Hoe en waarom misleiden we onszelf? Met Mijn ego heeft altijd gelijk krijg je meer inzicht in zelfbedrog en zelfkennis, wetenschappelijk onderbouwd en met leuke, aansprekende voorbeelden.
De ego’s van mensen kunnen in dagelijkse situaties vaak hinderlijk zijn, voor anderen of voor henzelf. Mensen kunnen worstelen met onzekerheid over hun kwaliteiten of juist worden belemmerd in hun ontwikkeling door een overdosis aan zelfvertrouwen; ze doen hun best om anderen te behagen, of willen anderen aftroeven om de beste te zijn; ze zijn niet trouw aan zichzelf omdat ze zich te veel richten naar de wensen of verwachtingen van anderen of trekken zich juist van niemand wat aan omdat ze ‘nu eenmaal zo zijn’; ze vragen zich vertwijfeld af of ze wel leuk, aardig, mooi of slim genoeg zijn, maar als een ander kritiek op hen heeft worden ze boos. Voor al deze mensen en iedereen die met hen te maken heeft, is dit boek een eyeopener en een nuttige leidraad.
Op basis van wetenschappelijk onderzoek en haar soms grappige en ontroerende observaties als coach en trainer, ontmantelt Roos Vonk een voor een onze illusies over onszelf. Ze doet dat met voorbeelden uit de praktijk, ook uit haar eigen leven – soms confronterend, soms troostrijk, vaak met humor – en met keiharde onderzoeksresultaten. Net als je denkt dat het onmogelijk is om aan je ego te ontsnappen, biedt ze uitwegen en een inspirerende schets van hoe je realistisch en nieuwsgierig kunt kijken naar wie je bent, en een betere versie van jezelf kunt worden.
Roos Vonk is a Dutch professor of social psychology at the Radboud University of Nijmegen. She studied at Leiden University, received her PhD in 1990, and became professor at Nijmegen University in 1999.
Actively popularizing psychology, she writes books on the subject for both the general and the academic audience, and also gives lectures, management training, and writes columns (for instance, in Psychologie Magazine and Intermediair).
Roos Vonk has published articles and books on flattering, vulnerable egos, first impressions, flirting, intimate relationships, power and leadership, self-image and self-knowledge. She's also done research on overconfidence, emotional incontinence, and ways for self-improvement.
Toegankelijk psychologisch zelfhulpboek met de malversaties van ons ego als centrale onderwerp. Vonk schrijft aansprekend. Volgens haar gelden de principes die zij beschrijft voor iedereen, dus ook voor haarzelf. Ze schrijft dan ook op diverse plekken met een prettige knipoog over haar eigen ervaringen. Het belangrijkste nadeel van dit boek betreft dit type boek, namelijk uitgebreide beschrijvingen van uitgevoerde onderzoeken en experimenten die niet allemaal even interessant zijn voor een lezer die meer is geïnteresseerd in de implicaties van de uitkomsten dan in de techniek van de experimenten. Vonk is op sommige momenten te breedvoerig.
Psychologisch afweersysteem “We beseffen niet dat we door een gekleurde bril kijken. We hebben allemaal oprecht de indruk dat ons beeld klopt, dat we niet aan zelfbedrog doen.” We overschatten onze autonomie. Volgens sommige onderzoekers leven we in een ik-tijdperk met meer narcisme dan ooit. “(…) juist de dingen die we ervaren als het meest wezenlijk en fundamenteel - zoals het geluk van liefde en verbondenheid, de pijn van verlies - zijn universeel; ze zijn verbonden aan de oerinstincten van de mensensoort.” Net zoals lichamen onderling verschillen maar dezelfde structuur en mechanismen kennen.
Coherent verhaal, dingen doen, ‘wat’-vragen Vonk legt uit dat we meestal niet weten waarom we iets doen of willen, dat ligt in ons onderbewuste. Waarom houden we van juist deze partner, waarom willen we niet meer met die partner zijn, etc. Volgens Vonk heeft het geen zin om deze waarom-vragen te proberen te beantwoorden want we komen er niet achter en draaien onszelf een rad voor ogen alsof we het kunnen verklaren, maar dat is slechts illusie, een spel dat onze psyche met ons speelt: we willen graag een consistent verhaal over onszelf, maar we zijn helemaal niet zo consistent. Daarnaast helpt het niet om teveel over jezelf na te denken: piekeren helpt niet. Met piekeren focus je alleen maar op je ellende, je blik vernauwt, en je doet er niets aan. “Door iets te doen kun je ook van binnen veranderen. Met alleen maar denken sta je stil.”
Wat helpt dan wel? “Door nieuwe situaties op te zoeken en een nieuwe activiteiten te ontplooien - dus door iets te doen - ontdek je andere kanten van jezelf.” Beperk je tot ‘wat’-vragen: wat voor persoon ben je? Vermijd ‘waarom’-vragen: waarom ben je zo? Waarom kunnen we niet beantwoorden, we gaan speculeren en een coherent verhaal vertellen en geloven dat vervolgens. De meeste mensen vinden zichzelf beter dan anderen (better than average) en beter dan objectieve maatstaven (illusoire superioriteit), maar zijn dat niet.
Ego “Mensen met een positief zelfbeeld zijn gelukkiger. Ze zijn tevredener met hun leven, ze hebben meer positieve gevoelens en minder gevoelens van depressie en spanning.” Maar ze overschatten zichzelf ook waardoor ze in de problemen kunnen komen. “Zouden we niet beter functioneren als we ons goed voelen bij een realistisch zelfbeeld? Wat is het nut van een hoge zelfwaardering?” “Het ego werkt als een totalitair systeem waarin ongeschikte informatie wordt weggefilterd, verdraaid of vergeten, en gewenste informatie wordt geaccentueerd. Dit gebeurt op zo’n manier dat we er zelf in kunnen geloven.”
Overdreven hoge zelfwaardering Je ego kan je helpen handhaven in de wereld maar ook belemmeren. Als het ego direct invult wat er aan de hand is, is je gedrag niet vrij. Zelfwaardering is goed voor je: lekkerder in je vel, optimistischer en vertrouwen in jezelf; dit beïnvloedt je gedrag, prestaties en relaties met anderen. Zijn meer mensen met een sterk ‘benadersysteem’, die willen eropuit, met anderen iets doen of creëren. Anderen hebben een sterker ‘terugtreksysteem’, kijken de kat uit de boom, houden zich gedeisd, ervaren meer stress in onzekerheid en herstellen moeilijker van negatieve ervaringen. De risico’s van een hoge zelfwaardering zijn: - Jezelf beter vinden dan de rest. - Agressie. Onder egostress worden ze agressief, boos en vijandig. - Arrogantie. Onder egostress minder interesse in de ander, minder empathisch, meer verveeld, meer afgeleid. Zichzelf op de borst slaan, anderen omlaag halen. ‘Self serving bias’: succes claimen en falen buiten zichzelf leggen. - Allesweter. Betweters. Innerlijke onzekerheden overschreeuwen met meningen.
Narcisme verschilt van een overpositief zelfbeeld: - Positief zelfbeeld is gezond, narcisme niet - Pos zelfbeeld wil met anderen samenzijn, narcisme wil zich afscheiden van anderen en anderen overheersen - Narcist is verslaafd aan erkenning en waardering, heeft een permanente blikvernauwing die daar telkens naar zoekt. Blikvernauwing bij pos zelfbeeld ontstaat bij egostress maar is tijdelijk. Overeenkomsten: de agressie, met zichzelf bezig zijn, opscheppen, omlaag halen van anderen.
Verschil in gerichtheid: - Compassionate goals: vooral bezig met hoe de ander zich voelt. Zorg om de ander centraal. - Self-image goals: vooral bezig met hoe je op anderen overkomt, een typisch ego-motief. Met met hoge zelfwaardering vaak bezig met self-image goals, wat op langere duur averechts werkt in relaties - mensen doorzien het en vinden het irritant. Self-promotie is ook een vorm van gedrag die verbondenheid met anderen in de weg staat, want het doel is je te onderscheiden van anderen en respect of bewondering te ontvangen, geen sympathie.
Over het algemeen zijn we teveel met onszelf bezig. We overschatten de aandacht die anderen voor ons hebben (spotlight effect), we denken dat onze gevoelens voor iedereen zichtbaar zijn (illusion of transparency). “In de woorden van Roger Rosenblatt: ‘I promise you: Nobody is thinking about you. They are thinking about themselves - just like you.’”
Mogelijke bronnen van zelfwaardering: - Sociaal. Je geliefd en geaccepteerd voelen. - Uiterlijk. Het gevoel hebben dat je er goed uitziet en aantrekkelijk bent. - Prestaties. Het gevoel dat je succesvol bent im werk, studie, sport. - Intrinsiek. Het gevoel dat je trouw bent aan jezelf, in contact staat met jezelf, je mogelijkheden ontwikkelt.
Volgens Vonk is het goed om af en toe ‘uit te zoomen’. Na te denken over belangrijke waarden in je leven, zoals liefde voor anderen, gezin, verbinding. “Het doet je beseffen dat je met een liefdevolle houding in het leven kunt staan, waarbij je ook liefde kunt geven aan de fluitende vogels, mooie muziek of een collega die het moeilijk heeft.” Je aandacht verschuift van je ego-systeem naar je eco-systeem. (Dit is analoog aan het in balans brengen van je vierde chakra, red.).
Authenticiteit en emotieregulatie Authenticiteit en autonomie zijn deugden met voordelen voor jezelf en anderen. Pas wel op voor de valkuil: ‘authentiek doen’ om waardering van anderen te krijgen is ego… Andere valkuil is ‘emotionele incontinentie’, constant jezelf emotioneel uiten ‘omdat je zo jezelf bent. Voor het oplossen van emoties moet je je er juist van wegbewegen, je op iets anders richten, dan verdwijnen de emoties meestal vanzelf. Emoties worden te vaak gelijkgesteld aan authentiek zijn, terwijl emoties veranderlijk en wisselvallig zijn. Emoties leiden tot blikvernauwing: je bent alleen nog maar daar mee bezig en je fokt jezelf op. Als je jezelf emotioneel laat zijn, ben je in een “wat primitief kinderlijk stadium. de reflectie, het vermogen om verschillende opties af te wegen, het besef van andere mogelijke perspectieven is op dat moment zeer beperkt. Ook voor je contact met anderen is het belemmerend, want door de sterke focus op jezelf heb je te weinig oog voor hun belangen en je negeert sociale en fatsoensregels.” Authentiek zijn wordt ook vaak uitgelegd als ‘doen wat goed voelt’. Dan blijf je dus lekker in je comfortzone en ontwikkelt niet meer.
Je betere helft Is authentiek alleen maar positief, of zijn je negatieve eigenschappen ook authentiek? Er is niet zoiets als je ‘echte zelf’ dat alleen maar leuk is, je bent al je eigenschappen. Daarom is praktischer dan ‘authentiek’: je richten op je betere helft. Volgens Vonk, sociaal-psycholoog, wordt gedrag van mensen meer beïnvloed door de omstandigheden waarin ze zich bevinden dan door hun persoonlijkheidskenmerken en kunnen personen zich ontwikkelen. Jezelf labellen als ‘zo ben ik’ (authentiek) belemmert alleen maar. Dua beter niet onderzoeken ‘wie je écht ben’ (navelstaren) maar er op uit gaan en ontdekken wat je kunt en wie je kunt worden. Vonk raadt aan: “Wees een verkenner, laat het leven je verrassen.” Juist door je aandacht te richten op iets buiten jezelf (anderen, activiteiten). Mindfulness is een soort uitzoomen voor gevorderden. Je slaat je gedachten gade waardoor je er niet meer mee bent verbonden.
Ik heb het boek met plezier gelezen. Vooral omdat je bij ieder onderwerp kan nagaan hoe het bij jezelf zit. Het is een goed, leesbaar boek met leuke testjes via een QR code. Er staan interessante vergelijkingen in.
Heel herkenbaar het hoofdstuk over ‘verhalen maken’. Goed om te weten dat iedereen verhalen over zichzelf maakt om wat voor reden dan ook. Inzichtelijk is het onderwerp over het ego- en eco-systeem.
Hoe meer je weet over jezelf des te meer ben je bewust over de keuzes die je maakt. Er zitten genoeg eyeopeners in het boek om er mee aan de slag te gaan. Het is een boek dat je bij de hand kan houden om steeds weer door te bladeren. Het langste en leukste woord in dit boek: ‘Athenticiteitstoneelstukje’.
Je krijgt meer inzicht je in gevoel en handelen en kan je meer bewust keuzes maken. Zelfverbetering ipv zelfverheffing is een mooi uitgangspunt maar een beetje zelfverheffing heeft ieder mens zo nu en dan nodig denk ik.
Na het lezen van dit boek besef ik weer dat de mens een gevoelig en ingewikkeld wezen is. Je krijgt bijna medelijden met het ‘Groepsdier’ mens. Al die trucjes om het hoofd boven water te houden.
Mijn motto na het lezen van dit boek: Verander en blijf je zelf!
erg leuk en informatief boek. het had betrekking op mijn eigen persoonlijke ontwikkeling én mijn afstudeeronderzoek, dus dat is mooi meegenomen ;).
het is fijn dat er constant terug werd gerefereerd naar voorgaande hoofdstukken. er komt best veel informatie op je af, dus op die manier kan je rustig aan terug lezen. er worden ook goede handvaten geboden en de testen die je kunt doen zijn een goede toevoeging. af en toe was het wel wat langdradig.
“het is juist mooi als je niet precies weet wie je bent, want dan kun je nog alles worden.”
Interessant boek. Ik moest wennen aan de schrijfstijl maar kwam er steeds beter in. Mooi hoe verbanden worden gelegd en dat we allemaal een lesje nederheid zouden mogen hebben.
Ik vond dit echt een super interessant boek, aan de titel te lezen had ik het nooit opgepakt maar inhoudelijk had het zo veel raakvlakken met mijn masterscriptie dat ik het daardoor redelijk makkelijk weglas. Wel vond ik het tegenvallen hoeveel daadwerkelijke tips er uit het boek te halen waren, ik snap zeker waarom mijn collega’s dit een moeilijk boek vonden waar ze niet veel uit konden halen. Ook vond ik vooral het laatste hoofdstuk tegen vallen, wat voor mij een mooie conclusie had mogen zijn was nu een soort negatieve spiraal over wat een zooitje we er met de mensheid van maken. Realistisch? Allicht. Maar ik vond het geen goeie wrap up voor dit boek, daarom 3 sterren!
Erg prettige en toegankelijke informatie over wetenschappelijk psychologisch onderzoek. Als iedereen zich zo bewust zou zijn van zijn/haar ego zou de wereld er denk ik wat mooier uitzien.
3,69. , ( bij momenten vond ik het wat langdradig) Wel goed geschreven en informatief, het doet wat nadenken , Wie of wat we onszelf wijsmaken, hoe dat zelfbeeld gevormd, misvormd, of gemanipuleerd kan worden , door dat zelf zelf en door anderen , Wij zijn mensen , maar wat zijn dat en wie ben ik ? , to be or not to think , ( vul gerust zelf in. Ik ben …. ) Ik ben ziek Ik ben de beste Ik ben oud Ik ben religieus Ik ben stout Ik ben oranje Ik ben koud Ik ben …….. er even niet Het laatste hoofdstuk maakte het boek voor deze ongeduldige lezer dan 4 sterren , dit hoofdstuk gaat meer over groeps/individueel denken , en de bijhorende groep/ik identiteit , Ga opzoek achter jezelf. ( tip : weet dat je ook (een beetje kan) veranderen) en er eigenlijk nooit echt helemaal bent , maar zoeken heeft zin , the chase is better than … 4 sterren probeer je ego te temmen ,
Het grootste deel vond ik interessant, maar na het einde toe begon ik me te ergeren aan de mening die er doorgedrukt moest worden. Kan ook komen omdat ik werkelijk bloedchagerijnig ben vandaag, wie zal het zeggen. Eén van de mooiste inzichten vond ik dat je onderschat hoeveel je nog gaat veranderen in je leven. Had ik nooit zo bij stilgestaan.
Wat een prutsers zijn we allemaal in het leven. Ik had eerder al het vermoeden, maar nu is me het duidelijker. Maar wat erger is, ik ben een even grote prutser als iedereen. Dat had ik toch niet verwacht. Of wel, omdat ik wel vaker last heb van lagere zelfwaardering.
Wat een duidelijk boek. Niks geen gezweef over zelfhulp en hoe-je-al-je-problemen-oplost-in-één-dag, maar gedegen feiten op een rijtje. Glashelder fileert Roos Vonk al onze overtuigingen.
We kennen onszelf helemaal niet, dat denken we alleen maar. Over onze eigen ziel hangen we de meest intense verhalen op, en die verhalen zijn gewoon onzin. Onze eigen blinde vlekken zijn echt helemaal onzichtbaar. We zijn even kleinzielig als alle anderen. Het verschil is dat wij dit boek in handen hebben en dat brengt licht.
Gestructureerd geeft Roos inzicht in onze psychologie, in onze eigen weerbaarheid. Waar we energie van krijgen, wat voor ons belangrijk is, en waarom we behoorlijk eigenwijs kunnen zijn. Of waar toch al die onzekerheid vandaan komt. Al die gedachten en gedragingen hebben namelijk wel een functie: ons zelfbeeld positief houden. Dat kan op een gezonde of ongezonde manier, en met oog voor de anderen of niet.
Maar Roos geeft niet alleen een helder beeld van onze innerlijke verhalenverteller die overal smoezen voor verzint. Ze geeft ook aan hoe je deze aan de kant kan zetten en hoe je wel écht kan luisteren naar de elementen die we wél kunnen zien en die wél van belang zijn. En ook dat je inziet dat je eigen overtuiging gewoon echt helemaal verkeerd kan zijn, want je bent zo selectief in het verwerken van informatie. Ja, jij ook.
En, zoals Roos zelf zegt: “Levenslessen haal je niet uit boeken, maar uit het leven zelf. Dit boek kan wel behulpzaam zijn of een prikkel geven.” Roos, dit boek herinnerde aan alles wat er al sluimerde én wierp licht op wat onbekendere hoekjes van de menselijke geest.
Roos Vonk schrijft helder, duidelijk en pakt voorbeelden uit het dagelijkse leven nonsens schrijfwijze en voor iedereen te lezen. Het boek pakt, herkent, erkent en zorgt ervoor dat je jij jezelf je ego ziet. Alles zit in iedereen, zo ook in mij. Ik zag in mij mijn narcist, codependent, saboteur, kriticus en nog veel meer. Ik zie dat mijn gedachten de mijne niet zijn, ik ben ze niet, ik heb ze. Voor iedereen die er meer van wil weten of juist niks meer van wil begrijpen. Het wordt beschreven op een manier met humor en altijd goed en degelijk wetenschappelijk onderlegd.
Educatief, inzichtelijk en confronterend zijn de kernwoorden die mij te binnen schieten bij de inhoud van dit goed geschreven boek. Een enig minpunt dat ik opmerkte, is dat Roos’ stelling over het praktiseren van een ruimdenkende mentaliteit ter bevordering van de sociale samenhang geen vervolg krijgt: hoe ver gaat het meebewegen met andersdenkenden?
Erg goed boek over "het ego", geschreven met humor dus het leest makkelijk weg. Soms een beetje langdradig. Fijn dat het goed onderbouwd is, onderzoeken in overvloed over hoe we als mensen allemaal maar wat doen.
Interessant boek met een boeiend thema. De laatste 2 hoofdstukken (luisterboek) hadden er wat mij betreft niet bij gehoeven. Ook jammer dat de uiteindelijke tips voortkomen uit ACT, ik had meer / anders verwacht.
Met veel plezier geluisterd en veel van opgestoken. Eindelijk begrepen bv waarom mensen op iemand als Trump kunnen stemmen bijvoorbeeld. En houvast bij hoe je je leven betert. Alleen die voorlezer! Met haar nadruk op woordjes als EN, OF, MAAR, DUS. En ook weer zó traag. Vreselijk.