Moderne natuur

by Derek Jarman, Henny Corver (Translator), Nico Groen (Translator)

Nadat hij in 1986 met hiv werd gediagnosticeerd, verhuisde de Britse filmmaker en schrijver Derek Jarman naar een stuk land met een houten huisje aan de kust van Kent. De houten muren schilderde Jarman pikzwart, de felgele kozijnen liet hij intact, en in de kiezels rond het huis onder de rook van de kerncentrale van Dungeness begon hij aan zijn droomtuin.

Niet alles wat Jarman plantte overleefde de felle wind en het opspattende zeewater, maar toch bloeide er genoeg op en ontstond er in de woestenij een tuin van indrukwekkend schoonheid. In zijn dagboeken vertelt Jarman hoe hij, met voor- en tegenspoed, de tuin aanlegt waar hij zijn hele leven al naar verlangde, en blikt hij terug op zijn leven: zijn kindertijd, zijn leven als jonge homo in de jaren zestig, en zijn florissante kunstenaarscarrière.

Tot zijn dood in 1994 bleef Jarman zijn dagen in Dungeness tegen de klippen vastleggen. Moderne natuur – nu voor het eerst in Nederlandse vertaling – is een prachtig, indringend dagboek over een tuin aan de rand van het bestaan.

Derek Jarman (1942-1994) was een Britse schrijver, kunstenaar en avant-gardistisch filmmaker. Hij bleef zich fel inzetten voor homorechten en was kritisch op de Britse politiek tot zijn aan arbeidsgerelateerde overlijden in 1994. Zijn werk, maar in het bijzonder Prospect Cottage – Jarmans houten huis omringd door een in kiezels opgetrokken bloemenzee aan de kust van Kent – blijft kunstenaars en kunstliefhebbers over de hele wereld inspireren.

Genres: Nonfiction, Memoir, LGBT, Biography, Queer, Art, Nature

478 pages, Unknown Binding

First published August 8, 1991

About the author

Derek Jarman was an English film director, stage designer, artist, and writer.

Reviews

[Andrew Marshall · Rating 4 out of 5]

Recently, I visited the garden that film-maker Derek Jarman created in the shingle of windswept Dungerness in the shadow of the nuclear power station. It was one of the most beautiful sights I've ever been - with the wild flowers framed by driftwood, a wrecked boat, an anchor and other items found on the beach. I'd watched a couple of films by Jarman, but I've never been a fan, but I was so moved by his garden that I resolved to read the journals he kept in 1990 and 1991 while creating it.

The book is as extraordinary as the garden but to get the full power, you need a little bit of context (which sadly the book does not give). Around the time that Jarman was diagnosed as HIV positive - which in the eighties was a death sentence - he bought an old wooden cottage on the shoreline at Dungerness and began to create a garden on the shoreline. Unfortunately, Jarman belonged to the generation of gay men who went onto develop AIDS - before the arrival of the medications that have saved so many lives. He died in 1994 just a few days after the premier of his last film.

As a therapist helping people face existential crises - and the knowledge than none of us is immortal - I was fascinated by how Jarman found meaning at a time when not only he was under a death threat but many of his friends had died and throughout the book he is constantly getting calls from friends who have diagnosed HIV positive too. So what did he do? He returned to his childhood love of gardens and for the first time since he left home at 18 started to plant out his own one. Some of the most moving parts of the book are when he meditates on the gardens he created at boarding school and in the various outposts of the empire where his father had been stationed. At one point, he muses how, if his life had taken a different turn, that he would have become a gardener but his class and the times had dictated that he gave up 'childish things' and sought a 'proper job.' He promised his father to get an academic degree before being allowed to start art school. (Jarman is definitely a renaissance man who paints, writes and makes films.)

As the book progresses, there is less about plants and his childhood and more about illness as his temperature rises, his energy falls and he is bathed by constant sweats. He is finally diagnosed with TB in his stomach and later pneumonia and the diary ends abruptly with his appendix being removed.

The writing is beautiful and I wished that I too could identify and name so many wild flowers but at the heart this is a political book about how our society keeps outsiders at arm's length - normally by thoughtless cruelty - and cannot value different views. In some ways, the world has changed. HIV is just a serious condition that, properly managed, does not stop people having a natural life span and the number of new infections have started to fall. Gay men have the right to marry and on the surface we are a more tolerant society. However, I doubt Jarman would completely agree with this sunny assessment. Our society still demonises the outsider... we just have different definitions to make someone 'other'. And how good are we even now in finding beauty that does not conform to the given, the conventional and the obvious?

[Thomas Lampion · Rating 5 out of 5]

the best account of the AIDS epidemic ever written.
any fluffy 80's nostalgia so disgustingly rampant today will be eliminated.
this is the real 80's, the horrors of thatchers england, our best artists and thinkers dying
without filling even an iota of their true potential because of a lack in hospital funding,
medical attention, and human kindness, a society and government that quickly shunned them, not realizing
voices of a generation would be gone forever. this is the work of a genius, and we are unbelievably
privileged to have his thoughts and feelings down forever. this is real life, this is what it means to
be an artist, outcast and rebel.

[Chris · Rating 4 out of 5]

Het begint erop te lijken dat 2024 voor mij het 'jaar van de te overwinnen boeken' wordt. Opnieuw, na o.a. Gilead en Proust and the Squid: The Story and Science of the Reading Brain, moet ik toegeven dat ik pas halverwege overstag ging bij dit indringende en rijke dagboek van Derek Jarman. Het was er nochtans zo eentje waar ik vooraf naar uitkeek en zin in had. Voordeel van zulke leesoverwinningen is dan weer dat je jezelf aan het eind trots en beloond voelt voor de moeite en de tijd die het vergde. Iets wat ik ook altijd heb met Virginia Woolf, maar bij haar wéét ik dat intussen en is het ingecalculeerd.

'Modern Nature' werd - uiteindelijk - een veelzijdig dagboek waarin ik Derek Jarman leerde kennen als een eclectische persoonlijkheid die de eigenzinnige gay-artist/filmmaker die eind jaren '80 in the UK zijn HIV-besmetting bekendmaakte verenigt met de gevoelige, eeuwige middleclass-jongen, terugblikkend op zijn jeugd en zijn studies (geschiedenis en kunstgeschiedenis) en worstelt met zijn oeuvre en ziekte, maar vooral optimistisch weet te blijven, omringd door vrienden en dierbaren.

Rode draad is de tuin die hij avontuurlijk en intuïtief aanlegt in Dungeness, rond zijn gerenoveerde visserswoning op een keienstrand tussen zee en kerncentrale, regelmatig geteisterd door ruige, zilte zeewind. Plantencentra zijn aan hem niet besteed. Hij jut zijn stekjes overal waar hij ze vinden kan, net als de vuurstenen en het aangespoelde hout en ijzer dat hij gebruikt om zijn atypische tuin vorm, reliëf en verticaliteit te geven. Lastig alleen dat ik veel Engelse plantennamen moest opzoeken, want slechts zelden hebben die een link met de Nederlandstalige. 'Prospect Cottage', zoals zijn tiny-house heet, is daarnaast ook een toevluchtsoord waar Jarman tot rust, mijmeren en schrijven komt, ver van de (werk)drukte van Londen, hoewel hij de stad soms mist, waar hij alternerend ook blijft wonen.

Het dagboek geeft ook een tijdsbeeld van de Thatcher-jaren, gezien door de bril van een ouder wordende gay-artist die graag tegen heilige huisjes schopt door films te maken waarin hij de (Britse) cultuurhistorische en christelijke tradities door zijn provocerende, maar tegelijk fijngevoelige queer-molen haalt. Ik bekeek online een aantal films en fragmenten en werd geraakt door Jarmans vrolijke, ontroerende beeldtaal, zijn schaamteloos gebruik van symboliek en de ontwapenende manier waarop hij zijn acteurs en zijn camera laat improviseren. Dat laatste toont ook wat hij zelf over zijn films zegt: het bedenken en draaien ervan zijn de zaken die hem telkens aan een nieuw project doen beginnen, maar de eeuwige lijdensweg van geld, montage, productie en promotie maken hem moedeloos en. kunnen hem gestolen worden.

Het dagboek, geschreven tussen januari '89 en september '90, eindigt met maanden waarin de auteur behoorlijk ziek wordt en vaak voor langere tijd in ziekenhuizen verblijft. Hoeveel pijn en ongemak, zowel fysiek als mentaal Jarman ook ervaart, hij vecht tegen de neerslachtigheid, met zijn tuin, de rust en het uitzicht op 'Prospect Cottage' als baken en symbool voor zijn levenslustige, 'moderne natuur'. Zijn pen schrijft hier moeizamer en sporadischer, maar blijft even scherp en persoonlijk. Dus ja, een overwonnen boek én een man die ik niet gauw zal vergeten.

[Noel · Rating 5 out of 5]

Jarman curiously focuses less on his inner life than on what his eyes can see, what his fingers can touch, what his hand can know by tracing the petals of a flower. He spends more time describing poppies and lavender than he does his companion’s body or even his own, which is slowly disintegrating. But the fragile blooms of his garden, their evanescence, their constant withering by the salt wind at Dungeness—they clearly hint at the sadness and frailty of human life, the impermanence of all things, but they’re also the veil that both hides and mysteriously suggests his inexpressible grief, for the deaths of scores of friends and many lovers, his own impending death, and a world of people who are dying. Jarman’s prose is at times choppy, at other times delightfully purple, of a piece with the 17th-century poetry he often quotes.

“The TB unleashed floods of tears. I cried through the Rachmaninov Piano Concerto this afternoon, wept for the sad state of things. … Following my star to this Eden, I cried throughout Tuesday for the sky and the sea. I cried late at night with HB [his companion Keith Collins, nicknamed “Hinney Beast”] for my films. No-one will ever know the thousand little decisions that make or break my little movies. So late at night. I weep for the garden so lonely in the shingle desert. Dear Jean [Cocteau], am I the only one who, besides you, has funded a film on his name? Joris Ivens’ perfect film of the wind? So few escape to tread this path. Hedges of money, fixed stars.”

[Bart Moeyaert · Rating 4 out of 5]

Eind 1987 krijgt Derek Jarman te horen dat hij seropositief is. Veel tijd wordt hem niet gegeven. In de jaren onder Thatcher wordt weinig gegeven. Van aids kijk je weg. Jarman koopt een vissershuis, Prospect Cottage, dat later beroemd is geworden door de tuin die hij in de schaduw van een kerncentrale en in barre omstandigheden heeft aangelegd. Uit ‘Moderne natuur’, zijn dagboek van de laatste jaren van de vorige eeuw maak je op hoe onvermoeibaar hij is in zijn tuinplannen en hoe vermoeid hij wordt. Over flora is hij lyrisch. Over de homo sapiens en hoe die soort met cultuur omgaat is hij vlijmscherp. Dat contrast bloedt, als je er gevoelig voor bent.

Uit het Engels vertaald door Henny Corver en Nico Groen.

[Moira Macfarlane · Rating 4 out of 5]

Als de tuin een afspiegeling is van zijn tuinman, en ik denk dat die dat is, dan laat deze de bloei en verwoesting van een prachtig mens in al zijn veelzijdigheid zien. Nadat hij in 1986 met hiv werd gediagnosticeerd, koopt de Britse kunstenaar, filmmaker en schrijver Derek Jarman (1942-1994) een schraal stuk land met een cottage, op één van de meest desolate, winderige plekken langs de kust van Kent, aan de horizon de troosteloze aanblik van de kerncentrale van Dungeness. Op zoek naar rust pakt hij er zijn oude passie voor bloemen en planten op om er een prachtige tuin te maken.
Een tuin zonder grenzen, met een rijkdom aan veelal wilde bloemen. Bloemen, die menige storm, het verzengende zout in de wind, moesten zien te overleven. Beknot, zwart uitgeslagen, deels afgestorven en Derek die daar reddert en weer opbouwt wat is omgewaaid, stekjes, stenen en juthout meeneemt van zijn wandelingen. Een tuin die vecht tegen de elementen, zoals Derek vocht tegen de aids die steeds duidelijker en onontkoombaar zijn leven binnendrong. Een ziekte die niet alleen hem stukje bij beetje vernietigde, maar ook veel van zijn vrienden deed wegvallen.

Moderne natuur, het dagboek dat hij in 1989/1990 schreef, heb ik met vallen en opstaan gelezen. In eerste instantie pakte ik het op in het Engels, en het ís een Engels boek, enorm. Al heb ik levendige herinneringen aan die tijd, als ik in Glasgow bij mijn grandma was, was het Tatcher-effect verpletterend alom aanwezig, er zijn ook enorme gaten, want ik ben hier in Nederland getogen. Tel daarbij op dat mijn wilde plantenkennis groot is, maar niet half zo groot als ik het met Britse benamingen moet doen, de vele namen van bekenden uit die tijd, plaatsen en woorden uit de Londense homoscene, de alternatieve filmwereld, oud Engelse teksten... Het alles willen weten kon ik zo slecht loslaten dat ik mijzelf liet struikelen over alle zelfgecreëerde voetnoten.
Eenmaal begonnen in de Nederlandse vertaling door Henny Corver en Nico Groen (die uitmuntend is!), was er eindelijk de ruimte in mijn hoofd om te verdwijnen in de tuin, mee te voelen met Derek Jarman als hij zijn herinneringen ophaalt, naast zijn ziekbed te zitten en steeds een beetje meer van deze bijzondere man te houden.

'But the wind does not stop for my thoughts. It whips across the flooded gravel pits drumming up waves on their waters that glint hard and metallic in the night, over the shingle, rustling the dead gorse and skeletal bugloss, running in rivulets through the parched grass - while I sit here in the dark holding a candle that throws my divided shadow across the room and gathers my thoughts to the flame like moths.
I have not moved for many hours. Years, a lifetime, eddy past: one, two, three: into the early hours, the clock chimes. The wind is singing now.

Eternity, eternity
Where will you spend eternity?
Heaven or hell, which shall it be,
Where will you spend eternity?

And then the wind is gone, chasing itself across the shingle to lose itself in the waves which brush past the Ness, throwing up plumes of salt spray which spatter across the windows. Nothing can hide from it. Certainly no man can be wise before he has lived his share of winters in the world.
The wind calls my name, Prophesy.
Long past the creator destroyed this earth, the joyful songs of the people were silent, the ancient works of giants stood desolate.
The wind whirls in the gutters, screams in the telegraph poles.

I'll huff and I'll puff,
And I'll blow your house down.

Time is scattered, the past and the future, the future past and present. Whole lives are erased from the book by the great dictator, the screech of the pen across the page, your name, Prophesy, your name! The wind circles the empty hearth casting a pall of dust, the candle fizzes. Who called this up? Did I?'

[Laurent De Maertelaer · Rating 5 out of 5]

Binnenkort recensie voor Humo.

[Paul · Rating 4 out of 5]

Prospect Cottage is a tiny place on the barren and windswept coastal headland of Dungeness. It is an unlikely place to want to live, mostly because of not one but two sodding great nuclear power stations. If it feels an unlikely place to live, then it is an even more unlikely place to create a garden. But that is just what Derek Jarman did.

He made that decision to create something beautiful on this headland in 1986 after he found out that he was HIV positive. At the time if you had HIV and the AIDS virus that it would almost certainly turn into there was nothing that doctors could do, apart from managing your symptoms. there was no cure and still isn’t but medicines are available to allow people to live with some dignity now.

He had bought the cottage on a whim having inherited some money from his father. This book is a diary of the time he spent working in this garden, battling against the elements to try to create something beautiful and finding the plants that could survive. He collected some of the driftwood and other objects that he found on the beaches to decorate the garden with. The gardeners’ Beth Chatto and Christopher Lloyd stumbled across it one summer and it became much better known.

His diary is also a nostalgic romp through his past life as a gay man. He was sent to public schools, places that had no humanity where older boys would torment the younger boys, mostly because they had had it happen to them and it was supposedly character building. There are details of his first experiences with other boys at school, fumbles in the grounds of the schools, that they would inevitably get caught at, and it would become another reason for the beatings. It didn’t stop him though. He remembers being presented with the bills for his education at Canford School, on the occasion of his 21st birthday; a hideously expensive school that is only a 10-minute walk from my home.

At the end of his life, he found love with HB, but his younger days had been a succession of encounters and lovers, often mentioned in detail in the diaries, as well as the trip he made to his studio flat in London and the 3 am walks out onto Hampstead Heath, and the police raids that he managed to avoid. There are lots of nostalgic entries about his life working in film and his support of the arts as well as moments spent in the garden alone and with visitors. The later part of the book is about his illness and time spent in hospital as TB in conjunction with the AIDS-ravaged his health.

He was to live another four years after the last entry in the book, before succumbing to his illness. I did like this book, the way he writes, you can sense his passion for the garden his friends and all the mini-projects that he has on the go. The later part of the book makes for fairly uncomfortable reading as he talks openly about his health and the opportunities that he may never get to take. Well worth reading for a very different view of life from my usual perspective.

[Gert De Bie · Rating 4 out of 5]

Wat maakt een boek lezenswaardig? Een fascinerende vraag met misschien wel evenveel antwoorden als er lezers zijn.

Brits filmmaker Derek Jarman wordt in 1984 met AIDS gediagnosticeerd en verhuist naar Prospect Cottage, een chalet in Dungeness, een kustplaats aan de Britse kant van het kanaal. In de schaduw van een kerncentrale, in weer en wind aan het kiezelstrand, legt hij een tuin aan en begint een dagboek bij te houden.

In het geval van Moderne natuur heb ik alvast voor mezelf geen eenduidig antwoord op de vraag wat het boek lezenswaardig maakt. Jarman is niet de grootste stilist, zijn tuin niet de mooiste ter wereld, zijn dagboek niet altijd even doorwrocht.
Toch fascineert Moderne natuur van begin tot einde! Misschien zit het antwoord verscholen in Jarman's persoonlijkheid en de keuzes die daaruit voortvloeien: een boek over een standaard Britse tuin zou mezelf alvast minder boeien dan eentje over een tuin die de kanaalstormen moet doorstaan, opbokst tegen zilte wind en niet in een idyllisch landschap gelegen is, maar een kerncentrale en een schare gedegenereerde weekendhuisjes als decor heeft.
Dat atypische groeit met elke bladzijde die je leest: niet alleen zijn tuin, maar ook zijn openlijke homoseksualiteit, zijn eerlijkheid over zijn AIDS-diagnose, zijn visie op film, zijn houding ten opzichte van premier Tatcher en zijn weigering zich als paria te laten behandelen, maken van Jarman een sympathieke en innemende buitenstaander die je bij elke bladzijde meer in je armen sluit.

Ontwikkel je tot slot als lezer misschien onbewust een morbide belangstelling voor elke bladzijde, wetende dat de auteur met elke geschreven letter dichter bij de dood komt, en krijgt het dagboek zo een spanningsboog die er eigenlijk geen is? Wie weet.

In ieder geval is Moderne natuur een fascinerende en beklijvende leeservaring: je vindt als lezer zoveel symboliek je maar wil in de koppige aanleg van een tuin in de minst ideale omstandigheden en de diagnose van een dodelijke ziekte, je leest een uniek tijdsdocument dat zowel vanuit de zijkant als de bovenkant van de samenleving weerklinkt en je leert een man kennen waarmee je best een avond op café had willen hangen: pittige discussies zouden niet veraf zijn, maar oprechte verzoening lijkt even realistisch. Mooi.

[David · Rating 4 out of 5]

"'I can't believe swimming pools are conducive to serious thought.'"

"The Portuguese lad says 'I love your films' with an ever-so-winsome twinkle in his eyes- 'though I've never seen any of them'."

"In his bookshop Ian Shipley said his father 'knew' Jeremy Thorpe was riding for a fall because of his florid waistcoats. 'And you,' he said, 'are wearing brown shoes.'
I've always worn brown shoes, since my father warned me off them in the fifties. Spivs, lounge lizards, interesting 'uncles' wore brown shoes."

[Jo Coleman · Rating 4 out of 5]

I loved reading this - partly for the descriptions of the East Sussex coast where I spent a lot of time as a child, and partly because Derek Jarman quickly became a great imaginary friend. One minute he's carefully fretting over his films and the plants in his garden, the next he's cruising on Hampstead Heath and railing against Christianity, and then he goes for tea with the Pet Shop Boys and annoys Chris Lowe. When he becomes ill in the second half of the book, he journeys through it with immense stoicism and love. He also lets a naughty crow steal the show several times.

[Mari Janssen · Rating 5 out of 5]

Ik vond dit boek onbeschrijflijk mooi en mystiek, daarom deel ik het liefst twee favoriete passages:

“Richard vertelde dat de hele avond een bij aan de binnenkant van zijn raam omhoog en omlaag vloog. De volgende ochtend lag ze als een zieltogend hoopje op de vensterbank. Hij druppelde wat water naast haar. Ze reageerde niet. Toen een drupje honing. Haar lange tong ontvouwde zich en binnen tien minuten was de honing verdwenen. De bij werd glanzend gitzwart, haar ogen fonkelden, en opeens vloog ze als een pijl het zonlicht in.”

“Het is geen sombere tuin, de cirkels en vierkanten hebben humor - een heksenkring voor kabouter-holbewoners - de stenen vormen een notenschrift voor lang vergeten muziek, een voorvaderlijke polyfonie waaraan ik elke ochtend enkele noten toevoeg.”

Ik ben zo ontroerd dat ik een soort rare heimwee heb naar Prospect Cottage (kan je heimwee hebben naar een plek waar je nog nooit bent geweest?)

[Hannah · Rating 4 out of 5]

started this in the snow and now the scilla are out - blue for derek

I’ve never read a book like this before that flits about the way a life does, the digressions becoming more desperate and tragic when he is in hospital and they become a place to hide, to refuse what is coming.

to lie in hospital dying and want nothing more than to go tend to your garden.

i didn’t want to finish it because that would mean he would be gone.

[Bart Vanvaerenbergh · Rating 4 out of 5]

Indrukwekkend dagboek van Derek Jarman.
Het gaat niet enkel over de tuin die hij aanlegt in Dungeness (met veel vallen en opstaan), maar ook over zijn leven met HIV.
Niet altijd even vlot leesbaar (het is een dagboek, geen roman). Jarman slaat je met namen om de oren en het is soms moeilijk bij te houden wie wie is.
Toch is het een absoluut tijdsdocument en een (zelfgeschreven) monument voor een bijzonder man.

[John Anthony · Rating 4 out of 5]

This is Derek Jarman's (film director, diarist, stage designer, author and gardener) journal covering the years 1990 and 1991. By this time he had been diagnosed HIV positive and was to die in 1994. It is immensely readable. Even when his health was failing he packed so much into his life: hence no shortage of things to write about. Within his pages he also reminisces about growing up, his family, schooling, relationships and his out and out sexuality.

During the period in which he is writing his time is divided between his flat in central London and his wooden house at Dungeness, Kent around which he created his amazing garden. Latterly, he had a further home, St Mary's Hospital, London where he was forced to spend an increasing amount of his time being treated for his harrowing illnesses. Always human and witty, often touchingly beautiful, it is a joy to read, even though he is frequently recording the deaths of lots of his friends, many very young. As well as battling his illness he was frequently battling the elements in Dungeness and his garden alternately blooms and withers, as does its creator.

Jarman has no shortage of friends. They, along with acquaintances and brief encounters, frequently pass through his pages leaving their mark.

The contrast between his life in London and Dungeness enhances the appeal of the journal for me. His Dungeness garden will be descended upon by actors, cameramen et al, in the course of the journal, attempting to create the film “The Garden”. These sessions seem to echo the chaos which the natural elements inflict upon Jarman's little Dungeness Eden from time to time.

Added to all of this – Jarman was invariably reading, widely, like us.

I was sorry to come to the end of this and now want to read Tony Peake's biography of D.J.

[Stephen the Bookworm · Rating 5 out of 5]

There are so many superlatives to use to describe this incredible book- but mostly it is the profound words of man who wanted justice and equality.

Derek Jarman's diary writing are set over 1989- to September 1990- the introduction of clause 28 and the societal homophobia towards people diagnosed with HIV and Aids victims. All of us who lived through that period know it wasn't always easy.

The descriptions of his coastal retreat - Prospect House ( it is worth seeing) and the people of Dungeness are beautiful and Jarman's horticultural knowledge is sublime.

London life with all its highs and lows and the insanity of the world of film making are recounted; Derek's stories of childhood and growing up into adulthood are very moving.

This isn't just a celebrity diary but a piece of important social history. In a world of social media and cancel culture how would Derek have responded- where are the Lgbtq+ vanguards today that provoke the right wing media and challenge everyone to reflect on attitudes in an ever growing polarised world?

A classic that must never be lost

[Dylan Kakoulli · Rating 3 out of 5]

In 1986 film director, writer and artist Derek Jarman was diagnosed HIV positive.

Facing an uncertain and at the time, damning future, he decided to retreat to the desolate, nuclear shingled coast of Dungeness. Where he sought out peace and solace in the form of gardening.

Modern nature is a moving account of both the bleak and beauty of life -especially during the 80/90’s, a time filled with such unforgiving circumstance.

Jarman’s approach to creating his urban oasis, in spite of such harsh surrounding environments, is not only a testament to the powerfulness gardening inflicts -patiently tending and growing in the hope that someday something wonderful might arise. But is also an incredibly moving (metaphorical?) tribute to those closest in his life. The ones fortunate to survive such a dreadful disease, as well as those he sadly lost.

This was a a surprisingly quiet book, considering Jarman’s notorious outlandishness! Scattered with many interesting, though not necessarily the most compelling of threads. Though I guess that’s the great joy when it comes to reading diary formats. Reminding us that life, even a famous life, isn’t always going to be jam packed and eventful!

3 stars

https://www.instagram.com/elliekakoulli/

[Esmé Boom · Rating 5 out of 5]

Helemaal vergeten te markeren als uitgelezen! Heerlijk boek, echt van genoten, schreef al kort een Instagrampostje:Gooi je scones in de airfryer, sla Earl Grey en Chivers Olde English Marmalade in, kruip desnoods onder een elektrische deken maar zet je ramen en deuren open om de eerste lentebries te voelen. Cheers mate: je hebt je perfect voorbereid op het lezen van Derek Jarmans Moderne Natuur. Dit dagboek van de Britse filmmaker en schrijver is een ontroerende en verslavende slow read vol levensvreugde (en verdriet). Na Jarmans HIV-diagnose in 1986 koopt hij in een opwelling een cottage met een groot stuk land aan de kust van Kent. De tuin is een woestenij, ruig landschap waar de zeewind overheen raast, maar met grote gusto begin Jarman van alles te planten en te slepen en maken met wat hij op het strand vindt. Langzaam ontstaat de tuin waar hij altijd van droomde. Je leest over dat paradijs in gloedvolle taal, doorspekt met citaten uit net zo goed 16e eeuwse husbandry-boeken als van queer iconen uit het Londen van de jaren '60. Seks en boeken en bloemen en Rock & Roll - een boek om verliefd op te worden tussen de krokussen.

[Lars Meijer · Rating 5 out of 5]

Jarman is essentieel. Ik kijk uit naar de Nederlandse vertaling begin volgend jaar.

[Marta Losada · Rating 5 out of 5]

Un día mi amiga Luzía se tatuó THE GARDEN bien grande, de mitad de pierna a las costillas le llegan las letras. Es el título de la película que Jarman rodó mientras escribía este libro. El tatuaje de Luzía era tan grande que tuve que leer a Derek, y desde que me senté con ese troncho en las manos tuve una sensación jevi de estar metiéndome en algo importante. A Derek Jarman le diagnostican vih en 1986 y empieza a cultivar un jardín en una casita pintada entera de negro (con las ventanas amarillas) en una zona árida de la costa sur de Inglaterra, junto a una central nuclear. Fue hijo de un piloto de la RAF y en su infancia se mudó muchas veces. Se acerca a las cosas (cosas de las que se acuerda, cosas que mira, que le pasan) desde una relación de lo más íntima con todo lo que rodea la figura del jardín. Una relación que oscila entre una estricta educación académica en botánica, el cruising londinense en los setenta y una atención de lo más íntima y precisa hacia todo lo que ve. Mazo curiosidad. Es una pasada, también muy duro. Habla todo el rato de sus amigos, de ser maricón en Gran Bretaña en los 60 en los 70 en los80, de la Inglaterra de Tatcher, el vih en los medios y sentir que te estás muriendo. También hay mucho chismorreo del mundillo del cine, a mi eso se me hizo pesado en cierto punto. Pero cinco estrellas me la pela qué pasada.

[Rebecca · Rating 4 out of 5]

(3.5) I first heard about this book through Losing Eden by Lucy Jones, in which she cites Jarman as an example of nature bringing solace and helping someone to come to terms with mortality. Last year his home and garden, Prospect Cottage in Dungeness, was rescued from private sale by a crowdfunding campaign. Creative Folkestone’s Autumn Reads Festival back in November was my excuse to read the book: it had a theme of “Modern Nature” and included recordings of Ben Whishaw reading sections of Jarman’s journals aloud at Prospect Cottage. The book runs from January 1989 to September 1990 and sees Jarman becoming increasingly ill with HIV – though he was not to die of AIDS until 1994.

Jarman was primarily a filmmaker; Matt Dillon and Laurence Olivier are just two of the names dropped here, and he’s awfully catty about Kenneth Branagh and Emma Thompson. He also filmed music videos for the Pet Shop Boys and was a visual artist whose installations courted controversy. He was often back and forth to London for meetings, lunches and Pride marches, and – this I could hardly believe – still went cruising on Hampstead Heath, where he once stumbled onto a dreadful amateur production of A Midsummer Night’s Dream. One of the more innocuous scenes one could come across on the heath, methinks…

I’m not big on gardening, so the passages about what’s in bloom and what he plans to plant didn’t stand out for me as much as his memories of childhood and his political and religious statements. He is furious at a hard-hearted government that leaves charities to step in and care for people in need, and at a state religion that has spread strife and ostracism instead of love. As the news of friends’ deaths becomes more common, he struggles with feelings of obligation and guilt. The first mention of him feeling ill himself is at about the halfway point of the book, and when he’s hospitalized for “TB of the stomach” he has to fight off self-pity by “planting the garden in my mind.” Though he recovers, he is already aware of a need to put his affairs in order and ready his papers for admission to an archive.

Very late in the book, Jarman admits that he’s conscious of this work being for publication and wonders how that has affected what he chose to write about. He’s notably tight-lipped about his partner, “H.B.,” who was half his age and also in poor health at times. (From the photo in the centerfold he looks like a boy band singer avant la lettre.) I was reminded of May Sarton’s journals insomuch as she prioritized themes of solitude and gardening, though she was even less forthcoming about her same-sex affairs. Jarman mentions “croaking into the diary” at one point, which led me to assume that it was a tape recording, perhaps at least while he was in the hospital. (Sarton also dictated her later journals as she became ill.)

I read the book in 12-page chunks over the course of about a month. Rarely would I read a diary any faster; slower might have been even better, so as not to notice repetition or tedium. While I didn’t love every theme or every entry, the whole is a striking record of a mind and a time.

Favorite lines:

“The gardener digs in another time, without past or future, beginning or end.” (March 7, 1989)

“The terrible dearth of information, the fictionalisation of our experience, there is hardly any gay autobiography, just novels, but why novelise it when the best of it is in our lives?” (April 15, 1989) – not true of the three decades since!

“I can find strength in flowers, boys and childhood memories” (June 6, 1989)

“Dear Jesus, innocent begetter of an evil and corrupt tradition, we know you would join this march, our entry into Jerusalem, would kiss John and consign the born again to the bottomless pit, or rather enlighten them and put them to bed with their brothers and sisters. … We can laugh at the house of cards called the Family. We demand one right[,] ‘equality of loving before the law’ and the end of our banishment from the daylight.” (June 24, 1989)

“Despair is a cardinal sin, says Augustine of Hippo. He did more damage than most. St. Derek of Dungeness, a hermit in the wilderness of illness.” (July 24, 1990)

[Caspar "moved to storygraph" Bryant · Rating 5 out of 5]

still the best





Derek is probably my favourite British director & I've been aware of this text for a while since it holds an esteemed place as a kind of sacred text of ecopoetics. So I had high expectations & they were even exceeded I adored this and I'm going to absolutely fail at selling it to anybody

The book came about through Derek deciding to journal the process of developing a garden at his cottage in Dungeness. This is much madder than it sounds - Dungeness is kind of known as 'Britain's only desert' & I recommend a google images for the strangeness. He's growing where nobody would. But the text develops, gorgeously, into a semimemoir of both queer vibrance in the 60s-70s-80s and, unavoidably, the AIDS genocide. This makes the text increasingly heart-wringing- he's plainly dying as the journal progresses & he knows it. Some days the entry is the news of another dead friend. It's perfectly despairingly Jarman I love him lots wish he was still here

[t · Rating 5 out of 5]

oh derek jarman. here is a life lived and shared so thoroughly and thoughtfully - even when the sharing burnt like sea wind against stubborn wildflowers. THANK YOU derek jarman i will plant and watch the sunset and ring my friends and get pissed off when things don’t go my way ! i will favour the filming, not the film!! i will!!!!!

[Andrew H · Rating 4 out of 5]

Entertaining, thoughtful, and... defiant. Jarman writes with skill and emotion.

[Annemie Plessers · Rating 4 out of 5]

Woorden van Huxley: 'Wij leven samen, wij handelen naar en reageren op elkaar; maar altijd en in alle omstandigheden zijn wij op onszelf. Uit de aard van zijn natuur is elke lichaamde geest gedoemd in eenzaamheid te lijden en te genieten'. Daarover dus ... dit boek.

[Karine · Rating 4 out of 5]

Fascinerend, intens, met prachtige beschrijvingen van natuur, tuin, wolken, zee, menselijke relaties en verbinding. Met de kunstscene had ik minder affiniteit, uitgezonderd Hockney, The Velvet Underground en Lou Reed. Traag gelezen, zeker eentje om af en toe terug in te duiken. Ook een fijne leeservaring door de mooie uitgaven van Das Mag.

[Grisha Prorokov · Rating 5 out of 5]

Одна из лучших книг, которые я читал в последнее время (а у меня был очень хороший год в чтении), трогательная, грустная, красивая, полная маленьких, но значительных наблюдений — уже от того, как Джармен одним-двумя предложениями описывает природу в тот или иной день, сердце замирает.

Это как будто не книга про смерть, но она на самом деле тут всегда на фоне — о своём диагнозе и переживаниях по его поводу Джармен пишет очень мало, но этого достаточно; а ещё постоянно в формате дневника пишет, как в какой-нибудь день умер какой-нибудь его знакомый или друг, и ты понимаешь, какой трагедией была эпидемия ВИЧ/СПИД 1980-х.

Ну и сад, сад. Тут всё про него. Я советую не смотреть фотографии Хижины Перспективы, пока не дочитаете книгу — здорово сначала ознакомиться с ней в тексте, а потом увидеть, как это выглядело — и поразиться.

[Harry McDonald · Rating 4 out of 5]

It's gorgeous, it's so alive, it's written with such care. But the thing I keep thinking about is his assurance. His absolute conviction that he's doing it right (and everyone else is wrong). I have no idea what that's like, I have no idea what it's like to not live riddled with doubt. But who would try and grow that garden without that kind of convction?

[Paloma Etienne · Rating 5 out of 5]

I could almost taste, visualise, render in my imagination the shapes, the colours, the callouses on those brunches, feathered flowers and buds. It's Dungeness ...

[Anastasiia Mozghova · Rating 4 out of 5]

full of life, but also heartbreaking.