Jump to ratings and reviews
Rate this book

روزگاران: تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی

Rate this book

1014 pages, Hardcover

First published April 1, 1999

76 people are currently reading
685 people want to read

About the author

Abdolhossein Zarinkoob
He was born on March 19, 1923, in Borujerd, Iran, received his PhD from Tehran University in 1955 under the supervision of Badiozzaman Forouzanfar, and held faculty positions at universities such as Oxford University, Sorbonne, and Princeton University, among many others.

Because of his pioneering works on Iranian literature, literary criticism and comparative literature, he is considered the father of modern Persian literature.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
91 (46%)
4 stars
63 (32%)
3 stars
26 (13%)
2 stars
12 (6%)
1 star
4 (2%)
Displaying 1 - 19 of 19 reviews
Profile Image for Mohammad Roufarshbaf.
226 reviews30 followers
August 21, 2019
خواندن کتابی را به پایان بردم که به احتمال زیاد این روزها طرفداران زیادی ندارد و احتمالا در دهه‌های آینده به فراموشی سپرده خواهد شد. ولی با این‌حال بر هیچ‌یک از اندک خوانندگان این اثر پوشیده نیست که این بیش و کم نه‌صد صفحه حاصل ماه‌ها و چه‌بسا سال‌ها تلاش دکتر زرین‌کوب بوده است. من ماه های زیادی را صرف خواندن این کتاب کردم، درست همانطور که رمان هایی نظیر برباد رفته و بینوایان وقت زیادی از من گرفتند، و همانند آن دو کتاب، گمان می کنم این کتاب هم تاثیر زیادی بر خودآگاه و ناخودآگاه من خواهد گذاشت.
خواندن این کتاب برای خواننده این فایده ها را دارد:
الف- اگر علاقه مند به ادبیات باشد دایره ی لغات او را بسیار گسترش می دهد.
ب- اطلاعات خوبی در مورد تاریخ ایران در اختیارش می گذارد؛ اطلاعاتی که به دلیل استفاده ی محتاطانه ی دکتر زرین کوب از منابع بیم نادرست بودن آنکه به طور نسبی کمتر از بعضی دیگر از کتب تاریخ است.
ج- به خواننده این امکان را می دهد که بینش تاریخی پیدا کند.
در مقابل مزایای کتاب، یک عیب هم می توان یافت: همان ویژگی غنی بودن از نظر لغوی که خواننده را از نظر دایره ی لغاتی که می داند قوی می کند، سبب می شود که خوانش کتاب سخت شود. به همین جهت برای منی که فارسی زبان هستم، خوانش کتاب از خواندن برخی کتب و داستان های زبان انگلیسی- که زبان مادری من نیست- سخت تر بود و این مسئله سبب شد خواندن کتاب ماه ها طول بکشد.

با خواندن کتاب مطالب زیادی را می توان در مورد هر دوره ی تاریخی آموخت، اما اگر بخواهم نتیجه گیری کلی از تمام کتاب بکنم می توانم موارد زیر را بگویم:
الف- از مهم ترین دلایل سقوط سلسله ها، چه زرتشتی بوده باشند و چه مسلمان شیعه و سنی، عدم تسامح با پیروان ادیان دیگر و به طور کلی معتقدان به عقاید مذهبی، سیاسی و ... دیگر بوده است.
ب- هر فصلی که خواندم من را به این نتیجه رساند که ظلم ظالم حتی در همین دنیا پاسخ داده شده است. پاسخ ظلم را یا خود ظالم داده است یا اعقابش به شدت پاسخ آن را داده اند.
ج- ما مردم عادی هم همانند حاکمانمان در برابر آنچه می کنیم مسئولیم. چه بسا مظلوم واقع شدن به اندازه ی ظالم بودن ما را درخور ملامت کند.
د- مردم ایران تقریباً در هیچ دوره ای و هیچ سلسله ای "در طولانی مدت" در شادی و بی دغدغگی نزیسته اند و همواره در تنش بوده اند. خواندن این کتاب خواننده را متوجه پوشالی و مغرضانه بودن آنچه رسانه ها_ اعم از رسانه های ملی و رسانه هایی مانند بی بی سی و من و تو_ به خوردمان می دهند می کند. خواندن تاریخ به ما این امکان را می دهد که بت هایی که رسانه ها می سازند را بشکنیم و اگر بی طرفانه نگاه به واقعیت بیندازیم نکات مثبت و منفی هر شخصیت مهم تاریخی یا هر جکومت را با هم ببینیم.
ه- کسانی این قضیه را مطرح می کنند که تاریخ تکرار نمی شود و خواندن تاریخ امکان پیش بینی آینده، یعنی علم، را به ما نمی دهد پس اصلا چرا تاریخ بخوانیم؟ احتمالاً این حرف درست است، چرا که وقوع وقایع مهم تاریخی وابسته به عوامل خرد و درشت بسیاری است که ممکن است نظیر آنها هیچ وقت وجود نیاید، اما تاریخ چیز دیگری به ما می آموزد و آن حکمت است: تاریخ به ما می آموزد که غرور فرمانروایان و تعصب قدرتمندان پوزه ی آنها را هرچقدر هم قوی و بی رحم باشند در نهایت به خاک می مالد. به آدم می آموزد که به دست آوردن شرف و اعتبار با تن آسانی میسر نمی شود. دست به دست شدن قدرت و چرخش آن بین مردم را به ما یادآوری می کند. درکل آنچه خداوند در قرآن آورده را در قالب مثال های متعدد به آدم می فهماند.
و- بسیاری از عقاید و مشکلاتی که جامعه ی امروز بدان مبتلاست در گذشته هم وجود داشته است. فساد مالی و اخلاقی قدرتمندان، آسودگی طلبی بعضی از فرمانروایان، فرقه زایی و به وجود آمدن ادیان انحرافی، و ... که می پنداریم ویژه و مختص زمان حال و مکان کشور کنونی ماست، در گذشته هم سابقه دارد. دانستن این مطلب به ما کمک می کند که تسکین یابیم و کمتر از زیستن در زمان حال رنج ببریم، با بررسی کلی این مشکلات در طول تاریخ و راه حل هایی که پیدا شده به دنبال راه حل هایی مشابه، و نه دقیقاً به همان شکل سابق باشیم و به این پذیرش برسیم که ماهیت دنیا چنین است که تجربه ی شیرینی اش بدون کشیدن تلخی اش ممکن نیست.

این کتاب برای چه کسانی مناسب است؟
برای کسانی که:
الف- علاقه ای بسیار به یادگیری یا یادآوری تاریخ ایران داشته باشند. اگر علاقه ای اندک دارید که با مطالعه ای سطحی برطرف می شود این کتاب را نخوانید.
ب- از قبل کتاب خوان باشد. این کتاب برای کسانی که تازه شروع به کتاب خوانی کرده اند_ به دلیل خیل واژگان ناآشنا و جملات طولانی و ساختارهای پیچیده ادبی_ کتاب مناسبی نیست.
ج- وقت کافی برای خواندن و تامل روی محتوای حدود هزار صفحه کتاب را داشته باشد. خواندن رمان گونه و با عجله ی این کتاب نه تنها سودی برای خواننده ندارد، بلکه ذهن او را خسته هم می کند.
د- علاقه به دانستن سیر حوادث تاریخی داشته باشد، اما جزئیات بسیار ریز تاریخ برایش اهمیت نداشته باشد.
ه- علاقه به دانستن مطالب تاریخی باشد که کتب درسی دولتی به آنها اهمیتی نمی داده اند اما در واقع مهم بوده اند.

ان شاءالله در وبلاگم مفصل تر در مورد این کتاب ارزشمند خواهم نوشت.
و السلام علی من اتبع الهدی
Profile Image for kyan.
48 reviews13 followers
Read
February 17, 2015
مجموعه اطلاعات نسبتاً جامعي از اينكه چه به ما گذشته است. حجم اختصاص داده شده به هر دوره تاريخي با توجه به زمان آن و نه حجم و اهميت وقايع تنظيم شده و بنابراين سهم تاريخ معاصر در اين كتاب از آنچه انتظار مي رود بسيار كمتر است. آدم از اين همه اطلاعات تاريخي گردآوري شده جامعيت آن شگفت زده مي شود
Profile Image for Zeynab Babaxani.
215 reviews103 followers
Read
June 14, 2016
فایل صوتی این کتاب رو گوش دادم که تقریبا میشه گفت خلاصه ی خلاصه ی کتاب هست:)
تا پایان هخامنشی
Profile Image for Reza.
62 reviews16 followers
March 5, 2022
قلم زرین کوب رو که در درجه اول یک ادیبه و بعد یک مورخ، بسیار دوست دارم، از خوندنش لذت بردم، کاش هر بخشی که داره در موردش صحبت میشه عنوان بندی میشد و ارائه مطالب به این صورت خیلی میتونست در فهم مطلب کمک کنه، همچنین تکرار مکررات در بعضی موضوعات اذیت کننده است؛ در بخش اول در رد یا تایید نظر مورخین یونانی مثل هرودت هم سعی شده تبیین دقیق انجام بشه، هر چند بعضاً ردپای گرایشات میهن‌پرستانه دیده میشه؛ توجه به جزییات، مخصوصاً در بخش دوم و ارائه حجم زیادی از مطالب و بیان جمع و جور اونها در بخشهای مختلف کتاب کم نظیره، البته همین بخش دوم تقریبا خسته کننده‌ترین بخش کتابه، در کل با نظر به همه این هزار صفحه من زرین کوب رو مورخ بی انصافی ندیدم. مثل هر مورخ دیگری نظرات شخصی خودش رو هم داره که این نظرات شخصی مخصوصاً در مورد دوره پهلوی نمود زیادی در کتاب پیدا می‌کنه، همچنین در مورد تاریخ پهلوی اینطور به نظر میرسه که بعضی مطالب کتاب سانسور شده یا مولف خودش برای اینکه کتاب چاپ بشه، دست به سانسور زده. آخرین پاراگراف کتاب اینه: بر روایت گواه فقط وقتی می‌توان اعتماد کرد که عین حقیقت را بگوید، تمام حقیقت را بگوید و هیچ چیز را جز حقیقت نگوید. این نیز برای گواه فقط وقتی ممکن است که او در آن چه می گوید از هرگونه الزام و التزام ایمن باشد، در طی نزدیک سی قرن که از تاریخ ایرانیان می‌گذرد، چند بار ممکن است گواهان عینی عصرها از این مایه ایمنی چنانکه باید بهره مند بوده باشند؟
در مورد اسکندر نوشته دنیایی را که به ویرانی کشید برای تجدید بنای آن هیچ طرح خردپسندی نداشت.
در مورد پادشاهان اشکانی آورده که تختگاه واقعی اونا پشت اسبشون بود که بدون اسب، شاه حتی مالک جان خودش هم نبود.
جامعه ایران ساسانی بر سه عامل استوار بود: سلطنت فردی، قدرت بزرگان و سلطه آتشگاه.
ایران مسلمان: در هر جا شهر به دست اعراب افتاد، آتشگاه به محراب و مناره تبدیل شد و کسانی که مسلمان شدند جزیه نپرداختند اما با وجود مسلمانی با اعراب برابر نشدند و آنها را موالی و یا چارپا می‌خواندند و به چشم بندگان آزاد شده خود تلقی می کردند اما اسلام هرچند به طور تدریجی ولی چون دینِ حکومت بود و ایرانیان طی ۴ قرن عادت کرده بودند بر دین ملوک خویش باشند مورد استقبال واقع شد و در سراسر ایران علاقه‌مندانی پیدا کرد.
جمله طاهر ذوالیمینین هنگام مرگ: در مرگ نیز مردی باید.
سامانیان:احیای فرهنگ ایرانی در محدوده توافق با شریعت.
برخلاف قلمرو سامانیان که در آنجا حکومت نسبت به خلیفه ابراز طاعت می کرد اما روحیه ایرانی را در دربار خود تقویت و تشویق می نمود، در قلمرو آل بویه نسبت به خلیفه تحقیر و بی اعتنایی میشد اما به فرهنگ عربی بیش از فرهنگ فارسی و ایرانی توجه می شد.
مغول: آمدند و کشتند و سوختند و کندند و بردند و رفتند.
یک و نیم قرن فاصله بین چنگیز و تیمور{از فاجعه تا فاجعه}
صفویه: اعتلای ایران به مرحله دولت ملی.
پادشاه قزلباش(شاه طهماسب)، نماینده پادشاهان مسیحی را به حضور پذیرفت و هنگام خروج او از دربار فرمان داد تا هر جا را که قدم او آنجا را آلوده کرده بود، تطهیر نمایند!
سلطنت چهل و دو ساله شاه عباس با آنکه از خشونت های بسیار، مخصوصاً در رفتار با نزدیکانش خالی نبود در مورد رفاه و توسعه امنیت، یک دوران بی نظیر در تمام تاریخ ایران بود.
در وصف شاه صفی دوم(از قول شاردن): می‌گساری تقریباً تنها کاری بود که هیچکس در آن باب به اندازه او توانایی نداشت.
نادرشاه افشار: آنچه نادر را از یک سردار فداکار و دوستدار ملت به یک حاکم جبار و خونخوار تبدیل کرد، قدرت مطلقه بود و عادت عامه به تحسین و تملق.
حکومت قاجار: این حکومت برای ایران در دوره ای که بقای آن مستلزم اخذ تمدن و صنعت رایج عصر و پیشرفت و دگرگونی عمیق در طرز حکمرانی بود، درواقع سالهای برباد رفته تاریخ بود.
جنگهای ایران و روسیه: اینکه در جنگهای ایران و روس، ایرانیها در اکثر جنگ ها غالب می‌شدند اما چون شکستی می‌خوردند در مذاکرات صلح به شدت مغبون بودند، برای مورخ مایه حیرت است؛ واقع آنست که در مذاکره به رجال آگاه و فسادناپذیر و باخبر از احوال دنیا حاجت بود که در بین اطرافیان شاه یا نبود یا در مرتبه ای نبودند که نماینده ایران در چنین مذاکراتی گردد.
Profile Image for هادی امینی.
Author 27 books88 followers
November 8, 2015
یک تاریخ منصفانه، جامع و طبقه بندی شده خوب برای علاقمندان به تاریخ
بدون حاشیه اضافی یا غلو و تعصب
خیلی واقع‌گرایانه
1 review1 follower
Read
January 6, 2010
كتابي تاريخي در 2 جلد،جلد اول مربوط به تاريخ ايران ازآغاز تا اسلام وجلد دوم آن گوياي وقايع پس از اسلام تا انقلاب كه تا اندازه اي تحليليست وصرفا" به ليست كردن اتفاقات نمي پردازد،بصورتي ميانه روانه از حس ملي گرايي برخوردار است ودر كل ميتوان گفت منصفانه نگاشته شده است.
Profile Image for Ali.
28 reviews44 followers
August 24, 2014
یک جلدی در هزار صفحه. مختصر تاریخ ایران . کتاب جامع و پژوهشی
45 reviews3 followers
May 25, 2019
بهترین کتاب برای شناخت ایران
Profile Image for Moussa Ahmed.
19 reviews7 followers
Read
September 3, 2017
کتابی جامع و دربرگیرندۀ تاریخ ادبیات ایران زمین...بیشتر مورد استفاده بنده در انجام رساله دکتری وتحقیقات دیگر
Profile Image for Amirho.Akhavan.
15 reviews3 followers
March 21, 2025
کتاب روزگاران نوشته‌ دکتر عبدالحسین زرین‌کوب، یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی برای شناخت گذشته‌ی ایران است. این کتاب را می‌توان چکیده‌ای از تاریخ ایران دانست، چراکه نویسنده با نثری شیوا و جذاب، مهم‌ترین وقایع تاریخی را بدون پیچیدگی‌های معمول متون دانشگاهی ارائه کرده است. زرین‌کوب با وسواس و دقت علمی، از معتبر ترین منابع تاریخی موجود بهره برده و از نقل روایت‌های مشکوک یا تحریف‌شده پرهیز کرده است. همین حساسیت او در انتخاب منابع، روزگاران را به اثری قابل‌اعتماد و ارزشمند بدل کرده است.
این کتاب تصویری گسترده از تاریخ ایران ارائه می‌دهد؛ از اسطوره‌های کهن و دوران باشکوه هخامنشیان و ساسانیان گرفته تا حمله‌ی اعراب، یورش مغولان و ورود ایران به دوران مدرن. روایت‌های زرین‌کوب نه‌تنها اطلاعات تاریخی را منتقل می‌کنند، بلکه با تحلیل‌هایی عمیق، خواننده را به درک بهتری از گذشته‌ی کشورش می‌رسانند. با این حال، تنها نکته‌ای که شاید کمی برای خواننده امروزی چالش‌برانگیز باشد، قضاوت‌های نویسنده درباره‌ی عصر پهلوی دوم است. البته این مسئله با در نظر گرفتن زمان انتشار کتاب و ضرورت چاپ آن در ایران، قابل درک است.
من، زمستان ۱۴۰۳ را با این کتاب گذراندم و هرگز آن را فراموش نخواهم کرد. خواندن روزگاران تجربه‌ای بی‌نظیر بود که نه‌تنها دانسته‌هایم را درباره‌ی تاریخ سرزمینم گسترش داد، بلکه نگاهم را به گذشته و حال ایران عمیق‌تر کرد. به باور من، این کتاب اثری است که هر ایرانی باید خواندش را تجربه کند، چراکه شناخت تاریخ، کلیدی برای درک هویت ملی و فرهنگی ماست.
Profile Image for Arash Moharrami.
76 reviews2 followers
October 14, 2024
هنوز مدت زیادی از زمانی که به طور جدی‌تر شروع به خوندن کتابهای تاریخ کردم نگذشته. تا اینجا سه کتاب از عبدالحسین زرین‌کوب خوندم: «تصوف ایرانی در منظر تاریخی آن»، «آشنایی با تاریخ ایران» و حالا کتاب سه جلدی «روزگاران تاریخ ایران، از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی». بدون شک یکی از جذابیت‌های آثار زرین‌کوب، بیان ادبی اونهاست طوری که موقع خوندن کتابهای این نویسنده و پژوهشگر پُرکار، حس می‌کنی در حال خوندن یک داستان هستی؛ اما از طرفی، این مزیت، ممکن هست برای تاریخ‌نگار یک اِشکال هم به حساب بیاد؛ چرا که احتمال داره پژوهشگر تاریخ ( که البته زرین‌کوب برای تاریخ‌پژوه نقشی متفاوت از تاریخ‌نگار که بیشتر در حال ثبت وقایع هست قائله) دچار جهت‌گیری باشه یا تلاش کرده باشه کم و کاستی‌های خودش رو به این وسیله جبران کنه. به هر حال این موضوع، چیزی از ارزش این مجموعه ارزشمند کم نمی‌کنه و صرفا باید در این باره کمی جانب احتیاط رو گرفت. همونطور که خود زرین‌کوب بارها در جاهای مختلفی از کتابهاش ما رو دعوت به این نوع نگاه انتقادی و محتاطانه می‌کنه.

این کتاب به نظر، خلاصه مفیدی از تاریخِ حدودِ سی قرن گذشته ایران هست و برای کسی مثل من که تازه به تاریخ و مطالعه اون علاقه‌مند شده جذابیت داره و کمک می‌کنه مروری کلی بر آنچه در این حوزه جغرافیایی و تاریخی گذشته، داشته باشه. البته خیلی از مواقع جای خالی توضیحاتِ بیشتر، حس میشه و سوالات زیادی باقی می‌مونه؛ ولی باید یادآوری کرد که قرار نیست چنین کتابی به همه سوالات پاسخ بده. کاری که حتی دایره‌المعارف‌های تاریخی هم از پسش برنمیان. بنابراین باید به دید مرجعی متوسط به لحاظ جامعیت، به اون نگاه کرد که سرنخ‌های زیادی رو فراهم می‌کنه تا هر مخاطب بنا به نیاز خودش هر کدوم رو پی بگیره و ذهنش رو نسبت به توجهات و علایق خاص خودش روشن‌تر بکنه. ضمن اینکه باید زمان و شرایط نگارش رو هم در نظر گرفت. همونطور که زرین‌کوب در فصل آخر کتاب درباره احتمال سوگیری‌ها، اجبارها، انتفاع و مشوق‌های تاریخ‌نگاران و ناقلان تاریخ صحبت به میون میاره.

در فصل آخر کتاب (فصل 28 - نگاه به گذشته) زرین‌کوب نکات و توضیحات جالب درباره تاریخ و تاریخ‌نگاری (ایران) داره که خیلی برای من جذاب بود. یک نکته درباره متمرکزبودن قدرتِ تقریبا نامحدودِ حاکمانِ غالبا خودکامه و تاثیر تصمیمات اونها بر اقوام و نفوس مردم و منافعشون، چه اونها که فاقد تهور بودند و چه اونهایی که جسور و متهور بودند که هر دو موجب اتلاف و خسارات فراوان شدند؛ اما این باعث نشده طبقات تحت حکم که برای اجرای احکام این حاکمان هر کدام به عنوان مرعوب یا مجذوب در اجرای اراده و حکم صاحبان قدرت مطلقه یا شبه مطلقه به نوعی با اونها همکاری می کردند و آلت فعل یا وسیله اجرا بودند، مسئولیتی نداشته باشند. گرچه جلوتر به این نکته اعتراف می‌کنه که نشانه‌هایی از روان‌پریشی در احوال اکثر فرمانروایان بزرگ تاریخ ایران ... قابل ردیابی است با این حال این امر، مسئولیت آنها را در مصائب وارد بر اتباعِ تحت حکمِ آنها کم نمی‌کند گرچه سرنوشت آنها را گهگاه شایان ترحم نشان می‌دهد.

در ادامه، این معلم تاریخ، تامل‌برانگیزترین نکته خودش را گوشزد می‌کنه و خود تاریخ رو به طریقی به دو دسته مرئی و مخفی تقسیم می‌کنه و معتقد هست که بسیاری از اتفاقات رقم خورده در تاریخ، حاصل برهم‌کنش این دو دسته هستند و چه بسا تاریخ مخفی و غیرسیاسی‌تر ایران که در پایان این فصل از اون به نام «قدرت معنوی فرهنگ» یاد می‌کنه، عامل اصلی تعیین‌کنندۀ بسیاری از رخدادهاست. در بخشی از این فصل میگه:
«نیمه مخفی آن (تاریخ) شامل حیات اقتصادی، آداب و رسوم، دیانت و اعتقاد و مدارج دانش و صنعت و هنر می‌شود که نیمه ظاهر، فقط در ظاهر، آن را هم تحت سلطه دارد و غالبا با تظاهر گول‌زننده‌ای که ویژگی آن است چنین وانمود می‌کند که سلطه آن در همان شکل حکومت و دستگاه اداری که دارد بر تمام این عرصه تاریخ حاکم است؛ اما پیداست که این تظاهر، واقعیت ندارد و اگر مورخ یا طالب علم تاریخ، تاثیر متقابل غالبا شدید و تعیین‌کننده این نیمه مخفی را در جریان احوال نیمه مرئی آن در نظر نگیرد هرگز راستای تحول و جهت سیر تاریخ را درک نمی‌کند و در مرتبه یک روایتگر یا روایت‌نیوش که به اشباح می‌آویزد و از واقعیت می‌گریزد باقی خواهد ماند ... در هر رویدادِ به ظاهر سیاسی، هرقدر کوچک و محدود باشد همواره عوامل غیرسیاسی و وابسته به نیمه مخفی تاریخ هم به طور ناخودآگاه نقشی و مداخله‌ای دارد. »
زرین‌کوب در مضمون میگه:
میراث نیمه مخفی تاریخ که فرهنگ اقوام، عبارت از آن است بیشتر بالندگی داشته و بهتر باقی مانده. نیمه مخفی تاریخ با آنکه جزئیاتش مورد توجه مورخان واقع نمی‌شود بر نیمه مرئی آن به نحو اسرارآمیزی حاکم است و به هر تقدیر، تاریخ مرئی هرچه دارد تاریخ مخفی چیزی بهتر، اصیل‌تر و ارزنده‌تری را در مقابل آن از خود عرضه می‌کند.
و بعد از آوردن چند مثال، توضیح میده:
«و سرانجام در تمام مدت سی قرن تاریخ ایران همواره همان نیمه مخفی است که نیمه مرئی را به سوی کمال هدایت می‌کند و اگر از عهده این هدایت برنیاید باری، نیمه مرئی را همچنان در ظلمت و ظلم و جهالت خویش مستغرق می‌گذارد. قدرت بی‌منازع که نیمه مرئی تاریخ آن را به چشم کمال مطلوب خویش نگریست ... برای آنکه اراده‌ای را که از خود نداشت بر دیگران تحمیل کند انواع شکنجه و ... را سر کار گذاشت؛ اما نیرویی که بر اراده‌ها حاکم بود و فقط تاریخ مخفی به وجود آن توجه داشت اراده‌ای را که قدرت فائقۀ فرمانروایان، بازیچه آن بود بر طرح و تدبیر این فرمانروایان قاهر کرد و همه تدبیرها و قدرتهاشان را دگرگون ساخت. »
و بعد از مثالهایی از مصادیق این گفته، اینطور ادامه میده:
«و این همه، معلوم کرد که آنچه در نیمه مخفی تاریخ بدان توجه هست آنچه را نیمه مرئی تاریخ، کمال مطلوب خویش تلقی می‌کند، جز بازیچه‌ای بی‌اهمیت تلقی نمی‌کند و لاجرم قدرتِ مطلقۀ حاکم بر نیمه مرئی تاریخ هرگز پایان خط تاریخ نیست و آن را بیش از آنچه هست نباید شایسته د��بستگی و درخور کُرنش و ستایش یافت. تاریخ ایران در شکل اتصال هر دو نیمه خویش، بارها از تنگناها، از پیچ و خم‌ها و از تاریکی‌ها عبور کرده است و بارها چشم به روشنایی‌ها گشوده است و از همینجاست که هرگز امید و خوش‌بینی خود را از دست نداده است. هروقت نیمه مرئی آن در طریق تعالی، احساس خستگی کرده است نیمه مخفی آن، شوق و امید و اعتماد لازم را به وی القا کرده است و این است آنچه ظریفان سِرِّ بقای ایران خوانده‌اند و در واقع، جز قدرت معنوی فرهنگ آن، چیز دیگری نیست. »
Profile Image for Alee_Neek.
14 reviews1 follower
December 14, 2023
یکی از بهترین کتابها برای کسی که تاریخ نخونده تا حالا .
در وا��ع خیلی خلاصه ست با اینکه نزدیک هزار صفحه بود ولی
واقعا مفید بود و همه ما بنظرم باید این کتاب رو بخونیم و درس بگیریم
گرچه فصل (بعد از قاجار )رو خیلی زیاد مشخص بود که به اجبار یا به سفارش یا هرچی که اسمشو بذاریم نوشته و اصلا قابل استناد نیست .
Profile Image for میثم موسوی نسیم‌آبادی.
492 reviews1 follower
October 26, 2025


کتاب «روزگاران: تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی»، یکی از کتاب‌های تاریخی نگاشته‌‎شده دربارۀ ایران است که توسّط عبدالحسین زرین‌کوب انتشار یافته است. کتابی که رویدادها در آن هرچند به اجمال بیان می‌شود، اما از تأمّل و دقّت عاری نبوده و سعی شده است در اثری خواندنی و قریب به نهصد صفحه، به تاریخ حدوداً سه‌هزار سالۀ ایران پرداخته شود. زرین‌کوب در مقدّمۀ این کتاب می‌نویسد:

تاریخ هرگز تکرار نمی‌شود؛ چراکه تکرار آن در معنی بازگشت زمان‌های سپری‌شده و تمام لوازم و تعلّقات آن خواهد بود... لذا انسان تکرار خطای خویش را تکرار تاریخ می‌پندارد (زرین‌کوب، ۱۳۸۴: ۹).

عبدالحسین زرین‌کوب در ادامه ضمن صحبت از مادها، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان، متذکر شده است که ایرانیان با وجود مسلمانی با اعراب برابر نشدند. چنان‌که اعراب ایرانیان را موالی و گه‌گاه عُلوج (چارپا و خر) هم می‌خواندند و آن‌ها را به چشم بندگان آزادشدۀ خویش تلقّی می‌کردند (همان: ۳۱۲).
هر کدام از این خاندان می‌آمدند و می‌رفتند تا نوبت به صفویان رسید. سلسله‌ای که محمدباقر مجلسی به تمجید از آنان پرداخت و در کتاب رجعت روایت کرد که به حکم احادیث، سلطنت در خاندان [شریف] صفوی تا آخرالزمان ادامه خواهد یافت و صفویان آن را به صاحب‌الزمان تحویل خواهند داد (همان: ۷۱۲).
در میان همۀ پادشاهان صفویه نمی‌توان از شاه‌عباس و نقش او در ایران به‌سادگی گذشت و آن را به فراموشی سپرد؛ چراکه سلطنت چهل‌ودو سالۀ شاه‌عباس صفوی باآن‌که از خشونت‌های بسیار مخصوصاً در رفتار با نزدیکان خویش و کور کردن سه پسر خود خالی نبود، در آنچه مربوط به رفاه و توسعۀ امنیّت می‌شد، یک دوران استثنایی و بی‌همانند در تمام تاریخ ایران بود (همان: ۶۹۷).
یکی دیگر از پادشاهان روزگاران ایران، نادر، بود. جنگجویی ساده که از بین مردم عادی برخاسته بود و انتساب به هیچ خانوادۀ بزرگی نداشت و پدرش پوستین‌دوزی از نواحی اَبیوَرد بود که زندگی فقیرانه‌یی داشت (همان: ۷۴۱). نادر حوالی دستگردِ دره‌گز (از نواحی خراسان) به دنیا آمد و جنگجوی شجاعی بود که چندی نیز در خراسان به راهزنی دست زد (همان: ۷۴۲). سپس با گام نهادن در مسیر قدرت، روزی شاه‌طهماسب را به بهانۀ سان‌دیدن از سپاه به اردوی خویش در اصفهان دعوت کرد و در هنگام مستیِ شاه با تبانیِ امرایی که شاهد حرکات مستانۀ شاه بودند وی را از سلطنت خلع و پسر شیرخواره‌اش عباسِ سوّم را به‌جای او به سلطنت برداشت و به نیابت از پسرش زمام امور را به‌دست گرفت (همان: ۷۴۵) و در ادامه نیز به‌عنوان پادشاه ایران تاج‌گذاری کرد (همان: ۷۴۷).
نادرشاه افشار با خشونت و غارت و قتل‌عام بی‌شماری از مردم بی‌گناه، موفّق به فتح پراهمیّت هند شد (همان: ۷۴۹-۷۵۰) و کامیابی او در تأمین وحدت و تمامیّت ایران قابل تقدیر بوده و اگر روحیۀ جنگجویی و سلحشوری که او در آن سال‌های یأس و نومیدی به وجود آورد نمی‌بود، ایران شاید موفّق به حفظ حدود کنونی خویش هم نبود. اما آنچه یک سردار فداکار نستوه و دوستدار ملّت را به یک حاکم جبّار خونخوار سفّاک تبدیل کرد، قدرت مطلقه بود (همان: ۷۵۴).

دکتر عبدالحسین زرین‌کوب ضمن اشاره به پیشرفت سواد و توسعۀ راه در عصر رضاشاه (همان: ۸۷۳)، به انتقاد از رفتارهای او و محمدرضا پرداخته و متذکر شده است که رضاخان، معروف به سردارسپه، در قریۀ آلاشت از ناحیۀ سوادکوهِ ساری به دنیا آمد و با آن‌که فاقد سواد کافی بود، به شجاعت مشهور بود و از لیاقت فرماندهی و انضباط نظامی قابل ملاحظه‌یی بهره داشت (همان: ۸۶۴). رضا میرپنج، که بعدها رضاشاه و حتی از جانب تملّق‌گویانش رضاشاه کبیر خوانده شد (همان: ۸۷۹-۸۸۰)، با پشتیبانی نامرئی انگلستان [چنان‌که خود او هم گه‌گاه پیش بعضی محارم اذعان می‌کرد که او را انگلیسی‌ها آورده‌اند (همان: ۸۶۵)] بر علیه احمدشاه قاجار کودتا کرد و مدارج عروج را در مدّتی بیش از بیست سال پله‌پله از سربازی تا سرداری پیمود تا سرانجام به سلطنت رسید (همان: ۸۶۳-۸۶۴). سلطنتی شانزده ساله (۱۳۰۴-۱۳۲۰) که یک استبداد مطلق، حرص فوق‌العاده به جمع مِلک و مال و درنهایت موردِ وحشت و نفرتِ اکثریّت عامه بود (همان: ۸۷۵-۸۸۰).

منبع:
_ زرین‌کوب، عبدالحسین، ۱۳۸۴، روزگاران: تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی، تهران، سخن.
Profile Image for Ali zand.
98 reviews3 followers
November 30, 2024
عداد صفحه: ۹۹۰ صفحه

تاریخ ایران از حدود دوره دولت هایی چون آشور و عیلام و بابل و اولین دولت ایران باستان مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان، چگونگی سقوط پادشاهی ساسانیان و ورود اسلام به ایران، خفقان در ایران بعد از اسلام در زمان خلفای اعراب، ظهور طاهر و قیام های بابک خرمدین و مازیار و وطن فروشی افشین و .... تا عصر قاجاریه و پهلوی.
کتابی تقریبا بدون جبهه گیری.
البته در بخش تاریخ پهلوی تنها از کاستی‌های اون دوره صحبت شده و از پیشرفت ایران هر چند کوتاه هیچگونه مطلبی وجود نداشت.

این هم لیست بزرگ ترین امپراتوری های جهان در تاریخ

۱ امپراتوری بریتانیای کبیر
۱۷۴۷ میلادی
۳۳٬۷ میلیون کیلومترمربع

۲شاهنشاهی هخامنشی
۴۸۰ پیش از میلاد
۲۷ میلیون کیلومتر مربع

۳امپراتوری مغول
۱۲۷۰ میلادی
۲۴٬۰ میلیون کیلومتر مربع

۴امپراتوری روسیه
۱۸۹۵ میلادی
۲۲٬۸ میلیون کیلومتر مربع

۵دودمان چینگ
۱۷۹۰ میلادی
۱۴٬۷ میلیون کیلومتر مربع

۶امپراتوری اسپانیا
۱۸۱۰ میلادی
۱۳٬۷ میلیون کیلومتر مربع

۷امپراتوری فرانسه
۱۹۲۰ میلادی
۱۱٬۵ میلیون کیلومتر مربع

۸خلافت اموی
۷۲۰ میلادی
۱۱٬۱ میلیون کیلومتر مربع

۹دودمان یوآن
۱۳۱۰ میلادی
۱۱٬۰ میلیون کیلومتر مربع

۱۰خلافت عباسی
۷۵۰ میلادی
۱۰٬۰ میلیون کیلومتر مربع

۱۱شیونگ‌نو
۱۷۶ پیش از میلاد
۹٬۰ میلیون کیلومتر مربع

۱۲امپراتوری برزیل
۱۸۸۹ میلادی
۸٬۳ میلیون کیلومتر مربع

۱۳امپراتوری ژاپن
۱۹۴۲ میلادی
۷٬۴ میلیون کیلومتر مربع

۱۴اتحادیه ایبری
۱۶۴۰ میلادی
۷٬۱ میلیون کیلومتر مربع

۱۵دودمان هان
۱۰۰ میلادی
۶٬۵ میلیون کیلومتر مربع
Profile Image for شهاب قاضی‌زاده.
30 reviews6 followers
August 10, 2022
این کتاب تک‌جلدی که خلاصهٔ مجموعهٔ سه‌جلدی دیگری از عبدالحسین زرّین‌کوب (۱۳۰۱ بروجرد - ۱۳۷۸ تهران) است را «انتشارات سخن» در ۱۳۷۵ روانه بازار کرد. در دوازده سال، به چاپ نهم (نسخه‌ای که من دارم ۱۳۸۷ به بهای ۱۵ هزار تومان) و در ۱۴۰۱ به چاپ هفدهم (به بهای ۴۵۰ هزار تومان یعنی ۳۰ برابر) رسید. اگر «سخن»، این کتاب را امروز به چنین بهای گزافی می‌فروشد ولی مانند نسخه‌‌ای که من دارم، بی هیچ نقش و نگاری (نقشه‌های کهن، نگارهٔ سکّه‌های کهن و...) چاپش می‌کند، باید بگویم متأسفانه این کتاب ارزش خریدن ندارد (پیشتر هم نداشته). «سخنی‌ها» در کتاب فرهنگ فارسی‌شان هم چنین رویه خشکی دارند.
2 reviews3 followers
Read
November 24, 2019
خلاصه ای مفید و جامع از تاریخ ایران از مهاجرت اقوام آریایی تا پایان حکومت پهلوی حدود هفتصد صفحه
Profile Image for Negarin.
121 reviews1 follower
December 10, 2019
تمرکز خیلی زیاد روی قبل اسلام داشت و از بعد اسلام خیلی سطحی گذشته بود
Profile Image for Hassan Taqizadeh.
17 reviews1 follower
Read
July 18, 2018
خلاصه ای از تاریخ 2500 ساله ایران تا سقوط پهلوی
Displaying 1 - 19 of 19 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.