What do you think?
Rate this book
Laat me gaan: Euthanasie bij psychische aandoeningen
Euthanasie is de laatste jaren steeds meer uit de taboesfeer geraakt. Dat wil euthanasie bij een fysieke aandoening. Bij een psychische aandoening is het nog minder goed bespreekbaar. Immers, patiënten met een psychische aandoening zijn vaak lichamelijk gezond en hebben meestal nog jaren te leven.
Laat me gaan geeft een unieke kijk in de worstelingen waarmee een psychiater te maken krijgt bij zo'n euthanasieverzoek. Het geeft een duidelijk inzicht in de afwegingen die gemaakt worden en de twijfels die er vaak zijn bij artsen, doe ik er wel goed aan?
Het boek laat zien hoe een euthanasietraject verloopt en wat er allemaal bij komt kijken. Verder wordt ingegaan op de overwegingen en bezwaren. Hoe lang moet én mag je de moed erin houden? Heeft euthanasie geen aanzuigende werking? Ook vertellen Oosterhoff en Vanmechelen indrukwekkende verhalen uit hun dagelijkse praktijk.
Als intermezzo tussen de hoofdstukken zijn dagboekfragmenten van Esther Beukema opgenomen. Esther worstelde sinds haar tienerjaren met ernstige psychische problemen en heeft uiteindelijk euthanasie gekregen.
Haar verhaal toont aan hoe ondraaglijk lijden eruitziet; haar ervaringen en haar strijd werpen een ander licht op alle theoretische overwegingen rondom euthanasie.
Laat me gaan geeft inzicht, informatie, herkenning en troost aan mensen met een psychische aandoeningen, die euthanasie overwegen en aan hun naasten, maar ook aan hulpverleners en andere geïnteresseerden.
Menno Oosterhoff en Kit Vanmechelen zijn psychiater. Van Menno Oosterhoff verschenen eerder Vals alarm (over dwangstoornissen) en Ik zie anders niks aan je (over psychische aandoeningen en het brein). Beiden hebben veel ervaring met het behandelen van euthanasieverzoeken.
Esther Beukema leed aan een psychische stoornis en had een euthanasiewens. Zij is inmiddels overleden.
Laat me gaan geeft een unieke kijk in de worstelingen waarmee een psychiater te maken krijgt bij zo'n euthanasieverzoek. Het geeft een duidelijk inzicht in de afwegingen die gemaakt worden en de twijfels die er vaak zijn bij artsen, doe ik er wel goed aan?
Het boek laat zien hoe een euthanasietraject verloopt en wat er allemaal bij komt kijken. Verder wordt ingegaan op de overwegingen en bezwaren. Hoe lang moet én mag je de moed erin houden? Heeft euthanasie geen aanzuigende werking? Ook vertellen Oosterhoff en Vanmechelen indrukwekkende verhalen uit hun dagelijkse praktijk.
Als intermezzo tussen de hoofdstukken zijn dagboekfragmenten van Esther Beukema opgenomen. Esther worstelde sinds haar tienerjaren met ernstige psychische problemen en heeft uiteindelijk euthanasie gekregen.
Haar verhaal toont aan hoe ondraaglijk lijden eruitziet; haar ervaringen en haar strijd werpen een ander licht op alle theoretische overwegingen rondom euthanasie.
Laat me gaan geeft inzicht, informatie, herkenning en troost aan mensen met een psychische aandoeningen, die euthanasie overwegen en aan hun naasten, maar ook aan hulpverleners en andere geïnteresseerden.
Menno Oosterhoff en Kit Vanmechelen zijn psychiater. Van Menno Oosterhoff verschenen eerder Vals alarm (over dwangstoornissen) en Ik zie anders niks aan je (over psychische aandoeningen en het brein). Beiden hebben veel ervaring met het behandelen van euthanasieverzoeken.
Esther Beukema leed aan een psychische stoornis en had een euthanasiewens. Zij is inmiddels overleden.
- GenresDeathNonfiction
Kindle Edition
Published August 30, 2023
4 people are currently reading
105 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 9 of 9 reviews
Read
February 25, 2025Gelezen voor mijn scriptie- maar zeker ook een aanrader als je geen scriptie over dit onderwerp schrijft!
March 4, 2024
Informatief, compleet en leerzaam. Heeft mijn visie weer wat verbreed en zet me aan het denken
“Kiezen tussen een goede dood of slecht leven”
“Niet uitbehandeld maar het ontbreken van een reeële mogelijkheid om het lijden te verzachten”
“Ware moraliteit is niet angst voor straf maar enthousiasme voor het goede”
“Geneeskunde is soms genezen, vaak verlichten, altijd troosten”
“Kiezen tussen een goede dood of slecht leven”
“Niet uitbehandeld maar het ontbreken van een reeële mogelijkheid om het lijden te verzachten”
“Ware moraliteit is niet angst voor straf maar enthousiasme voor het goede”
“Geneeskunde is soms genezen, vaak verlichten, altijd troosten”
Read
October 23, 2025“Op een gegeven moment hebben mensen echter helemaal geen behoefte meer aan lichtpuntjes maar aan erkenning van de duisternis.”
September 23, 2024
Goed boek over een beladen onderwerp. Ik vond het heel mooi hoe feiten werden afgewisseld met anekdotes en dagboek fragmenten.
Knap hoe de schrijvers aandacht vragen voor dit onderwerp op een bedachtzame en respectvolle manier.
Knap hoe de schrijvers aandacht vragen voor dit onderwerp op een bedachtzame en respectvolle manier.
April 5, 2025
Laat ik vooropstellen bij deze review dat ik niet tegen euthanasie bij psychisch lijden ben. Mentale 'ziektes' kunnen net zo ernstig zijn als terminale lichamelijke 'ziektes'. Mensen lijden echt, en dan is het fijn dat er een menswaardige mogelijkheid is om te kunnen sterven en daarbij afscheid te kunnen nemen van naasten en andere geliefden.
Waar ik wél moeite mee heb, is dit boek. Ik leende dit boek bij de bibliotheek vanuit oprechte interesse, maar ik schrok bij het lezen meermaals hoe er over euthanasie wordt gedacht en hoe eenzijdig het geschetste beeld lijkt te zijn. Als ik zo de andere recensies en reviews bekijk, lijk ik de enige te zijn die niet lovend over dit boek is, dus ik wil graag mijn mening delen (ook al doet die er niet toe).
"Dit boek is niet bedoeld als propaganda voor euthanasie bij psychische aandoeningen. Het wil wel een stem geven aan de mensen die hierom vragen." ~ bladzijde 130.
Dat deze zin in het boek beschreven wordt, voelt voor mij als een bevestiging dat het niet helemaal de bedoelde uitwerking van de auteur heeft. Het is niet bedoeld als propaganda voor euthanasie bij psychisch lijden, MAAR zo leest het wel. Het wil een stem geven aan de mensen die om euthanasie vragen, maar geeft vooral een stem aan de auteurs die euthanasie verlenen. Het is ontzettend subjectief en ik vraag me af of de auteurs er goed aan hebben gedaan dit boek te schrijven, of dat ze beter een 'objectiever' iemand hadden kunnen vragen om met hun in gesprek te gaan en dat uit te werken.
"Als het tijdens de dienst mogelijk was, bleef ik naast een stervende patiënt zitten. Ik was er niet bang voor, vond de overgang van een levend persoon naar een dood lichaam fascinerend en heel eenvoudig tegelijkertijd." ~ bladzijde 42
"Zijn overlijden kwam naar mijn smaak enkele weken te laat, maar hij wilde niet anders, daar was hij duidelijk over geweest tegen zijn echtgenote en de huisarts." ~ bladzijde 43
Beide auteurs lijken een soort voorliefde te hebben voor de dood, misschien is het niet heel handig om dit op deze manier aan het begin van het boek te verwoorden… ik kon het boek daarna moeilijk nog serieus nemen.
"[Het is goed dat er een taboe rust op het doden van een ander]. Maar dat taboe is niet absoluut. De meeste mensen accepteren dat er in een oorlog mensen worden gedood, ook nog eens mensen die daar beslist niet om gevraagd hebben. Vergeleken daarmee is toestaan dat iemand die er zelf om smeekt om uit zijn lijden te worden verlost een aanmerkelijk minder grote grensoverschrijding van dat taboe." ~ bladzijde 128
...
Ik vraag me oprecht af wat ik zojuist gelezen heb. Wordt oorlog nu vergeleken met euthanasie? Appels met peren - ook al worden er in beide situaties mensen 'gedood' door een ander.
Ook gaat het op een gegeven moment erover dat suïcidaliteit en suïcide niet voorkomt in de bijbel. Toevallig heb ik kortgeleden een christelijk boek gelezen wat suïcide (en de geschiedenis) helemaal uitdiept - op een objectieve manier - en daarin was ook aandacht voor suïcides en suïcidaliteit in de bijbel. Dat was erg interessant om te lezen en de uitspraken waren verifieerbaar. De uitspraak in 'Laat me gaan' is daarentegen niet verifieerbaar en dus een suggestieve subjectieve uitspraak.
Het voelt alsof euthanasie verheerlijkt wordt. "Als er meer bekendheid is voor euthanasie en dat toegankelijk is, vinden er misschien minder suïcides plaats". Maar een suïcide is geen euthanasie, en met het verheerlijken van euthanasie kan het ook voorkomen dat mensen ervan overtuigd raken dat het hun eigen verzoek is, terwijl het eigenlijk door anderen verheerlijkt wordt en zo wordt overgenomen in hun hoofd.
Ja, ik ken mensen die zijn overleden door euthanasie op basis van psychisch lijden. Bij sommigen zag ik hun worstelingen, hun pogingen om het leven beter te maken, maar het werd niet beter. Bij een enkeling vroeg ik me af of ze zelf tot een euthanasieverzoek gekomen zou zijn als ze niet zo snel "uitbehandeld" zou zijn verklaard door de ggz en euthanasie niet zo'n "hype" was.
Ik ken ook mensen die momenteel in een traject zitten, maar het on hold hebben gezet vanwege de erkenning van het lijden en nu verder kijken naar experimentele behandelopties die aanslaan.
Ik ken óók mensen waarbij behandelaars van een GGZ-instelling hebben gezegd: "Joh, je hebt zoveel problemen, wij kunnen je niet meer helpen, euthanasie zou een beter idee zijn." Terwijl bij deze jonge vrouw een duidelijke hulpvraag is, die steeds niet gehonoreerd wordt 'vanwege de complexiteit'. Zij vertelde mij dat ze het gevoel heeft dat euthanasie haar wordt aangepraat. Ze wil heel graag hulp en een beter leven, maar de enige optie die haar geboden wordt is de dood.
En ik dacht: dat kan niet waar zijn. Het kan niet zijn dat een hulpverlener euthanasie als behandeloptie voordraagt.
Tot ook ikzelf van een onbekende psychiater bij een beoordeling van een crisissituatie te horen kreeg: "Waarom kies je niet voor euthanasie, dan weet je zeker dat je rust hebt." Als je om hulp vraagt, word je op de dood gewezen.
Misschien dat ik daarom extra kritisch ben op dit boek.
Ik denk dat er meer zorg geboden is bij euthanasie bij psychisch lijden. Uiteraard als iemand echt zélf met de wens komt en ernstig lijdt, dan moet de procedure niet ernstig lang duren. Dat is niet vol te houden, lijden is lijden. Maar ik ken ook situaties waarbij uiteindelijk verbetering optrad (deels door de lange wachttijd bij het EE, soms door experimentele behandelingen die aanslaan), en dus ook mensen wie euthanasie 'aangepraat' wordt zodat er niet nog verder gekeken hoeft te worden naar behandelopties…
Maar goed, ik ben geen expert dus mijn mening doet er niet toe.
De passages van Esther tijdens de intermezzo's zijn wel echt hartverscheurend. Ja, mensen lijden. En Esther heeft heel lang moeten lijden voordat ze haar rust kon vinden. Dat is hartverscheurend. Maar niet iedereen is zoals Esther - terwijl euthanasie nu wel 'populair' lijkt te worden, met name onder jonge vrouwen. Wat dat betreft ben ik het eens met de kritiek van verschillende artsen en psychiaters om daar voorzichtiger mee te zijn (maar een deel van de argumenten worden slechts kort benoemd en weggewuifd in dit boek…)
Ik twijfel of ik het erbij moet vermelden, maar ik doe het toch: in dit boek worden ook suïcidepogingen en suïcides genoemd en dan met een * erbij, waarna in een voetnoot UITGEBREID de methode omschreven/uitgelegd wordt.
In het hele boek is geen enkele verwijzing naar 113 te vinden, wat in andere boeken wel gebruikelijk is.
Waar ik wél moeite mee heb, is dit boek. Ik leende dit boek bij de bibliotheek vanuit oprechte interesse, maar ik schrok bij het lezen meermaals hoe er over euthanasie wordt gedacht en hoe eenzijdig het geschetste beeld lijkt te zijn. Als ik zo de andere recensies en reviews bekijk, lijk ik de enige te zijn die niet lovend over dit boek is, dus ik wil graag mijn mening delen (ook al doet die er niet toe).
"Dit boek is niet bedoeld als propaganda voor euthanasie bij psychische aandoeningen. Het wil wel een stem geven aan de mensen die hierom vragen." ~ bladzijde 130.
Dat deze zin in het boek beschreven wordt, voelt voor mij als een bevestiging dat het niet helemaal de bedoelde uitwerking van de auteur heeft. Het is niet bedoeld als propaganda voor euthanasie bij psychisch lijden, MAAR zo leest het wel. Het wil een stem geven aan de mensen die om euthanasie vragen, maar geeft vooral een stem aan de auteurs die euthanasie verlenen. Het is ontzettend subjectief en ik vraag me af of de auteurs er goed aan hebben gedaan dit boek te schrijven, of dat ze beter een 'objectiever' iemand hadden kunnen vragen om met hun in gesprek te gaan en dat uit te werken.
"Als het tijdens de dienst mogelijk was, bleef ik naast een stervende patiënt zitten. Ik was er niet bang voor, vond de overgang van een levend persoon naar een dood lichaam fascinerend en heel eenvoudig tegelijkertijd." ~ bladzijde 42
"Zijn overlijden kwam naar mijn smaak enkele weken te laat, maar hij wilde niet anders, daar was hij duidelijk over geweest tegen zijn echtgenote en de huisarts." ~ bladzijde 43
Beide auteurs lijken een soort voorliefde te hebben voor de dood, misschien is het niet heel handig om dit op deze manier aan het begin van het boek te verwoorden… ik kon het boek daarna moeilijk nog serieus nemen.
"[Het is goed dat er een taboe rust op het doden van een ander]. Maar dat taboe is niet absoluut. De meeste mensen accepteren dat er in een oorlog mensen worden gedood, ook nog eens mensen die daar beslist niet om gevraagd hebben. Vergeleken daarmee is toestaan dat iemand die er zelf om smeekt om uit zijn lijden te worden verlost een aanmerkelijk minder grote grensoverschrijding van dat taboe." ~ bladzijde 128
...
Ik vraag me oprecht af wat ik zojuist gelezen heb. Wordt oorlog nu vergeleken met euthanasie? Appels met peren - ook al worden er in beide situaties mensen 'gedood' door een ander.
Ook gaat het op een gegeven moment erover dat suïcidaliteit en suïcide niet voorkomt in de bijbel. Toevallig heb ik kortgeleden een christelijk boek gelezen wat suïcide (en de geschiedenis) helemaal uitdiept - op een objectieve manier - en daarin was ook aandacht voor suïcides en suïcidaliteit in de bijbel. Dat was erg interessant om te lezen en de uitspraken waren verifieerbaar. De uitspraak in 'Laat me gaan' is daarentegen niet verifieerbaar en dus een suggestieve subjectieve uitspraak.
Het voelt alsof euthanasie verheerlijkt wordt. "Als er meer bekendheid is voor euthanasie en dat toegankelijk is, vinden er misschien minder suïcides plaats". Maar een suïcide is geen euthanasie, en met het verheerlijken van euthanasie kan het ook voorkomen dat mensen ervan overtuigd raken dat het hun eigen verzoek is, terwijl het eigenlijk door anderen verheerlijkt wordt en zo wordt overgenomen in hun hoofd.
Ja, ik ken mensen die zijn overleden door euthanasie op basis van psychisch lijden. Bij sommigen zag ik hun worstelingen, hun pogingen om het leven beter te maken, maar het werd niet beter. Bij een enkeling vroeg ik me af of ze zelf tot een euthanasieverzoek gekomen zou zijn als ze niet zo snel "uitbehandeld" zou zijn verklaard door de ggz en euthanasie niet zo'n "hype" was.
Ik ken ook mensen die momenteel in een traject zitten, maar het on hold hebben gezet vanwege de erkenning van het lijden en nu verder kijken naar experimentele behandelopties die aanslaan.
Ik ken óók mensen waarbij behandelaars van een GGZ-instelling hebben gezegd: "Joh, je hebt zoveel problemen, wij kunnen je niet meer helpen, euthanasie zou een beter idee zijn." Terwijl bij deze jonge vrouw een duidelijke hulpvraag is, die steeds niet gehonoreerd wordt 'vanwege de complexiteit'. Zij vertelde mij dat ze het gevoel heeft dat euthanasie haar wordt aangepraat. Ze wil heel graag hulp en een beter leven, maar de enige optie die haar geboden wordt is de dood.
En ik dacht: dat kan niet waar zijn. Het kan niet zijn dat een hulpverlener euthanasie als behandeloptie voordraagt.
Tot ook ikzelf van een onbekende psychiater bij een beoordeling van een crisissituatie te horen kreeg: "Waarom kies je niet voor euthanasie, dan weet je zeker dat je rust hebt." Als je om hulp vraagt, word je op de dood gewezen.
Misschien dat ik daarom extra kritisch ben op dit boek.
Ik denk dat er meer zorg geboden is bij euthanasie bij psychisch lijden. Uiteraard als iemand echt zélf met de wens komt en ernstig lijdt, dan moet de procedure niet ernstig lang duren. Dat is niet vol te houden, lijden is lijden. Maar ik ken ook situaties waarbij uiteindelijk verbetering optrad (deels door de lange wachttijd bij het EE, soms door experimentele behandelingen die aanslaan), en dus ook mensen wie euthanasie 'aangepraat' wordt zodat er niet nog verder gekeken hoeft te worden naar behandelopties…
Maar goed, ik ben geen expert dus mijn mening doet er niet toe.
De passages van Esther tijdens de intermezzo's zijn wel echt hartverscheurend. Ja, mensen lijden. En Esther heeft heel lang moeten lijden voordat ze haar rust kon vinden. Dat is hartverscheurend. Maar niet iedereen is zoals Esther - terwijl euthanasie nu wel 'populair' lijkt te worden, met name onder jonge vrouwen. Wat dat betreft ben ik het eens met de kritiek van verschillende artsen en psychiaters om daar voorzichtiger mee te zijn (maar een deel van de argumenten worden slechts kort benoemd en weggewuifd in dit boek…)
Ik twijfel of ik het erbij moet vermelden, maar ik doe het toch: in dit boek worden ook suïcidepogingen en suïcides genoemd en dan met een * erbij, waarna in een voetnoot UITGEBREID de methode omschreven/uitgelegd wordt.
In het hele boek is geen enkele verwijzing naar 113 te vinden, wat in andere boeken wel gebruikelijk is.
This entire review has been hidden because of spoilers.
September 23, 2023
Een belangrijk, genuanceerd en goed geïnformeerd boek over een belangrijke maatschappelijke kwestie.
July 28, 2024
Zeer goed, inzichtelijk boek. De persoonlijke intermezzos gecombineerd met de medische uitleg geven aan hoe noodzakelijk het is om het proces en de bureaucratie rond euthanasie te verbeteren. Dit alles wordt nog duidelijker door hoe krachtig Esther's dagboekfragmenten spreken over psychisch lijden.
February 4, 2024
Helder boek, met oog voor alle perspectieven.
January 18, 2024
Informatiever dan de bronnen van het expertise centrum. Verhelderend. En zelfs een beetje geruststellend dat er iemand met zo’n begrip en compassie naar kan kijken.
Displaying 1 - 9 of 9 reviews