Kapitalisme is seksisme

by Doortje Smithuijsen

Jonge vrouwen bevinden zich in een onmogelijke spagaat. Ze willen carrière maken, maar ook een gezin. Niet onzeker worden door influencers, maar zijn ook bang te laat aan botox te beginnen.
Binnen het kapitalisme wordt de ongelijkheid tussen man en vrouw schaamteloos uitgebuit. Mannen werken standaard buitenshuis, vrouwen worden nog steeds gezien als 'natuurlijke' verzorgers. Ze leven in een wereld die rijker wordt aan wellness, maar steeds armer aan autonomie en onderlinge verbinding.
Doortje Smithuijsen analyseert aan de hand van persoonlijke ervaringen hoe schijnbaar onschuldige fenomenen als moedervloggers en Rocycle onderdeel zijn van een systeem dat vrouwen blijft marginaliseren. Met haar vlijmscherpe blik laat ze zien hoe moeilijk het is om als vrouw binnen dit systeem vrije keuzes te maken.

Genres: Nonfiction, Feminism, Audiobook, Politics, Economics, Dutch Literature, Society

99 pages, Kindle Edition

Published February 23, 2024

Reviews

[Annabelle · Rating 2 out of 5]

Ja ik had eerst de recensie van de Groene Amsterdammer over dit boek gelezen, en was het al eens voordat ik dit boek had gelezen en vond dat een beetje zwak van me. Maar eerlijk, in dit boek staat eigenlijk ongeveer alles wat ik een paar jaar geleden al gelezen had in 'De eeuw van de vrouw' van Alexander de Croo. Afgezien van dat leest het makkelijk weg, staan er genoeg dingen in die je niet vaak genoeg kan herhalen naar mijn mening. Dus als dit verkoopt, en vrouwen lezen dit (en mannen I fucking hope) dan vind ik het ook wel weer prima. Maar het ergert me ergens wel dat ze soms zo erg praat in termen als 'iedereen kent het wel de bladiebladie tas... of dat ene model dat iedereen kent van Instagram' en ik echt de helft van de tijd denk, geen idee wie of wat dat is. Daarmee suggereert ze soms wel iets te veel dat haar leven (lees: de problemen van witte, dunne, knappe, hoogopgeleide vrouwen in Amsterdam - ze gaat niet echt in op de rol van klasse en racisme binnen het kapitalisme, blijft daardoor wel heel erg bij botox, draagzakken, eitjes invriezen, selfcare etc) de norm is van elke eind twintiger/begin dertiger, en kaart ze niet diepere schrijnende problematiek van seksime en racisme aan die verder gaan dan haar eigen bubbel. Maar ze refereert naar veel goede interessante boeken en onderzoeken, en dit nogmaals lezen herinnert je er wel opnieuw weer aan in wat voor fucked up systeem we (=vrouwen) leven en dat je daar altijd tegen moet blijven vechten.

[Julia · Rating 2 out of 5]

Het is niet dat er onware dingen in staan per se maar heb meer het gevoel dat alle stereotypen herhaald en bekrachtigd worden in dit ‘pamflet’. Deed echt niks voor me. Nogmaals: ga liever ‘the right to sex’ lezen als je op zoek bent naar daadwerkelijke verdieping, analyse en nuance.

[Jasper Hack · Rating 4 out of 5]

"Het boek 'Kapitalisme is Seksisme' behandelt de dynamiek tussen mannen en vrouwen in een kapitalistische samenleving. De auteur, Doortje Smithuijsen, hanteert een zeer persoonlijke en tegelijkertijd inhoudelijk sterke benadering. Interessant en confronterend is hoe ze haar eigen ervaringen als uitgangspunt gebruikt om bredere uitspraken te doen over de positie van vrouwen in Nederland en wat hieraan nog altijd mankeert. Bijna alles wat wordt aangevoerd wordt onderbouwd met cijfers. De leeservaring heeft iets weg van het kijken van een aflevering van Black Mirror en is tegelijkertijd een zeer herkenbare reflectie van de realiteit. Dit zorgt voor een onheilspellend gevoel tijdens het lezen, wat waarschijnlijk precies de bedoeling van de auteur is. Dat is knap.

In 111 pagina's betoogt Smithuijsen dat de opkomst van het kapitalisme in de zestiende eeuw heeft geleid tot een ongelijke verdeling van verantwoordelijkheden tussen mannen en vrouwen. Mannen gingen aan het werk om te zorgen voor economische groei, terwijl de zorg voor huishouden en kinderen het domein van vrouwen werd. Deze verdeling beïnvloedt nog steeds de verhoudingen binnen gezinnen. Mannen zien het nog steeds grotendeels als vanzelfsprekend om te gaan werken, terwijl vrouwen gedwongen worden om te kiezen tussen werk en zorgtaken. Hierdoor werken mannen en vrouwen bijna evenveel, maar verrichten vrouwen meer onbetaald werk, en het is vooral de man die de status en welvaart geniet.

De kracht van het boek ligt absoluut in de oproep om niet als normaal te beschouwen wat niet normaal is. De auteur slaagt erin helder uiteen te zetten hoe ongelijkheid een sociaal construct is dat zichzelf in stand houdt. Heersende opvattingen en normen doen ons geloven dat het traditionele gezin een soort natuurlijk recht van bestaan heeft, terwijl historisch gezien dit niet het geval is. De 'traditionele' rolverdeling is pas enkele eeuwen oud, maar mensen hebben de neiging zich te conformeren aan dit systeem omdat het nou eenmaal de norm is, met alle gevolgen van dien.

Waar de auteur uitblinkt in het beschrijven van ongelijkheid, blijft de analyse soms enigszins achter. Smithuijsen gebruikt 'kapitalisme' als een overkoepelende term voor alle historische, sociale, economische en culturele structuren die ongelijkheid tussen mannen en vrouwen zouden verklaren. Dit roept vragen op. Ze stelt bijvoorbeeld dat kapitalisme leidt tot een ongelijke verdeling van zorgtaken. Maar waarom zijn de werk- en zorgtaken binnen homoseksuele en lesbische koppels dan vaak wel gelijkwaardig verdeeld? Ze benadrukt verder dat vrouwen vaker parttime werken, maar waarom geldt deze constatering in sterkere mate voor Nederland en niet voor andere landen? Het vereenvoudigen van de term 'kapitalisme' werkt doeltreffend om het verband tussen kapitalisme en ongelijkheid te illustreren, maar minder om de echte oorsprong van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen te duiden. En dat is jammer.

Dit neemt echter niet weg dat dit pamflet absoluut een must-read is. Dit geldt misschien nog wel het meest voor mensen in de jongere generatie die beweren volledig achter het idee van gelijkheid tussen mannen en vrouwen te staan. Als dit boek één ding laat zien, is het hoe gemakkelijk het is om, wanneer het er echt op aankomt en er een stevige discussie moet worden gevoerd over de verdeling van werk- en zorgtaken, toch toe te geven aan de heersende norm en je te onderwerpen aan een ongelijk systeem.

4/5 sterren

[Marit · Rating 2 out of 5]

Wit feminisme voor de havermelkelite, jammer.

Ja, kapitalisme is seksisme, maar niet alleen voor de welvarende klasse; had meer willen horen over de gevolgen van kapitalisme en seksisme op andere klassen in de maatschappij, iets minder over eitjes invriezen en botox.

[Puck · Rating 3 out of 5]

"Verandering van een systeem begint bij het inzicht dat je door dat systeem beïnvloedt wordt, om vervolgens na te gaan in hoeverre je die beinvloeding wilt toelaten."

Met dit korte en confronterende pamflet probeert Doortje Smithuijsen de jonge, succesvolle vrouw (en andere lezers) wakker te schudden: al die twijfels en stress over deeltijd of voltijd, wel of niet eitjes invriezen en wel of niet een Artipoppe-draagzak zijn niet normaal, maar ingegeven door kapitalisme.

Het systeem of de Geist van de Westerse wereld beïnvloedt de keuzes van vrouwen op allerlei manieren, manieren die er langzaam zijn ingesleten (of opgelegd) en die je met veel moeite naast je neer kan leggen. Met voorbeelden uit haar persoonlijke leven, quotes uit boeken, en scenes uit films en tv-series maakt Smithuijsen haar betoog extra prangend: blijkbaar worden de toxische en negatieve effecten van kapitalisme door meerdere mensen (allang) waargenomen, maar een oplossing...

Op zichzelf een sterk pamflet, maar ik vind het jammer dat Smithuijsen haar verhaal zo duidelijk voor de witte, welvarende vrouw heeft geschreven. Misschien is het juist deze doelgroep die wakker moet worden geschut, maar kapitalisme beschadigt vrouwen uit alle klassen in de samenleving. Zij hebben niet allemaal dezelfde middelen, energie en kennis om een vuist te maken tegen het ongelijke systeem, en daarom moeten juist vrouwen als Doortje's lezers scherp blijven en opkomen voor ieders rechten.

Daarom geef ik Kapitalisme is seksisme een 3,5 sterren, want het is zeker een aanrader (ik ben vooral blij met haar boekentips) maar ik hoop dat het pamflet ook aanzet om buiten je eigen bubbel te kijken en op breder niveau in actie te komen.

[Geertje · Rating 3 out of 5]

Feminisme voor beginners en het is altijd belangrijk dat er nieuwe mensen beginnen. Niet heel veel nieuws, wel coherent, grappig en duidelijk opgeschreven.

[Nienke Aal · Rating 4 out of 5]

-1 aangezien ik geen hetero dertiger, wonende in Amsterdam met een kinderwens ben

[Lidewij · Rating 4 out of 5]

Benauwend, confronterend, raak en pakkend.

Maar met wat kritische noten: kapitalisme en seksisme volledig gelijkstellen vind ik erg radicaal; een vergelijking als deze is zo veel meer omvattend. Daarnaast: waar is de mannelijke kant van de medaille? De queer-kant? De kant die niet gepriviligeerd, midden-/hoge klasse en Amsterdams is? Wat zijn de niet-Randstedelijke denkbeelden? Daarbij, Doortje schuift de natuur een beetje opzij, maar ik ben nog wel benieuwd naar de rol van dit aspect in het geheel. En hoezo is de 21e eeuw "natuurlijk veel gelaagder" dan de 16e?

Voor al die dingen zouden er nog wel wat pamfletten geschreven kunnen worden, dus dit als op zichzelf staand stuk vond ik goed. En het is makkelijk te lezen.

[Iris Mirsalari]

Kijk, het is al vaak gezegd (net als het meeste wat in dit pamflet staat), maar het gaat toch echt wel héél erg over een bepaalde klasse. De inclusieve 'wij' die Smithuijsen in het boek gebruikt voelt daarom niet zo inclusief. Toch wel interessant om een inkijkje te krijgen in het specifieke seksisme dat gegoede, witte, succesvolle vrouwen in Oud-Zuid treft (oprecht!). Maar die nauwe blik doet geen recht aan de breedsprakige titel, die je toch doet verwachten dat er meer oog zou zijn voor intersectionaliteit.

[Marije Baijens · Rating 3 out of 5]

Prima boek over seksisme, maar wel geschreven vanuit een perspectief waar ik mij op veel pagina's niet in kon vinden. Zoals de angst om in de klasse van bezorgers en chauffeurs terecht te komen. De druk om botox te nemen of je eitjes in te laten vriezen. Deze problemen spelen in 'mijn klasse' niet zo, maar ik ben dan ook niet echt de doelgroep van dit boek. Toch ook veel rake onderdelen voor alle lezers, zoals de vaak ongelijke verdeling van het huishouden en de manier waarop vrouwen zich anders horen te presenteren dan mannen.

[Eliane Lamper · Rating 3 out of 5]

Geen baanbrekende inzichten, alsnog zou ik iedereen aanraden dit te lezen. Wat me wel dwarszit is dat het perspectief enorm blijft hangen bij de problemen van witte, dunne, knappe, hoogopgeleide vrouwen in Amsterdam. Ze gaat niet in op de rol van klasse en racisme binnen het kapitalisme, wat echt een gemiste kans is. Daardoor blijft dit pamflet heel braaf steken op thema's als botox, draagzakken en eitjes in laten vriezen. Ging het maar over écht schrijnende situaties van seksisme en ongelijkheid.

[Kirsten Gorter · Rating 3 out of 5]

Belangrijke thema’s worden in dit pamflet besproken, maar voor mij persoonlijk niet heel nieuw of verfrissend. Wellicht komt dat omdat ik wekelijkse naar haar podcast ‘VSR’ met Perre luister en daar komen veel van deze thema’s ook aan bod. Alleen hier heb je intonatie, actie reactie en wat humor. Ik vond dit boek ook wat droog geschreven.

Maar zeker een interessant boek voor de jeugd/ jong volwassenen.

[Jip · Rating 2 out of 5]

de rating die ik dit boek oorspronkelijk had gegeven zit me nog steeds dwars

[Paula · Rating 4 out of 5]

Doortje on fire 🔥

[Luca · Rating 4 out of 5]

This is what makes us girls, we all look for heaven and we put love first Lana del Rey

Oneindig veel gemarkeerd, ik zat ja knikkend en meelevend dit boek te lezen in de trein.

Vooral voor de eind twintiger - begin dertiger - is er zoveel te herkennen aan het verkeerde beeld wat er is als het gaat om wel/geen kinderwens over het “better safe than sorry” of “dalijk ben je te laat”
Maatschappelijke verwachtingen van de vrouw ?!?
Zijn ze gegrond?? Zeker niet!

Je moet je halve leven voorkomen dat het gebeurt, maar ook zorgen dat het er ooit van komt

Gender rollen en verwachtingen zijn anno 2025 nog niet veel anders dan vroeger want wij vrouwen worden nog steeds bevooroordeeld om keuzes die wij maken in deze periode van ons leven.

Ik kan hier nog wel uren over praten of discussiëren! Maar daar ga ik jullie niet mee lastig vallen, ik zou zeggen ga het lezen of niet (als je er niets van wil weten) en als je er over wilt praten, weet je me te vinden :)

[Ilse · Rating 4 out of 5]

Niets aan toe te voegen. Pamflet over hoe de tijdgeest, als die al te vatten is, voor de jonge (én welvarende) vrouw samen lijkt te komen in de aanschaf van de Artipoppe Zeitgeist babycarrier, waar ik zelf ook schuldig aan ben. Ik krijg een opstandig gevoel van dit boek, een ‘dit is echt niet zo erg’, ‘je doet er zelf aan mee’ en zoals Doortje Smithuijsen zelf ook zegt ‘revolutie zit in jezelf’. Maar misschien is dat kortzichtig. Ik moet wel zeggen dat ik ergens ook de man mis in dit pamflet. Ook zij zijn onderworpen aan datzelfde kapitalisme en seksisme, met de druk om succesvol te zijn, te voldoen aan het schoonheidsideaal en zich ‘mannelijk’ te gedragen.

[Joris Bol · Rating 3 out of 5]

Goede beschrijving van het hedendaags seksisme. Ik vond alleen de onderliggende theorie, dat seksisme inherent onderdeel is van kapitalisme, nogal zwak beargumenteerd. Smithuijsen lijkt zo'n beetje alle vormen van seksisme onder kapitalisme te scharen waardoor het kapitalisme simpelweg als synoniem voor de samenleving lijkt te worden behandeld in plaats van het onderliggende mechanisme uit te leggen. Ook bood het pamflet naar mijn mening weinig nieuwe inzichten ten opzichte van eerder verschenen boeken over het onderwerp en waren de voorbeelden die ze aanhaalde wel héél erg toegespitst op de witte, academisch opgeleide vrouw uit de Randstad. Kortom, niet slecht, niet fantastisch.

[Tessa van Buchem · Rating 2 out of 5]

Men lijkt zich een beetje veel aan te trekken van de rest van de wereld en wat “vrouwen zouden moeten doen”. Beetje meer schijt hebben zou al schelen. Ik kan niets met het omschreven “woman guilt” dat in verschillende vormen als rode draad door het boek loopt. Boek lijkt vooral geschreven voor de Amsterdamse havermelkelite zonder eigen persoonlijkheid.

[Selma Klinkhamer · Rating 3 out of 5]

De kernvraag is hoe authentiek vrouwen eigenlijk zijn in de maatschappij die hen voortdurend normen oplegt. Gaf me meer inzicht in het dertigers-leven van mijn dochters; veel ongemak! De Artipoppe-draagzak, Rocycle, yoga en ingevroren eitjes staan symbool voor de opgelegde normen. Voldoe jij wel aan het Disney-ideaal? Ben blij dat ik 66 ben!

[Mara · Rating 4 out of 5]

Niets per se nieuws maar toch absoluut nodig! Vooral voor de meiden met "het perfecte leven" ;)

[Sem Mous]

doortje bewijst wederom dat ze VSR carryt en dat de stoorzender perre van den brink een studioverbod moet krijgen

[Lieke · Rating 4 out of 5]

Niet superveel nieuws geleerd, maar gewoon goed geschreven!

[Thijs Rang · Rating 3 out of 5]

Meer spreekwoordelijke pijlen op mijn antikapitalistische boog

[Judith Schwerzel · Rating 4 out of 5]

Yes!! Inzichten over hoe de cultuur/tijdsgeest van het kapitalisme de gelijkheid van vrouwen tegenwerkt. Hoe het westers feminisme gericht is op het eigen welzijn en individuele ontwikkeling (dmw consumptie) in plaats van voor álle vrouwen opkomt.

“In plaats van gelijke behandeling, gemeenschapszin, en eerlijke verdeling van zorg en werk, krijgen ze deep-breathing cursussen en rocycle les. Ze krijgen schijnvooruitgang aangeboden om hun behoefte aan revolutie te sussen. Verbinding wordt gedwarsboomd door commerciele schijnoplossingen, waardoor iedereen blijft gevangen in zijn eigen comsumptiebubbel.”

Kanttekening: wel erg randstedelijk, wit, hetero, hoogopgeleid

[Kim Stolk · Rating 5 out of 5]

‘Onze keuzes zijn altijd ingegeven door maatschappelijke normen en vooroordelen, en die normen en vooroordelen geven vrouwen nog altijd minder ruimte dan mannen.’ De essentie van het pamflet, als je ‘t mij vraagt. Messcherp, heel herkenbaar (ook ik had jarenlang een Artipoppe om m’n schouders hangen..) en zet daardoor écht aan het denken.

[Julia]

In Kapitalisme is seksisme schetst Doortje Smithuijsen een beeld van de positie van de vrouw in de huidige maatschappij, en dat beeld is niet al te positief. Haar thesis is dat in een kapitalistisch systeem als het onze geen plek is voor ware vrijheid en emancipatie, omdat onze beslissingen en ons gedrag direct en veelal onbewust worden ingegeven door de systemen waar we onderdeel van uitmaken. Dit klinkt negatief en dat is het in wezen ook, maar Smithuijsen heeft gelijk wanneer ze zegt dat bewustwording de eerste stap is, en ze biedt zeker veel stof tot nadenken.
Eén punt is Smithuijsens pleidooi gestoeld is op haar eigen ervaring (als witte, hoogopgeleide, dunne, knappe vrouw in Amsterdam), en ze vanuit daar postuleert universele waarheden over de positie van de vrouw te verkondigen. Aan de ene kant heeft ze gelijk, want als zelfs iemand die zich volledig bewust is van het systeem er alsnog slachtoffer van wordt, hoe erg moet het dan wel zijn voor iemand zonder al die privileges. Aan de andere kant is haar verhaal daardoor vrij ongenuanceerd, en zullen er buiten haar eigen bubbel ook zeker ervaringen te vinden zijn die niet in het door haar geschetste beeld passen. Maar goed, het is een boekje van 111 pagina's, en Smithuijsen refereert aan veel baanbrekende denkers en boeken waardoor je prima in staat wordt gesteld om je verder te verdiepen. Al met al is Kapitalisme is seksisme meer dan de moeite waard. Je hebt het zo uit, en daarna weet je meer.

[Pauline · Rating 4 out of 5]

Toen ik nog vrijgezel was, en ik dat aan mannen vertelde was steevast hun antwoord: oh, je reist ook veel te veel (voor werk) natuurlijk. Wij vrouwen laveren nog veel te veel door het leven via de mannelijke blik: hoe je je zou moeten gedragen op het gebied van schoonheid, moederschap en werk. Doortje Smithuijzen laat in dit boek mooi zien hoe dat werkt - via persoonlijke verhalen en harde feiten waar ik soms echt van schrok. Dat bijvoorbeeld iets minder dan de helft van de vrouwen financieel afhankelijk is van haar man. Dan doen we wel allemaal heel geëmancipeerd, maar kom op. Dat kan anders. Aanrader voor elke vrouw.

[Anouk Delmulle · Rating 3 out of 5]

Mag je een boek op goodreads plaatsen als je het eigenlijk gewoon hebt geluisterd via spotify of is dat valsspelen??
Anyways, belangrijke boodschap maar bleef een beetje op de oppervlakte. Gemiste kans om ook andere perspectieven en nuances te betrekken, het feminisme en seksisme werd zeer hard bekenen/beschreven vanuit haar eigen bubbel. Los daarvan veel confronterende feiten en het lezen (of luisteren hihi) waard!

[Claire · Rating 3 out of 5]

Te veel herhaling en te weinig analyse

[Loïs]

meh, iets te veel geschreven voor millennials met een kinderwens (geen rating want er staan wel belangrijke dingen in, dus wil de score niet omlaag halen hihi)