Οι αλεπούδες του Περ-Λασαίζ

by Ρένα Λούνα, Σπύρος Παπαϊωάννου (Editor), Johannes Hendrikus Antonius Maria Lutz (Photographer)

Ο ηλικιωμένος απόστρατος κύριος Λουντμίλος, περνά τις δυστυχείς τελευταίες ημέρες του στη Ρουέν. Την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου, το 1952, μαθαίνει πως η πρώην γυναίκα του, η κυρία Λουντμίλα, αυτοκτονεί. Αναγκάζεται να εγκαταλείψει την αγαπημένη του Ετρετά και να ταξιδέψει στη Ρουέν, την πόλη όπου έζησαν μαζί, ώστε να παραστεί στην ανάγνωση της διαθήκης της.

Κάποια από τα ερωτήματα που τον απασχολούν εκείνη τη βδομάδα είναι: Μπορεί να παραλάβει από την καθολική εκκλησία ένα συγχωροχάρτι που θα δικαιολογεί την απουσία του από την κηδεία της; Σε ποιον ανήκει το δόντι που βρίσκει δίπλα στον τάφο της; Ήταν καλή ιδέα να ονομαστεί μια φυλακή «Bonne-Nouvelle» (καλά νέα); Και τέλος, είναι η ανάμνηση επιλογή;

Εμποτισμένο με υπαρξιακό άγχος, μαύρο χιούμορ και σουρεαλιστικούς διαλόγους, προσεγγίζεται ο φόβος του θανάτου μέσα από το τέλος μιας ερωτικής ιστορίας που τελείωσε πριν είκοσι έξι χρόνια, ενώ πλέον ο ένας είναι γέρος και η άλλη μέσα σε ένα κουτί.

368 pages, Paperback

First published December 23, 2023

About the author

Η Ρένα Λούνα γεννήθηκε στην Αθήνα, στη μέση του 1992.

Reviews

[Matina Kyriazopoulou · Rating 5 out of 5]

Οι "Αλεπούδες του Περ-Λασαίζ" ήταν ένα από τα δώρα που έλαβα, ανήμερα των γενεθλίων μου, στην απριλιάτικη κάθοδό μας στην Αθήνα, όταν επισκεφτήκαμε τον ατμοσφαιρικό Μωβ Σκιούρο στον πεζόδρομο της Πλατείας Καρύτση.
Όπως έχω αναφέρει αρκετές φορές, η σύγχρονη ελληνική πεζογραφία δεν είναι το φόρτε μου -καλώς ή κακώς. Με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις επιλέγω να διαβάζω σαφώς λιγότερα πεζά Ελλήνων συγγραφέων, ούσα λάτρης των ξένων κλασικών από πολύ μικρή ηλικία. Ενδεχομένως αυτό να οφείλεται και στην πληθώρα "χολερικών" κριτικών που (κρυφά απολαμβάνω πολύ να) διαβάζω για μεγάλο αριθμό έργων της ελληνικής παραγωγής και στο ότι εστιάζω σε μερικούς συγγραφείς που προτείνουν άτομα που εκτιμώ τη γνώμη τους -εκεί, ναι, πέφτω με τα μούτρα και διαβάζω το σύνολο της εργογραφίας του/της κάθε-μιας που θα με κερδίσει.
Το πλεονέκτημα των Αλεπούδων, κατ' εμέ, είναι πως δε θυμίζουν και πολύ σύγχρονο και δη ελληνικό μυθιστόρημα! Για να εξηγηθώ: αφενός είναι πολυσέλιδο, πληθωρικά γραμμένο, (για κάποιους ίσως που σήμερα προτιμούν την "μίνιμαλ" πρόζα βαρυφορτωμένο), κάτι που δεν συνηθίζουν οι πρωτοεμφανιζόμενοι λογοτέχνες της κατηγορίας (και του επιπέδου, ας μου επιτραπεί) που εντάσσεται το εν λόγω έργο, αφετέρου η δράση του τοποθετείται εξολοκλήρου στην Γαλλία και συγκεκριμένα στην Ρουέν το πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Το σημαντικότερο όλων, όμως, είναι ο τρόπος γραφής της Ρένας Λούνα που θυμίζει εντονότατα μυθιστόρημα άλλων εποχών με μακροσκελείς, αλλά διόλου (τις περισσότερες φορές, αν και για να πρέπει να ομολογήσω πως δυο-τρεις φορές τις προσπέρασα γιατί βιαζόμουν να φτάσω στην επόμενη ημερολογιακή καταγραφή) βαρετές περιγραφές (και το λέω εγώ που κατά κανόνα τις προσπερνώ στο 80% των περιπτώσεων σε άλλα έργα), αλλά και σε ύφος και γλωσσικές επιλογές. Άλλωστε, έχει ομολογήσει την αγάπη της για τον Προυστ, τον Τσβάιχ, τον Φλωμπέρ και άλλους αγαπημένους μου και ίσως αυτές οι κοινές αγάπες (συνειδητές ή ασυνείδητες και επιρροές της) να μου κάνουν τόσο οικεία τη γραφή της.
Η ιστορία που μας αφηγείται η Λούνα είναι αυτή ενός διαζευγμένου, αλλά μάλλον ποτέ χωρισμένου, ζεύγους. Μετά από 16 περίπου χρόνια κοινής ζωής ο Λουντμίλος και η Λουντμίλα, οι δυο όψεις του μυθικού ανδρόγυνου που συναντάμε στο "Συμπόσιο" του Πλάτωνα, βρίσκονται σε "εμπόλεμη συνθήκη" και παίρνουν την απόφαση να χωρίσουν. Έχουν φερθεί άσχημα ο ένας στον άλλο και έχουν αλληλοπληγωθεί σκόπιμα ή απερίσκεπτα πολλές φορές. Ο Λουντμίλος παρακαλεί να επιστρέψει στη συζυγική εστία, αλλά η Λουντμίλα είναι ανένδοτη. Και έπειτα εκείνος κάνει το απρόσμενο: παντρεύεται μια άλλη γυναίκα, τη Ρεββέκα, η οποία στο μυθιστόρημα αυτό δεν είναι παρά ένα όνομα, μια σκιά, αφού όπως είπε και η ίδια η Ρένα στην παρουσίαση του βιβλίου της στη ΔΕΒΘ πριν λίγες μέρες "δεν είναι η δική της ιστορία". Άλλωστε, μια αλεπού δεν μπορεί παρά να ερωτευτεί αληθινά μια άλλη αλεπού.
Χρόνια μετά, ο Λουντμίλος καλείται στην ανάγνωση της διαθήκης της νεκρής (αυτοκτονία ή ατύχημα) πια πρώην συζύγου του. Στο σημείο αυτό, αρχές ακόμη του βιβλίου, με κέρδισαν οι σαρδόνιες περιγραφές των παρευρισκόμενων από τη Λούνα και πια ήξερα πως το βιβλίο θα έμπαινε στη λίστα των αγαπημένων μου για το 2024. Κληρονόμος πια του σπιτιού που έζησαν τον έρωτά τους, ο Λουντμίλος, μετά από μια τραγελαφική νυχτερινή περιπέτεια στους δρόμους της πόλης και στο νεκροταφείο όπου πριν χρόνια το ερωτευμένο τότε ζευγάρι είχε συναντήσει ένα ζευγάρι ερωτευμένων αλεπούδων που είχαν βρει καταφύγιο εκεί, βρίσκει ένα από τα πράσινα ημερολόγιο της εκλιπούσας. Οι καταγραφές ξεκινούν στα τέλη του 1927 και φτάνουν ως το 1932 (ο Λουντμίλος τα διαβάζει το 1952) και έχουν τίτλους εδεσμάτων ή ποτών. Η Λούνα έκανε ενδελεχή έρευνα κάτι που είναι αδύνατο να μην προσέξει και εκτιμήσει ο αναγνώστης. Το ταξίδι στο παρελθόν της Λουντμίλας και στο δικό του, οδηγεί στον Λουντμίλο στην βαθύτερη κατανόηση της προσωπικότητας της πρώην γυναίκας του, στην αναθύμηση του έρωτά και της κοινής τους ζωής και στην βαθύτερη κατανόηση (ίσως) του ίδιου του του εαυτού.
Τέλος, γιατί πολλά είπα, θα σταθώ στον όχι και τόσο υπόγειο φεμινισμό της. Η συγγραφέας πλάθει έναν κεντρικό χαρακτήρα -γιατί, ας μη γελιόμαστε, οι εγκιβωτισμένες μακροσκελείς αφηγήσεις που μας χαρίζει μέσα από τα ημερολόγια της Λουντμίλας καθιστούν αυτήν ως πρωταγωνίστρια του έργου- που ουσιαστικά προπορεύεται της εποχής του. Σκόπιμος ή ακούσιος αυτός ο "αναχρονισμός" επιτυγχάνεται μέσα από τον αναστοχασμό της ηρωίδας των όχι και τόσο έξυπνων επιλογών της, των επαναλαμβανόμενων λαθών και της αδυναμίας της να απομακρυνθεί από τους άνδρες που θα έπρεπε να διώξει εγκαίρως από τη ζωή της. Η οπτική της, τόσο οικεία στη γυναίκα του 20ου αιώνα, μοιάζει υπερβολικά (;) πρώιμη για τη γυναίκα των αρχών του 20ου αιώνα. Προσωπικά την απέδωσα στην οικονομική ανεξαρτησία της Λουντμίλα που της έδινε τη δυνατότητα να ζει με μεγαλύτερη ελευθερία από τη μέση γυναίκα της εποχής, αλλά και τον χρόνο για να διαβάσει ή να στοχαστεί επάνω στην κατάστασή της. Συνολικά, λοιπόν, το βρήκα εξαιρετικά καλοδουλεμένο για πρωτόλειο (από τις 600 άλλωστε σελίδες του αρχικού χειρογράφου έμειναν οι 360), όχι τόσο πρωτότυπο θεματικά αλλά τόσο απολαυστικό που παραβλέπεις τις όποιες αστοχίες. Εκτίμησα αφάνταστα το γεγονός πως μια τόσο νεαρή συγγραφέας γράφει τόσο ώριμα για όσα μόνο όσοι, παντρεμένοι ή μη, έχουν μοιραστεί, για τις στιγμές, τις λεπτομέρειες της καθημερινότητας και όλα εκείνα τα μικρά της αληθινής αγάπης, για όλα όσα αν δε συμβιώσεις με τον άλλο δύσκολα τα (και τον) γνωρίζεις πραγματικά. Ευελπιστώ πως και το επόμενο πόνημά της θα με ενθουσιάσει εξίσου.

[Ορφέας Μαραγκός · Rating 5 out of 5]

Οι αλεπούδες του Περ-Λασαίζ είναι θα τολμούσα να πω οι ασκήσεις ύφους της Λούνα. Η συγγραφέας μας δίνει ένα εξαιρετικό ντεμπούτο όπου λογοτεχνικά δίνει στην εαυτή της το ρόλο της αόρατης παντογνώστριας αφηγήτριας, και με μία φόρμα που θυμίζει όλη αυτή την αγαπημένη κλασική γαλλική λογοτεχνία που έχουμε διαβάσει και λατρέψει. Η γλώσσα του βιβλίου, με μια εμφανή επιλογή παλαιότερων εκφράσεων, είναι τόσο δουλεμένη που εξιτάρει και μπερδεύει το μυαλό του αναγνώστη έτσι ώστε να μην μπορεί να ξεχωρίσει αν το βιβλίο που διαβάζει είναι ένα έργο του 21ου αιώνα ή μια τόσο καλή μετάφραση κάποιου Προυστ ή Φλομπέρ.

Στο λογοτεχνικό αυτό παιχνίδι σημαντικό ρόλο παίζει το βιβλίο μέσα στο βιβλίο, δηλαδή το ημερολόγιο της Λουντμίλας, που ας το παραδεχθούμε οι αναφορές στις Αναμνήσεις εγωτισμού κάποιου Σταντάλ είναι παραπάνω από εμφανείς και επιδέξια τοποθετημένες.

Αυτό το μυθιστόρημα λοιπόν μιλάει για τη Λουντμίλα μέσα από της έξι μέρες της δημιουργίας ή της πτώσης του Λουντμίλου (επίσης ενδιαφέρον έχει η τιτλοφορία των εγγραφών της Λουντμίλας στο ημερολόγιο). Το ότι η έβδομη ημερά της δημιουργίας απουσιάζει μπορεί να εκθλιφθεί και ως η επιθυμία της συγγραφέως να είναι η αναγνώστρια αυτή που θα ολοκληρώσει τη δημιουργία της. Και το πιο σημαντικό σε αυτό το καλοδουλεμένο μυθιστόρημα είναι η φεμινιστική του ματιά.

Η Λουνμίλα, όπως η Λούνα τη βάζει να μας περιγράφει, βιώνει τη ζωή της με την απουσία της ή με την παρούσα απουσία της. Ξεκινώντας από μια ρομαντικοποιημένη και εξιδανικευμένη σχέση και γάμο, με τον Λουντμίλο, και την μετέπειτα εξέλιξη της ζωής της η Λουνμίλα συνειδητοποιεί ότι ήταν παρούσα όσες φορές ο περίγυρός της τής φέρονταν ως αυτό που είναι η γυναίκα στην σύγχρονη πατριαρχική κοινωνία. Και το πιο επιδέξιο τέχνασμα της Λούνα είναι ο Χαρακτήρας του Λουντμίλου που μοιάζει, και συμφώνα με τις αναμνήσεις της Αγαπητής του, το Καλό παιδί, ο όχι όλοι οι άντρες. Το ότι ο Λουνμίλος χωρίς να είναι βίαιος σατράπης ή άλφα μέιλ, ωστόσο φέρεται ξεκάθαρα σεξιστικά ακόμη και ασυνείδητα και αυτό είναι το πόιντ που, τουλάχιστον εγώ νομίζω, η συγγραφέας θέλει να σταθεί: Το πόσο η δομημένη πατριαρχία πηγάζει και διαπερνά όλες τις έμφυλες σχέσεις, ακόμη και ακούσια.

Εν κατακλείδι είναι νομίζω ένα άψογο και άκρως ενθαρρυντικό ντεμπούτο για τη Ρένα Λούνα και από όσα έγραψα παραπάνω το πιο σημαντικό το αφήνω για το τέλος. Οι Αλεπούδες του Περ-Λασαίζ είναι ένα Απολαυστικό μυθιστόρημα που σε κάνει να θυμάσαι τι κάνει την ανάγνωση τόσο σημαντική.

[Zizeloni · Rating 4 out of 5]

Μια ιστορία που διαδραματιζεται στη Γαλλία, σε έξι ημέρες, με πρωταγωνιστή έναν ηλικιωμένο που μαθαίνει ότι πέθανε η πρώην γυναίκα του. Μέσα από το ημερολόγιο της μαθαίνουμε και για το παρελθόν τους.

Το βιβλίο είναι πάρα πολύ προσεγμένο στη δομή, στη γλώσσα, στις πολλές πληροφορίες πληροφορίες (αχ αυτα τα τυρια ποσο τα ζηλευα), φαίνεται ξεκάθαρα η πολλή δουλειά που έκανε η συγγραφέας. Αν και μετρίου μεγέθους, ειναι πυκνογραμμενο, με ιδιαίτερο ύφος στους διαλόγους και τις σκέψεις των πρωταγωνιστών που πολυ μου αρεσε. Αν και δεν υπάρχει κάπ��ια δράση, δεν ήξερα τι θα γίνει στην επόμενη σελίδα.

Ειναι σίγουρα ένα αξιοπρόσεκτο βιβλίο, ένα παρα πολυ ωραιο ντεμπούτο από μια νέα σε ηλικία Ελληνίδα συγγραφεα, η οποία επιλέγει να γράψει για μια χώρα, μια ηλικία, μια εποχή που δεν είναι οι δικές της και τα καταφέρνει περίφημα. Ανυπομονώ για το επόμενο βιβλιο της!

[Michael Kotsarinis]

Review to follow

[Harris · Rating 5 out of 5]

Μια κηδεία, ένα ταξίδι προς μια μακρινή πόλη, ενα ταξίδι στο παρελθόν. Όσα αφήνουν οι νεκροί και όσα ανακαλύπτουμε στην πορεία για αυτούς, για εμάς.
Οι κοινές αναμνήσεις, οι περασμένες στιγμές, τα μικρά και αδιάφορα που ξαφνικά αποκτούν άλλη διάσταση. Ενας φρονιμίτης σε μια ταφόπλακα, ένα κομμάτι του εαυτού μας που χάνουμε και που μας ξαναβρίσκει αναπάντεχα σε έναν άλλο χρόνο, όπου όλα είναι πια διαφορετικά.
Πόσο αλλάζει ένα κοινό παρελθόν όταν το βιώσουμε ξανά απο το πρίσμα του άλλου? Και τελικά, μπορούμε ποτέ να ξεφύγουμε από αυτό?
Εξαιρετικό πρώτο δείγμα γραφής!

[Ελσόν Ζγκούρη · Rating 4 out of 5]

Πολύ καλό ντεμπούτο από τη Λούνα! Ενα βιβλίο που δεν το βαρέθηκα σε καμία στιγμή του. Με αρκετά μεγάλη δόση λογοτεχνικότητας και ευφυΐας η Λούνα σε βάζει βαθιά στον κόσμο των Λουντμίλων κάνοντας σε πολύ συχνά να αναρωτηθείς αν το έγραψε κάποια Γαλλίδα συγγραφέας του προηγούμενου αιώνα! Εχει βαθιά συναισθηματική νοημοσύνη μέσα και πολύ δυνατά μηνύματα για την αγάπη, την τοξικότητα, τη συντροφιά, την καλοσύνη, την πλήξη σε μια συμβίωση δύο ανθρώπων, μα κύρια είναι τα μηνύματα που περνάει η πρωταγωνίστρια μέσα από το ημερολογιακό της βιβλίο για τη θέση της ως γυναίκα στο κοινωνικό σύνολο! Μου προκάλεσε έντονα συναισθήματα και προβληματισμούς και για αυτό αναμένω τα επόμενα έργα της Λούνα με αγωνία!

[Ari Aria · Rating 4 out of 5]

Η ιστορία ενός χωρισμού, δοσμένη μέσα από το ημερολόγιο του ενός μέρους, γραμμένο κατά την διάρκεια των γεγονότων και από τους αναστοχασμούς του άλλου, μετά από χρόνια.
Γραμμένο με τρόπο που σε κάνει να πιστέψεις ότι πρόκειται για μετάφραση στα ελληνικά από κείμενο που έχει όντως γραφτεί 70 χρόνια πριν, ενώ παράλληλα περιέχει καταστάσεις και υπερβολικά μοντέρνες για να αποτελούν μέρος της ιστορίας ενός ζευγαριού των αρχών του 20ού αιώνα. Έτσι, η ιστορία του ζευγαριού γίνεται προσιτή, κάνοντάς σε να μπεις στην ιστορία και να βρεις κάτι δικό σου, κάτι με το οποίο μπορείς να ταυτιστείς.
Είναι αστείο και σοβαρό, διασκεδαστικό, αλλά σε προκαλεί και να σκεφτείς.
Βρήκα την γραφή πολύ ενδιαφέρουσα και φρέσκια, ελπίζω να γράψει και άλλα βιβλία, θα τα διαβάσω οπωσδήποτε.

[Dafne Pap · Rating 5 out of 5]

Πανέμορφο