Nederland ziet zichzelf graag als een modern en vooruitstrevend land. Maar de verhouding tussen vrouwen en mannen ligt hier beduidend anders dan in andere westerse landen. Zo zijn Nederlandse vrouwen vaak hoger opgeleid dan mannen, maar werken ze massaal parttime. Dat maakt ze financieel afhankelijker van hun partners dan vrouwen in de rest van Europa.
Op grond daarvan worden ze nogal eens weggezet als verwende deeltijdprinsesjes, maar het systeem werkt bepaald niet mee, zo merkte de Zweedse journaliste Charlotte Boström toen ze vanwege de liefde in Nederland kwam wonen. Waarom doe je bij ons belastingaangifte als gezin en niet als individu? Waarom is het ouderschapsverlof voor mannen zo verschrikkelijk minimaal? Waarom krijg je bij zorgverlof maar een deel van je loon uitbetaald?
In Zweden werken vrouwen graag fulltime en zijn ze financieel onafhankelijk. Met de blik van een nieuwsgierige en verwonderde buitenstaander laat Boström op vaak humoristische wijze zien dat heel Nederland er, ondanks plannen voor gratis kinderopvang, wel op lijkt ingericht om ongelijke verhoudingen in stand te houden. Hoe moeilijk zou het zijn om dat te veranderen? En willen Nederlanders dat eigenlijk wel?
Ik zeg verplichte kost voor iedereen in Nederland & dan vooral voor beleidsmakers. Bizar om te lezen hoe erg het systeem in NL is gebaseerd op de man en op het traditionele gezinsleven.
Kan dit boek aub worden uitgedeeld aan Nederlandse politici en beleidsmakers? Bizar dat wetenschappelijk bewijs schreeuwt dat gendergelijkheid de economie van het land ten goede komt (en niet een beetje ook; hallo miljarden!), maar er toch niets gebeurt. De auteur stelt treffend: hoeveel bewijs er ook ligt, dit blijft teleurstellend genoeg afhankelijk van de wil van in (Nederland nalatige) politici, ook van de linkse. Los van het economische standpunt laat de auteur ook normen en waarden (waar het echt om moet gaan) en cultuurverschillen zien tussen Zweden en NL. Prachtige vergelijking, met goede en mindere punten van beide landen.
De enige flinke beperking van dit onderzoek (en dat van de Zweedse Myrdals) is dat er voornamelijk wordt ingegaan op (de vreselijke, ongelijkheid in de hand werkende term!) ‘hoogopgeleiden’. En de rest?!
I highly recommend this book but if you are not able to read in Dutch I will try to summarize my key learnings for you:
- Swedish women work fulltime and are financially independent because Swedish government has been committed to equal opportunities and responsibilities for decades. Sweden has achieved it by taking tasks such as childcare or care for sick relatives off their hands or is reimbursing women in money for this work. And is that because feminism has always been on the top of Swedish agenda? No, that is simply because it makes a lot of sense for the economy.
- Due to working part-time women in the Netherlands accumulate 43% less pension than men.
- In 1974, Sweden was the first country in the world to replace gender-specific maternity leave with parental leave. Nowadays the Swedish parental insurance entitles parents to 480 days of paid parental leave when a child is born or adopted. Each parent – should they be two – is entitled to 240 of those days and they cannot be transferred. This way women cannot take over the parental leave days of their partner.
- Parents in Sweden are entitled to subsidized daycare vs the situation in the Netherlands where there are long waiting lists (the website the Amsterdam municipality advises to register for daycare during pregnancy). Daycare in Sweden is affordable (maximum 140 euros a month for the first child and less for their younger siblings) and is considered to be good for the development of the children. The costs of daycare the Netherlands on the other hand are the highest in Europe. On average Dutch family spends 572 EUR per month on daycare and a family with 2 kids that are attending daycare fulltime is estimated to spend 60% of their monthly shared income. Not only it is unaffordable for most parents to send their kids daycare fulltime but there is also a stigma in the Netherlands around doing so.
EU average amount of hours kids below the age of 3 spend in daycare per week is 27. In the Netherlands it’s 17.
It was also interesting to learn that even though Dutch government has a fiscal reimbursement program for part of the daycare costs, there is a maximum hour price from which reimbursement is calculated (9,12 EUR per hour) while in practice the prices are higher are daycares are free to set any price they want.
After I finished this book I have decided to see some statistics with my own eyes and headed for Centraal Bureau voor de Statistiek (“CBS”) website.
Their Emancipatiemonitor 2024 is rather long but here are some curious pieces of information I’d like to highlight:
- In 2023, 65 percent of working women worked part-time. Two years earlier, this was 67 percent and in 2014 it was still 69 percent. An opposite trend was visible among men. There, the share of part-timers increased from 16 to 18 percent since 2014.
- Women and men do not differ in the extent to which they consider it important for their personal development to have paid work. 84% of women agree with this statement in comparison to 81% of men.
- The average gross hourly wage of men is higher than that of women in almost all EU Member States. In the Netherlands this difference is approximately 13%
- The percentage of female managers in the Netherlands is one of the lowest in the EU at 30 percent.
After reading this report I was curious to see what does the Dutch government think about the state of women’s position in the Dutch labour market and they agree that this is a problem. According to their website, “Many women work part-time, or do not have paid work. In some cases this is because they take on a bigger share of household tasks and childcare than men. This means that many women are not financially independent. This can lead to financial problems if they get divorced or their partner becomes unemployed.”
Het boek heeft me aan het denken gezet op meerdere gebieden. Hoe gaan we in Nederland om met ouderschapsverlof? Met de kinderopvang? En wat maakt dat vooral de Nederlandse mannen vaak voltijd blijven werken als er kinderen komen? Maar ook hoe kijken we naar de maatschappij? Aangezien de Nederlandse systemen vaak gericht zijn op stellen/families. Als deze vragen je interesseren dan is dit zeker een aanrader. Het enige minpunt was voor mij de epiloog, die vond ik wat overdreven. Daarbuiten is het een prettig boek met gedegen wetenschappelijke onderbouwing.
Belangrijk onderwerp, maar wel heel academisch geschreven. Daardoor denk ik dat dit boek maar een kleine groep mensen aanspreekt, en dat is zonde. Ik had verwacht dat Charlotte Boström meer persoonlijke voorbeelden van zichzelf & andere mensen zou delen, maar dat kwam eigenlijk pas aan het einde van het boek.
Als ik één ding heb onthouden, is dat we meteen alle complexe en onbegrijpelijke toeslagen af moeten schaffen. En er gewoon voor moeten zorgen dat onderwijs & opvang voor iedereen goed toegankelijk is. Maar blijkbaar is dat voor rechtse regeringen erg lastig om te regelen.
Idee van het boek is goed, uitvoering zeer minimaal. Boek zit vol aannames en onterecht gelegde causale verbanden. Het zou gaan over meer dan alleen de kinderopvang en ouderschapsverlof, maar helaas zijn die onderwerpen 90% van het boek. Ik zou het niet aan iemand aanraden om te lezen.
Geweldig insightful boek over iedereen die meer wil weten over gendergelijkheid in Nederland, of beter gezegd, het ontbreken ervan. Met haar Zweedse achtergrond trekt Boström een parallel tussen het ouderschap in haar geboorteland en Nederland, maar ook kijkt ze naar hoe het vrouwelijk individu in beide maatschappijen benaderd wordt. Hierbij schroomt ze niet om ook kritisch naar haar geboorteland te kijken, dat het heersende model daar bijvoorbeeld geïntroduceerd werd vanwege economische noodzaak en niet zozeer vanwege feministisch gedachtegoed vond ik een eyeopener, ook al heeft het model absoluut bijgedragen aan een veel bredere emancipatie van de maatschappij. Denk je dat Nederland een geëmancipeerd land is? Read this book & think again!
De titel maakte me nieuwsgierig, maar helaas maakte het boek niet waar wat het belooft. De onduidelijke betogen zitten vol aannames en niet onderbouwde beweringen. Eén voorbeeld, pagina 31: “De meeste Nederlanders vinden…”. Waar is dit op gebaseerd? Er staat geen verwijzing naar een onderzoek. Wat bedoelt de schrijfster met ‘meeste’? Ruim de helft, driekwart, negentig procent? Achterin staat wel een lijst met bronnen, maar er ontbreken verwijzingen. Bij zoveel argumenten die zeggen te stoelen op onderzoek, is dat storend. Tijdens het lezen kreeg ik steeds meer de indruk dat de schrijfster haar eigen, directe omgeving ziet als ‘de Nederlanders’.
Aan mijn reading progress kun je zien hoe goed dit boek was (heel goed).
Hebben alle Zweden een soort bestaand ‘gevoel’ dat ze gelijk wíllen zijn, en ziet daarom de samenleving er zo uit?
Nee hoor - het was puur economische noodzaak, en die noodzaak hadden we in Nederland minder.
Hoe beide landen zijn geworden hoe ze nu zijn, is het gevolg van hoe beide landen regels hebben ingevoerd. Super interessant, en na het boek twijfel je tussen twee dingen: je spullen pakken en naar Zweden verkassen (of in mijn geval: nooit meer teruggaan) of in Nederland de barricades op.
Ik begon lekker maar het stagneerde daarna, om aan het einde weer een vlucht te nemen. Er ligt ook gewoon zoveel gemakkelijkers of toegankelijkers klaar om te lezen. Terwijl het onderwerp echt mega interessant is! Het heeft mij weer aan het denken gezet hoe de samenleving, de geschiedenis en politieke keuzes eigenlijk bepalen hoe genderrolpatroondoorbrekend ik denk! Bizar! Ik hoop m’n dochters toch echt mee te geven dat ze zoveel meer keuzes hebben dan de maatschappij dus misschien denkt.
De vergelijking tussen Zweden en Nederland is erg interessant. Op meerdere fronten zijn en plussen en minnen die leiden tot ons hedendaagse stelsel (en dat van de Zweden). Nederland heeft nog behoorlijk wat werk te doen op het gebied van gendergelijkheid. Zeker in aanloop naar de verkiezingen een must read!
Goede vergelijking tussen Nederlands en Zweeds gender beleid. Over waar Nederland kan leren van Zweden. Zoals universele kinderopvang (van hoge kwaliteit waar onderwijs centraal staat), ouderschapsverlof en studieverlof. Ook interessant: in Zweden is er geen partneralimentatie.