Hogere machten

by Joost de Vries

De jaren dertig van de vorige eeuw. James Welmoed ontmoet Elizabeth van Elzenburg. Hij is een sociaal ambitieuze ambtenaar, geslepen, schijnbaar stoïcijns. Zij is een schrijver in de dop, uitbundig, avontuurlijk, onverslaanbaar bijdehand. Niets hebben ze met elkaar gemeen – behalve dan dat ze niet kunnen ophouden aan elkaar te denken.

Wat volgt is een affaire die door de decennia brandt en zich in geheime kamers afspeelt, terwijl buiten de wereld halsoverkop verandert. Van het koloniale Bandoeng naar Londen tijdens de Blitz, en van het naoorlogse Den Haag tot het revolutionaire Caïro: de twee geliefden ervaren verleiding en afscheid, schaamte, succes, ijdelheid, liefde en verraad – en toch weer liefde.

Genres: Fiction, Roman, Dutch Literature, Literature, Book Club, Historical Fiction, Novels

320 pages, Paperback

Published January 16, 2024

Reviews

[Bianca | biancs.books · Rating 4 out of 5]

4,5 ⭐️ Wat een tempo, ik moet er even van bijkomen! Originele stijl en een historische roman die allesbehalve zoetsappig is. Zo zou ik historische romans vaker willen zien.

[Maarten Van Krimpen · Rating 5 out of 5]

Bam!!! Dít is het soort historische romans dat ik graag meer wil lezen: een heerlijke schrijfstijl uit de losse pols gedetailleerd zonder dat het je duizelt, leerzaam (ondanks de anachronismen), menselijke personages en Wat Een Tempo!! Heel graag veel meer van dit, binnen twee dagen uitgelezen, ik heb hier zielsveel van genoten. De volle pond, 5*.

[Simone Bais · Rating 4 out of 5]

Vele zinnen heb ik gearceerd, vele interessante gedachten, analogieën en dialogen. Daarnaast leest het verhaal lekker weg over een affaire, wat natuurlijk ook een heerlijk onderwerp is. Joost de Vries gaat zelf trouwen en schrijft daarvoor een roman over vreemdgaan, alleen daarom al vind ik hem sympathiek. Gelukkig mag in fictie alles!
Maar... ja, toch een maartje, Welmoed en Elizabeth bleven voor mij eendimensionale personages. Naast hun beschaafd beschreven affaire, worden hun mindere kanten af en toe aangestipt, benoemd en uitgelegd, maar ze bleven te mooi, te gekunsteld om waar te zijn. Ik houd van meeleven en dat lukte niet met deze twee.
Ach, misschien was dat ook niet nodig, de afstand tot de personages is ook wel passend bij alle rationele overwegingen, alle kamertjes waar Joost de Vries volgens mij zelf ook tussen heen en weer hopt.

[Manon · Rating 2 out of 5]

Hogere machten leest als een verhaal verteld door iemand met ADHD. De Vries schrijft vlot en luchtig, maar springt voortdurend van de hak op de tak en doet dat op een manier die soms pretentieus aanvoelt. Hoewel je moet houden van zijn associatieve aanpak, compenseert de Vries met slimme allusies en metacommentaar op het eigen narratief. Dit geeft de roman een extra dimensie die binnen het historische genre goed tot zijn recht komt. Het doet denken aan de grootse historische theaterstukken van Stijn Devillé à la Vrede, liefde & vrijheid.

Toch creëert de Vries met zijn schrijfstijl ook een bepaalde afstand tussen lezer en gebeurtenissen, wat het moeilijk maakt om empathie te voelen voor twee personages die een affaire beginnen. “Een liefdesroman zoals je ze zelden nog tegenkomt”, zegt de blurb. Misschien beter zo, want de liefde in deze roman is ver te zoeken. De affaire heeft meer weg van een lauwe situationship die alleen interessant is door de verschillende decennia en plaatsen waarin het zich afspeelt.

Ik had zo graag gewild dat Hogere machten helemaal mijn ding was, maar het had niet mogen zijn. Hoewel ik helemaal wegben van het concept van historische romans zoals deze, had ik liever helemaal in het verhaal willen verdwijnen. In plaats daarvan voelde ik mij te vaak als een toeschouwer aan de zijlijn. Totdat ik zoiets tegenkom, zal ik mijn toevlucht blijven zoeken in het theater.

[Reyer · Rating 2 out of 5]

Afgaande op de vele positieve reacties hier op Goodreads, ga ik ervan uit dat Hogere machten van schrijver en journalist Joost de Vries (1983) simpelweg mijn ‘ding’ niet is. Omdat ik zijn inbreng in de podcast BoekenFM waardeer, keek ik uit naar dit boek, maar onderwerp noch stijl grepen me aan. De liefdesgeschiedenis tussen de Nederlands-Engelse ambtenaar James Welmoed en de jongere Elizabeth van Elzenburg komt in mijn beleving nergens echt van de grond, mogelijk doordat de hand van de schrijver te zichtbaar blijft. De Vries lijkt voortdurend bezig te laten zien hoe geleerd hij schrijven kan, terwijl hij zijn verhaal met tierelantijntjes toedekt om het geheel grootser te maken. Ik begrijp de vergelijking met Mülisch wel – één die de schrijver zelf graag benadrukt – en de jury van de Libris Literatuurprijs was kennelijk onder de indruk, maar aan mij ging het verloren.

Wat ik wel mooi vond, is de wijze waarop De Vries zijn verhaal inbedt in de loop van een aantal historische gebeurtenissen: het koloniale bewind in Nederlands-Indië, de Tweede Wereldoorlog en zelfs het Egypte ten tijde van Nasser. Daarmee laat hij fraai zien hoezeer de mens zich gevormd ziet door de omstandigheden.

[Tessa Kerre · Rating 3 out of 5]

Ik heb dit boek graag gelezen, het denderde ook, door de vaak korte zinnen, voorbij, je hebt het gevoel dat je snel moet lezen, je bent nog met de ene zin bezig, en de volgende staat al te springen: nu ik, nu ik. Ik denk zelfs dat mijn hartslag omhoog ging bij het lezen. Maar ik bleef wat op mijn honger zitten - ik miste soms wat meer historische kadering (maar dat kan ook aan mij liggen), en ik miste wat diepere uitwerking van de karakters. Zoals Connie, daar bleef het wat teveel aan de oppervlakte.

[Louise · Rating 5 out of 5]

Favoriete boek van 2024. Echt heerlijk. Snel tempo, verdrietig en grappig. Zal hebben meegeholpen dat het verhaal ging over een Brits/Nederlandse ambtenaar die op de ambassade in Londen werkt en wiens minnaar Louise (Elizabeth) heet.

[Ilse Vermote · Rating 3 out of 5]

Ontgoochelend dat de ontknoping pas in de laatste bladzijden komt en dat er zo een pak emotionaliteit verloren gaat. Nodeloos ingewikkeld naar mijn gevoel. Moeten doorbijten om het uit te lezen voor een magere beloning op de einde.

[Loes Dissel · Rating 5 out of 5]

Vijf sterren. Een geweldig boek.

[Julia · Rating 4 out of 5]

Een boek dat je welmoed lezen.

[Bart Timmers · Rating 5 out of 5]

Wat fantastisch om te lezen. Een verhaal waar de feiten zich ineenstrengelen, in adembenemend mooie zinnen. Met een zekere afstandelijkheid beschreven, het is een verhaal “van buiten”, waar je af en toe ineens “van binnen” kijkt. Het slingert heen en weer, meandert en draait, maar bovenal: intrigeert. Meegenomen vanaf de eerste bladzijde.

[Charlotte · Rating 5 out of 5]

Lang geleden dat ik elke vrije minuut wilde gebruiken om verder te lezen. Lees allen dit boek mensen

[Rei Lee · Rating 4 out of 5]

Heerlijke stijl - écriture (& parlé) automatique.


Groot parallel met lessen van Ian McEwan. Maar dan anders.

Een relaas over het leven van de protagonisten : eerst beloftevol maar dan verwordend tot de ondraaglijke lichtheid/saaiheid/alledaagsheid van het bestaan. Gelukkig voor hen met een aantal hoogtepunten / spanning dankzij een faux-pas die ontstaat bij het begin van hun volwassen leven.

Ook over etiquette.

Of hoe het leven voorbij vliegt.

Het blijft allemaal wel koel/afstandelijk misschien mede door de voortdurende ironie (waar ik weer van hou).

[Jochen · Rating 4 out of 5]

4.5* - Wat kan die Joost de Vries schrijven! Moge alle boeken in 2025 mij evenveel leesplezier geven als ´Hogere machten´ nu heeft gedaan.

[Pepijn Stokdijk · Rating 4 out of 5]

Wat een ongelooflijk tempo houdt De Vries aan in Hogere machten. Van Bandoeng naar Londen, naar Nederland naar Caïro. En dat leest heerlijk weg, hoor. De verhaallijnen worden knap geïntegreerd en vermengt met de knappe historische (fictieve?) beschrijvingen.
Graag had ik me iets meer verbonden willen voelen met de personages; in ieder geval met dhr. Welmoed, dan. Dat lukte me niet helemaal, maar desondanks onwijs genoten van dit werk en alsmede raad ik deze ‘historische’ roman van harte aan.

[Imre Bertelsen · Rating 3 out of 5]

Een lekker vlot geschreven boek, ik denk dat het een uitstekende keuze was van Joost de Vries om het verhaal niet zo waarheidsgetrouw en dicht bij de daadwerkelijke geschiedenis te houden, maar juist om vanuit de losse pols gewoon een leuk verhaal op te schrijven.

De eerste honderd pagina’s vloog ik door het boek, stiekem wilde ik helemaal niet dat de personages Bandoeng zouden verlaten en ouder werden. Het deel in Londen was direct een stuk minder interessant en voelde door de vele bijpersonages die ook bij het verhaal werden betrokken af en toe verwarrend en gekunsteld aan. Ook de hoofdstukken in Den Haag en Caïro haalden voor mij niet het niveau van het eerste deel.

Desondanks wel gewoon een heel fijn boek om te lezen en een hele leuke benadering van het genre ‘historische fictie’.

[Esther · Rating 3 out of 5]

Vermakelijke roman. Wel gegniffeld om het chique taalgebruik. Indruk dat de schrijver het expres doet. Dialogen vond ik lastig lezen qua opmaak. Verder het eerste boek van De Vries wat ik wel leuk vond en het leest prima weg dus 3.5 ⭐️

[Maartje Boot · Rating 4 out of 5]

Boek van de boekenclub, leest fijn weg. Heel beeldend beschreven, als een film. Voor mijn gevoel ontbrak een echt ‘plot’, maar zeker een aanrader.

[Mirjam · Rating 4 out of 5]

This borders on stream of consciousness, but in a fun way — the text is just bursting with original and quirky observations. +20 House Points for the Tintagel & King Arthur mentions.

[Essie · Rating 5 out of 5]

Jaaaa dit was super leuk! Ik vind dit echt een uniek boek op elk vlak; schrijfstijl, karakters, plot. En vooral de schrijfstijl zorgde ervoor dat ik dit boek echt niet weg kon leggen. Het is een soort tijdreis en dan met romantiek. Ik kan het altijd erg waarderen als een roman niet enkel gaat/draait om de liefde erin, maar meer om individuele character development en dat was in dit boek zeker zo. Echt een aanrader, 5/5 ⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

[Felix Welsink · Rating 3 out of 5]

Van Lennart en Loran gekregen voor m’n 29e verjaardag. Ik vond het boek niet overweldigd, maar wel genoten van het boek. Heel mooi tijdsbeeld. Ook interessant om te lezen over voormalig Nederlands-Indië en de tweede wereldoorlog vanuit het perspectief van een hoge ambtenaar: “Voor Welmoed had de oorlog zich in London gemanifesteerd in lijsten met namen, nummers, voorraden, vrachten.” Iemand die aan de ene kant heel erg betrokken was bij het koloniale systeem en de oorlog, maar tegelijkertijd ook niet (want hij vecht niet mee aan het front).

Tegelijkertijd vond ik het lastig om me verhouden tot de personages. Ze bleven op afstand.

[Ann Olyslaegers · Rating 5 out of 5]

Wat een cadans !! Even moeten happen naar adem om mee te zijn met het ritme, daarna helemaal mee in de beeldrijke vertelstroom in een wervelende historische context.
Indien ik hoekjes zou omvouwen, aantekeningen zou maken in boeken die ik lees zou dit een aardig beduimeld exemplaar zijn.

[Julie Mestdagh · Rating 4 out of 5]

Een kus van de juffrouw en een bank voorruit. Wie mij met plezier een historische roman - echt niet mijn genre. - doet lezen verdient een dikke pluim. Zo iemand is Joost de Vries. Hoewel het historische aspect op zich mijn maar matig kan boeien, een feit dat niet aan de auteur ligt maar louter aan mezelf, las ik het boek in een adem uit, vooral meegezogen door de snelle schrijfstijl en het geweldige taalgebruik. Zinnen als "de kip smaakte alsof ze van ouderdom was gestorven"....doen een lezer watertanden. Niet naar de kip, doch naar meer lectuur. Een aanrader.

[Maarten · Rating 3 out of 5]

Vier sterren voor de originele structuur en fijne verteltrant én omdat de historische achtergrond op een natuurlijke manier als, welja, achtergrond dient. Twee sterren voor de afwezigheid van het innerlijke gevoelsleven van de personages (wie gelooft of begrijpt die mensen?) En dat voor een boek met overspel als centraal thema.

[Sofie · Rating 5 out of 5]

Dit is nou echt een lekker boek. Jammer dat het uit is. Vooral de delen in Nederlands-Indië vond ik mooi

[Leen · Rating 4 out of 5]

Wat een heeerlijk boek. Mooie zinnen, grappige situaties en ingewikkelde relaties. Nu al zin om het met de club te bespreken 🥳

[Meneer Van Kuppevelt · Rating 4 out of 5]

Eerste gedachten na het uitlezen van Hogere machten:

- alsof ik een kaartje heb gekocht voor een festival waar ik al lange tijd heen wilde;
- de setting van het festival voelt groots opgezet, sfeervol, herkenbaar;
- een openingsact waar je u tegen zegt;
- de overige programmering bevat verborgen juweeltjes, maar ook bekende succesnummers;
- in de trein terug naar huis overheerst de euforie van het moment;
- eenmaal thuis: de twijfel, koop ik volgende keer weer een kaartje?

Joost de Vries schrijft zoals je hem hoort spreken bij BoekenFM: een gezonde dosis zelfspot, strooiend met ironie, belezen en met gemak de wereldgeschiedenis en literaire geschiedenis naar zijn hand zettend. Het lezen van dit boek was een groot plezier, ik heb me erg vermaakt - zoals ik ook graag naar BoekenFM luister. De andere kant is ook dat, naast De Vries' stijlvondsten, sommige passages geforceerd of extreem gestileerd aanvoelden. In het begin, vrij kort achter elkaar, was de lucht tot tweemaal toe 'droog en dik'/'dik en droog'.

Ik vind het knap hoe losjes deze roman oogt, terwijl De Vries toch duidelijk de regie in handen heeft. Sterke en mooie passages werden afgewisseld met passages die me minder lagen, dan ging de nonchalante vertelstijl me wat tegenstaan. Welmoed is hoe dan ook een personage dat me bijblijft. Ik ben bang dat één De Vries lezen, alles van De Vries lezen is. Ik ben benieuwd wat hij nog meer in zijn mars heeft!

[Karin · Rating 4 out of 5]

Wat een sprankelend, vermakelijk en onderhoudend boek! Joost de Vries kan niet alleen heel goed schrijven, met een mooi en tegelijkertijd heel helder taalgebruik, ik vermoed ook dat hij er veel plezier in heeft gehad. Zo komt het op mij als lezer in ieder geval wel over. Het verhaal is avontuurlijk en meeslepend, en de personages zijn rijke, goed uitgewerkte karakters. Ik hield van hen allemaal, en het is interessant om hen en de banden die ze met elkaar hebben door de verschillende decennia en plekken op de wereld te volgen. Die historische achtergronden geven ook meerwaarde aan het verhaal, terwijl ze er prettig subtiel in verweven zijn. Erg leuk ook om weer eens Nederlandse literatuur te lezen die zich niet alleen maar in Nederland afspeelt en niet per se om contemporaine personages en hun hedendaagse persoonlijke bespiegelingen draait.
Van begin tot eind van genoten. 4,5 sterren.

[Pien · Rating 4 out of 5]

Aan het begin moest ik wennen aan de schrijfstijl, maar uiteindelijk vond ik het ontzettend sterk en pakkend. Mooi hoe historische gebeurtenissen het decor vormden voor dit boek, in contrast met hedendaagse dilemma’s, wat samen zorgde voor een prachtig verhaal!

[Noëlle · Rating 3 out of 5]

3,5