What do you think?
Rate this book
Totem and Taboo: Resemblances Between the Psychic Lives of Savages and Neurotics
In this brilliant exploratory attempt (written in 1912–1913) to extend the analysis of the individual psyche to society and culture, Freud laid the lines for much of his later thought, and made a major contribution to the psychology of religion. Primitive societies and the individual, he found, mutually illuminate each other, and the psychology of primitive races bears marked resemblances to the psychology of neurotics. Basing his investigations on the findings of the anthropologists, Freud came to the conclusion that totemism and its accompanying restriction of exogamy derive from the savage’s dread of incest, and that taboo customs parallel closely the symptoms of compulsion neurosis. The killing of the “primal father” and the consequent sense of guilt are seen as determining events both in the mistry tribal pre-history of mankind, and in the suppressed wishes of individual men. Both toteism and taboo are thus held to have their roots in the Oedipus complex, which lies at the basis of all neurosis, and, as Freud argues, is also the origin of religion, ethics, society, and art.
81 pages, Kindle Edition
First published January 1, 1913
854 people are currently reading
18712 people want to read
About the author
Sigmund Freud
4,459 books8,388 followersDr. Sigismund Freud (later changed to Sigmund) was a neurologist and the founder of psychoanalysis, who created an entirely new approach to the understanding of the human personality. He is regarded as one of the most influential—and controversial—minds of the 20th century.
In 1873, Freud began to study medicine at the University of Vienna. After graduating, he worked at the Vienna General Hospital. He collaborated with Josef Breuer in treating hysteria by the recall of painful experiences under hypnosis. In 1885, Freud went to Paris as a student of the neurologist Jean Charcot. On his return to Vienna the following year, Freud set up in private practice, specialising in nervous and brain disorders. The same year he married Martha Bernays, with whom he had six children.
Freud developed the theory that humans have an unconscious in which sexual and aggressive impulses are in perpetual conflict for supremacy with the defences against them. In 1897, he began an intensive analysis of himself. In 1900, his major work 'The Interpretation of Dreams' was published in which Freud analysed dreams in terms of unconscious desires and experiences.
In 1902, Freud was appointed Professor of Neuropathology at the University of Vienna, a post he held until 1938. Although the medical establishment disagreed with many of his theories, a group of pupils and followers began to gather around Freud. In 1910, the International Psychoanalytic Association was founded with Carl Jung, a close associate of Freud's, as the president. Jung later broke with Freud and developed his own theories.
After World War One, Freud spent less time in clinical observation and concentrated on the application of his theories to history, art, literature and anthropology. In 1923, he published 'The Ego and the Id', which suggested a new structural model of the mind, divided into the 'id, the 'ego' and the 'superego'.
In 1933, the Nazis publicly burnt a number of Freud's books. In 1938, shortly after the Nazis annexed Austria, Freud left Vienna for London with his wife and daughter Anna.
Freud had been diagnosed with cancer of the jaw in 1923, and underwent more than 30 operations. He died of cancer on 23 September 1939.
In 1873, Freud began to study medicine at the University of Vienna. After graduating, he worked at the Vienna General Hospital. He collaborated with Josef Breuer in treating hysteria by the recall of painful experiences under hypnosis. In 1885, Freud went to Paris as a student of the neurologist Jean Charcot. On his return to Vienna the following year, Freud set up in private practice, specialising in nervous and brain disorders. The same year he married Martha Bernays, with whom he had six children.
Freud developed the theory that humans have an unconscious in which sexual and aggressive impulses are in perpetual conflict for supremacy with the defences against them. In 1897, he began an intensive analysis of himself. In 1900, his major work 'The Interpretation of Dreams' was published in which Freud analysed dreams in terms of unconscious desires and experiences.
In 1902, Freud was appointed Professor of Neuropathology at the University of Vienna, a post he held until 1938. Although the medical establishment disagreed with many of his theories, a group of pupils and followers began to gather around Freud. In 1910, the International Psychoanalytic Association was founded with Carl Jung, a close associate of Freud's, as the president. Jung later broke with Freud and developed his own theories.
After World War One, Freud spent less time in clinical observation and concentrated on the application of his theories to history, art, literature and anthropology. In 1923, he published 'The Ego and the Id', which suggested a new structural model of the mind, divided into the 'id, the 'ego' and the 'superego'.
In 1933, the Nazis publicly burnt a number of Freud's books. In 1938, shortly after the Nazis annexed Austria, Freud left Vienna for London with his wife and daughter Anna.
Freud had been diagnosed with cancer of the jaw in 1923, and underwent more than 30 operations. He died of cancer on 23 September 1939.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 517 reviews
June 7, 2025
Nowadays we look around us at the well-oiled machinery of our advanced technological age and fondly muse that our society is as stable as bedrock. It is not.
It is in fact a mad mishmash of individual fears, sacred cows, crazy desires - and a deep underlying sense of insecurity.
The rock-solid state used to be the 19th century's secular TOTEM, for it was the symbolic appeasement of aporetic oedipal rage in a symbol - to Hegel as his many followers.
Then radical opposition to this centrality arose through Marx, and the modern bifircation of politics, which has been totalized in postmodernity, first arose.
The Totem - the State - then was a sacred cow.
Now we have Lost our sacred cows. Why?
Because religion was no longer the foundation of the state. And the source of our sacred cows.
As Freud says, we neurotics NEED a Totem, but that Totem was being politically dismantled. An Unbearable Lightness of Being was being born. The mad mishmash is our inheritance.
And so we no longer have a secure substitute for our parents' love - our childhood Totem - which our inner Oedipus has cut out of our lives. So we hide the Bugaboo - that’s the sum of our fears, our taboo - safely in the symbol of a Totem: our books, our TV & our Films.
My own Oedipus took up his paricidal arms against the taboo when I was twenty. An overly affective type of kid, I had never really left my feathered parental nest. My inner Oedipus cut those ties, but they never stopped bleeding.
Until I read Judith Viorst's Necessary Losses. The myth of uniformly happy family ties MUST die, a necessary loss. Without wings we can't fly.
But back then I chose the false comfort of a Totem of icy alienation, like so many others. An invalid substitute for rage, because it too kills our SOULS.
And reality gives us wings ONLY if we have a valid Totem to substitute for the Taboo of finding liberation from the myth of the nuclear family. You see, severing himself like that is Oedipus' undoing. As with the alienated.
But it doesn't have to be like that.
Isaiah's suffering Servant was someone I could identify with - and He is THE traditionally valid Totem. The Totem Freud couldn't accept. When we hate, we are killing Him. And so eventually, it is OURSELVES we are killing with our primitive rage.
That happened to me, eventually, believe it or not!
You see, I have managed to kill my own high opinion of myself with that same rage, and recover my inner humanity. As in the great new book Love and Rage, I had to USE my anger as a means toward the end of attaining tranquility. So I did.
At the end of my road my heart is clear of spiderwebs - and happy.
The thunderheads of my rage are dissipating in a new sunrise.
God is Alive. Freud was wrong.
A true Totem is STILL viable, because it brings peace.
And God is the Totem that leads us Home to Ourselves - WITHOUT illusions.
It is in fact a mad mishmash of individual fears, sacred cows, crazy desires - and a deep underlying sense of insecurity.
The rock-solid state used to be the 19th century's secular TOTEM, for it was the symbolic appeasement of aporetic oedipal rage in a symbol - to Hegel as his many followers.
Then radical opposition to this centrality arose through Marx, and the modern bifircation of politics, which has been totalized in postmodernity, first arose.
The Totem - the State - then was a sacred cow.
Now we have Lost our sacred cows. Why?
Because religion was no longer the foundation of the state. And the source of our sacred cows.
As Freud says, we neurotics NEED a Totem, but that Totem was being politically dismantled. An Unbearable Lightness of Being was being born. The mad mishmash is our inheritance.
And so we no longer have a secure substitute for our parents' love - our childhood Totem - which our inner Oedipus has cut out of our lives. So we hide the Bugaboo - that’s the sum of our fears, our taboo - safely in the symbol of a Totem: our books, our TV & our Films.
My own Oedipus took up his paricidal arms against the taboo when I was twenty. An overly affective type of kid, I had never really left my feathered parental nest. My inner Oedipus cut those ties, but they never stopped bleeding.
Until I read Judith Viorst's Necessary Losses. The myth of uniformly happy family ties MUST die, a necessary loss. Without wings we can't fly.
But back then I chose the false comfort of a Totem of icy alienation, like so many others. An invalid substitute for rage, because it too kills our SOULS.
And reality gives us wings ONLY if we have a valid Totem to substitute for the Taboo of finding liberation from the myth of the nuclear family. You see, severing himself like that is Oedipus' undoing. As with the alienated.
But it doesn't have to be like that.
Isaiah's suffering Servant was someone I could identify with - and He is THE traditionally valid Totem. The Totem Freud couldn't accept. When we hate, we are killing Him. And so eventually, it is OURSELVES we are killing with our primitive rage.
That happened to me, eventually, believe it or not!
You see, I have managed to kill my own high opinion of myself with that same rage, and recover my inner humanity. As in the great new book Love and Rage, I had to USE my anger as a means toward the end of attaining tranquility. So I did.
At the end of my road my heart is clear of spiderwebs - and happy.
The thunderheads of my rage are dissipating in a new sunrise.
God is Alive. Freud was wrong.
A true Totem is STILL viable, because it brings peace.
And God is the Totem that leads us Home to Ourselves - WITHOUT illusions.
October 5, 2025
إذا فلا عجب أن تسمى هذه الجزيرة بجزر البانك فما كل هذا الرعب من الحموات و هو رعب مفهوم و مبرر على أية حال و لكن ما هذا الرعب المتبادل! أين ثقة الحموات الفاتنات في أفلامنا الأبيض و الأسود في هذا الواقع ذو اللون الواحد؟
في جزر البانك تظهر هذه الأوامر شديدة في قسوتها و محيرة في دقتها. فالرجل يتحاشى التواجد بالقرب من حماته. و تفعل هي الشيء ذاته. و إذا التقى الاثنان ببعضهما مصادفة على الطريق فإن المرأة تقف جانبا مديرة له ظهرها حتى يمر. أو يقوم هو بذلك حتى تمر.
يتحدث فرويد هنا عن القيود التي وضعتها المجتمعات البدائية لتلافي زواج المحارم و خصوصا من لا مفر من تلاقيهم مرارا في خضم الحياة المشتركة و المجتمعات الصغيرة.
في فانا لافا لا يسير الرجل أبدا خلف حماته على الشاطئ إلى أن يزيل مد المياه آثار أقدامها في الرمل. إلا أنه يحق لهما أن يتحادثا من على بعد معين. و من المستحيل أن ينطق الرجل باسم حماته أو أن تنطق هي باسمه.
في جزر سالمون لا يجوز للرجل منذ زواجه أن يرى حماته و لا أن يتحدث إليها. و عندما يلتقي بها لا يفعل شيئا مما يدل على معرفته بها. بل يجري بقدر ما يستطيع من السرعة لكي يختبئ عنها.
من المعلوم أن العلاقة بين الصهر و الحماة تعد لدى الشعوب المتمدنة أيضا من الجوانب الحساسة في نظام الأسرة. صحيح أنه لم يعد يوجد لدى مجتمع الشعوب البيضاء في أوروبا و أمريكا أوامر مجانبة للصهر و الحماة و لكن كثيرا من الخصومات و المنغصات كانت ستوفر لو وجدت تلك الأوامر الاجتنابية كعادات اجتماعية. و لما اضطر الناس إلى احيائها بشكل فردي. و ربما بدا لبعض الأوروبيين بالغ الحكمة. أن الشعوب المتوحشة بأوامرها الاجتنابية استبعدت مسبقا إقامة وفاق بين هذين الشخصين اللذين أصبحا من أقرب الأقرباء. لا شك أن الحالة النفسية للحماة و الصهر تتضمن شيئا يثير العداوة بين الإثنين و يجعل الحياة المشتركة صعبة. ثم إن تناول الشعوب المتمدنة لموضوع الحماة بالذات كمادة للنكتة يبدو لي أنه يدلل على أن مشاعر الاثنين تجاه بعضهما تستجلب مركبات متناقضة فيما بينهما أشد التناقض. أقصد أن هذه العلاقة هي في الحقيقة ازدواجية متكونة من انفعالات متضاربة ودية و عدائية.
إن التقييدات التابوية شيء مغاير للمحظورات الدينية أو الأخلاقية. فهي لا ترجع إلى أمر من الله. بل تحظر نفسها من نفسها. و تفترق عن المحظورات الأخلاقية بعدم اندراجها في نظام يقول عموما بضرورة التعفف و يعلل هذه الضرورة.
المحظورات التابوية تفتقر إلى أي تعليل و لا يُعرف لها مصدر. هي غير مفهومة بالنسبة لنا في حين تبدو بديهية لمن يقع تحت سلطانها.
إذا أخذنا بعين الإعتبار الوقائع المكتشفة بالتحليل النفسي لأحلام الأصحاء و هي أن قتل الأخرين لدينا نحن أيضا أقوى و أوفر مما نظن. و أن تأثيرات نفسية تصدر عن هذا الإغراء. حتى عندما لا تظهر لوعينا. ثم إذا تعرفنا في التعليمات الإكراهية لدى بعض العصابيين إلى التحصينات و العقوبات الذاتية في مواجهة الحافز المتصاعد للقتل. عندئذ سوف نعود إلى القاعدة التي وضعناها سابقا و نثمنها من جديد: حيثما يوجد حظر .. يجب أن يكون وراءه اشتهاء. و سوف نسلم بأن هذا الاشتهاء للقتل موجود حقا في اللاشعور. و أن التابو مثل الحظر الأخلاقي من الناحية النفسانية ليس بأي شكل أمرا لا لزوم له بل إنه معلل و مبرر بالموقف الازدواجي ضد حافز القتل.
في كل ليل عندما يهبط إله الشمس رع (في مصر القديمة) إلى موطنه في الغرب المتوهج عليه أن يجتاز قتالا عنيفا ضد زمرة من الشياطين اللذين يغيرون عليه بقيادة العدو اللدود أبيبي. يستمر الصراع طوال الليل. و غالبا ما تكون قوى الظلمة قوية لدرجة تكفي لأن ترسل في عز النهار غيوما سوداء تغطي السماء الزرقاء. مما يضعف من قوة الإله رع و يحجب نوره.
إن الأرواح و الجان كما سبقت الإشارة ما هي إلا اسقاطات لانفعالاته العاطفية. فالبدائي يجعل من الإشغالات العاطفية أشخاصا و يسكن العالم بهم. ثم يعود ليجد أحداثه النفسية الداخلية خارجية عنه.
إن الطوطم شيء مادي يكن له المتوحش احتراما خرافيا لأنه يعتقد أنه توجد بين شخصه و كل فرد من هذا النوع صلة خاصة جدا. الرابطة بين الإنسان و الطوطم متبادلة. فالطوطم يحمي الإنسان. و الإنسان يبرهن على احترامه للطوطم بأساليب مختلفة. على سبيل المثال بأن لا يقتله عن كان حيوانا. و لا يقطفه إن كان نباتا. و يختلف الطوطم عن الصنم بأنه خلافا للصنم ليس شيئا مفردا على الإطلاق. بل دائما نوع. عادة نوع من الحيوان أو النبات. و نادرا ما يكون مجموعة من الأشياء الجامدة و الأندر من ذلك أن يكون أشياء اصطناعية.
ليس من السهل أن يسأل المرء لماذا تحتاج غريزة إنسانية راسخة الجذور على تدعيم من قبل القانون. فما من قانون يأمر البشر أن يأكلوا أو يشربوا. أو ينهيهم عن وضع أيديهم في النار. يأكل البشر و يشربون و يبعدون أيديهم عن النار غريزيا بسبب الخوف من العقاب الطبيعي. لا الخوف من العقاب القانوني الذي قد يتعرضون له عند الإساءة على أحد هذه الدوافع. فالقانون لا يحظر على البشر إلا ما يمكن أن يفعلوه تحت ضغط دوافعهم. أما ما تنهي عنه الطبيعة ذاتها و تعاقب عليه فهذا لا يحتاج القانون النهي عنه و المعاقبة عليه. لذلك يمكن أن نسلم دون قلق بأن الجرائم المحظورة بالقانون هي جرائم قد يرغب باقترافها كثير من البشر بسبب نزعات طبيعية. فإذا لم تكن هذه النزعات موجودة فإن هذه الجرائم لن تحدث. و إذا كانت هذه الجرائم لا تُقترف فما الحاجة إلى حظرها؟ إذا: بدلا من أن نستنتج من الحظر القانوني لسفاح القربى أن هناك نفورا طبيعيا ضد سفاح القربى. كان الأحرى بنا أن نستنتج أن ثمة غريزة طبيعية تدفع إلى سفاح القربى. و إذا كان القانون يكبت هذا الدافع كما يكبت الدوافع الطبيعية الأخرى. فإن هذا يعود إلى رأي الناس المتمدنين بأن إرضاء هذه الدوافع الطبيعية يجلب أضرارا للمجتمع.
إن تابوي الطوطمية اللذين بدأت بهما أخلاقيات البشر ليسا متساويي القيمة نفسانيا. واحد منهما فقط و هو حماية الحيوان الطوطم يقوم تماما على دواع عاطفية. و هي حماية الأب الذي يمثله الطوطم رغم أن الأب الحقيقي قضي عليه و ما من إمكانية في الواقع لتدارك ما حدث. أما التابو الأخر و هو حظر سفاح القربي فله تعليل عملي قوي و هو أن الأبناء بعد القضاء على الأب و عندما شرعوا في تقسيم نساءه اكتشفوا أن هذا سيثير نفس الصراع بينهم مرة أخرى و ستعود قصة الأب للتكرار و بالتأكيد تم هذا الاكتشاف بعد عدة دورات من الصراع المتكرر و لذلك أحجموا عن تقسم التركة النسائية و حرموها تماما على بعضهم البعض و صار الزواج واجبا من خارج دائرة الأسرة الضيقة و وجب اعتبار نساء الأسرة من المحارم اللذين يحرم الزواج منهم لتستقيم الحياة الاجتماعية الجدية التي قوامها الأسرة التي يتقاسمها الأخوة قبل أن يتطور المجتمع و يصبح مجتمعا بطريركيا على أسس متينة.
January 22, 2019
دوستانِ گرانقدر، این کتاب در نوعِ خود، اثری بینظیر است، که در آن اندیشمندِ خردگرا <زیگموند فروید> تلاش نموده تا بر اساسِ فرضِ یکی بودنِ ماهيتِ <تابو> و ماهيتِ پرهیزهایِ وسواسی در بيمـارانِ روانی، <تابو> را تجزيه و تحليل نماید و در کل موضوعِ <توتم> و <تابو> را از دیدگاهِ روانی موردِ بررسی قرار داده و با بیانِ تابوهایِ سرزمین هایِ گوناگون و انسان هایِ نخستین، به بررسی و دلایلِ ایجادِ آن تابویِ خاص پرداخته است
بخش هایی از این کتاب را که فکر میکنم برایِ شما عزیزان مفید میباشد را در زیر به انتخاب برایتان مینویسم و از بیانِ مسائل تخصصی و مسائل روان پزشکی، در این ریویو، خودداری میکنم... در بخشِ پایانی از ریویو نیز، چند خطی در موردِ تابوها و مشکلاتِ این چنینی در سرزمینِ پاکمان ایران، برایتان مینویسم
-----------------------------------------------
عزیزانم، بطورِ كلی، <توتم> يک حيوانِ خوردنی و بی آزار، يا جانوری خطرناک و ترسناک است كه با مجموعِ اشخاصِ یک گروه، رابطه ای مخصوص دارد و به ندرت نيز یک رستنی يا یکی از نيروهایِ طبيعت (باران، آب) توتم قرار میگيرد. توتم در درجهٔ نخست، نيایِ گروه است و در درجهٔ دوم، یک روانِ نگهبان و نيكوكار میباشد كه به وسیلهٔ "ندایِ غیبی" پيام می فرستد و در حاليكه برایِ ديگـران خطرناک است، فرزندانِ خود را باز می شناسد و به آنها گزندی نمی رساند... كسانی كه دارایِ توتمِ مشترک هستند، ملزم به رعايتِ تكليفِ مقدسی میباشند كه سرپیچی از آن، بخودی خود كيفری را موجب م شود... آنها باید از كشتن (يا صدمه رساندن) به توتمِ خويش و از خوردنِ گوشتِ آن، يا هـر نوع استفادهٔ دیگر، خـودداری كنند. صفتِ توتمی قرار نیست همیشه همراهِ وجودِ یک حيوان خاص يا یک شئ مخصوص (رستنی يـا نيـرویِ طبیعی) باشد، بلكه تک تکِ آن نوع از حيوان و اشياء همنوعِ توتم را شامل می گردد
البته میدانیم که توتم، نه به زمين بستگی دارد و نه به یک محلِ مشخص، اشخاصی كه دارایِ توتمِ مشترک میباشند، می توانند جدا از يكديگر زندگی كنند و با كسانی كه توتمهایِ گوناگون دارند در صلح و آرامـش بسـر برنـد... پيوندی كه بوسيلهٔ توتم ايجاد می شود، استوارتر از پيوندِ خونی يا خانوادگی به معنی امروزیِ كلمه است
وابستگان به یک توتمِ مشترک، از داشتنِ روابط جنسی با يكديگر ممنوعند و بنـابراين نبايـد بـا يكـديگر ازدواج كنند و اگر چنین اتفاقی رخ دهد، به بدترین شکلِ ممکن، زن و مرد را مجازات کرده و میکشند
اگر مرد مثلاً عضوِ طايفه ای باشد كـه تـوتمِ آن <كانگرو> است و با زنی ازدواج كند كه <شترمرغ> توتمِ اوست، توتمِ فرزندانِ آنها - پسران و دختران - همگی <شتر مرغ > خواهد بود. برایِ پسریِ كه از چنين ازدواجی به وجود آمده است، روابط زنا با مادر و خواهرانش - كه آنها هم <شترمرغ> هستند - غيرممكن است و همینطور با دیگر زنانی که توتمِ آنها <شترمرغ> است
پس بطور خلاصه میتوان گفت <توتميسم> روشی است مذهبی و اجتماعی: از دیدگاهِ مذهبی، <توتميسم> عبارت است از روابطِ مبتنی بر احترام و توجهِ متقابل بين انسان و توتمِ او... و از دیدگاهِ اجتماعی، توتمیسم عبارت اسـت از وظایفِ متقابـلِ موجود بينِ اعضایِ طايفه و باید و نبایدهایِ یک قبيله نسبت به قبيلهٔ ديگر
***************************
در موردِ <تابو>، خلاصه ترین تعریفِ آن است که: هر چيز كه به دليل و علتی ترس و اضطراب به دل می افكند، <تابو> میباشد.. یکسری باید و نبایدهایی که برایِ اشخاص در نظر میگیرند
منع هایِ تابویی را بر حسبِ آنكه مربوط به حيوانات باشند يا انسانها و يا سايرِ امور و اشيا، میتوان به سه گروه تقسيم کرد.. تابویِ حيوانات كه مخصوصاً شاملِ منع كشتن و خوردنِ آنهاست، هسته و محور اصلیِ <توتميسم> را تشـكيل می دهد.... تـابویِ انسانها دارایِ خصوصیتی كاملاً متفاوت است و از پيش به حالاتِ استثنایی در دورهٔ حياتِ انسان تابو، محدود میشود.. به اين ترتيب است كه اشخاصِ جوان به هنگامِ اعلامِ رسمیِ بلـوغ، و زنـان بـه هنگـامِ عـادتِ ماهانه و در دورهٔ متعاقب وضعِ حمل، <تابو> شمرده میشوند؛ همچنين نوزادان، بيماران و مخصوصـاً مردگـان <تابو> هستند، علاوه بر اينها، اشيایی كه مورد استفادهٔ دائمیِ یک شخص است – لباسها، ابزار و سلاحهایِ او – به طورِ دائم برایِ اشخاص ديگر <تابو> میباشد... تابوهایِ گروه سوم یعنی آنهایی كه مربوط به درختان، گياهان، خانه ها و اماكن هسـتند، از تنـوعِ بيشـتری برخوردارند و به نظر چنان می آيد كه فقط بر یک اصل مبتنی هستند
---------------------------------------------
عزیزانم، آنچه امروزه متأسفانه شاهدِ آن هستیم، این است که: با آنکه همگان در حالِ پیشرفت هستند، ولی ما کماکان اسیرِ موجوداتِ بیخردی میباشیم که سرزمینمان را تبدیل به جامعهٔ بدوی و تقدس گرا کرده اند.. در این نوع اجتماعات، سنتهایِ مذهبی، یا میراثِ نیاکان، در میانِ هالهٔ عاطفیِ احترام آمیز و نابخردانه ای قرار گرفته و تبدیل به تابوهایی شده است که تغییر یا طردِ آنها، گناهی نابخشودنی به شمار می آید و هرکس در این تقدسِ پوشالی به شکستنِ این سنتهایِ مذهبی، قیام کند، باید تاوانِ سختی پس داده و به بدترین شکلِ ممکن از سویِ متعصبانِ بیسواد و ابله، مجازات شود
مگر میشود چیزی یا کسی را که مُهرِ موهومِ قداست بر او خورده شده است را موردِ نقد و بررسی قرار داد!!؟ این مردمِ بیچارهٔ سرزمینِ ما، گویا نباید رنگ و بویی از آسایش و آرامش را ببینند.. موجوداتِ پستی بر آنها حکومت میکنند که این مردم را سنت گرا و ساده لوح میخواهند و خوراکِ خردِ این مردمِ بیچاره را از خرافات و موهوماتِ ابلهانه، تدارک دیده اند... باید بدانید که زندگیِ انسان در اجتماعاتِ مذهبی و سنت گرا، همیشه از تقدس هایِ پوشالی و تابو سرشار میباشد.. چنین ملتی نه میتواند و نه توانش را دارد، که به ارزشهایِ انسانی و متمدنانه، رویِ خوش نشان دهد و خود را از دستِ اشتباهات و حماقتها نجات بخشد... چنین جامعه ای، مُدام مستعدِ جنگ و جدال است.. و جامعهٔ مستعدِ جنگ و جدال، شعوری به توسعهٔ فهم نخواهد داشت...... کسانی که در چنین جوامعِ مذهبی و سنتی اسیر شده اند، به اندازه ای تابوها و احکامِ دینی و مذهبی، در زندگی و اندیشهٔ آنها سایه انداخته است که "من" بودن را فراموش میکنند.. در حالِ حاضر در ایران، آنچنان این موضوعِ دردناک ریشه دوانده است که هر مَنی در جمعِ این بت پرستان، دشمن و غیرِ خودی به شمار می آید
اگر این جماعتِ بت پرست و مصلوبِ سنت شده، با انسانی اهلِ دانش و خردگرا روبرو شوند، شدیداً احساسِ خطر و ناامنی میکنند و با واکنشی شدید، نسبت به هر خرد و اندیشه ای انسانی، جبهه گیری کرده و خود را آمادهٔ نابودی میسازند.. چراکه، به چنین موجوداتِ بیچاره ای از کودکی آموزش داده اند که مشروعیتِ هر اندیشه، فقط در وجودِ دینفروشان و متولیانِ" اللهِ اکبر" و امامانِ تازی، در رویِ زمین قرار دارد.. به همین سبب است که اجازهٔ "من" شدن، نخواهند داشت
این بَرده هایِ بت پرست و مُرده پرست و عرب پرست، چنان به هوشِ تربیت نشدهٔ خویش ایمان دارند، که حضورِ هر صاحبِ خرد و اندیشه را در جامعه، نوعی اهانت، به خود و مقدساتِ پوشالی و دروغینِ دین و مذهبشان، قلمداد میکنند... نمونه اش را در روز بارها در جامعه به چشمِ خود میبینید... یا در سایتِ گودریدز، زمانی که از دین و مذهبِ این بیخردها مینویسم، آنچنان جبهه میگیرند و از تابوها و مقدساتِ موهومشان دفاع میکنند که چشمِ شعور و خردشان کور میشود و به در و دیوار میزنند تا این مقدساتِ دروغین و سُست پایه ای را که برایشان از کودکی ساخته اند، با چنین نوشته ها و آگاه سازی ها، فرو نریزد... اگر دقت کرده باشید، برایِ این موجودات اصلاً اهمیتی ندارد که شما چقدر پژوهش کرده باشید و یا چقدر کتاب خوانده باشید و یا چه میزان صحبتِ شما با خرد و منطق سازگار باشد.. حتی در سطحی مطالعه ندارند که بتوانند پاسخِ شما را بدهند و از باورهایِ موهومشان دفاع کنند... یا ناسزا میگویند و یا به سراغِ موهوماتِ ابلهانه و مغلطه میروند تا جو را مسموم سازند.. اگر به شما دسترسی داشته باشند که آن وقت، همچون دیگر اندیشمندان در آتشِ کینهٔ مذهبی و دینی، سوزانده و شکنجه خواهید شد... تنها چیزی که اهمیت دارد، این است که پیامبر و دین و امامان و مقدساتشان را زیرِ پا له نکنید و مردمِ جامعه و جوانان را نیز آگاه نسازید.. گویا زندگی برایِ این بیماران در جامعه ای که روز به روز بر تعدادِ خردگرایان و کتابخوانهایِ آن افزوده میشود، سخت و نفسگیر خواهد بود و میدانند که روزی فرا میرسد که برایِ خواندنِ قرآن و دعاهایِ عربی، باید به زیر زمینِ خانه پناه ببرند تا انسانهایِ خردمند و آگاه، خرافات و موهوماتشان را به تمسخر نگیرند
---------------------------------------------
امیدوارم این ریویو، برایِ شما خردگرایانِ اهلِ اندیشه، مفید بوده باشه
<پیروز باشید و ایرانی>
بخش هایی از این کتاب را که فکر میکنم برایِ شما عزیزان مفید میباشد را در زیر به انتخاب برایتان مینویسم و از بیانِ مسائل تخصصی و مسائل روان پزشکی، در این ریویو، خودداری میکنم... در بخشِ پایانی از ریویو نیز، چند خطی در موردِ تابوها و مشکلاتِ این چنینی در سرزمینِ پاکمان ایران، برایتان مینویسم
-----------------------------------------------
عزیزانم، بطورِ كلی، <توتم> يک حيوانِ خوردنی و بی آزار، يا جانوری خطرناک و ترسناک است كه با مجموعِ اشخاصِ یک گروه، رابطه ای مخصوص دارد و به ندرت نيز یک رستنی يا یکی از نيروهایِ طبيعت (باران، آب) توتم قرار میگيرد. توتم در درجهٔ نخست، نيایِ گروه است و در درجهٔ دوم، یک روانِ نگهبان و نيكوكار میباشد كه به وسیلهٔ "ندایِ غیبی" پيام می فرستد و در حاليكه برایِ ديگـران خطرناک است، فرزندانِ خود را باز می شناسد و به آنها گزندی نمی رساند... كسانی كه دارایِ توتمِ مشترک هستند، ملزم به رعايتِ تكليفِ مقدسی میباشند كه سرپیچی از آن، بخودی خود كيفری را موجب م شود... آنها باید از كشتن (يا صدمه رساندن) به توتمِ خويش و از خوردنِ گوشتِ آن، يا هـر نوع استفادهٔ دیگر، خـودداری كنند. صفتِ توتمی قرار نیست همیشه همراهِ وجودِ یک حيوان خاص يا یک شئ مخصوص (رستنی يـا نيـرویِ طبیعی) باشد، بلكه تک تکِ آن نوع از حيوان و اشياء همنوعِ توتم را شامل می گردد
البته میدانیم که توتم، نه به زمين بستگی دارد و نه به یک محلِ مشخص، اشخاصی كه دارایِ توتمِ مشترک میباشند، می توانند جدا از يكديگر زندگی كنند و با كسانی كه توتمهایِ گوناگون دارند در صلح و آرامـش بسـر برنـد... پيوندی كه بوسيلهٔ توتم ايجاد می شود، استوارتر از پيوندِ خونی يا خانوادگی به معنی امروزیِ كلمه است
وابستگان به یک توتمِ مشترک، از داشتنِ روابط جنسی با يكديگر ممنوعند و بنـابراين نبايـد بـا يكـديگر ازدواج كنند و اگر چنین اتفاقی رخ دهد، به بدترین شکلِ ممکن، زن و مرد را مجازات کرده و میکشند
اگر مرد مثلاً عضوِ طايفه ای باشد كـه تـوتمِ آن <كانگرو> است و با زنی ازدواج كند كه <شترمرغ> توتمِ اوست، توتمِ فرزندانِ آنها - پسران و دختران - همگی <شتر مرغ > خواهد بود. برایِ پسریِ كه از چنين ازدواجی به وجود آمده است، روابط زنا با مادر و خواهرانش - كه آنها هم <شترمرغ> هستند - غيرممكن است و همینطور با دیگر زنانی که توتمِ آنها <شترمرغ> است
پس بطور خلاصه میتوان گفت <توتميسم> روشی است مذهبی و اجتماعی: از دیدگاهِ مذهبی، <توتميسم> عبارت است از روابطِ مبتنی بر احترام و توجهِ متقابل بين انسان و توتمِ او... و از دیدگاهِ اجتماعی، توتمیسم عبارت اسـت از وظایفِ متقابـلِ موجود بينِ اعضایِ طايفه و باید و نبایدهایِ یک قبيله نسبت به قبيلهٔ ديگر
***************************
در موردِ <تابو>، خلاصه ترین تعریفِ آن است که: هر چيز كه به دليل و علتی ترس و اضطراب به دل می افكند، <تابو> میباشد.. یکسری باید و نبایدهایی که برایِ اشخاص در نظر میگیرند
منع هایِ تابویی را بر حسبِ آنكه مربوط به حيوانات باشند يا انسانها و يا سايرِ امور و اشيا، میتوان به سه گروه تقسيم کرد.. تابویِ حيوانات كه مخصوصاً شاملِ منع كشتن و خوردنِ آنهاست، هسته و محور اصلیِ <توتميسم> را تشـكيل می دهد.... تـابویِ انسانها دارایِ خصوصیتی كاملاً متفاوت است و از پيش به حالاتِ استثنایی در دورهٔ حياتِ انسان تابو، محدود میشود.. به اين ترتيب است كه اشخاصِ جوان به هنگامِ اعلامِ رسمیِ بلـوغ، و زنـان بـه هنگـامِ عـادتِ ماهانه و در دورهٔ متعاقب وضعِ حمل، <تابو> شمرده میشوند؛ همچنين نوزادان، بيماران و مخصوصـاً مردگـان <تابو> هستند، علاوه بر اينها، اشيایی كه مورد استفادهٔ دائمیِ یک شخص است – لباسها، ابزار و سلاحهایِ او – به طورِ دائم برایِ اشخاص ديگر <تابو> میباشد... تابوهایِ گروه سوم یعنی آنهایی كه مربوط به درختان، گياهان، خانه ها و اماكن هسـتند، از تنـوعِ بيشـتری برخوردارند و به نظر چنان می آيد كه فقط بر یک اصل مبتنی هستند
---------------------------------------------
عزیزانم، آنچه امروزه متأسفانه شاهدِ آن هستیم، این است که: با آنکه همگان در حالِ پیشرفت هستند، ولی ما کماکان اسیرِ موجوداتِ بیخردی میباشیم که سرزمینمان را تبدیل به جامعهٔ بدوی و تقدس گرا کرده اند.. در این نوع اجتماعات، سنتهایِ مذهبی، یا میراثِ نیاکان، در میانِ هالهٔ عاطفیِ احترام آمیز و نابخردانه ای قرار گرفته و تبدیل به تابوهایی شده است که تغییر یا طردِ آنها، گناهی نابخشودنی به شمار می آید و هرکس در این تقدسِ پوشالی به شکستنِ این سنتهایِ مذهبی، قیام کند، باید تاوانِ سختی پس داده و به بدترین شکلِ ممکن از سویِ متعصبانِ بیسواد و ابله، مجازات شود
مگر میشود چیزی یا کسی را که مُهرِ موهومِ قداست بر او خورده شده است را موردِ نقد و بررسی قرار داد!!؟ این مردمِ بیچارهٔ سرزمینِ ما، گویا نباید رنگ و بویی از آسایش و آرامش را ببینند.. موجوداتِ پستی بر آنها حکومت میکنند که این مردم را سنت گرا و ساده لوح میخواهند و خوراکِ خردِ این مردمِ بیچاره را از خرافات و موهوماتِ ابلهانه، تدارک دیده اند... باید بدانید که زندگیِ انسان در اجتماعاتِ مذهبی و سنت گرا، همیشه از تقدس هایِ پوشالی و تابو سرشار میباشد.. چنین ملتی نه میتواند و نه توانش را دارد، که به ارزشهایِ انسانی و متمدنانه، رویِ خوش نشان دهد و خود را از دستِ اشتباهات و حماقتها نجات بخشد... چنین جامعه ای، مُدام مستعدِ جنگ و جدال است.. و جامعهٔ مستعدِ جنگ و جدال، شعوری به توسعهٔ فهم نخواهد داشت...... کسانی که در چنین جوامعِ مذهبی و سنتی اسیر شده اند، به اندازه ای تابوها و احکامِ دینی و مذهبی، در زندگی و اندیشهٔ آنها سایه انداخته است که "من" بودن را فراموش میکنند.. در حالِ حاضر در ایران، آنچنان این موضوعِ دردناک ریشه دوانده است که هر مَنی در جمعِ این بت پرستان، دشمن و غیرِ خودی به شمار می آید
اگر این جماعتِ بت پرست و مصلوبِ سنت شده، با انسانی اهلِ دانش و خردگرا روبرو شوند، شدیداً احساسِ خطر و ناامنی میکنند و با واکنشی شدید، نسبت به هر خرد و اندیشه ای انسانی، جبهه گیری کرده و خود را آمادهٔ نابودی میسازند.. چراکه، به چنین موجوداتِ بیچاره ای از کودکی آموزش داده اند که مشروعیتِ هر اندیشه، فقط در وجودِ دینفروشان و متولیانِ" اللهِ اکبر" و امامانِ تازی، در رویِ زمین قرار دارد.. به همین سبب است که اجازهٔ "من" شدن، نخواهند داشت
این بَرده هایِ بت پرست و مُرده پرست و عرب پرست، چنان به هوشِ تربیت نشدهٔ خویش ایمان دارند، که حضورِ هر صاحبِ خرد و اندیشه را در جامعه، نوعی اهانت، به خود و مقدساتِ پوشالی و دروغینِ دین و مذهبشان، قلمداد میکنند... نمونه اش را در روز بارها در جامعه به چشمِ خود میبینید... یا در سایتِ گودریدز، زمانی که از دین و مذهبِ این بیخردها مینویسم، آنچنان جبهه میگیرند و از تابوها و مقدساتِ موهومشان دفاع میکنند که چشمِ شعور و خردشان کور میشود و به در و دیوار میزنند تا این مقدساتِ دروغین و سُست پایه ای را که برایشان از کودکی ساخته اند، با چنین نوشته ها و آگاه سازی ها، فرو نریزد... اگر دقت کرده باشید، برایِ این موجودات اصلاً اهمیتی ندارد که شما چقدر پژوهش کرده باشید و یا چقدر کتاب خوانده باشید و یا چه میزان صحبتِ شما با خرد و منطق سازگار باشد.. حتی در سطحی مطالعه ندارند که بتوانند پاسخِ شما را بدهند و از باورهایِ موهومشان دفاع کنند... یا ناسزا میگویند و یا به سراغِ موهوماتِ ابلهانه و مغلطه میروند تا جو را مسموم سازند.. اگر به شما دسترسی داشته باشند که آن وقت، همچون دیگر اندیشمندان در آتشِ کینهٔ مذهبی و دینی، سوزانده و شکنجه خواهید شد... تنها چیزی که اهمیت دارد، این است که پیامبر و دین و امامان و مقدساتشان را زیرِ پا له نکنید و مردمِ جامعه و جوانان را نیز آگاه نسازید.. گویا زندگی برایِ این بیماران در جامعه ای که روز به روز بر تعدادِ خردگرایان و کتابخوانهایِ آن افزوده میشود، سخت و نفسگیر خواهد بود و میدانند که روزی فرا میرسد که برایِ خواندنِ قرآن و دعاهایِ عربی، باید به زیر زمینِ خانه پناه ببرند تا انسانهایِ خردمند و آگاه، خرافات و موهوماتشان را به تمسخر نگیرند
---------------------------------------------
امیدوارم این ریویو، برایِ شما خردگرایانِ اهلِ اندیشه، مفید بوده باشه
<پیروز باشید و ایرانی>
November 30, 2019
«توتم و تابو» یکی از آثار مهم زیگموند فروید است. فروید در این اثر به بررسی این دو موضوع و ریشهیابی تاریخی آنها میپردازد. او موشکافانه با بررسی آثار معتبر در این زمینه به زمینههای اصلی پیدایی توتم و تابو پرداخته و سپس به بررسی این موارد در جامعهی متمدن میرسد. کتاب، نقش عوامل روانی در فرد و جمع را در پیدایی و رواج این دو مسئله بازتاب داده و به خوبی در بازگشایی این دو فاکتور مهم در جامعهی کهن تا جامعهی امروزی موثر است.
از دید فروید، انسان ابتدایی، در دسته آغازین زندگی می کرد. این دسته متشکل از نری مسلط (پدر) بود که شماری از ماده ها را در انحصار خود داشت . این پدر نیرومند، پسران خود را از ماده ها دور نگاه می داشت. روزی این پسران متحد شده پدر را کشتند و سپس وی را خوردند. دلیل این آدم خواری، به نظر فروید این بود که آنها اعتقاد داشتند با خوردن قربانی، نیرو و قدرت وی را تصاحب خواهند کرد. پس از مدتی، آنها از عمل خویش پیشیمان شده و جهت کفاره عمل خویش، دو ممنوعیت را ابداع کردند: یکی این که نمادی به صورت یک نوع حیوان را به جای پدر گذاشتند؛ این نماد، توتم است. برادران خوردن حیوان توتمی را حرام اعلام کردند، و دیگر این که ازدواج درون گروهی را حرام کردند (تابو) و با تحریم ماده های آزاد شده، از ثمرات پیروزی شان چشم پوشی کردند.
از دید فروید، انسان ابتدایی، در دسته آغازین زندگی می کرد. این دسته متشکل از نری مسلط (پدر) بود که شماری از ماده ها را در انحصار خود داشت . این پدر نیرومند، پسران خود را از ماده ها دور نگاه می داشت. روزی این پسران متحد شده پدر را کشتند و سپس وی را خوردند. دلیل این آدم خواری، به نظر فروید این بود که آنها اعتقاد داشتند با خوردن قربانی، نیرو و قدرت وی را تصاحب خواهند کرد. پس از مدتی، آنها از عمل خویش پیشیمان شده و جهت کفاره عمل خویش، دو ممنوعیت را ابداع کردند: یکی این که نمادی به صورت یک نوع حیوان را به جای پدر گذاشتند؛ این نماد، توتم است. برادران خوردن حیوان توتمی را حرام اعلام کردند، و دیگر این که ازدواج درون گروهی را حرام کردند (تابو) و با تحریم ماده های آزاد شده، از ثمرات پیروزی شان چشم پوشی کردند.
January 20, 2011
I found it incredibly 'stimulating' - a suitable word I think; considering a certain sexual implication that it carries. Not that I found it sexually stimulating or anything... it's mostly about incest... it's just... that it's Freud, because y'know... I'm not actually... oh, whatever.
...
But wait! Maybe I did. That's the point. Incest and our outlawing of it could well be the start of civilisation. If you didn't want to do it, you wouldn't need social taboos - and eventually laws - to prohibit it. Oedipus Complex anyone?
And more to the point, the more uncomfortable it makes you, the more you look down on me for jokingly implying that I may have found the subject of incest sexually stimulating, then the more guilty of this perversion you are. For anything you feel strongly about, there's probably a fundamental ambivalence on an unconcious level. Your harsh reaction can only be the manifestion of your rational concious self overcompensating for your libindal incestuous urges... pervert.
Your (negative) reaction probably has a negative correlation to precisely how much you wish to commit the act you are condemning. Like The Sun and it's readers on the issue of paedophilia.
But seriously, it's a great book that gives some serious insight into all manner of things: society, religion, the monarchy and the dreaded 'human condition' itself; all via a surprisingly authentic 'anthropology'.
...
But wait! Maybe I did. That's the point. Incest and our outlawing of it could well be the start of civilisation. If you didn't want to do it, you wouldn't need social taboos - and eventually laws - to prohibit it. Oedipus Complex anyone?
And more to the point, the more uncomfortable it makes you, the more you look down on me for jokingly implying that I may have found the subject of incest sexually stimulating, then the more guilty of this perversion you are. For anything you feel strongly about, there's probably a fundamental ambivalence on an unconcious level. Your harsh reaction can only be the manifestion of your rational concious self overcompensating for your libindal incestuous urges... pervert.
Your (negative) reaction probably has a negative correlation to precisely how much you wish to commit the act you are condemning. Like The Sun and it's readers on the issue of paedophilia.
But seriously, it's a great book that gives some serious insight into all manner of things: society, religion, the monarchy and the dreaded 'human condition' itself; all via a surprisingly authentic 'anthropology'.
December 10, 2019
Totem et tabou est un ouvrage publié vers 1913, à partir d’une série de quatre essais publiés antérieurement par Freud dans la revue psychanalytique Imago (qu’il avait lui-même fondée). Il y aborde des problématiques anthropologiques, prises sous l’angle de sa propre théorie de l’inconscient et de sa propre pratique analytique, afin de leur donner un éclairage nouveau. Cet ouvrage se veut également une réfutation ou un contrepied du C. G. Jung de Symbols of Transformation.
Freud apparaît d’abord dans ce livre comme un lecteur attentif des ethnologues et scientifiques de son temps (à qui il doit l’essentiel de ses exemples et bon nombre de ses arguments !), au premier rang desquels James George Frazer, auteur de Totemism and Exogamy et The Golden Bough, mais aussi Wilhelm Wundt ou encore Charles Darwin. La plupart des éléments ethnographiques que Freud apporte à l’appui de ses théories sur les peuples « primitifs » sont tirés d’observations faites au cours du XIXe siècles sur les aborigènes australiens, les peuples du sud-est asiatique ou les indiens d’Amérique. Le fait que ces peuples soient représentatifs d’un état de l’humanité antérieur à la civilisation, comme semble le supposer Freud, est pour le moins discutable. Mais, faute de mieux…
Freud aborde tout d’abord la question du tabou et, en particulier, le tabou de l’inceste en lien avec le système totémique : les groupes humains primitifs sont organisés selon les totems (animaux sacrés) auxquels ils se rapportent et les individus sont soumis à un certain nombre d’interdits / tabous, notamment alimentaires (interdiction de manger un spécimen du totem auquel ils appartiennent) et sexuels (interdiction de s’accoupler avec un partenaire du même totem).
Dans un deuxième temps (« Le tabou et l’ambivalence des sentiments »), Freud approfondit la question du tabou en la comparant à ses observations cliniques sur les névroses obsessionnelles (par exemple, la peur du contact) et aux sentiments affectifs ambivalents qui accompagnent ces états pathologiques : sentiments conscients affectueux / sentiments inconscients agressifs. Les trois exemples évoqués concernent l’attitude vis-à-vis des ennemis tués, vis-à-vis des rois et seigneurs et vis-à-vis des morts.
Dans un troisième temps (« Animisme, magie et toute puissance des idées »), Freud examine les croyances animistes et dégage trois grands stades des mentalités humaines : la conception animiste (qu’il interprète comme narcissisme magique du nourrisson), la conception religieuse (qu’il compare à la fixation, chez l’enfant, de la libido sur les parents), la conceptions scientifique (qui correspond à la subordination à la réalité chez l’adulte).
Pour finir (dans « Le retour infantile du totémisme »), Freud, en reprenant l’ensemble des acquis théoriques qu’il vient d'exposer au sujet du totémisme, du tabou et de l’exogamie, en convoquant ses observations cliniques (cas du « petit Hans » et du « petit Arpad »), et en se fondant sur les remarques de Darwin concernant les animaux vivant en groupes hiérarchiques, développe sa fameuse allégorie de la « horde primitive » selon laquelle 1) le clan humain originel était soumis à l’autorité d’un père tyrannique qui se réservait le privilège sexuel des femelles de manière exclusif et 2) le groupe des frères rebelles finit par tuer ce père et en fit son repas, avant de prendre possession des femmes. Freud interprète ce récit du parricide originel d’après sa propre théorie œdipienne et comme une confirmation de l’universalité de l'interdit de l'inceste et du complexe d’Œdipe, à partir de laquelle une interprétation du sens des religions et de la morale est rendue possible.
Je dois reconnaitre que l'argumentation de Freud est, par moment, proprement éblouissante ! Néanmoins, à la réflexion, je ne peux m’empêcher de penser qu’il y a dans cet ouvrage (et en particulier dans ses développements les plus audacieux) comme une gigantesque pétition de principe : la théorie œdipienne des névroses de Freud permet d’expliquer adéquatement l’attitude des peuples primitifs, justement parce que cette dernière est présentée et interprétée de manière conforme à la théorie œdipienne des névroses. CQFD
Freud apparaît d’abord dans ce livre comme un lecteur attentif des ethnologues et scientifiques de son temps (à qui il doit l’essentiel de ses exemples et bon nombre de ses arguments !), au premier rang desquels James George Frazer, auteur de Totemism and Exogamy et The Golden Bough, mais aussi Wilhelm Wundt ou encore Charles Darwin. La plupart des éléments ethnographiques que Freud apporte à l’appui de ses théories sur les peuples « primitifs » sont tirés d’observations faites au cours du XIXe siècles sur les aborigènes australiens, les peuples du sud-est asiatique ou les indiens d’Amérique. Le fait que ces peuples soient représentatifs d’un état de l’humanité antérieur à la civilisation, comme semble le supposer Freud, est pour le moins discutable. Mais, faute de mieux…
Freud aborde tout d’abord la question du tabou et, en particulier, le tabou de l’inceste en lien avec le système totémique : les groupes humains primitifs sont organisés selon les totems (animaux sacrés) auxquels ils se rapportent et les individus sont soumis à un certain nombre d’interdits / tabous, notamment alimentaires (interdiction de manger un spécimen du totem auquel ils appartiennent) et sexuels (interdiction de s’accoupler avec un partenaire du même totem).
Dans un deuxième temps (« Le tabou et l’ambivalence des sentiments »), Freud approfondit la question du tabou en la comparant à ses observations cliniques sur les névroses obsessionnelles (par exemple, la peur du contact) et aux sentiments affectifs ambivalents qui accompagnent ces états pathologiques : sentiments conscients affectueux / sentiments inconscients agressifs. Les trois exemples évoqués concernent l’attitude vis-à-vis des ennemis tués, vis-à-vis des rois et seigneurs et vis-à-vis des morts.
Dans un troisième temps (« Animisme, magie et toute puissance des idées »), Freud examine les croyances animistes et dégage trois grands stades des mentalités humaines : la conception animiste (qu’il interprète comme narcissisme magique du nourrisson), la conception religieuse (qu’il compare à la fixation, chez l’enfant, de la libido sur les parents), la conceptions scientifique (qui correspond à la subordination à la réalité chez l’adulte).
Pour finir (dans « Le retour infantile du totémisme »), Freud, en reprenant l’ensemble des acquis théoriques qu’il vient d'exposer au sujet du totémisme, du tabou et de l’exogamie, en convoquant ses observations cliniques (cas du « petit Hans » et du « petit Arpad »), et en se fondant sur les remarques de Darwin concernant les animaux vivant en groupes hiérarchiques, développe sa fameuse allégorie de la « horde primitive » selon laquelle 1) le clan humain originel était soumis à l’autorité d’un père tyrannique qui se réservait le privilège sexuel des femelles de manière exclusif et 2) le groupe des frères rebelles finit par tuer ce père et en fit son repas, avant de prendre possession des femmes. Freud interprète ce récit du parricide originel d’après sa propre théorie œdipienne et comme une confirmation de l’universalité de l'interdit de l'inceste et du complexe d’Œdipe, à partir de laquelle une interprétation du sens des religions et de la morale est rendue possible.
Je dois reconnaitre que l'argumentation de Freud est, par moment, proprement éblouissante ! Néanmoins, à la réflexion, je ne peux m’empêcher de penser qu’il y a dans cet ouvrage (et en particulier dans ses développements les plus audacieux) comme une gigantesque pétition de principe : la théorie œdipienne des névroses de Freud permet d’expliquer adéquatement l’attitude des peuples primitifs, justement parce que cette dernière est présentée et interprétée de manière conforme à la théorie œdipienne des névroses. CQFD
September 7, 2023
Στο τοτέμ και ταμπού (ένα απο τα έργα για τα οποία ο ίδιος ένιωθε υπερήφανος) ο Freud αποτολμά την μέγιστη ύβρη, να ερμηνεύσει δηλαδή όλη την πολιτισμική εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας μέσα από τον μηχανισμό του οιδιπόδειου συμπλέγματος.
Μεθοδολογικά το βιβλίο ανήκει σε ένα ξεπερασμένο επιστημονικό παράδειγμα (αν και μεθοδολογικές κριτικές ασκήθηκαν ήδη την εποχή της δημοσίευσής του από εθνολογους και ανθρωπολόγους). Σαν ιστορικό τεκμήριο για την επιστημολογία της ψυχανάλυσης (αλλά και της κοινωνικής ανθρωπολογίας) είναι σήμερα χρήσιμο ακριβώς λόγω των ανεπάρκειών του και όχι παρά αυτών. Βρίσκουμε σε υπερθετικό βαθμό ένα δομικό "ελάττωμα" της φροϋδικης ανάλυσης, την αδυναμία ιστορικοποίησης των θεμελίων της δυτικής αστικής ηθικής. Η ταύτιση του σύγχρονου νευρωτικού με τον πρωτόγονο "άγριο" αδιαφορεί για την καταπιεστική/ενοχική δομή της αστικής κουλτούρας (την οποία άλλωστε εκθειάζει χωρίς ερωτηματικά). Τα ανιστορικά παραδείγματα, οι γενικεύσεις και speculations έπονται μιας προσέγγισης που αναγωγικά στοιβάζει διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμικά συστήματα σε ένα αφηρημένο /κατασκευασμένο κοινωνικό-ψυχικό μοντέλο η πρόοδος του οποίου κρίνεται σε σχέση με το δυτικοευρωπαϊκό πρότυπο υπεροχής.
Χρειάστηκε το πνεύμα του Foucault για να απαντηθεί αυτός ο υποβόσκων πατερναλισμός της φροϋδικης ψυχανάλυσης στο ίδιο του το γήπεδο (βλ. "Ιστορία της Σεξουαλικότητας").
Αυτό σε τίποτα δεν αλλάζει την γοητεία που σου ασκεί η δημιουργική φαντασία του γερο-Sigmund, ούτε μειώνει το γεγονός ότι μάλλον πρώτος αυτός έδωσε μια πειστική απάντηση στο μυστήριο της τοτεμικής θυσίας που συναντάται μεταμφιεσμένο ανά τους αιώνες μέχρι και στις μέρες μας!
Μεθοδολογικά το βιβλίο ανήκει σε ένα ξεπερασμένο επιστημονικό παράδειγμα (αν και μεθοδολογικές κριτικές ασκήθηκαν ήδη την εποχή της δημοσίευσής του από εθνολογους και ανθρωπολόγους). Σαν ιστορικό τεκμήριο για την επιστημολογία της ψυχανάλυσης (αλλά και της κοινωνικής ανθρωπολογίας) είναι σήμερα χρήσιμο ακριβώς λόγω των ανεπάρκειών του και όχι παρά αυτών. Βρίσκουμε σε υπερθετικό βαθμό ένα δομικό "ελάττωμα" της φροϋδικης ανάλυσης, την αδυναμία ιστορικοποίησης των θεμελίων της δυτικής αστικής ηθικής. Η ταύτιση του σύγχρονου νευρωτικού με τον πρωτόγονο "άγριο" αδιαφορεί για την καταπιεστική/ενοχική δομή της αστικής κουλτούρας (την οποία άλλωστε εκθειάζει χωρίς ερωτηματικά). Τα ανιστορικά παραδείγματα, οι γενικεύσεις και speculations έπονται μιας προσέγγισης που αναγωγικά στοιβάζει διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμικά συστήματα σε ένα αφηρημένο /κατασκευασμένο κοινωνικό-ψυχικό μοντέλο η πρόοδος του οποίου κρίνεται σε σχέση με το δυτικοευρωπαϊκό πρότυπο υπεροχής.
Χρειάστηκε το πνεύμα του Foucault για να απαντηθεί αυτός ο υποβόσκων πατερναλισμός της φροϋδικης ψυχανάλυσης στο ίδιο του το γήπεδο (βλ. "Ιστορία της Σεξουαλικότητας").
Αυτό σε τίποτα δεν αλλάζει την γοητεία που σου ασκεί η δημιουργική φαντασία του γερο-Sigmund, ούτε μειώνει το γεγονός ότι μάλλον πρώτος αυτός έδωσε μια πειστική απάντηση στο μυστήριο της τοτεμικής θυσίας που συναντάται μεταμφιεσμένο ανά τους αιώνες μέχρι και στις μέρες μας!
August 30, 2025
مرزهای فرهنگ انسانی، در نگاه فروید، نه در هنر و فلسفه، بلکه در جایی بسیار بدویتر و تاریکتر نهفته است؛ در هراسها، ممنوعیتها و روایاتی که ریشه در نخستین تجربههای جمعی بشر دارند. توتم و تابو، تلاشی بود برای نشان دادن این پیوند پنهان میان روان فردی و تاریخ فرهنگی. فروید در این اثر، روانکاوی را از اتاق درمان فراتر برد و آن را بر صحنه وسیع جامعه و دین به کار گرفت. او کوشید توضیح دهد که چگونه قواعد اخلاقی، آیینها، و حتی خداشناسی انسانها، ریشه در همان سازوکارهای ناخودآگاه دارد که در روان فردی عمل میکند.
کتاب در چهار مقاله مستقل اما مرتبط پیش میرود. فروید نخست به ترسهای ابتدایی، یا همان «تابو»، میپردازد. سپس از پیوند تابو با جادو و توتمگرایی سخن میگوید. در ادامه، فرضیهای رادیکال مطرح میکند: اینکه همه این تابوها و نظامهای مذهبی، بازمانده یک رخداد آغازیناند؛ قتل پدر نخستین توسط فرزندان. این روایت، بهظاهر اسطورهای، در حقیقت الگویی است که فروید برای توضیح پیدایش فرهنگ و وجدان جمعی عرضه میکند.
در نخستین مقاله، فروید به سراغ جوامع ابتدایی میرود و نشان میدهد چگونه تابوها – یعنی ممنوعیتهای مطلق و بیچونوچرا – بر زندگی اجتماعی آنها حاکم بوده است. تابو ممنوعیتی است که دلیل آشکار ندارد؛ کسی که آن را نقض کند، نه صرفاً مجازات اجتماعی، بلکه نوعی آلودگی روحی را به جان میخرد. برای فروید، تابو یادگار هراسهای نخستین بشر است، هراسی که بعدها به صورت احساس گناه در روان فردی بازتولید شد. او میان تابو و وسواسهای بیماران خود شباهتهای چشمگیری میدید: هر دو، بدون منطق آشکار، فرد را وادار میکنند که از عملی اجتناب کند یا مراسمی تکراری را انجام دهد.
این قیاس میان نهادهای فرهنگی و بیماری روانی، جنجالی بود. فروید عمداً مرز میان «بدوی» و «متمدن» را کمرنگ میکرد و نشان میداد که ریشه رفتارهای به ظاهر عقلانی ما هنوز در همان اضطرابهای قدیمی است. از نگاه او، تمدن تنها لایهای نازک بر سطح امیال و ترسهای ناخودآگاه است.
در مقاله دوم، فروید به سراغ توتمگرایی میرود، یعنی پرستش حیوان یا شیئی خاص که قبیله آن را جد و حامی خود میداند. در بسیاری از قبایل بدوی، خوردن حیوان توتمی ممنوع است و تنها در آیینهایی خاص – معمولاً با تشریفاتی خونین – مجاز میشود. فروید این آیین را نشانهای از رابطهای عمیقتر میداند: فرزندان نمادین، حیوان را به جای پدر میپرستند و قربانی میکنند.
اینجاست که او نظریه بنیادین خود را مطرح میکند: در آغاز تاریخ، پدری مقتدر و بیرقیب وجود داشت که همه زنان را در انحصار داشت و پسرانش را سرکوب میکرد. سرانجام، پسران متحد شدند و او را کشتند. اما بلافاصله پس از قتل، وجدان جمعی و احساس گناه سر برآورد؛ آنها پدر را دوست هم داشتند و از او میترسیدند. به همین دلیل، حیوان توتمی بهعنوان جانشین نمادین پدر انتخاب شد، و ممنوعیتهای توتمی (از جمله منع همخوابگی با زنان قبیله) بهعنوان تکرار تابوی نخستین تثبیت گشت.
این روایت، که به «اسطوره پدر نخستین» مشهور شد، شالوده نظریه فروید درباره منشأ فرهنگ است. او پیدایش دین، اخلاق و حتی ساختار خانواده را به همین قتل نخستین پیوند میدهد.
در مقاله سوم، فروید از مقایسه میان جادو و دین سخن میگوید. او معتقد است جادو تلاشی مستقیم برای کنترل طبیعت است، حال آنکه دین راهی غیرمستقیم را در پیش میگیرد: انسان از طریق پرستش و دعا با نیروهای انسانی رابطه برقرار میسازد. فروید این تحول را نشانهای از رشد روانی جمعی میداند؛ گذار از اندیشه «همسانی» در جادو به اندیشه «وابستگی» در دین.
اما او در نهایت بر این باور است که هر دو شکل، ریشه در نیاز روانی انسان به پدر دارند. خدایان چیزی جز فرافکنی تصویر پدر مقتدر نیستند؛ و دعا یا قربانی، همان ترس و دلبستگی کودکانه به پدر را بازتاب میدهد. علم، در این سیر تاریخی، مرحلهای متأخر است که به جای پدر یا ارواح، قوانین عینی طبیعت را مینشاند. با این حال، فروید هشدار میدهد که حتی علم نیز نتوانسته کاملاً از سایه روانی دین و جادو رها شود.
چهارمین مقاله، نقطه اوج کتاب است: فروید ماجرای قتل پدر نخستین را باز میسازد و نشان میدهد چگونه از دل این واقعه، اخلاق، دین و وجدان جمعی زاده شدند. پسران پس از قتل، هم زنان را به اشتراک گذاشتند و هم پیمانی بستند که دیگر هرگز چنین کاری نکنند. بدینترتیب، دو ستون اصلی فرهنگ – ممنوعیت قتل و ممنوعیت زنای با محارم – بنا شد.
احساس گناه ناشی از این قتل، در نسلهای بعدی به صورت ناخودآگاه منتقل شد. پرستش حیوان توتمی، مراسم قربانی و بسیاری از آیینهای مذهبی، در واقع تلاشهایی برای هم آشتی با پدر مقتول و هم یادآوری گناه نخستین بودند. فروید حتی مسیحیت را در این چارچوب میبیند: مسیح بهعنوان پسرِ قربانیشده، بازنمایی همان پدر نخستین است که کشته شد و دوباره پرستیده میشود.
توتم و تابو از همان آغاز، مخالفان بسیاری داشت. مردمشناسان چون لوی-استراوس، روایت فروید از جوامع ابتدایی را بیش از حد سادهانگارانه و مبتنی بر دادههای ناقص دانستند. نظریه قتل پدر نیز بیشتر به افسانهای روانکاوانه شبیه بود تا تاریخ واقعی. با این حال، آنچه اهمیت دارد، خود «روش» فروید است: تلاشی برای پیوند زدن ناخودآگاه فردی با تاریخ فرهنگی. او نشان داد که میتوان سازوکارهای روانی چون عقده ادیپی یا احساس گناه را نهفقط در روان بیمار، بلکه در آیینها و مذاهب نیز جستجو کرد.
از ای�� منظر، توتم و تابو سرآغازی بود برای مطالعات بینارشتهای در روانکاوی و انسانشناسی. متفکرانی چون رنه ژیرار بعدها نظریه قربانی و خشونت را در ادامه همین مسیر بسط دادند. روانکاوانی چون کارن هورنای نیز هرچند نقدهای جدی بر فروید داشتند، اما همگی اذعان کردند که پیوند میان روان فردی و فرهنگ جمعی را نمیتوان نادیده گرفت.
امروز، بیش از یک قرن پس از انتشار، بسیاری از دادههای مردمشناسانه فروید کهنه یا نادرست به نظر میرسد. اما ایده بنیادین او همچنان جذاب است: اینکه فرهنگ انسانی نه محصول عقل محض، بلکه نتیجه سازشی است میان عشق و نفرت، میل و ترس، آزادی و وجدان. جوامع انسانی، درست مانند افراد، تاریخ ناخودآگاه دارند؛ تاریخ زخمهایی که هرگز بهطور کامل التیام نیافتهاند.
اگر از منظر معاصر به کتاب بنگریم، میتوان آن را متنی دانست درباره خشونت و مسئولیت. فروید نشان میدهد که هر جامعهای بر پایه نوعی خشونت آغازین شکل گرفته، اما برای بقا مجبور است همان خشونت را انکار کند و به جای آن، اخلاق و دین بنا سازد. در جهانی که هنوز جنگها و ستیزهای قومی ادامه دارد، این تحلیل همچنان آینهای هولناک اما روشنگر است.
توتم و تابو را نمیتوان صرفاً یک کتاب روانکاوی یا مردمشناسی دانست. این اثر مرزی است میان علوم انسانی و افسانه؛ تلاشی است برای نوشتن اسطورهای نو از آغاز فرهنگ. هرچند روایت فروید از پدر نخستین بهعنوان واقعیت تاریخی پذیرفتنی نیست، اما بهعنوان استعارهای نیرومند باقی مانده است. استعارهای که نشان میدهد چگونه انسان برای آنکه بتواند زندگی جمعی را آغاز کند، ناگزیر شد میل خود به آزادی مطلق را با قربانی کردن چیزی بنیادین مهار کند.
فروید، با همه تناقضها و سادهسازیهایش، در این کتاب پرسشی پیش روی ما میگذارد که هنوز بیپاسخ مانده است: آیا تمدن چیزی جز تکرار بیپایان همان قتل آغازین است، در شکلهای تازه و پنهانتر؟ و آیا اخلاق و مذهب، جز تلاشهایی برای فرونشاندن احساس گناه ناشی از خشونتی که هنوز در ژرفای وجودمان زنده است، معنای دیگری دارند؟
کتاب در چهار مقاله مستقل اما مرتبط پیش میرود. فروید نخست به ترسهای ابتدایی، یا همان «تابو»، میپردازد. سپس از پیوند تابو با جادو و توتمگرایی سخن میگوید. در ادامه، فرضیهای رادیکال مطرح میکند: اینکه همه این تابوها و نظامهای مذهبی، بازمانده یک رخداد آغازیناند؛ قتل پدر نخستین توسط فرزندان. این روایت، بهظاهر اسطورهای، در حقیقت الگویی است که فروید برای توضیح پیدایش فرهنگ و وجدان جمعی عرضه میکند.
در نخستین مقاله، فروید به سراغ جوامع ابتدایی میرود و نشان میدهد چگونه تابوها – یعنی ممنوعیتهای مطلق و بیچونوچرا – بر زندگی اجتماعی آنها حاکم بوده است. تابو ممنوعیتی است که دلیل آشکار ندارد؛ کسی که آن را نقض کند، نه صرفاً مجازات اجتماعی، بلکه نوعی آلودگی روحی را به جان میخرد. برای فروید، تابو یادگار هراسهای نخستین بشر است، هراسی که بعدها به صورت احساس گناه در روان فردی بازتولید شد. او میان تابو و وسواسهای بیماران خود شباهتهای چشمگیری میدید: هر دو، بدون منطق آشکار، فرد را وادار میکنند که از عملی اجتناب کند یا مراسمی تکراری را انجام دهد.
این قیاس میان نهادهای فرهنگی و بیماری روانی، جنجالی بود. فروید عمداً مرز میان «بدوی» و «متمدن» را کمرنگ میکرد و نشان میداد که ریشه رفتارهای به ظاهر عقلانی ما هنوز در همان اضطرابهای قدیمی است. از نگاه او، تمدن تنها لایهای نازک بر سطح امیال و ترسهای ناخودآگاه است.
در مقاله دوم، فروید به سراغ توتمگرایی میرود، یعنی پرستش حیوان یا شیئی خاص که قبیله آن را جد و حامی خود میداند. در بسیاری از قبایل بدوی، خوردن حیوان توتمی ممنوع است و تنها در آیینهایی خاص – معمولاً با تشریفاتی خونین – مجاز میشود. فروید این آیین را نشانهای از رابطهای عمیقتر میداند: فرزندان نمادین، حیوان را به جای پدر میپرستند و قربانی میکنند.
اینجاست که او نظریه بنیادین خود را مطرح میکند: در آغاز تاریخ، پدری مقتدر و بیرقیب وجود داشت که همه زنان را در انحصار داشت و پسرانش را سرکوب میکرد. سرانجام، پسران متحد شدند و او را کشتند. اما بلافاصله پس از قتل، وجدان جمعی و احساس گناه سر برآورد؛ آنها پدر را دوست هم داشتند و از او میترسیدند. به همین دلیل، حیوان توتمی بهعنوان جانشین نمادین پدر انتخاب شد، و ممنوعیتهای توتمی (از جمله منع همخوابگی با زنان قبیله) بهعنوان تکرار تابوی نخستین تثبیت گشت.
این روایت، که به «اسطوره پدر نخستین» مشهور شد، شالوده نظریه فروید درباره منشأ فرهنگ است. او پیدایش دین، اخلاق و حتی ساختار خانواده را به همین قتل نخستین پیوند میدهد.
در مقاله سوم، فروید از مقایسه میان جادو و دین سخن میگوید. او معتقد است جادو تلاشی مستقیم برای کنترل طبیعت است، حال آنکه دین راهی غیرمستقیم را در پیش میگیرد: انسان از طریق پرستش و دعا با نیروهای انسانی رابطه برقرار میسازد. فروید این تحول را نشانهای از رشد روانی جمعی میداند؛ گذار از اندیشه «همسانی» در جادو به اندیشه «وابستگی» در دین.
اما او در نهایت بر این باور است که هر دو شکل، ریشه در نیاز روانی انسان به پدر دارند. خدایان چیزی جز فرافکنی تصویر پدر مقتدر نیستند؛ و دعا یا قربانی، همان ترس و دلبستگی کودکانه به پدر را بازتاب میدهد. علم، در این سیر تاریخی، مرحلهای متأخر است که به جای پدر یا ارواح، قوانین عینی طبیعت را مینشاند. با این حال، فروید هشدار میدهد که حتی علم نیز نتوانسته کاملاً از سایه روانی دین و جادو رها شود.
چهارمین مقاله، نقطه اوج کتاب است: فروید ماجرای قتل پدر نخستین را باز میسازد و نشان میدهد چگونه از دل این واقعه، اخلاق، دین و وجدان جمعی زاده شدند. پسران پس از قتل، هم زنان را به اشتراک گذاشتند و هم پیمانی بستند که دیگر هرگز چنین کاری نکنند. بدینترتیب، دو ستون اصلی فرهنگ – ممنوعیت قتل و ممنوعیت زنای با محارم – بنا شد.
احساس گناه ناشی از این قتل، در نسلهای بعدی به صورت ناخودآگاه منتقل شد. پرستش حیوان توتمی، مراسم قربانی و بسیاری از آیینهای مذهبی، در واقع تلاشهایی برای هم آشتی با پدر مقتول و هم یادآوری گناه نخستین بودند. فروید حتی مسیحیت را در این چارچوب میبیند: مسیح بهعنوان پسرِ قربانیشده، بازنمایی همان پدر نخستین است که کشته شد و دوباره پرستیده میشود.
توتم و تابو از همان آغاز، مخالفان بسیاری داشت. مردمشناسان چون لوی-استراوس، روایت فروید از جوامع ابتدایی را بیش از حد سادهانگارانه و مبتنی بر دادههای ناقص دانستند. نظریه قتل پدر نیز بیشتر به افسانهای روانکاوانه شبیه بود تا تاریخ واقعی. با این حال، آنچه اهمیت دارد، خود «روش» فروید است: تلاشی برای پیوند زدن ناخودآگاه فردی با تاریخ فرهنگی. او نشان داد که میتوان سازوکارهای روانی چون عقده ادیپی یا احساس گناه را نهفقط در روان بیمار، بلکه در آیینها و مذاهب نیز جستجو کرد.
از ای�� منظر، توتم و تابو سرآغازی بود برای مطالعات بینارشتهای در روانکاوی و انسانشناسی. متفکرانی چون رنه ژیرار بعدها نظریه قربانی و خشونت را در ادامه همین مسیر بسط دادند. روانکاوانی چون کارن هورنای نیز هرچند نقدهای جدی بر فروید داشتند، اما همگی اذعان کردند که پیوند میان روان فردی و فرهنگ جمعی را نمیتوان نادیده گرفت.
امروز، بیش از یک قرن پس از انتشار، بسیاری از دادههای مردمشناسانه فروید کهنه یا نادرست به نظر میرسد. اما ایده بنیادین او همچنان جذاب است: اینکه فرهنگ انسانی نه محصول عقل محض، بلکه نتیجه سازشی است میان عشق و نفرت، میل و ترس، آزادی و وجدان. جوامع انسانی، درست مانند افراد، تاریخ ناخودآگاه دارند؛ تاریخ زخمهایی که هرگز بهطور کامل التیام نیافتهاند.
اگر از منظر معاصر به کتاب بنگریم، میتوان آن را متنی دانست درباره خشونت و مسئولیت. فروید نشان میدهد که هر جامعهای بر پایه نوعی خشونت آغازین شکل گرفته، اما برای بقا مجبور است همان خشونت را انکار کند و به جای آن، اخلاق و دین بنا سازد. در جهانی که هنوز جنگها و ستیزهای قومی ادامه دارد، این تحلیل همچنان آینهای هولناک اما روشنگر است.
توتم و تابو را نمیتوان صرفاً یک کتاب روانکاوی یا مردمشناسی دانست. این اثر مرزی است میان علوم انسانی و افسانه؛ تلاشی است برای نوشتن اسطورهای نو از آغاز فرهنگ. هرچند روایت فروید از پدر نخستین بهعنوان واقعیت تاریخی پذیرفتنی نیست، اما بهعنوان استعارهای نیرومند باقی مانده است. استعارهای که نشان میدهد چگونه انسان برای آنکه بتواند زندگی جمعی را آغاز کند، ناگزیر شد میل خود به آزادی مطلق را با قربانی کردن چیزی بنیادین مهار کند.
فروید، با همه تناقضها و سادهسازیهایش، در این کتاب پرسشی پیش روی ما میگذارد که هنوز بیپاسخ مانده است: آیا تمدن چیزی جز تکرار بیپایان همان قتل آغازین است، در شکلهای تازه و پنهانتر؟ و آیا اخلاق و مذهب، جز تلاشهایی برای فرونشاندن احساس گناه ناشی از خشونتی که هنوز در ژرفای وجودمان زنده است، معنای دیگری دارند؟
January 18, 2013
It's my first book by Freud and it was... impressive. First of all, I must praise his writing style (or, perhaps, the translator). It's a very readable book even if you are a total newbie to the subject matter of the book, and it's not some ordinary subject matter: combining anthropological data and psycho-analytical insight, Freud tries nothing less than to trace the origin of culture (more precisely of religion, morals, social organization and so on). The book has four parts, the first three of which deal with presenting the institutions of totemism, taboo and especially incest, as well as drawing resemblences between the psychology of children, neurotics and primitive peoples. The fourth and final part is dedicated actually to summing up all the previous arguments into an ingenious theory: that society and culture originated as a result of the Oedipus complex. More precisely, Freud imagines a primeval horde, in which the sons killed the father, in order to free themselves from his authority and gain sexual access to his females, and ate him in order to identify with him. Later, they replaced him with the totem, and proclaimed the taboo of eating the totem animal (except for certain festivities, where the original crime was reenacted), and that of mating/marrying with females belonging to the same totemic clan (the rule of exogamy and a measure against incest). Freud supports his views with a lot of references to anthropological and naturalist works, but the problem is that the materials he uses were written at a time when the transition from "armchair anthropology" to "fieldwork anthropology" had no yet been fully accomplished. This need not be however an excuse for the fact that Freud purposely and openly speculates without solid support for his hypotheses. Too much "assuming that" and "we might suppose that" and so on. Creative, imaginative, brilliant even, as it is, too much of this book is mere speculation which culminates with a hypothesis best described by Malinowski: "It is easy to perceive that the primeval horde has been equipped with all the bias, maladjustments and ill-tempers of a middle-class European family, and then let loose in a prehistoric jungle to run riot in a most attractive but fantastic hypothesis."
July 18, 2019
"توتم و تابو"از مهمترین آثار "زیگموند فروید" در حیطه ی مردم شناسی است."فروید"در این اثر به بررسی دو موضوع تابو و توتم می پردازد. وی نخست به تاریخچه ی پیدایش این دو مفهوم اشاره می کند و سپس به بررسی زمینه های پیدایش آن ها.
از نگاه فروید، انسان اولیه در رمه زندگی می کرد. بر این رمه، پدری حکمرانی می نمود. روزی پسران بر علیه پدر متحد می گردند و پدر را می کشند و سپس وی را می خورند. با خوردن پدر،گویی قدرت و نیروی قربانی به پسران انتقال می یابد. بعد از چندی، پسران از اعمال خویش اظهار ندامت می کنند و برای جبران عمل نادرست خویش دو کار را انجام می دهند: یکی این که یک حیوان را به جای پدر به طور نمادین قرار می دهند، این نماد همان"توتم" است و دیگر آن که آنان خوردن حیوان توتمی را حرام اعلام می کنند و همچنین ازدواج درون گروهی را که به این تابو گفته می شود.بنابر اعتقاد فروید"تابو" مجموعه قوانین تدوین نشده ی بشر است.
اما از نکات جالب کتاب می توان به موارد زیر اشاره نمود:1. در بین یکی از قبایل افریقایی پس از بریدن سر یکی از افراد از آن سر بریده پذیرایی می کردند.برایش غذا و سیگار می بردند.فروید علت این حرکت را نوعی تناقض بین شادی و اندوه می داند.
2. در بخشی از کتاب راجع به پادشاه ژاپن که فردی به نام میکادو بود ذکر می گردد وی که پاهایش را هیچ گاه بر زمین نمی گذاشت و شب هنگام زمانی که وی خواب بود او را حمام می کردند.
3.در بعضی از قبایل استرالیایی و قبایل ویکتوریا در امریکای شمالی با مردن فرد، نام وی را عوض می کردند و گاهی تمام خویشان مرده نیز اسم خود را تغییر می دادند.علت این کار این بود که روح مرده آن ها را نشناسد.
از نگاه فروید، انسان اولیه در رمه زندگی می کرد. بر این رمه، پدری حکمرانی می نمود. روزی پسران بر علیه پدر متحد می گردند و پدر را می کشند و سپس وی را می خورند. با خوردن پدر،گویی قدرت و نیروی قربانی به پسران انتقال می یابد. بعد از چندی، پسران از اعمال خویش اظهار ندامت می کنند و برای جبران عمل نادرست خویش دو کار را انجام می دهند: یکی این که یک حیوان را به جای پدر به طور نمادین قرار می دهند، این نماد همان"توتم" است و دیگر آن که آنان خوردن حیوان توتمی را حرام اعلام می کنند و همچنین ازدواج درون گروهی را که به این تابو گفته می شود.بنابر اعتقاد فروید"تابو" مجموعه قوانین تدوین نشده ی بشر است.
اما از نکات جالب کتاب می توان به موارد زیر اشاره نمود:1. در بین یکی از قبایل افریقایی پس از بریدن سر یکی از افراد از آن سر بریده پذیرایی می کردند.برایش غذا و سیگار می بردند.فروید علت این حرکت را نوعی تناقض بین شادی و اندوه می داند.
2. در بخشی از کتاب راجع به پادشاه ژاپن که فردی به نام میکادو بود ذکر می گردد وی که پاهایش را هیچ گاه بر زمین نمی گذاشت و شب هنگام زمانی که وی خواب بود او را حمام می کردند.
3.در بعضی از قبایل استرالیایی و قبایل ویکتوریا در امریکای شمالی با مردن فرد، نام وی را عوض می کردند و گاهی تمام خویشان مرده نیز اسم خود را تغییر می دادند.علت این کار این بود که روح مرده آن ها را نشناسد.
January 16, 2017
هر کسی خدایان را به شکل و هیأت پدرش تصور میکند. و خطمشی هرکسی نسبت به خدایانش تابعی است از رویهی او نسبت به پدر خاکیاش. و به همین ترتیب دستخوش تغییر و تبدیل میگردد. و خدایان در حقیقت پدری است با شایستگی بیشتر.
July 20, 2015
Translator's Note
Preface
Preface to the Hebrew Translation
--Totem and Taboo
List of Works Referred To in the Text
Index
Preface
Preface to the Hebrew Translation
--Totem and Taboo
List of Works Referred To in the Text
Index
December 18, 2019
Freud okurken bi’drinking game başlatsak ne güzel olurdu... Şey gibi ‘drink everytime he mentions oedipus complex’
April 28, 2023
Freud is one sick individual and his weirdness is on full display within this book.
He twists reality to fit into his sick view of being human with creating an equivalency with what he refers to as savages of old to neurotics of his day. All those who deny their own repressions are neurotics and are in need of psychoanalysis, and from that tautology everyone is in need of psychoanalysis since if you know you have repression you need an expert to deal with it, and if you deny that you are repressed you need an expert to point it out to you. Freud is that convoluted with his logic and it all comes through in this book.
According to Freud, homosexuals are in special need of help because after they have metaphorically killed their father for the violation of taboos and remain too long with their fellow patricides, they and the totem restrictions mean they became neurotic, and oh that poor boy, who is afraid of dogs since he participated in Onanism (or in other words as Freud said, ‘playing the violon’) as a substitute for killing his father. All that kind of twisted logic and more is presented with all seriousness within this book.
This probably is Freud’s best book by far. People still take this stuff seriously. I’m currently reading Dionysus, Christ and the Death of God, Volume I, and it takes this book as its touchstone. I strongly recommend this Freud book, because the way Freud thinks are still out there in the real world and this book is taken seriously by others.
I find Freud dangerous. His stories are myths that create mythological origins while denying sociological realities of today. They are no better than Jordan Peterson and his lobsters describing man deservedly dominating women, or Stephen Pinker creating his crop of just-so-stories explaining the world through evolution psychology. The danger is not with those idiots, it is the with MAGA hat morons creating their fantasy (mythos) about the real world that makes just as much sense to them as Freud makes to Freudians, and people like Trump are just as pig headedly going against transgenders for no reason except to make us afraid while similarly telling us their just-so-stories. The myth that Freud and MAGA hat morons are creating undermines truth and advance their destructive non-sense; they both wrongly apply mythological binary thinking with its absolutism to a world that is on a spectrum.
Freud’s book is loaded with garbage. Matter of fact, I would say that probably on at least every other page Freud said something inane. Nevertheless, even with all my criticism against this book, I would recommend this book, because it probably is the most succinct presentation of Freud’s psychology overall. I see it as completely twisted and borderline nutzo, but, really, it’s for the reader to decide for themselves.
He twists reality to fit into his sick view of being human with creating an equivalency with what he refers to as savages of old to neurotics of his day. All those who deny their own repressions are neurotics and are in need of psychoanalysis, and from that tautology everyone is in need of psychoanalysis since if you know you have repression you need an expert to deal with it, and if you deny that you are repressed you need an expert to point it out to you. Freud is that convoluted with his logic and it all comes through in this book.
According to Freud, homosexuals are in special need of help because after they have metaphorically killed their father for the violation of taboos and remain too long with their fellow patricides, they and the totem restrictions mean they became neurotic, and oh that poor boy, who is afraid of dogs since he participated in Onanism (or in other words as Freud said, ‘playing the violon’) as a substitute for killing his father. All that kind of twisted logic and more is presented with all seriousness within this book.
This probably is Freud’s best book by far. People still take this stuff seriously. I’m currently reading Dionysus, Christ and the Death of God, Volume I, and it takes this book as its touchstone. I strongly recommend this Freud book, because the way Freud thinks are still out there in the real world and this book is taken seriously by others.
I find Freud dangerous. His stories are myths that create mythological origins while denying sociological realities of today. They are no better than Jordan Peterson and his lobsters describing man deservedly dominating women, or Stephen Pinker creating his crop of just-so-stories explaining the world through evolution psychology. The danger is not with those idiots, it is the with MAGA hat morons creating their fantasy (mythos) about the real world that makes just as much sense to them as Freud makes to Freudians, and people like Trump are just as pig headedly going against transgenders for no reason except to make us afraid while similarly telling us their just-so-stories. The myth that Freud and MAGA hat morons are creating undermines truth and advance their destructive non-sense; they both wrongly apply mythological binary thinking with its absolutism to a world that is on a spectrum.
Freud’s book is loaded with garbage. Matter of fact, I would say that probably on at least every other page Freud said something inane. Nevertheless, even with all my criticism against this book, I would recommend this book, because it probably is the most succinct presentation of Freud’s psychology overall. I see it as completely twisted and borderline nutzo, but, really, it’s for the reader to decide for themselves.
January 5, 2023
کتاب رو خیلی دوست داشتم، در رابطه با توتم و تابو به طور کامل توضیح داده بود. تابو هم با بیماری های روانی مثل وسواس فکری مقایسه کرده بود. در واقع جالب بود خیلی این زاویه از دید. هیچ وقت فکر نمیکردم تابو رو بشه با بیماری وسواس مقایسه کرد.
September 19, 2025
This is a hard book to read.
I used to read a lot of self-help books when I was younger, and a few religiously soul-searching books when even younger than that.
What's the meaning of life?
Why are we here?
Will guzzling piles of drugs answer every question?
I spent a few weeks sitting on a valley overhang when I was 22 reading the New Testament and the four gospels of Matthew, Mark, Luke and John, which I enjoyed, especially John, much more than anything written by Sigmund Freud in 1913.
I have massive love and admiration for Jesus Christ, and Totem and Taboo didn't answer any of my questions and was pretty useless in that respect, but did serve as a crutch to delve deeper and maybe look beyond.
To be honest, the most memorable part of this book was walking down the street with it under my arm.
I used to read a lot of self-help books when I was younger, and a few religiously soul-searching books when even younger than that.
What's the meaning of life?
Why are we here?
Will guzzling piles of drugs answer every question?
I spent a few weeks sitting on a valley overhang when I was 22 reading the New Testament and the four gospels of Matthew, Mark, Luke and John, which I enjoyed, especially John, much more than anything written by Sigmund Freud in 1913.
I have massive love and admiration for Jesus Christ, and Totem and Taboo didn't answer any of my questions and was pretty useless in that respect, but did serve as a crutch to delve deeper and maybe look beyond.
To be honest, the most memorable part of this book was walking down the street with it under my arm.
August 24, 2025
«معلوم نیست چرا یک غریزهٔ انسانی با ریشههایی بسیار عمقی، محتاج آن باشد که به وسیله قانون تقویت شود. قانونی وجود ندارد که انسان را به خوردن و آشامیدن امر، یا از دست زدن به آتش نهی کند. انسانها به حکم غریزه میخورند و میآشامند و دستها را از آتش دور نگه میدارند؛ در این اعمال محرک آنها ترس از کیفر قانونی نیست بلکه از مجازات طبیعی که در صورت عمل به خلاف غریزه، شامل حالشان میشود بیم دارند. آنچه که خود طبیعت منع و تخلف از آنرا مجازات میکند، نیازی به آن ندارد که به وسیله قانون نهی و کیفرش مقرر گردد؛ به این دلیل و بی هیچ تردید میتوان پذیرفت که جنایاتی که از جانب قانون منع شده است، در واقع گناهانی هستند که انسان به سهولت در اثر میل طبیعی مرتکب آنها میشود. اگر امیال بد وجود نداشته باشند، گناهی نیز وجود نخواهد داشت، و اگر احتمال ارتکاب گناه در میان نباشد چه حاجت به نهی آن است؟»
- به نقل از فریزر
- به نقل از فریزر
June 23, 2017
This is my second Freud book, the first being Civilization and Its Discontents, so I'm not an expert on this guy by any stretch of the imagination. As of now, I've concluded he's far more compelling to read as a philosopher than as a scientific practitioner of any variety. There are a lot of moments where it feels like he's trying to force a square peg through a round hole—a metaphor I'm sure he'd be very fond of. He makes a lot of great observations and then tries to subsume them all into his overall Oedipal ideology, only to cheapen the ideas themselves.
There's little doubt in my mind that plenty of the historical, psychoanalytical and social work he builds his thesis on here have at least been updated if not downright rejected since this book came out. Basically, don't go into this expecting much you can hang your hat on in terms of certainty, but be excited to leave with plenty of compelling thoughts to chew on. The second essay, in particular, is really intriguing: the central idea that the anxiety brought on by moral ambivalence led primitive people (as well as modern neurotics—read: most of us, if we're being honest) to enforce moral absolutes is perhaps the most succinct way I've ever heard the concept of totally subjective morality discussed. That's an idea you see fleshed out in the Bible as much as you see it in Curb Your Enthusiasm. Similarly, his analysis of the human urge to assign their own thought omnipotence—namely, by anthropomorphizing everything they encounter—is a psychological idea I find pretty incontestable. As far as the usual Freudian incest stuff, he only occasionally voyages into the realm of self-parody. He defends some of his points on the subject well but I just don't think it's a strong enough case to base his entire psychological paradigm around. When he uses incest as a means to flesh out ideas about how taboos are created in the first place, I can track and appreciate what he has to say. When he says incest is the basis of any/all taboos and just about everything else, it's way harder for me to stay on board the train.
While Totem and Taboo is dated and a little silly at points, it's still a book I'd consider thought-provoking, if not explicitly enlightening, in a lot of respects.
There's little doubt in my mind that plenty of the historical, psychoanalytical and social work he builds his thesis on here have at least been updated if not downright rejected since this book came out. Basically, don't go into this expecting much you can hang your hat on in terms of certainty, but be excited to leave with plenty of compelling thoughts to chew on. The second essay, in particular, is really intriguing: the central idea that the anxiety brought on by moral ambivalence led primitive people (as well as modern neurotics—read: most of us, if we're being honest) to enforce moral absolutes is perhaps the most succinct way I've ever heard the concept of totally subjective morality discussed. That's an idea you see fleshed out in the Bible as much as you see it in Curb Your Enthusiasm. Similarly, his analysis of the human urge to assign their own thought omnipotence—namely, by anthropomorphizing everything they encounter—is a psychological idea I find pretty incontestable. As far as the usual Freudian incest stuff, he only occasionally voyages into the realm of self-parody. He defends some of his points on the subject well but I just don't think it's a strong enough case to base his entire psychological paradigm around. When he uses incest as a means to flesh out ideas about how taboos are created in the first place, I can track and appreciate what he has to say. When he says incest is the basis of any/all taboos and just about everything else, it's way harder for me to stay on board the train.
While Totem and Taboo is dated and a little silly at points, it's still a book I'd consider thought-provoking, if not explicitly enlightening, in a lot of respects.
October 31, 2013
کتاب توتم و تابو یکی از معروفترین آثار پدر روانکاوی ، زیگموند فروید می باشد و به طور قطع می توان گفت که یکی از جالب ترین و بحث برانگیز ترین نوشته هایش است.
آنچه که در این اثر جالب است همان معادله ایست که فروید برای حل آن تلاش می کند، معادله ای که در یک طرف آن اقوام وحشی و بدوی و در سمت دیگرِ تساوی بیماران روانی قرار دارند.البته خود محقق بیان می کند که این تساوی تقریبی می باشد.
در قسمت اول این کتاب که عنوان آن ترس از زنای با محارم می باشد، به شرح مثال هایی از توتم پرستی و تابوهای ناشی از آن در اقوام ابتدایی می پردازد و می گوید همانطور که میل به زنای با محارم هسته ی بیماری روانی می باشد ، در اقوام ابتدایی نیز همین میل باعث بوجود آمدن تابو ها حیوان (توتم) پرستی شده و رفته رفته آداب و رسوم و فرهنگ انسان ها و قبایل را تشکیل داده است. مثال های این فصل ،که از کتاب فریزر نقل شده، شدیدا برای انسان متمدن امروزی شگفت آور است.
قسمت دو که در باب محرمات و ضد و نقیض بود احساسات نام دارد که به نظر من درخشان ترین قسمت این اثر می باشد، فروید ابتدا به بررسی شباهت بیماری وسواس با اقوام ابتدایی می پردازدو سپس بحثی راجع به تابو روسا و خط مشی درباره دشمنان و... غیره را از دید روانکاوی تحلیل می کند. نقل قولی از کتاب : در وهله نخست متوجه می شویم که بیمار وسواسی از وجدان اخلاقی بیمار گونه سختگیرانه ای در رنج است که در حقیقت چیزی جز واکنش بیمار در برابر وسوسه های شیطانی ناخودآگاه ی او نمی باشد به طوری که این وسوسه ها بلاخره با تشدید بیماری وسعت گرفته طاقت او را زیر فشار خطایی که به نظر اوهیچ دلیلی برای آن نمی تواند پیدا کند، طاق خواهد کرد.
آزمایش سوم فروید در باب زنده بینی جادو و قدرت فراگیر اندیشه می باشد و برا این نکته تاکید دارد که انسان اولیه همانند کودک به حیات روانی خود بیشتر از واقعیت خارجی اعتقاد دارد و همین توهم علت پدیده هایی است که در بالا ذکر شد.
کشف فروید را شاید بتوان در یک جمله خلاصه کرد. او می گوید کودکان تمایلات عاشقانه نسبت به نزدیکان خود دارند و اسم این تمایل را عقده ادیپ می گذارد و چنین نتیجه می گیرد که علت همه ی بیماری های روانی و نهاد های اِجتماعی وآفرینش های هنری جز این نیست. توتم و تابو همه و همه از عقده ی ادیپ سرچشمه می گیرد.می گوید در آغاز گله های انسانی به سرپرستی پدر زندگی می کردند و لیکن پدر مانع از این بود که پسران به زنان گله که همگی متعلق به او بودند، تجاوز کنند. این سخن بر پایه ی نظریه چارلز داروین استوار است. این بود که پسران را از خود راند و آنها نیز دست به دست هم دادند و پدر (توتم) را کشتند و زنان او را تصاحب کردند و لیکن بر سر تقسیم به نزاع برخواستند و سرانجام از کرده ی! خود پشیمان شدند و حیوانی را به عنوان توتم به جای پدر پذیرفتند و با اطاعت اغراق آمیز از او خواستند عمل پدر کشی خود را جبران کنند.
لذا تحدیدات و ممنوعیات های شاقی را بر خود اعمال کردند به نام تابو، و بالاخره تمدن ناشی از آن جنایت و اِحساس گناه بعد از آن و این جبران و تحدیدات و ممنوعیت های متعاقب آن می باشد. به نقل از پسگفتار مترجم
آنچه که در این اثر جالب است همان معادله ایست که فروید برای حل آن تلاش می کند، معادله ای که در یک طرف آن اقوام وحشی و بدوی و در سمت دیگرِ تساوی بیماران روانی قرار دارند.البته خود محقق بیان می کند که این تساوی تقریبی می باشد.
در قسمت اول این کتاب که عنوان آن ترس از زنای با محارم می باشد، به شرح مثال هایی از توتم پرستی و تابوهای ناشی از آن در اقوام ابتدایی می پردازد و می گوید همانطور که میل به زنای با محارم هسته ی بیماری روانی می باشد ، در اقوام ابتدایی نیز همین میل باعث بوجود آمدن تابو ها حیوان (توتم) پرستی شده و رفته رفته آداب و رسوم و فرهنگ انسان ها و قبایل را تشکیل داده است. مثال های این فصل ،که از کتاب فریزر نقل شده، شدیدا برای انسان متمدن امروزی شگفت آور است.
قسمت دو که در باب محرمات و ضد و نقیض بود احساسات نام دارد که به نظر من درخشان ترین قسمت این اثر می باشد، فروید ابتدا به بررسی شباهت بیماری وسواس با اقوام ابتدایی می پردازدو سپس بحثی راجع به تابو روسا و خط مشی درباره دشمنان و... غیره را از دید روانکاوی تحلیل می کند. نقل قولی از کتاب : در وهله نخست متوجه می شویم که بیمار وسواسی از وجدان اخلاقی بیمار گونه سختگیرانه ای در رنج است که در حقیقت چیزی جز واکنش بیمار در برابر وسوسه های شیطانی ناخودآگاه ی او نمی باشد به طوری که این وسوسه ها بلاخره با تشدید بیماری وسعت گرفته طاقت او را زیر فشار خطایی که به نظر اوهیچ دلیلی برای آن نمی تواند پیدا کند، طاق خواهد کرد.
آزمایش سوم فروید در باب زنده بینی جادو و قدرت فراگیر اندیشه می باشد و برا این نکته تاکید دارد که انسان اولیه همانند کودک به حیات روانی خود بیشتر از واقعیت خارجی اعتقاد دارد و همین توهم علت پدیده هایی است که در بالا ذکر شد.
کشف فروید را شاید بتوان در یک جمله خلاصه کرد. او می گوید کودکان تمایلات عاشقانه نسبت به نزدیکان خود دارند و اسم این تمایل را عقده ادیپ می گذارد و چنین نتیجه می گیرد که علت همه ی بیماری های روانی و نهاد های اِجتماعی وآفرینش های هنری جز این نیست. توتم و تابو همه و همه از عقده ی ادیپ سرچشمه می گیرد.می گوید در آغاز گله های انسانی به سرپرستی پدر زندگی می کردند و لیکن پدر مانع از این بود که پسران به زنان گله که همگی متعلق به او بودند، تجاوز کنند. این سخن بر پایه ی نظریه چارلز داروین استوار است. این بود که پسران را از خود راند و آنها نیز دست به دست هم دادند و پدر (توتم) را کشتند و زنان او را تصاحب کردند و لیکن بر سر تقسیم به نزاع برخواستند و سرانجام از کرده ی! خود پشیمان شدند و حیوانی را به عنوان توتم به جای پدر پذیرفتند و با اطاعت اغراق آمیز از او خواستند عمل پدر کشی خود را جبران کنند.
لذا تحدیدات و ممنوعیات های شاقی را بر خود اعمال کردند به نام تابو، و بالاخره تمدن ناشی از آن جنایت و اِحساس گناه بعد از آن و این جبران و تحدیدات و ممنوعیت های متعاقب آن می باشد. به نقل از پسگفتار مترجم
June 5, 2017
از دید فروید، انسان ابتدایی، در دسته آغازین زندگی می کرد. این دسته متشکل از نری مسلط (پدر) بود که شماری از ماده ها را در انحصار خود داشت . این پدر نیرومند، پسران خود را از ماده ها دور نگاه می داشت. روزی این پسران متحد شده پدر را کشتند و سپس وی را خوردند. دلیل این آدم خواری، به نظر فروید این بود که آنها اعتقاد داشتند با خوردن قربانی، نیرو و قدرت وی را تصاحب خواهند کرد. پس از مدتی، آنها از عمل خویش پیشیمان شده و جهت کفاره عمل خویش، دو ممنوعیت را ابداع کردند: یکی این که نمادی به صورت یک نوع حیوان را به جای پدر گذاشتند؛ این نماد، توتم است. برادران خوردن حیوان توتمی را حرام اعلام کردند، و دیگر این که ازدواج درون گروهی را حرام کردند (تابو) و با تحریم ماده های آزاد شده، از ثمرات پیروزی شان چشم پوشی کردند۲
July 30, 2008
Best bullshit history ever!!!! Better than the Bible!
October 23, 2019
موقع خوندن کتاب حس کردم فروید تند و تند مینوشته که کشفیاتش یادش نره... مطالب نظم نداشتن. ولی خوب بود در کل ، من دوستش داشتم ، چیزای جدیدی بهم اضافه کرد.
January 28, 2022
Het is allemaal Oedipus!
This entire review has been hidden because of spoilers.
November 10, 2014
اضطررت لحذف بعض المقاطع من أجل النشر : (
*
يبدو الطوطم نظاما ً اجتماعيا ً أكثر من كونه دينيا ً ، فهو لا يسير وفق تشريعات تشابه إلى حد ٍ ما تشريعات الأديان ، إنما بأنظمة محظورات تشبه المحظور الديني ، و إن كنت أرجح ان كل محظور اجتماعي له ركيزة دينية ، و مع هذا فأنا لا أجزم حتى الآن أن هذه المحظورات لم تستمد قوتها من أفكار دينية ، كما أن الدين الذي يشكله الكاهن يقيم بفكرة الحراة مبدا السيطرة و السلطة المجتمعية و سلطاته الخاصة .
*
يشكل مفهوم الحرام لدى فرويد ؛ فكرة الخوف من قوى خفية قادرة على الإيذاء و الا نتقام من أي إنسان ٍ يحاول التعدي على أحد هذه المحظورات ، هذه الفكرة تكون جلية ً في كل الأديان ، فالقوى الخفية التمثلة بالله أو بالرب في الديان السماوية على سبيل المثال تعتبر مصدر الخوف لدى الإنسان في حال ارتكاب محرم و ذلك لأن العقوبة تكون في يده و حسب ما يقرره هو من خلال التشريعات التي اقترحها على من يؤمن بها .
أما بالسنبة للمجتمعات الطوطمية ، ففكرة القوى الخفية مردها إلى الحاجة الماسة لدى الإنسان لهكذا قوى تكون محل اتكاله الروحي و آماله ، و صدر قلقه أيضا ً و هذا ما يجعل هؤلاء البشر يجنحون إلى خلق عالم من التابوات أو المحظورات اعتقادا ً منهم أنها تشريعات حسب المفهوم البدائي للتشريع ! على أن الحرام ذاته يكتسب مع الوقت قوة ً خاصة ً له ، منفصلة عن القوة الخفية التي كانت السبب الرئيس لوجوده ، فالحرام ذاته يصبح قوة ً خفية ً مستقلة ً بذاتها ، من المخيف انتهاك هذا المحرم أو المحظور .
*
التحظير الوسواسي :
تظهر أحيانا ً فكرة الحرام على أنها وسواس داخل الإنسان بفعل ٍ ما ، فالمواقف التي يمر بها الإنسان تسيطر على أحكامه التي يطلقها على الأشياء و موضعتها في قوالب معينة للحكم ، من ضمن هذه القوالب قالب الحرام الذي يحكم فيه الإنسان على ظواهر الأشياء الأشياء الخارجية التي تلامس أشياء ً في داخله يعتبرها في حكم الاستحالة داخله ، فإنه يطلق عليه لفظ الحرام أو يضعه في خانة الحرام ، فالحرام الذي في المجتمعات الطوطمية ثم في الأديان يوجد في النواحي السيكولوجية لدى الإنسان الذي يحيا حالة ً نفسية ً معينة ، فهو يحيا الحالة و يصبغ على الأشياء البرانيّة أحكام الحالة النفسية التي يحياها .
على أن فكرة الحرام تنشأ من خلال حظر فعل ٍ معيّن تتسم ممارسته بلذة في مرحلة ٍ من مراحل الإنسان غالبا ً في الطفولة ، هذا الفعل يتم منعه و التحريض ضده في طفولة الإنسان ليظهر كتصرفات في حياته اللاحقة ، هذا الحظر يظهر جليا ً في مداعبة الأعضاء التناسلية لدى الطفل و تنشأ هذه الفكرة معه لتصبح في حكم المحرم في كبره ، على أنها تظل في اللاشعور و تظهر على شكل تأنيب ضمير و ذلك بسبب فترة التحظير في فترة الطفولة ، و التي تنمو باللاشعور لدى الإنسان ، حتى أنه ينسى تلك الفترة ، بينما أوامر المنع تظل يقظة ً داخله ، و هذا ما يجعل أثرها ينتقل أحيانا ً على شكل تأنيب ضمير ن او خوف من هذا الفعل .
مصادر الحرام ليست من قبل العادة الاجتماعية فقط ، بل من عقائد اجتماعية أساسها ديني في الأصل ، هذه العقائد تنقل نقلا ً للإنسان من قبل آخرين ، ليس الكهان بالضرورة ؛ على أنهم ليسوا بنتاج مجتمعات بدائية بقدر ما هم نتاج مجتمعات تؤمن بقوى خفية و تزعم التواصل مع تلك القوى ، و هذه القوى القوى المتمثلة غالبا ً في الأديان بغض النظر عن مصادر هذه الأديان ، يظهر لنا أيضا ً ، أن الحرام في أصله فكرة دينية في الأساس تأخذ البعد الاجتماعي أو التقاليدي مع الوقت ، و ذلك لوجود قوى اجتماعية تدعمها أكثر مما تدعم الجانب الديني ، و هذا يظهر في المجتمعات الطوطمية ؛ فالحرمات المعروضة في تلك المجتمعات ليست سوى شبيه موارب بتلك الموجودة في الأديان الأخرى التي تعطي للعائلة في الأساس المرجعية الأولى ، هذا في الحديث عن زنى المحارم أما في الحديث عن المحرمات الاجتماعية فإن بالإمكان وجود رابط قوي بين أي محرم طوطمي و محرم ديني آخر .
يرى فرويد أن ازدواجية العواطف لها أكبر أثر في تصنيف الحرمات و التقيد بها ، بل إن الحرام الذي يحياه المجتمع الطوطمي أو البدائي يخلق هذه الازدواجية التي تظل حية ً مع الإنسان ردحا ً من الزمن ، هذه الازدواجية يضرب لها مثلا ً يكاد يُختلف عليه و هو فعل التطهر بعد المعركة فالمنتصر يجلب رؤوس أعدائه و يتم تكريم هذه الرؤوس و طلب الصداقة منها كما أنه يتطهر بعد عملية القتل هذه بشعائر و طقوس مختلفة ، و ليس هذا التطهر أو إكرام ما تبقى من الميت من باب الخوف من الشر و التطيّر بل بسبب ازدواجية العاطفة تجاه العدو المقتول ، فبعض هذه القبائل في حال احتفالها بالنصر تردد تعويذات تلوم المقتول على عدائيته تجاه قاتله مما تسبب في قتله ، و تأمل القبيلة بأن لو كان القتيل صاحبا ً لا عدوا .
*
تبدو فكرة الحرام لدى هذه الشعوب أشبه ما تكون بحالة خوف لا أكثر ؛ لذا فإن الأشياء التي يتم الخوف منها تصبح في حالة المحرم ، و يتطرفون في هذا الأمر حيث تصبح الأشياء المقربة لذاك المحرم من ضمن قائمات المحرمات ، فعلى سبيل المثال : الميت يصبح الحديث عنه في فترة الحداد حراما ً و كذا أدواته و المقربين منه يصبحون في حالة دنس إلى أن تنتهي فترة الحداد .
هذه الفكرة أظن أن مردها هو حالة تحول أو انتقال الروح من طور إلى طور آخر ، فالطور الأول الحي الذي يتماهى مع المجتمع و يسير فيه و يشارك فيه برأيه و بأسه إلخ ، قد انتهى ، أما الطور الثاني فهو طور التوجس من هذا الميت الذي ربما يقوم بإيذاء من كانت بينه و بينهم خلافات ، أو بشكل أعم توجس مما تركه بعد وفاته ؛ لذا فإن الدنس يلحق حتى زوجته و أطفاله و أهل بيته فقط ، و ذلك لن الروح تكون قريبة ً جدا ً منهم خلال فترة الحداد و ذلك من خلال ممارسات الرجل أو المرأة [بعاد روح الميت عنهم .
لعل لفكرة الحياة الآخرة دور ق في الخوف من الميت و اعتبارها دنسا ً و ما خلفه يعتبر من ضمن هذا الدنس ، لكن للأسف لم يشر فرويد لهذه الفكرة لأن البحث كان قائما ً على أسس مادية بحتة أي أن الدين كان يمثل طورا ً تاريخيا ً لا أكثر .
فكرة الموت عند البدائيين مشوشة و غير مفهومة ، فالباحثون افترضوا أن تشوه الجثة له أكبر دلالة على الخوف من الموت و من الأموات ، و له أكبر علاقة بافتراض الشر في الموتى ، و هذا افتراض منطقي إذا لم تكن هناك فكرة معينة عما بعد الموت أو أن مراسم الدفن تختلف عما هي عليه الآن ، أو ان تلك الأقوام تقوم بنبش القبور بعد مدة ٍ من الزمن ، و أنا أرجح ان فكرة ص ما بعد لما بعد الموت كانت موجودة لدى تلك الأقوام ، فالموت لغز محيّر و ما ورائه أيضا ً فمن الاستحالة أن تلك الأقوام لم تكن تفكر بالموت و ما بعد الموت ، و هذا ما جنحت إليه بعض الأقوام البدائية حسب الكتاب ، من عمليات تحول الروح بعد الموت فتارة ً تتحول إلى عفريت أو جن ، و أحيانا ً أخرى إلى حالة تقمص أرواح المواليد الجدد ، فحالة تحوّل الروح إلى عفريت تكون في إطار الميتات العنيفة إما بالقتل أو بحالة حرب إلخ .
لكن ماذا عن حالات الموت الطبيعية ! يبدو فرض تغير الجثة ينقصه الإثبات و الأمثلة ، فالحياة ما بعد الموت و هذا مجر فرض في المجتمعات البدائية نمت و كبرت و أصبحت مؤثرة و منتشرة بسبب أنها فكرة جاهزة و تعتمد على طقوس حيال عمليةالدفن التي لا معالم معينة لها في الكتاب ، و فكرة أخرى هي في طور الفرض أن الجهل بمصير تلك الروح بعد الموت جعل لفكرة الخوف منها أساسا ً أقوى و ذلك بفرض أن تلك الأقوام تؤمن بحياة ما بعد الموت .
كما أن فكرة عدم تقبل المصير فهذه الفكرة يجب أن يكون لها أساس ، هذا الأساس يجب أن يكون مبنيا ً على فكرة معينة لحياة ما بعد الموت ، فكيف لا يتقبل الموت مصيره المحتوم دون وجود سبب للخوف مما يلي هذا الموت ، هذه الفكرة يجب الا تبنى على أساسات رومانتيكية أو فكرة نوستاليجية ، بل عن معرفة معينة بحال عالم ما بعد الموت ، هذه المعرفة تجعل البداية يخشى فكرة الموت و ينفر منها و هذا ما يسبب للروح إزعاجا ً و يجعلها تتحول إلى طور أكثر توحشا ً من الإنسان .
*
بالعودة إلى أصل كلمة الحرام فإن فرويد يعزو الأثر الناتج عنها ، إلى تأنيب ضمير يطال الإنسان الذي ارتكب المدنس ، هنا يولد سؤال من رحم الجملة التالية : الضمير يتشكل على قاعدة معرفية و أخلاقية و إنسانية معينة هذه القاعدة تنشأ لدى الإنسان من خلال الممارسة اليومية للثقافة المجتمعية التي يحياها .
يبقى سؤال آخر عن أصل فكرة الحرام ، فالجانب الجنسي ليس كافيا ً لتشكيل فكرة الحرام في جميع جوانبه ، فلا يمكن أن تكون فكرة حرمة الأموات مردها الرغبات الجنسية ، فالجانب الجنسي قد يكون مؤثرا ً في حالات ٍ معينة ، ربما الخوف من الأنثى في حالة كونها المتوفاة ، أو في حالة وفاة الرجل في حالة ٍ أخرى خاصة ً إذا وجدت رغبة من قبل شخص ٍ بعينه ، لكن تشكل الحرام بصورة عامة و جمعية تجاه الميت تسبب أسئلة اخرى ، كما ان الحرام في هذه الحالة حيال فكرة الموت ، أكر من كونها حيال الميت نفسه و ذلك من خلال الأعراض التي من الممكن أن تصيب جميع الأشخاص الذين يعبثون مع الميت .
*
تظل فكرة الطوطمية فكرة دينية و اجتماعية مهما تم الاختلاف حولها و عليها فالدستور الطوطمي الذي قال به رايناخ ، لا يعدو كونه قراءة من بعيد لمفهوم الطوطمية ، فالآثار الاجتماعية خاصة ً في قضية المحظورات إنما هي دلالات واضحة على وجود تشريع ؛ هذا التشريع يتجلى بصفتين في الأمر الاعتيادي ( بالاأوامر و النواهي ) لكن في الكثير من الحالات تبقى صفة المحرم أقوى من أي صفة ٍ أخرى ففكرة المحظور تنبع لدى جميع المجتمعات التي حياتها إلى وجود قوى خفية تتمثل في ةصور شتى ، هذه الصور تُختصر في صورة أو فكرة المعبود .
يبدو المجتمع الطوطمي مجتمعا ً مؤمنا ً بفكرة ٍ دينية ٍ تم اختصارها بصورة ٍ معينة ، تشكلت بالطوطم ، إلا أنه من خلال المواد التي توافرت لفرويد تظل فكرة هذا الطوطم الصورة الأولية لمعبود ٍ ما حاجة بدئية لإله أو لحامي مرئي يتم التواصل معه بطريقة ٍ ما ، إلا أنه في حالات ٍ معينة يتحول هذا الطوطم إلى أضحية ، إلا أن فكرة قتل المعبود الطوطمي لدى هذه الأقوام تبدو فكرة غريبة و مستهجنة إن كانت بدون هدف أو غاية معينة ، لكن بالرجوع إلى مصادر داروين عن النقائل ، فإن فكرة القتل هذه مفادها تقاسم قدرات و ملكات هذال الطوطم من قبل من يعبده ، و يتم هذا من خلال طقوس خاصة بهكذا أضاحي .
يبدو طقس الأضحية طريقة خلاص ففكرة الأضحية تعتبر حالة تعرّي من الآثام و طهارة أيضا ً ، هذه الحالة التي كانت تمارسها الأقوام الطوطمية ، و التي استمدتها من الحالات البدائية للمجتمعات القديمة التي كانت تمارس فعل التضحية كوسيلة ليس للطهتارة فقط ، بل لإتمام طقس الخلاص من التسلط و الاحتكار الذي يمارسه الأب في حالة الأب الواحد مثلا ً ، و الذي كان يحتكر كل السلطات ، فهذه العملية تبدو بشكل ٍ أو بآخر عملية اقتسام قدرات كان الأب يمثلها و يتشكل بها ، لكن مع الوقت ظهرت فكرة مغايرة بالظاهر و هي فكرة تقديم الأضحية للتخلص من عبء فكرة قتل الأب و التي ظهرت على شكل أضحية بالحيوان المقدس ، و التي كان يمثل صورة الأب ، إلا أنه مع الوقت تطور هذا الطقس في ظل الاختلافات التي تشكل على أساسها المجتمع الذي يمارسها بفعل التطهير و هذه هي فكرة خلاص البشرية بالنسبة للمسيحية .
*
يعيد فرويد نشأة الحرام لدى الأقوام البدائية إلى حالات ثلاث :
*
الحالة الاسمية : و هذه الحالة نتيجة حمل المرأة ، فتلك المجتمعات كانت جاهلة ً نوعا ً ما بفكرة الإخصاب ، و كانت تؤمن أن أصل الولادة فعل خاص بالمرأة فقط دون وجود تلاقح بينها و بين الرجل ، لذا في مجتعات بدائية أخرى وجد من يقدس المرأة و يعبدها ، بل و يعبد فرج المرأة، لذا فالمرأة تسمّي مولودها باسم الطوطم الذي ينتمي إليه المكان الذي ظهرت عليها عوارض الحمل ، ] و هذا يرجع ان عمود النسب أنثوي أكثر منه أبوي ، و هذا بالطبع قبل نشأة المجتمعات الأبوية الذكورية الخالصة في أطوار متقدمة من التحضر ، و ربما يكون هذا السبب إلى جهل الإنسان البدائي بفكرة الإخصاب و ان المراة هي المسؤولية الوحيدة عن فعل الحمل[ ، و بصورة ٍ أشمل فإن أرواح الموتى في ذلك المكان الذي استشعرت فيه الأم أعراض الحمل قد حلوا فيها و هذا مرده أن فكرة الفناء الأبدي للروح كانت غير موجودة بل شبه معدومة ، و أن انتقال الأرواح فكرة سابقة فكرة ٌ سابقة ً جدا ً في بعض تلك المجتمعات .
الحالة السوسيولوجية : المجتمع الذي تربى فيه الجنسين أذاب فيهما الرغبات الجنسية حيال بعضهما البعض.
الحالة السيكولوجية : تنزح هذه الحالة إلى حالات نفسية لها علاقة بالأعصبة في تكوين فكرة الحرام لدى هذه المجموعات فالخوف من أشياء معينة زُرِعت في نفوس الأطفال ، و جعلت فكرة الحرام تكبر و تنمو و يزداد شأنها مع الوقت ، فالحالة النفسية التي يمر بها الإنسان بفعل التخويف الذي يتلقاه يظهر على صورة حرام و خوف من العقاب مع الوقت .
دايس
*
يبدو الطوطم نظاما ً اجتماعيا ً أكثر من كونه دينيا ً ، فهو لا يسير وفق تشريعات تشابه إلى حد ٍ ما تشريعات الأديان ، إنما بأنظمة محظورات تشبه المحظور الديني ، و إن كنت أرجح ان كل محظور اجتماعي له ركيزة دينية ، و مع هذا فأنا لا أجزم حتى الآن أن هذه المحظورات لم تستمد قوتها من أفكار دينية ، كما أن الدين الذي يشكله الكاهن يقيم بفكرة الحراة مبدا السيطرة و السلطة المجتمعية و سلطاته الخاصة .
*
يشكل مفهوم الحرام لدى فرويد ؛ فكرة الخوف من قوى خفية قادرة على الإيذاء و الا نتقام من أي إنسان ٍ يحاول التعدي على أحد هذه المحظورات ، هذه الفكرة تكون جلية ً في كل الأديان ، فالقوى الخفية التمثلة بالله أو بالرب في الديان السماوية على سبيل المثال تعتبر مصدر الخوف لدى الإنسان في حال ارتكاب محرم و ذلك لأن العقوبة تكون في يده و حسب ما يقرره هو من خلال التشريعات التي اقترحها على من يؤمن بها .
أما بالسنبة للمجتمعات الطوطمية ، ففكرة القوى الخفية مردها إلى الحاجة الماسة لدى الإنسان لهكذا قوى تكون محل اتكاله الروحي و آماله ، و صدر قلقه أيضا ً و هذا ما يجعل هؤلاء البشر يجنحون إلى خلق عالم من التابوات أو المحظورات اعتقادا ً منهم أنها تشريعات حسب المفهوم البدائي للتشريع ! على أن الحرام ذاته يكتسب مع الوقت قوة ً خاصة ً له ، منفصلة عن القوة الخفية التي كانت السبب الرئيس لوجوده ، فالحرام ذاته يصبح قوة ً خفية ً مستقلة ً بذاتها ، من المخيف انتهاك هذا المحرم أو المحظور .
*
التحظير الوسواسي :
تظهر أحيانا ً فكرة الحرام على أنها وسواس داخل الإنسان بفعل ٍ ما ، فالمواقف التي يمر بها الإنسان تسيطر على أحكامه التي يطلقها على الأشياء و موضعتها في قوالب معينة للحكم ، من ضمن هذه القوالب قالب الحرام الذي يحكم فيه الإنسان على ظواهر الأشياء الأشياء الخارجية التي تلامس أشياء ً في داخله يعتبرها في حكم الاستحالة داخله ، فإنه يطلق عليه لفظ الحرام أو يضعه في خانة الحرام ، فالحرام الذي في المجتمعات الطوطمية ثم في الأديان يوجد في النواحي السيكولوجية لدى الإنسان الذي يحيا حالة ً نفسية ً معينة ، فهو يحيا الحالة و يصبغ على الأشياء البرانيّة أحكام الحالة النفسية التي يحياها .
على أن فكرة الحرام تنشأ من خلال حظر فعل ٍ معيّن تتسم ممارسته بلذة في مرحلة ٍ من مراحل الإنسان غالبا ً في الطفولة ، هذا الفعل يتم منعه و التحريض ضده في طفولة الإنسان ليظهر كتصرفات في حياته اللاحقة ، هذا الحظر يظهر جليا ً في مداعبة الأعضاء التناسلية لدى الطفل و تنشأ هذه الفكرة معه لتصبح في حكم المحرم في كبره ، على أنها تظل في اللاشعور و تظهر على شكل تأنيب ضمير و ذلك بسبب فترة التحظير في فترة الطفولة ، و التي تنمو باللاشعور لدى الإنسان ، حتى أنه ينسى تلك الفترة ، بينما أوامر المنع تظل يقظة ً داخله ، و هذا ما يجعل أثرها ينتقل أحيانا ً على شكل تأنيب ضمير ن او خوف من هذا الفعل .
مصادر الحرام ليست من قبل العادة الاجتماعية فقط ، بل من عقائد اجتماعية أساسها ديني في الأصل ، هذه العقائد تنقل نقلا ً للإنسان من قبل آخرين ، ليس الكهان بالضرورة ؛ على أنهم ليسوا بنتاج مجتمعات بدائية بقدر ما هم نتاج مجتمعات تؤمن بقوى خفية و تزعم التواصل مع تلك القوى ، و هذه القوى القوى المتمثلة غالبا ً في الأديان بغض النظر عن مصادر هذه الأديان ، يظهر لنا أيضا ً ، أن الحرام في أصله فكرة دينية في الأساس تأخذ البعد الاجتماعي أو التقاليدي مع الوقت ، و ذلك لوجود قوى اجتماعية تدعمها أكثر مما تدعم الجانب الديني ، و هذا يظهر في المجتمعات الطوطمية ؛ فالحرمات المعروضة في تلك المجتمعات ليست سوى شبيه موارب بتلك الموجودة في الأديان الأخرى التي تعطي للعائلة في الأساس المرجعية الأولى ، هذا في الحديث عن زنى المحارم أما في الحديث عن المحرمات الاجتماعية فإن بالإمكان وجود رابط قوي بين أي محرم طوطمي و محرم ديني آخر .
يرى فرويد أن ازدواجية العواطف لها أكبر أثر في تصنيف الحرمات و التقيد بها ، بل إن الحرام الذي يحياه المجتمع الطوطمي أو البدائي يخلق هذه الازدواجية التي تظل حية ً مع الإنسان ردحا ً من الزمن ، هذه الازدواجية يضرب لها مثلا ً يكاد يُختلف عليه و هو فعل التطهر بعد المعركة فالمنتصر يجلب رؤوس أعدائه و يتم تكريم هذه الرؤوس و طلب الصداقة منها كما أنه يتطهر بعد عملية القتل هذه بشعائر و طقوس مختلفة ، و ليس هذا التطهر أو إكرام ما تبقى من الميت من باب الخوف من الشر و التطيّر بل بسبب ازدواجية العاطفة تجاه العدو المقتول ، فبعض هذه القبائل في حال احتفالها بالنصر تردد تعويذات تلوم المقتول على عدائيته تجاه قاتله مما تسبب في قتله ، و تأمل القبيلة بأن لو كان القتيل صاحبا ً لا عدوا .
*
تبدو فكرة الحرام لدى هذه الشعوب أشبه ما تكون بحالة خوف لا أكثر ؛ لذا فإن الأشياء التي يتم الخوف منها تصبح في حالة المحرم ، و يتطرفون في هذا الأمر حيث تصبح الأشياء المقربة لذاك المحرم من ضمن قائمات المحرمات ، فعلى سبيل المثال : الميت يصبح الحديث عنه في فترة الحداد حراما ً و كذا أدواته و المقربين منه يصبحون في حالة دنس إلى أن تنتهي فترة الحداد .
هذه الفكرة أظن أن مردها هو حالة تحول أو انتقال الروح من طور إلى طور آخر ، فالطور الأول الحي الذي يتماهى مع المجتمع و يسير فيه و يشارك فيه برأيه و بأسه إلخ ، قد انتهى ، أما الطور الثاني فهو طور التوجس من هذا الميت الذي ربما يقوم بإيذاء من كانت بينه و بينهم خلافات ، أو بشكل أعم توجس مما تركه بعد وفاته ؛ لذا فإن الدنس يلحق حتى زوجته و أطفاله و أهل بيته فقط ، و ذلك لن الروح تكون قريبة ً جدا ً منهم خلال فترة الحداد و ذلك من خلال ممارسات الرجل أو المرأة [بعاد روح الميت عنهم .
لعل لفكرة الحياة الآخرة دور ق في الخوف من الميت و اعتبارها دنسا ً و ما خلفه يعتبر من ضمن هذا الدنس ، لكن للأسف لم يشر فرويد لهذه الفكرة لأن البحث كان قائما ً على أسس مادية بحتة أي أن الدين كان يمثل طورا ً تاريخيا ً لا أكثر .
فكرة الموت عند البدائيين مشوشة و غير مفهومة ، فالباحثون افترضوا أن تشوه الجثة له أكبر دلالة على الخوف من الموت و من الأموات ، و له أكبر علاقة بافتراض الشر في الموتى ، و هذا افتراض منطقي إذا لم تكن هناك فكرة معينة عما بعد الموت أو أن مراسم الدفن تختلف عما هي عليه الآن ، أو ان تلك الأقوام تقوم بنبش القبور بعد مدة ٍ من الزمن ، و أنا أرجح ان فكرة ص ما بعد لما بعد الموت كانت موجودة لدى تلك الأقوام ، فالموت لغز محيّر و ما ورائه أيضا ً فمن الاستحالة أن تلك الأقوام لم تكن تفكر بالموت و ما بعد الموت ، و هذا ما جنحت إليه بعض الأقوام البدائية حسب الكتاب ، من عمليات تحول الروح بعد الموت فتارة ً تتحول إلى عفريت أو جن ، و أحيانا ً أخرى إلى حالة تقمص أرواح المواليد الجدد ، فحالة تحوّل الروح إلى عفريت تكون في إطار الميتات العنيفة إما بالقتل أو بحالة حرب إلخ .
لكن ماذا عن حالات الموت الطبيعية ! يبدو فرض تغير الجثة ينقصه الإثبات و الأمثلة ، فالحياة ما بعد الموت و هذا مجر فرض في المجتمعات البدائية نمت و كبرت و أصبحت مؤثرة و منتشرة بسبب أنها فكرة جاهزة و تعتمد على طقوس حيال عمليةالدفن التي لا معالم معينة لها في الكتاب ، و فكرة أخرى هي في طور الفرض أن الجهل بمصير تلك الروح بعد الموت جعل لفكرة الخوف منها أساسا ً أقوى و ذلك بفرض أن تلك الأقوام تؤمن بحياة ما بعد الموت .
كما أن فكرة عدم تقبل المصير فهذه الفكرة يجب أن يكون لها أساس ، هذا الأساس يجب أن يكون مبنيا ً على فكرة معينة لحياة ما بعد الموت ، فكيف لا يتقبل الموت مصيره المحتوم دون وجود سبب للخوف مما يلي هذا الموت ، هذه الفكرة يجب الا تبنى على أساسات رومانتيكية أو فكرة نوستاليجية ، بل عن معرفة معينة بحال عالم ما بعد الموت ، هذه المعرفة تجعل البداية يخشى فكرة الموت و ينفر منها و هذا ما يسبب للروح إزعاجا ً و يجعلها تتحول إلى طور أكثر توحشا ً من الإنسان .
*
بالعودة إلى أصل كلمة الحرام فإن فرويد يعزو الأثر الناتج عنها ، إلى تأنيب ضمير يطال الإنسان الذي ارتكب المدنس ، هنا يولد سؤال من رحم الجملة التالية : الضمير يتشكل على قاعدة معرفية و أخلاقية و إنسانية معينة هذه القاعدة تنشأ لدى الإنسان من خلال الممارسة اليومية للثقافة المجتمعية التي يحياها .
يبقى سؤال آخر عن أصل فكرة الحرام ، فالجانب الجنسي ليس كافيا ً لتشكيل فكرة الحرام في جميع جوانبه ، فلا يمكن أن تكون فكرة حرمة الأموات مردها الرغبات الجنسية ، فالجانب الجنسي قد يكون مؤثرا ً في حالات ٍ معينة ، ربما الخوف من الأنثى في حالة كونها المتوفاة ، أو في حالة وفاة الرجل في حالة ٍ أخرى خاصة ً إذا وجدت رغبة من قبل شخص ٍ بعينه ، لكن تشكل الحرام بصورة عامة و جمعية تجاه الميت تسبب أسئلة اخرى ، كما ان الحرام في هذه الحالة حيال فكرة الموت ، أكر من كونها حيال الميت نفسه و ذلك من خلال الأعراض التي من الممكن أن تصيب جميع الأشخاص الذين يعبثون مع الميت .
*
تظل فكرة الطوطمية فكرة دينية و اجتماعية مهما تم الاختلاف حولها و عليها فالدستور الطوطمي الذي قال به رايناخ ، لا يعدو كونه قراءة من بعيد لمفهوم الطوطمية ، فالآثار الاجتماعية خاصة ً في قضية المحظورات إنما هي دلالات واضحة على وجود تشريع ؛ هذا التشريع يتجلى بصفتين في الأمر الاعتيادي ( بالاأوامر و النواهي ) لكن في الكثير من الحالات تبقى صفة المحرم أقوى من أي صفة ٍ أخرى ففكرة المحظور تنبع لدى جميع المجتمعات التي حياتها إلى وجود قوى خفية تتمثل في ةصور شتى ، هذه الصور تُختصر في صورة أو فكرة المعبود .
يبدو المجتمع الطوطمي مجتمعا ً مؤمنا ً بفكرة ٍ دينية ٍ تم اختصارها بصورة ٍ معينة ، تشكلت بالطوطم ، إلا أنه من خلال المواد التي توافرت لفرويد تظل فكرة هذا الطوطم الصورة الأولية لمعبود ٍ ما حاجة بدئية لإله أو لحامي مرئي يتم التواصل معه بطريقة ٍ ما ، إلا أنه في حالات ٍ معينة يتحول هذا الطوطم إلى أضحية ، إلا أن فكرة قتل المعبود الطوطمي لدى هذه الأقوام تبدو فكرة غريبة و مستهجنة إن كانت بدون هدف أو غاية معينة ، لكن بالرجوع إلى مصادر داروين عن النقائل ، فإن فكرة القتل هذه مفادها تقاسم قدرات و ملكات هذال الطوطم من قبل من يعبده ، و يتم هذا من خلال طقوس خاصة بهكذا أضاحي .
يبدو طقس الأضحية طريقة خلاص ففكرة الأضحية تعتبر حالة تعرّي من الآثام و طهارة أيضا ً ، هذه الحالة التي كانت تمارسها الأقوام الطوطمية ، و التي استمدتها من الحالات البدائية للمجتمعات القديمة التي كانت تمارس فعل التضحية كوسيلة ليس للطهتارة فقط ، بل لإتمام طقس الخلاص من التسلط و الاحتكار الذي يمارسه الأب في حالة الأب الواحد مثلا ً ، و الذي كان يحتكر كل السلطات ، فهذه العملية تبدو بشكل ٍ أو بآخر عملية اقتسام قدرات كان الأب يمثلها و يتشكل بها ، لكن مع الوقت ظهرت فكرة مغايرة بالظاهر و هي فكرة تقديم الأضحية للتخلص من عبء فكرة قتل الأب و التي ظهرت على شكل أضحية بالحيوان المقدس ، و التي كان يمثل صورة الأب ، إلا أنه مع الوقت تطور هذا الطقس في ظل الاختلافات التي تشكل على أساسها المجتمع الذي يمارسها بفعل التطهير و هذه هي فكرة خلاص البشرية بالنسبة للمسيحية .
*
يعيد فرويد نشأة الحرام لدى الأقوام البدائية إلى حالات ثلاث :
*
الحالة الاسمية : و هذه الحالة نتيجة حمل المرأة ، فتلك المجتمعات كانت جاهلة ً نوعا ً ما بفكرة الإخصاب ، و كانت تؤمن أن أصل الولادة فعل خاص بالمرأة فقط دون وجود تلاقح بينها و بين الرجل ، لذا في مجتعات بدائية أخرى وجد من يقدس المرأة و يعبدها ، بل و يعبد فرج المرأة، لذا فالمرأة تسمّي مولودها باسم الطوطم الذي ينتمي إليه المكان الذي ظهرت عليها عوارض الحمل ، ] و هذا يرجع ان عمود النسب أنثوي أكثر منه أبوي ، و هذا بالطبع قبل نشأة المجتمعات الأبوية الذكورية الخالصة في أطوار متقدمة من التحضر ، و ربما يكون هذا السبب إلى جهل الإنسان البدائي بفكرة الإخصاب و ان المراة هي المسؤولية الوحيدة عن فعل الحمل[ ، و بصورة ٍ أشمل فإن أرواح الموتى في ذلك المكان الذي استشعرت فيه الأم أعراض الحمل قد حلوا فيها و هذا مرده أن فكرة الفناء الأبدي للروح كانت غير موجودة بل شبه معدومة ، و أن انتقال الأرواح فكرة سابقة فكرة ٌ سابقة ً جدا ً في بعض تلك المجتمعات .
الحالة السوسيولوجية : المجتمع الذي تربى فيه الجنسين أذاب فيهما الرغبات الجنسية حيال بعضهما البعض.
الحالة السيكولوجية : تنزح هذه الحالة إلى حالات نفسية لها علاقة بالأعصبة في تكوين فكرة الحرام لدى هذه المجموعات فالخوف من أشياء معينة زُرِعت في نفوس الأطفال ، و جعلت فكرة الحرام تكبر و تنمو و يزداد شأنها مع الوقت ، فالحالة النفسية التي يمر بها الإنسان بفعل التخويف الذي يتلقاه يظهر على صورة حرام و خوف من العقاب مع الوقت .
دايس
March 10, 2025
توتم و تابو اثر فوق جذاب دیگهای از فروید هست که یکی از مهمترین کتابای اون هم به شمار میاد.
فروید در این کتاب نشون میده که چطور برخی از مفاهیم بنیادی در فرهنگهای ابتدایی، مثل توتمپرستی و تابوها، با روانکاوی و سرکوبهای ناخودآگاه انسان ارتباط دارن و این ایده رو مطرح میکنه که جوامع اولیه با ساختن قوانین و تابوهای سختگیرانه، غرایز و احساسات سرکوبشده خودشون رو مدیریت میکردن...
اگه بخوایم مفهوم توتم و تابو رو بررسی کنیم خیلی ساده میتونیم بگیم تابو کهنترین قوانین غیر مدون بشره و توتم حیوانی قابل خوردن و بیآزار، یا جانوری مخوف و خطرناکه که با مجموع افراد یک گروه رابطهای مخصوص داره.
نکته جالبی که فروید مطرح میکنه اینه که توی وحشیترین و دور افتادهترین قبایل آفریقایی و استرالیایی که حتی مردمش برهنه هستن، روابط با محارم به شدت منع شده و در صورتی که اتفاق بیفته فرد خاطی با شدیدترین مجازات مواجه بشه. این روابط شامل روابط خواهر و برادر، داماد و مادر زن، عموزادگان، برادر و برادر زن و ... هستن.
اگه یکی از نمونههای جالب رو بخوام اینجا بیارم، در شبه جزیره غزال در برتانی جدید، وقتی خواهری ازدواج میکنه، دیگه نباید با برادرش صحبت کنه و حتی به جای بردن اسم اون باید از کنایه و استعاره استفاده کنه
و یا مثلا در مکلمبورگ جدید، خواهران و برادران و عموزادگان حق نزدیک شدن به هم و لمس و رد و بدل کردن هدیه و غیره رو ندارن...
فروید کتابش رو در قالب چهار مقاله تنظیم کرده که هر کدوم به یکی از ابعاد اعتقادات بدوی و روانشناختی میپردازن
در فصل اول، ترس از زنای با محارم، فروید در مورد قوانین ازدواج در قبایل بدوی و چگونگی ممنوعیت روابط درونخانوادگی توضیح میده و میگه که این ممنوعیت، از ترس از امیال ناخودآگاه نشأت میگیره و ریشه در سرکوب تمایلات جنسی داره.
در فصل دوم، تابو و دوگانگی احساسات، فروید نشون میده که چطور انسانها احساسات متضاد (مثل عشق و نفرت) رو نسبت به هم تجربه میکنن و معتقده که تابوها به عنوان ابزاری برای کنترل این احساسات متناقض عمل میکنن و نوعی سرکوب اجتماعی برای جلوگیری از بروز تمایلات ممنوعه هستن.
در فصل سوم که در مورد ارواح، توتمها و جادو صحبت میشه، فروید باورهای اولیه بشری درباره ارواح و جادو رو بررسی میکنه و میگه این باورها ریشه در احساس گناه و ترس ناخودآگاه دارن و شکل ابتدایی اعتقادات مذهبی مدرن رو تشکیل میدن.
در فصل آخر یعنی بازگشت دوره کودکی توتمیسم، فروید نظریه معروف قتل پدر نخستین رو مطرح میکنه که بر اساس اون در جوامع بدوی، پسرها برای دستیابی به قدرت، پدر مقتدر خودشون رو کشتهان. اما بعد از این قتل، دچار عذاب وجدان شدن و با وضع قوانین سختگیرانه (مثل ممنوعیت زنای با محارم و توتمپرستی)، به نوعی این گناه رو جبران کردن. که از اینجا هم دوباره باید گریزی بزنیم به مفاهیم عقده ادیپ و تکامل جوامع
من اصلا کاری به این ندارم که حرفای فروید درسته یا غلط، من از خوندنشون لذت میبرم...
فروید در این کتاب نشون میده که چطور برخی از مفاهیم بنیادی در فرهنگهای ابتدایی، مثل توتمپرستی و تابوها، با روانکاوی و سرکوبهای ناخودآگاه انسان ارتباط دارن و این ایده رو مطرح میکنه که جوامع اولیه با ساختن قوانین و تابوهای سختگیرانه، غرایز و احساسات سرکوبشده خودشون رو مدیریت میکردن...
اگه بخوایم مفهوم توتم و تابو رو بررسی کنیم خیلی ساده میتونیم بگیم تابو کهنترین قوانین غیر مدون بشره و توتم حیوانی قابل خوردن و بیآزار، یا جانوری مخوف و خطرناکه که با مجموع افراد یک گروه رابطهای مخصوص داره.
نکته جالبی که فروید مطرح میکنه اینه که توی وحشیترین و دور افتادهترین قبایل آفریقایی و استرالیایی که حتی مردمش برهنه هستن، روابط با محارم به شدت منع شده و در صورتی که اتفاق بیفته فرد خاطی با شدیدترین مجازات مواجه بشه. این روابط شامل روابط خواهر و برادر، داماد و مادر زن، عموزادگان، برادر و برادر زن و ... هستن.
اگه یکی از نمونههای جالب رو بخوام اینجا بیارم، در شبه جزیره غزال در برتانی جدید، وقتی خواهری ازدواج میکنه، دیگه نباید با برادرش صحبت کنه و حتی به جای بردن اسم اون باید از کنایه و استعاره استفاده کنه
و یا مثلا در مکلمبورگ جدید، خواهران و برادران و عموزادگان حق نزدیک شدن به هم و لمس و رد و بدل کردن هدیه و غیره رو ندارن...
فروید کتابش رو در قالب چهار مقاله تنظیم کرده که هر کدوم به یکی از ابعاد اعتقادات بدوی و روانشناختی میپردازن
در فصل اول، ترس از زنای با محارم، فروید در مورد قوانین ازدواج در قبایل بدوی و چگونگی ممنوعیت روابط درونخانوادگی توضیح میده و میگه که این ممنوعیت، از ترس از امیال ناخودآگاه نشأت میگیره و ریشه در سرکوب تمایلات جنسی داره.
در فصل دوم، تابو و دوگانگی احساسات، فروید نشون میده که چطور انسانها احساسات متضاد (مثل عشق و نفرت) رو نسبت به هم تجربه میکنن و معتقده که تابوها به عنوان ابزاری برای کنترل این احساسات متناقض عمل میکنن و نوعی سرکوب اجتماعی برای جلوگیری از بروز تمایلات ممنوعه هستن.
در فصل سوم که در مورد ارواح، توتمها و جادو صحبت میشه، فروید باورهای اولیه بشری درباره ارواح و جادو رو بررسی میکنه و میگه این باورها ریشه در احساس گناه و ترس ناخودآگاه دارن و شکل ابتدایی اعتقادات مذهبی مدرن رو تشکیل میدن.
در فصل آخر یعنی بازگشت دوره کودکی توتمیسم، فروید نظریه معروف قتل پدر نخستین رو مطرح میکنه که بر اساس اون در جوامع بدوی، پسرها برای دستیابی به قدرت، پدر مقتدر خودشون رو کشتهان. اما بعد از این قتل، دچار عذاب وجدان شدن و با وضع قوانین سختگیرانه (مثل ممنوعیت زنای با محارم و توتمپرستی)، به نوعی این گناه رو جبران کردن. که از اینجا هم دوباره باید گریزی بزنیم به مفاهیم عقده ادیپ و تکامل جوامع
من اصلا کاری به این ندارم که حرفای فروید درسته یا غلط، من از خوندنشون لذت میبرم...
April 18, 2017
في سنة 1913 ارسل فرويد لصديقه يقول : (إنني إذ اكتب في الوقت الحاضر الطوطم والحرام , يخالجني شعور بأنه سيكون أهم اعمالي افضلها و ربما اخرها .. ومنذ تفسير الاحلام لم اكتب قط شيئاً بمثل هذا الاقتناع و هذا الفرح , ومن ثم أستطيع ان اتنبأ بما سيلقاه هذا البحث من استقبال : عاصفة من الاستنكار ...
-----------
بهذا الكتاب يلقي فرويد نظرة على ظاهرة الطوطمية للشعوب البدائية و ارتبطاها بالتحريم .. وهي ظاهرة ملفتة .. الطوطمية هي شبه عقائد لبعض القبائل التي تقدس و تتسمى بحيوان معين و تفرض بعض العقوبات لبعض القوانين.
كيف نشأت الطوطمية و كيف نشأ التحريم و بعض القضايا الاخرى ؟؟
بهذا الكتاب يبحر فرويد في العديد من المراجع الانثروبولجية و العديد من الدراسات للشعوب البدائية
تحليل و عرض رائع للعديد من الافكار و ابتكار افكار سيكولوجية ساهمت بفهم هذا اللغز , و قدمت تحليلات جيدة
فرويد باحث رائع , هو فيلسوف بحق ..
حتى بعد توصله لنظريات جيدة يؤكد انه ليس هناك شيء يقيني و يعرض ايضا عيوب الطريقة
-----------
بهذا الكتاب يلقي فرويد نظرة على ظاهرة الطوطمية للشعوب البدائية و ارتبطاها بالتحريم .. وهي ظاهرة ملفتة .. الطوطمية هي شبه عقائد لبعض القبائل التي تقدس و تتسمى بحيوان معين و تفرض بعض العقوبات لبعض القوانين.
كيف نشأت الطوطمية و كيف نشأ التحريم و بعض القضايا الاخرى ؟؟
بهذا الكتاب يبحر فرويد في العديد من المراجع الانثروبولجية و العديد من الدراسات للشعوب البدائية
تحليل و عرض رائع للعديد من الافكار و ابتكار افكار سيكولوجية ساهمت بفهم هذا اللغز , و قدمت تحليلات جيدة
فرويد باحث رائع , هو فيلسوف بحق ..
حتى بعد توصله لنظريات جيدة يؤكد انه ليس هناك شيء يقيني و يعرض ايضا عيوب الطريقة
October 23, 2019
فروید در این کتاب به بررسی دقیق روابط بین طوایف و قبایل بدوی به منظور تعیین تاثیر این مناسبات بر اختلال آن روانی امروزین بیماران به طور مثال بیماران وسواسی پرداخت،
اوج نبوغ فروید در فصل چهارم کتاب نمایان شد آنجا که روند ضیافت توتمی را به مذاهب سامی رساند و حکومت کلیسا و آیین های مذهبی را با توتمیسم به تحلیل پرداخت و دست به یک جمع بندی شگفت انگیز زد...
«... از برادرانی که به قصد پدرکشی با یکدیگر میکوشید تا این میل را در جریان ضیافت توتمی، به وسیله ی خوردن قسمت های از بدن حیوانی که قائم مقام پدر بوده، برآورده سازد. ولی با توجه به فشاری که هدف طمعورزیهای هریک از آنها بود قصد داشت به این جایگاه دست بیاید. به این ترتیب بود که کینهی نسبت به پدر که موجب قتل او شده بود، توانست در طی تحولی طولانی فرو نشیند و جای خود را به مهر واگذارد و از همان پدر بدوی که با او به جنگ پرداخته بودند، آرمانی برای اطاعت مطلق به وجود آورد؛ پدری که اکنون در نظرشان تمام قدرت نامحدود سابق را باز مییافت. ... »
اوج نبوغ فروید در فصل چهارم کتاب نمایان شد آنجا که روند ضیافت توتمی را به مذاهب سامی رساند و حکومت کلیسا و آیین های مذهبی را با توتمیسم به تحلیل پرداخت و دست به یک جمع بندی شگفت انگیز زد...
«... از برادرانی که به قصد پدرکشی با یکدیگر میکوشید تا این میل را در جریان ضیافت توتمی، به وسیله ی خوردن قسمت های از بدن حیوانی که قائم مقام پدر بوده، برآورده سازد. ولی با توجه به فشاری که هدف طمعورزیهای هریک از آنها بود قصد داشت به این جایگاه دست بیاید. به این ترتیب بود که کینهی نسبت به پدر که موجب قتل او شده بود، توانست در طی تحولی طولانی فرو نشیند و جای خود را به مهر واگذارد و از همان پدر بدوی که با او به جنگ پرداخته بودند، آرمانی برای اطاعت مطلق به وجود آورد؛ پدری که اکنون در نظرشان تمام قدرت نامحدود سابق را باز مییافت. ... »
This entire review has been hidden because of spoilers.
February 28, 2021
Freud’un bana keyif veren öğretici bir kitabı. Dili de sade ve anlaşılır. Herkese öneriyorum☺️
February 7, 2014
There are two ways to approach this book. One is that you treat it from the psychological perspective. In that case you being supposedly Freudian brings you greatest satisfaction since you are once again reaffirmed in your conviction that Freud knows everything and can provide an answer to every single question about Universe. Then again if you are Jungian all this book provides for you is all consuming irritation because your guru has long ago proved how wrong Freud was, has limited his understanding of libido was and you simply fail to comprehend why people continue to worship this outdated rubbish of a theory.
But you can also approach this book as a simple mortal who is generally aware of psychology as such but to be honest reads this books for the purpose of entertainment and self-development. And if you belong to this second category the number one rule is: have a constant access to google. Trust me, it's gonna help a lot. Also, be patient and thorough. Do not skip the paragraph simply because it seems to complicated. Knowing Freud, it's probably the most important paragraph of the book.
In conclusion, I would recommend this book even to those who are not that big on psychological matters to start with. Because this book is also a well done compilation of some of the most interesting and exiting ethnological researches of the "savages" as Freud puts it (such as for instance, my beloved Robertson Smith).
But you can also approach this book as a simple mortal who is generally aware of psychology as such but to be honest reads this books for the purpose of entertainment and self-development. And if you belong to this second category the number one rule is: have a constant access to google. Trust me, it's gonna help a lot. Also, be patient and thorough. Do not skip the paragraph simply because it seems to complicated. Knowing Freud, it's probably the most important paragraph of the book.
In conclusion, I would recommend this book even to those who are not that big on psychological matters to start with. Because this book is also a well done compilation of some of the most interesting and exiting ethnological researches of the "savages" as Freud puts it (such as for instance, my beloved Robertson Smith).
August 9, 2012
An engrossing myth of its own is presented to us in the Freud-Jung dyad. Carl Jung for all his flaws - and they were many - was possessed of a genius that was unafraid to tread into new and unsecured territory that challenged the narrow and limiting definition of “libido” insisted upon by Freud. The unhappy result was a parting of the ways for Freud the mentor and Jung the young protégé. What we have here is an unusually long treatise by Freud that stands as his necessary response to this painful separation from Jung. It is Freud’s defense of why he could not accept the larger definition of ”libido” including our religious inclinations, that was postulated by Jung. After putting up a few smokescreens for the unwary, dropping in pronouncements such as “The doctrine of original sin is of Orphic origin,” followed by some content showing the finely honed classical education that Freud could call upon to argue that apparently the forces that brought Christianity to birth were projections of an alien Greek culture onto Hebrew culture, etc., things really go downhill. The postulated parricide and cannibalism of the primal father appeals to the Freud as an explanation for our Totem and Taboo issues -- although “This is a powerful argument, but not a conclusive one.” Not conclusive indeed.
Displaying 1 - 30 of 517 reviews