De perfecte storm

by Jan Rotmans

‘Hoewel we lang niet hebben gedaan wat nodig is en we voor enorme uitdagingen staan, ben ik toch optimistisch. Want vanuit het transitiedenken weet ik dat we crises nodig hebben om echt te kunnen veranderen. En ook dat we dieper moeten kijken, namelijk onder de oppervlakte waar de golven nu wild en hoog zijn. Dan zie je hoeveel moois er al gebeurt in de onderstroom, en hoe snel die aan kracht wint. Bovendien zie ik een nieuw integraal bewustzijn ontstaan. Daarin draait het naast het rationele om gevoel, spiritualiteit en wijsheid. Ik heb er dan ook oprecht vertrouwen in dat we de perfecte storm kunnen doorstaan en achter ons kunnen laten. Al is het nu wel alle hens aan dek, dus blijf niet aan de kant staan kijken.’ – Jan Rotmans in De perfecte storm
Het zijn ruwe tijden. We zitten in een perfecte storm waarbij crises elkaar aanjagen. In Nederland is te lang gekozen voor polderen en het uitstellen van lastige beslissingen. Aan de hand van de elementen lucht, aarde, water en vuur vertelt Jan Rotmans het eerlijke verhaal in De perfecte storm .

Genres: Nonfiction, Society

86 pages, Kindle Edition

Published August 22, 2023

Reviews

[Peter A. van Tilburg · Rating 3 out of 5]

Rotmans schrijft een persoonlijk pamflet vanuit zijn eigen discipline transitiekunde en duurzaamheid. Het overzicht van de crises die we nu beleven is helder en bekend in het 1e hoofdstuk. Hij omschrijft dat als de perfecte storm. Ik kan mij echter voorstellen dat de problematiek in de 19e eeuw ook een vorm van een perfecte storm was: wederopbouw na de Napoleontische oorlogsperiode, experimenten met de nieuwe internationale orde onder het verdrag van Wenen; de opkomst van de natiestaat in het kielzog van de industriële revolutie; de opstanden in Europa van 1848; de Duits-Franse oorlog 18070/1871; arbeidersbewegingen in opkomst; het marxisme. Vervolgens stelt hij in het tweede hoofdstuk dat we er met het traditionele poldermodel van Nederland volgens hem niet uit gaan komen omdat dit vooral bij kleine verschillen goed werkt (blz. 41). Ik vraag me af of dat zo is ,onder Thorbecke is een transitie naar een parlementaire democratie in gang gezet waarbij de gevolgen van de industriële revolutie ingepast moesten worden en de onrust uit 1848 ook. Dat is toen goed gelukt denk ik via sterk leiderschap en visie. Welke middelen hebben toen gewerkt, wat leren we daarvan, dit historische inzicht mis ik bij Rothuizen. Burgerberaden zijn als de mensen niet anders denken niet zinvol. In 1848 had je ook bewegingen van onderaf van burgers die invloed op het beleid wilden dat zie je nu ook. In hoofdstuk 3 komt hij dan toch ook met het feit dat het om mensen gaat en het denken van mensen, dat noemt hij een nieuw bewustzijn. De noodzaak van spiritualiteit hierbij onderkent hij. Dit biedt het boeddhisme volgens hem, de teleurstelling bij het christendom kom ik wel vaker tegen, jammer hij dat niet beter onderzocht heeft. De God van het christelijk geloof helpt je om vanuit je hart aan rechtvaardigheid te werken, dat merk ik aan mezelf en mensen om mij heen. In het laatste hoofdstuk gaat het tenslotte om vanuit dit hart tot actie te komen en de dingen niet te laten gebeuren. Dat deel ik ook je kunt veel meer dan je denkt, het gaat erom dat je in acite komt.
In het algemeen gaat het over kantelpunten en omslagen, hij zit sterk op het spoor van de revolutie ook in zijn taalgebruik. Ik geloof ook sterk in evolutie, samen volhouden dan zie je de verandering plaats vinden, als je omkijkt (uitzoomt noemt Rotmans dat) is er ook al veel gebeurd.

[Clara · Rating 4 out of 5]

Dit boek is van net voor de vorige verkiezingen en alles wat erin langskomt stikstofcrisis, energietransitie, toeslagen schandaal, Groningen ga zo maar door .. ligt stil omdat er een lange termijn visie mist. Het is kort en er komt veel snel langs in dit boek, maar biedt ook perspectief. Transitie vraagt om beslissingen nemen en niet alsmaar door polderen.

Ik hoop dat er iemand opstaat in de politiek met een helder en samenhangend verhaal zoals :” dit is de richting, het is zwaar en het kost veel geld, maar we gaan proberen het zo sociaal rechtvaardig mogelijk te doen, daar nemen we 10 jaar de tijd voor en dan is hopelijk iedereen beter af”.

[Michiel Kamphuis · Rating 2 out of 5]

Ik was niet heel erg onder de indruk van dit boekje. Ik ben niet bekend met Rotmans overige werken, maar ik snap dat het in deze reeks van De Geus kort en bondig moet zijn. Kort is wel gelukt, maar bondig niet. Vooral in eerste twee van de vier hoofdstukken sprong het van de hak op de tak. Bovendien bleef ik nogal eens met vraagtekens achter. Als er op de ene pagina tot impopulaire maatregelen en radicale veranderingen wordt opgeroepen en in de volgende alinea nadruk legt op 'energiebesparing', dan mis ik het punt. Wat is er radicaal aan besparing? Daarmee gaat Rotmans de discussie uit de weg waarom de radicale maatregelen die nodig zouden zijn impopulair zijn. Systemische problemen komen goed naar voren, maar waar het op kleinere schaal pijn gaat doen juist niet. Terwijl daar de pijn zit, volgens mij.
In het derde en vierde hoofdstuk komt Rotmans iets beter aan die pijn toe en komt er ook meer lijn in het verhaal. Maar het blijft voor mij een opsomming van kennis en ervaring(en) in plaats van een samenhangend concreet punt. Misschien dat ik Rotmans' boek Omarm de Chaos eens moet lezen, voor meer gestructureerd verhaal met meer ruimte voor verdieping. Alleen, dit boekje las als een reclame daarvoor (Omarm de Chaos werd diverse maken genoemd), en dat was niet overtuigend.

[Annette Lubbers · Rating 4 out of 5]

In eerst instantie drukt het boek je vol op de feiten: de veelheid aan crises waar we inzitten, met als gemene deler een morele crisis. Daar werd ik heel moedeloos van. Vervolgens benoemt het boek tal van initiatieven die proberen het verschil te maken en een positieve verandering in gang te zetten. Dat pakte dan weer bemoedigend uit. Het hielp mij om positie te bepalen en koers te kiezen in deze complexe wereld. Een klein boekje met een helder verhaal.

[Mette Oorthuys · Rating 5 out of 5]

Een pamflet wat in een sneltreinvaart de verschillende crises opsomt waarin we nu zitten. Tegelijkertijd laat het zien hoe het anders kan, en dat je de invloed die je zelf hebt niet moet onderschatten. “Een systeem is geen natuurverschijnsel; we hebben het ooit zelf bedacht en kunnen het dus ook veranderen.”

[Mart Schoondermark · Rating 3 out of 5]

Interessant om de huidige nationale crises ook eens in een bredere systeemcontext te plaatsen, zoals de grondstoffencrisis.

Voor iemand die beweert veel autoriteit te hebben verkregen in de afgelopen decennia benadrukt hij dat wel wat vaak in dit kleine boekje.

[Sebastian · Rating 4 out of 5]

Goed geformuleerde beschrijving van de situatie waarin wij ons als wereld bevinden. Huidige denkwijze is volledig achterhaald. Maar de huidige denkwijze is nog steeds de koers voor de aanpak van de problemen. De crisis wordt daarmee alleen maar groter. We moeten dan ook echt snel transformeren en fundamenteel anders gaan leven. Meest schokkendst en duidelijkst is dat we in 2023 al moet moeten constateren als iedereen zou leven zoals wij in Nederland we 3,6 wereldbollen nodig hebben. Dat maakt kernachtig duidelijk in welk problemen we zitten en dat het snel moeten keren.

[Sietske · Rating 4 out of 5]

Ik heb voor school laatst de eerste paar hoofdstukken van Rotmans zijn boek ‘Omarm de chaos’ moeten lezen. Erg interessant! Een vriend wees me er toen op dat hij ook dit kortere boek had geschreven en raadde het me aan.

Dit kleine boekje vertelt eigenlijk zoveel mogelijk ik een ‘nutshell’ (in hoeverre dat kan wanneer je het over de polycrises hebt) over de transities die ons (nog steeds) tegemoet staan.
Het is goed dat Rotmans duidelijk stelt dat niet “issue voor issue” oplossingen moeten zoeken, maar voor het samenhangende geheel. Daar schuurt het bij mij altijd erg, dat er maar op één deel van het geheel gefocust wordt (of dan eigenlijk, vele losse stukjes).
Ook mooi — en toegegeven, ook lastig — om te zien dat verandering eerst vanuit jezelf, en de gemeenschap moet komen, waarna het systeem kan veranderen. Dit weet ik al best eventjes, maar lijkt toch soms zo banaal. Misschien omdat het toch zo groot kan blijven voelen, al is het een begin bij jezelf.

Ik vond het super leuk om te lezen dat ze in Bhutan nu het ‘bruto nationaal geluk’ meten in plaats van het bnp. Dit doen ze aan de hand van jaarlijkse vragenlijsten over familie en vriendschappen etc, waarna er beleid op gemaakt wordt (en met succes). Dat is toch gewoon geweldig.
Laat tegelijkertijd ook zien dat het helemaal niet om geld hoeft te gaan. Sterker, dat moeten we niet meer steeds voorop laten staan.
Ja, economie is ook belangrijk, maar vergeet de samenleving en de natuur/het milieu niet. Er moet een balans zijn. En als we nu eindelijks steeds meer naar een circulaire economie kunnen gaan, zou dat mooi zijn.

Bij dit boek — en ook de paar hoofdstukken van ‘Omarm de chaos’ die ik gelezen heb — had ik wel een beetje moeite met de constante meningen en overtuigingen van Rotmans. Het maakt het wel toegankelijker en het is duidelijke dat het echt zijn gevoel en idee is, maar ik werd er soms wel moe van.

Al met al vond ik dit een heel fijn boek om weer geïnspireerd te raken zelf mijn gedrag verder te veranderen en na te denken over wat ik zou willen zien in de wereld. Zoals Rotmans ook zei, het begint met fantaseren.

[Robbe Nagel · Rating 4 out of 5]

Scherp, direct, breed, en nodig. Een kort boek dat de lezer even wakker schud van de situatie waar we ons in bevinden. Een situatie waar we voor grootse en essentiële transformaties staan in energie, duurzaamheid, grondstoffen, en democratie. Het is een boek dat alle politici en bedrijfsleiders, en veel Nederlanders, kunnen en zouden moeten lezen.

Erg op de inhoud van mogelijke oplossingen gaat dit boek niet, maar dat is volgens mij ook niet het doel. Het boek laat juist zien dat wij aan de slag moeten. Daarvoor biedt het boek vooral hoop, en laat nu juist dat zijn wat we momenteel het meest nodig hebben.

[Aki Härmä · Rating 2 out of 5]

Ik ben helemaal eens met alle kwesties, een goede overzicht, maar ik vond het een beetje saai omdat er weinig nieuwe informatie of inzichtelijke observaties was. Ik wacht meer van een hoogleraar van de vak. Hij zelf staat ook op bijna elke pagina en met citaties naar zijn vorige boeken. De Perfecte Storm klinkt als een reflectie van Hansen's "storms of my grandchildren", die een klimaatklassiek is, maar de storm van Rotmans veel minder concreet is. Voor mijn, in de eind, het was niet helemaal klaar dat over wat voor storm hij spreekt.

[Loet Van Langen · Rating 3 out of 5]

Cool hoe je nu kan zien dat hij over veel dingen toch gelijk had met de pvv enzo. Snap dat hij waarschijnlijk een hooggewaardeerde schrijver/denker is omdat hij met eerdere boeken ook op het juiste pad zat, alleen wist ik dit niet van te voren. Hij lijkt door dit in het begin (misschien nu eigenlijk nog steeds een beetje) op een persoon met een hoog ego die alles uit zijn duim zuigt, correlaties legt die niet altijd logisch of duidelijk zijn. Het einde was een beetje spiritueel, anders dan de rest van het boek, maar toch wel op zijn plek.

[Erwin Zoetendal · Rating 4 out of 5]

Interessant om te lezen hoe Jan Rotmans vanuit zijn vakgebied transitiekunde alle huidige crises in een bredere context plaatst en als een perfecte storm ziet die nodig is om onze levenswijze aan te passen. Ik miste wel de plaatsing van deze storm in een wereld waarbij de bevolking explosief toeneemt. Ik vind het bewonderenswaardig dat Jan Rotmans iedereen in zijn/haar waarde laat en op een positieve manier mee probeert te krijgen in de transitie die nodig is.

[Gert Dronkers · Rating 3 out of 5]

Mooie samenvatting van allerlei ontwikkelingen met een gedreven visie, maar mist een beetje een logische kop en staart en voelt vooral als een opsomming van wat er allemaal kan en gebeurt. Had een veel verhalendere vorm en een iets strakker frame kunnen krijgen, waardoor de portée sterker zou zijn overgekomen en de lezer na het dichtslaan van het boek een duidelijker, vastomlijnder beeld zou hebben.

[Steven · Rating 3 out of 5]

Deprimerende opsomming van de crises van onze westerse wereld en hoe we er niks mee doen. Eigenlijk heeel veel dat al bekend is. Boerenlobby is stom, politiek doet te weinig, Jada Jada. Ik had het luisterboek aan in de auto. Als ik een shot zou nemen voor iedere keer dat de AI-stem zei "daar lig ik wakker van", "daar maak ik me zorgen over" en "dat vereist fundamentele verandering" dan zou ik dronken in de vangrail liggen.

[Lauri van Oosterom · Rating 3 out of 5]

Kort, krachtig, maar ook erg duidelijk boekje. Heel makkelijk leesbaar. Eigenlijk heeft Jan Rotmans een soort samenvatting geschreven van alle verschillende thema's die op dit moment spelen en hoe we de diverse crises kunnen aanpakken. Misschien had ik eerst zijn boek 'Omarm de chaos' moeten lezen, maar dat heb ik nu in ieder geval op mijn lijstje gezet.

[Huyen Nguyen · Rating 3 out of 5]

Jep, transitie (in welke vorm dan ook) is helaas moeilijk met het Nederlandse poldermodel. Gelukkig heeft Jan Rotmans nog hoop voor deze wereld. Mijn eigen hoop is soms ver te zoeken om eerlijk te zijn (:

[Thijs Van Opijnen · Rating 4 out of 5]

Een mooi boek over de pijnlijke realiteit, maar ook de hoopgevende ontwikkeling. Het leert je in te zoomen op de positieve initiatieven in de onderstroom en uitzoomen om de grote lijn te zien.
Fijn dat iemand er eens op die manier naar kijkt.

[Inez Arts · Rating 4 out of 5]

Mooie samenvatting van een aantal thema's die nu actueel zijn. Naast uitzoomend ook inzoomend met concrete voorbeelden van wat ons vooruit zou helpen.

[Gerben Welling · Rating 4 out of 5]

Confronterend maar ook opwekkend.

[Jelte Van · Rating 5 out of 5]

Aanrader!

[Henrieke · Rating 4 out of 5]

goede kennismaking met enorm belangrijk gedachtegoed in deze tijd. en als dit aanspreekt dan is het andere werk van Jan Rotmans een mooie verdieping.

[Frank Sinnema · Rating 4 out of 5]

Weer een wake-up call en harde call to action van transitiewijsgeer Rotmans. Tevens met leuke verwijzing van het Land met een Plan van KuiperCompagnons.

[OllieLeest · Rating 4 out of 5]

“Wij zijn het systeem en hebben als burger veel meer invloed dan we denken” Juist in het laatste deel van het boek - Vuur - weet Rotmans me echt te raken, Vertrouwen blijven houden, je verbinden met anderen en in actie komen op de manier die bij jou past…en niet passief blijven of cynisch worden. Rotmans geeft tal van voorbeelden van succesvolle burgerinitiatieven van vroeger en nu en geeft daarnaast achtergronden en actuele informatie over de stand van zaken mbt de transitie waar we inzitten. Een klein boekje van hoop.

[Jaimy Verweij · Rating 5 out of 5]

Luisterde maar iedereen naar deze man; politiek, burgers. Dan lukt het misschien eens een crisis op te lossen.