Suïcide van Hanneke Schaap-Jonker, Ewoud de Jong en Matthias Jongkind is een pastoraal boek over het vaak verzwegen onderwerp zelfdoding. Niet meer willen leven, je wanhopig voelen, het leven een te zware opgave vinden, denken dat anderen beter af zijn zonder ervaringen van suïcidaliteit komen vaker voor dan je denkt. In dit boek delen ervaringsdeskundigen en hulpverleners verhalen en inzichten. Mensen die suïcidaal zijn, hun omgeving, pastores en andere betrokkenen kunnen hierin herkenning en handreikingen vinden. Doel is het taboe en isolement rond dit beladen onderwerp te doorbreken, wat tot erkenning en verbinding kan leiden.
Mijn naam is Hanneke Schaap-Jonker, en ik ben psycholoog en theoloog. Ik ben rector van het Kennisinstituut Christelijke GGZ, en hoogleraar klinische godsdienstpsychologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en training, (behandel)methodiekontwikkeling en zorginnovatie zijn de zaken waarmee ik me bezig houd. Kennis extern delen behoort ook tot mijn taken.
Vanuit het Kenniscentrum Christelijke GGZ, een samenwerkingsverband van Eleos en Stichting De Hoop, verscheen een boek over suïcide. Dit boek onder redactie van Hanneke Schaap-Jonker, Ewoud de Jong en Matthias Jongkind is bedoeld voor iedereen binnen de kerk die op een of andere manier met suïcide te maken krijgt. Dat kan op verschillende manieren: door de nazorg aan de nabestaanden nadat iemand overleden is aan suïcide, doordat je iemand spreekt die vertelt het leven niet meer aan te kunnen en nadenkt over suïcide, doordat je familieleden ondersteunt van iemand die suïcidaal is, of omdat voor jezelf het leven een loden last geworden is. In alle situaties heeft het een behoorlijke impact als je ermee te maken krijgt. Daarom is het goed dat dit boek is uitgegeven met een beknopte uitleg over wat het betekent om met suïcide of suïcidale gedachten in aanraking te komen.
Wat ik zelf leerde van het boek is dat wanneer iemand deelt dat hij of zij nadenkt om een einde aan het leven te maken het verstandig is om door te vragen. Het bespreken van deze suïcidale gedachten betekent niet dat je dan de poging om een einde aan het leven te maken stimuleert maar dat je juist helpt om de loden last even mee te dragen.
Het boek begint met een aantal ervaringsverhalen, waarbij de impact van suïcide en suïcidale gedachten zichtbaar wordt. De thema’s die onder andere aan de orde komen, zijn wat suïcidaliteit inhoudt, wat je als betrokken omstander kunt doen, wat pastoraat kan betekenen en hoe suïcidaliteit in de verschillende levensfasen betekent. Ik heb wel een kanttekening: een enkele keer wordt er in het boek geschreven dat mensen met suïcidale gedachten deze gedachten moeilijk kunnen delen met anderen in gezin of kerk. Er zou een taboe op rusten. Ik denk dat de auteurs daarbij uit het oog verliezen hoe ingewikkeld het is als je zonder al te veel pastorale kennis opeens wordt geconfronteerd wordt met iemand met wie je geregeld contact hebt, die deelt het leven niet meer te zien zitten. Dat geeft een grote schok. Dat geeft een gevoel van verlamming omdat je niet weet wat je met deze ingrijpende informatie moet. Het boek was nog sterker geweest als er een hoofdstuk in had gestaan over wat er met jezelf gebeurt als iemand suïcidale gedachten deelt en wat je kunt doen.
Verder wordt heel beknopt aangestipt dat ook personen uit de Bijbel kunnen worstelen met suïcidale gedachten. Het zou de moeite waard zijn om uit te werken hoe deze Bijbelgedeelten kunnen helpen om suïcidale gedachten bespreekbaar te maken en aan God verbonden kunnen worden.
De inhoud van het boek is begrijpelijk geschreven. Het boek is erg geschikt om op kerkenraad, in een pastoraal beraad, in een overleg over het jongerenwerk te bespreken.
Wauw, wat is dit een goed boek! Helder uitgelegd, zonder oordeel, beknopt maar toch uitgebreid zonder saai of langdradig te zijn.
Dat dit een christelijk boek is, merk je wel al vanaf de allereerste bladzijde. Ik moet toegeven dat ik daar wat van schrok: ik was vanuit mijn vooroordelen bang dat het boek vooral zou gaan over hoe God dan je redder is en dat suïcidaliteit ontzettend afgekeurd zou worden.
Het bleek achteraf het meest onbevooroordeelde boek over deze complexe problematiek te zijn wat ik tot nu toe gelezen heb.
Ja - er is aandacht voor het christelijke en het kerkelijke. Dat lees je in de ervaringsverhalen terug, in de hoofdstukken en er is speciale aandacht voor het pastoraat.
Maar er is nog meer aandacht voor de mens die worstelt met suïcidale gedachten en diens omgeving. Ik vond het hoofdstuk over suïcides en suïcidale gedachten in de bijbel ook ontzettend interessant - net als de geschiedenis van de kijk op suïcide (van echt al wel heel lang geleden tot recentelijk, en o.a. in de literatuur). Daarnaast is er aandacht voor suïcidaliteit bij (jonge) kinderen, suïcidaliteit bij jongeren, suïcidaliteit bij ouderen, het voltooid leven en/of euthanasie, verschillende genderidentiteiten en liefdesvoorkeuren.
Het boek gaat over de gedachten die iemand kan hebben en hoe je daar als omstander of naaste het best mee om kan gaan. Hoe zulke gedachten ontstaan en ook hoe dat dan vanuit de bijbel belicht wordt. Hoe mensen steun kunnen vinden in het geloof, of juist niet.
Zonder oordeel. Met duidelijke handvatten.
Goed boek.
This entire review has been hidden because of spoilers.
De ervaringsverhalen die vanuit verschillende invalshoeken worden beschreven, geven een eerlijk beeld op hoe mensen vast lopen in zijn/haar gedachten.
Je krijgt een duidelijk beeld waarin mensen zo in zijn/haar eigen visuele cirkel blijven draaien.
Naast de ervaring hebben de schrijvers in het thema verdiept en vanuit diverse theorieën een duidelijk beeld gecreëerd wat het doet met iemands brein, voor de persoon zelf, omgeving en naasten.
Verder stukje Bijbels & goede handvatten & tips is dit boek een aanrader om te lezen.