες , οι οποίες σε σύγκριση με άλλα διηγήματα που έχω διαβάσει έχουν τέλος. Έτσι γίνεσαι συνοδοιπόρος με τους ήρωες, αλλά στο τέλος τους αφήνεις από το χέρι, γιατί έχουν λυτρωθεί και δεν έχεις περιέργεια το πως θα ζήσουν μετά. Οι ιστορίες είναι απλές και επικεντρώνονται σε ένα μόνο θέμα την εξαφάνιση ,είτε είναι προσώπου , είτε είναι αντικειμένου, είτε είναι μία ιδέα αλλά πάντα υπάρχει το τέλος. Είναι λίγο μελαγχολικό όλο αυτό πολλές φορές, αλλά έτσι είναι η ζωή.
Λύπης, έτσι έπρεπε να γράφετε το λείπεις.
Θα σας πω τις σκέψεις μου για τα διηγήματα που διάβασα.....
΄΄ Ούτε χώρος ούτε χρόνος ΄΄
Πως διαχειρίζεται κάποιος την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου? Δεν υπάρχει απάντηση για αυτό και όσοι έχουμε χάσει αγαπημένα πρόσωπα το ξέρουμε πάρα πολύ καλά. Όλα εξαρτιόνται από την ιδιοσυγκρασία του καθενός, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι όλοι ζούμε με τις αναμνήσεις μας. Μετά την απώλεια, ο πόνος και η δυστυχία είναι το δεύτερο ρούχο που φοράει η ψυχή μας και γίνεται ένα με το πετσί μας και η μοναξιά είναι η καλύτερη μας φίλη .
΄΄ Ο Δότης΄΄
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη λαχτάρα από ένα ζευγάρι που θέλει να κάνει παιδί και δεν μπορεί. Με την βοήθεια της Ιατρικής όλα γίνονται αρκεί να υπάρχει ψυχολογική υποστήριξη και χρήματα, γιατί ξέρετε πόσοι έχουν πάρει δάνεια για να κάνουν εξωσωματική και να αποκτήσουν ένα μωρό? Πάρα πολλοί. Έχετε σκεφτεί όμως και τους ανθρώπους που δωρίζουν το σπέρμα τους για τα υποψήφια ζευγάρια? Πώς είναι και γιατί το κάνουν? Μα φυσικά για τα χρήματα και μετά απλά εξαφανίζονται…….
Η εξαφάνιση είναι πένθος
Το αγαπημένο μου διήγημα είναι το '' Ένα αγόρι '' , γιατί με άγγιξε πολύ μία σκέψη της συγγραφέας ότι … κοίτα τα πράγματα που αφήνει ο άλλος πίσω του αν θέλεις να τον γνωρίσεις! Πόσο αληθινό είναι πραγματικά αυτό…. Το έχετε σκεφτεί? Μπορεί κάποιος να εξαφανιστεί από την ζωή σου…. φαντάσου αυτό το άτομο να είναι η μητέρα σου , πως θα ζήσεις με αυτό το βάρος να κάθετε πάνω στην ψυχή σου και πως εσύ θα μπορέσεις να προχωρήσεις και να αγαπήσεις τον εαυτό σου και τους άλλους? Μπορώ να σου πω ότι θα ζεις μια ζωή με την σκιά της. Ένα κωμικοτραγικό διήγημα είναι ΄΄η εξαφάνιση ενός μυαλού ΄΄ γιατί δείχνει με χιουμοριστικό τρόπο την Ελληνική πραγματικότητα. Έχεις μπάρμπα στην Κορώνη εεε τότε θα περάσεις καλά και θα έχεις και δουλειά. Ότι φιλοδοξίες και να έχεις εξαφανίζονται για να βολευτεί ο πισινός σου και για να έχεις τα πάντα… το χρήμα ρέει από παντού είτε είναι δικό σου , είτε ξένο. Και μπάμ σκάει η οικονομική κρίση και χάνεις τα πάντα , παντού περικοπές και η αυλαία πέφτει στο έργο που είσαι πρωταγωνίστρια.
Στο διήγημα ΄΄ Για πάντα΄΄ το μήνυμα είναι τόσο έντονο και αποδεκτό για εμένα …. Καμιά ανάμνηση δεν αντικαθιστά την πραγματικότητα , όσο σκληρή και αν είναι. Μπορεί στη ζωή σου να έρθουν έτσι τα πράγματα που να αναγκαστείς να πουλήσεις αγαπημένα αντικείμενα συναισθηματικής και οικονομικής αξίας, με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν από την ζωή σου .....και πόσο συνηθισμένο είναι στις ημέρες μας που τα ενεχυροδανειστήρια ξεπηδούν σαν τα μανιτάρια σε κάθε γωνιά.
‘’Χαρούμενα σπίτια’’ Στο τελευταίο διήγημα βιώνεις την δυστυχία, την απομόνωση και ντύνεσαι με την μελαγχολία των ηρώων. Όλα τα σπίτια έχουν αναμνήσεις, όλοι οι τοίχοι έχουν δει και έχουν ακούσει φωνές… φωνές χαρούμενες και λυπημένες , φωνές μικρών παιδιών που κακοποιούνται και που εύχονται να εξαφανιστεί από την ζωή τους ο υπαίτιος.
Από αυτά που σας έγραψα θα καταλάβατε, ότι έχουμε έξι διηγήματα ΄΄δωματίου΄΄, που αποδίδουν ένα κομμάτι της σύγχρονης πραγματικότητας.
Το βιβλιο αυτο με αγγιξε πολυ. Προσεγγιζει ενα ευαισθητο θεμα με το οποιο λιγο πολυ εχουμε ερθει ολοι αντιμετωποι, την απωλεια. Η γλωσσα ειναι οικεια, η γραφη κυλαει γρηγορα. Ενα μικρο βιβλιο που διαβαζεται ευκολα και σου αφηνει μια μελαγχολια. Πολυ καλο για πρωτο βιβλιο.
Ιστορίες για τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας.Ειδικά το τελευταίο διήγημα πολύ δυνατό και δίνεται στον αναγνώστη με ωραίο τρόπο.Ένιωσα ωστόσο οτι κάποια απο τα διηγήματα τελείωναν απότομα.
Πλέον έχει αρχίσει να ξενίζει η επικαιρότητα σε κάθε σειρά γραμμένη σε χαρτί. Μάλλον γι αυτό το τυχοδιωκτισμός του Δότη είναι πολύ πιο λογοτεχνικά αποτιμητός από μια βέρα που ξεμένει στο δάχτυλο, χρυσολαμπιρίζουσα.