Sài Gòn, cũng như bất cứ thành phố nào trên thế gian, giấu trong lòng nó hàng ngàn ký ức. Có loại ký ức hiện hữu, chẳng hạn một bức tranh xưa, một tờ báo cũ, một món nữ trang; cũng có loại ký ức thuộc về tinh thần, chỉ có thể sống trong niềm thương nỗi nhớ của người hoài niệm. Mà dù là loại ký ức nào thì chúng cũng đang dần bị thất tán, lãng quên. Thật may, Sài Gòn còn có một người tình như Phạm Công Luận.
...Có thể nói Sài Gòn - Chuyện Đời Của Phố là một tác phẩm khảo cứu công phu, nghiêm túc, với rất nhiều tư liệu quý hiếm mà thậm chí thư viện hay bảo tàng quốc gia cũng không có được. Bên cạnh đó cuốn sách cũng có thể coi như một áng văn chương mềm mại, tinh tế và thâm trầm. Văn Phạm Công Luận trong Sài Gòn - Chuyện Đời Của Phố dường như hòa làm một với rêu phong. Độc giả đã quen lối văn hùng biện, triết luận của anh trong "Nếu biết trăm năm là hữu hạn", "Những lối về ấu thơ"… khó có thể nhận ra anh trong cuốn sách này, nhưng thật ra anh luôn có ở đó. Những câu văn anh giấu mình, khiêm nhượng trước sự mênh mông của đời phố và đời người.
Nhận định
"Cuốn sách có nhiều hình ảnh xưa chưa công bố. Lật giở từng trang sách, người đọc có thể nhớ về Sài Gòn của một thời, những bìa báo xuân và đĩa nhạc xưa cũ, cội nguồn những tấm ảnh về các diễn viên nổi tiếng nay đã lui vào hậu trường, những sinh hoạt lạ lẫm của "hòn ngọc Viễn Đông" đầu thế kỷ 20, những câu chuyện kiếm sống đầy xúc động trên đường phố Sài Gòn - Gia Định và hồi ức Tết đậm đà thân thương." - VnExpress
"Đọc sách anh Phạm Công Luận, tôi chợt khám phá ra mỗi một con người Việt Nam là một kho tàng, từ những người vô danh, đến những người danh tiếng. Đề tài viết không đâu xa nằm trong sự tiếp xúc trong cảm thông, trong giao tiếp hằng ngày. Đọc sách anh tôi chợt thấy mình còn nợ với biết bao nhân vật trong thời đại mà tôi đã gặp thân thiết. Những người trong sách anh tôi đã gặp trong đời, và biết bao nhiêu người khác tôi đã gặp thật đáng viết. Sách của anh cho chúng ta những hình ảnh về Sàigòn những ngày xưa thân yêu, xin trân trọng giới thiệu cùng độc giả tại hải ngoại, thật là một món quà quý báu cho người Việt nước ngoài trở về quê hương, mang quyển Sài Gòn - Chuyện Đời Của Phố của anh Phạm Công Luận, làm quà trao tặng nhau để cùng nhớ về quê hương những ngày tháng xa xưa, còn rưng rưng đầy kỷ niệm thân yêu." - T.S Phạm Trọng Chánh
"Luận có nhiều “hàng độc” để viết lắm: những căn nhà cổ, những bức tranh giấy và tranh kiếng Lục Tỉnh Nam Kỳ, những tấm ảnh "minh tinh, tài tử", những tờ nhạc, tập báo, quyển sách xưa hiếm. Anh “moi móc” từ những vựa ve chai ngoài đường và trên mạng cho đến những sưu tập cá nhân ở Việt Nam và hải ngoại, để đưa ra những tư liệu không chỉ bằng chữ viết, chữ in mà còn là hình ảnh, lời kể, bức tranh, bức tượng, cuộn phim sống động. Tất cả những nhân chứng, vật chứng ấy, thấm đậm - cái nôn nao đi tìm sự thật và vẻ đẹp của ngày xưa và người xưa. Thấm đậm - cái cách anh yêu Sài Gòn không ồn ào mà lại sâu lắng... Và rồi, trên cái vốn thông tin và tư liệu giàu có đấy, để viết được thành sách, Luận có được một sự quan sát tỉ mỉ và tìm kiếm nhẫn nại. Luận có được một thần thái, một cách viết nhẹ nhàng, không cần điệu nghệ, không cần khoa trương mà vẫn cháy bỏng tình yêu đất và người." - Nhà báo Phúc Tiến
Hiện làm việc tại báo Sinh Viên Việt Nam - Hoa Học Trò, cơ quan đại diện tại TP.HCM.
Ngoài hai cuốn Sài Gòn - Chuyện đời của phố, anh còn là tác giả của một số cuốn sách được độc giả trẻ mến mộ như Trên đường rong ruổi, Lạc giữa nhân gian, Những lối về ấu thơ, 2011; Nếu biết trăm năm là hữu hạn, 2011 (bút danh Phạm Lữ Ân, viết cùng người bạn đời của anh - chị Đặng Nguyễn Đông Vy)...
Thật sự tuyệt vời vì đọc được những tư liệu thuộc "hàng độc", mình được khám phá những ngõ ngách “bí ẩn” của Sài Gòn lần đầu biết đến.
Sài Gòn với những góc cổ kính, những ngôi nhà cổ lát gạch bông mỗi cạnh hai tấc, những hoạ tiết trên bức tranh Thành Lễ hắt bóng vào tiếng nhạc da diết từ chiếc đĩa than; Sài Gòn có đường Lê Công Kiều chuyên đồ cổ nổi tiếng - nơi chạm vào ký ức không chỉ qua những món đồ thật, giả mà còn qua những câu chuyện truyền kỳ hấp dẫn ngay trong lòng đô thị hiện đại.
Sài Gòn còn đời sống rất riêng với xe điện, xe thổ mộ, phong trào hippy một thời, với giai nhân dập dìu từ các nơi về đây hội tụ, với những hình ảnh sôi động tươi vui của các đời xe máy thịnh hành từ Vespa Ý đến Honda Nhật, với những người đẹp nức tiếng như nữ diễn viên Kiều Chinh, nghệ sĩ Thanh Nga, ca sĩ Thanh Lan, minh tinh Thẩm Thuý Hằng,…
Rồi thì Sài Gòn có những tiệm chụp ảnh, nhà sách, quán văn nghệ sĩ, vẫn còn địa chỉ đóng bìa da cho giới yêu sách, có những gia tộc thăng trầm, những địa điểm kỳ thú, và bao nhiêu điều khác nữa mang tính biểu tượng cho đời sống-lịch sử của Sài Gòn.
Lối văn tao nhã và gần gũi, tỉ mỉ về thông tin mà tự nhiên trong cách diễn đạt như đang kể chuyện trực tiếp, rất li kì mà cũng rất khoan thai, tác giả Phạm Công Luận kể về Sài Gòn như hơi thở của chính mình bằng văn phong rất riêng, dễ gây nghiện vì tính trầm bổng văn chương và sự dẫn dắt tài tình, cộng với những chiêm nghiệm tinh tế, đồng thời cũng làm mình gợi nhớ về lối kể chuyện đạt đến mức vừa bác học vừa đại chúng của cụ Vương Hồng Sển, Nguyễn Hiến Lê và Sơn Nam.
Chuyện nào cũng vô cùng hấp dẫn lôi cuốn và nhiều thông tin khảo cứu công phu. Mình chắc chắn đây là bộ sách cần có và cần đọc cho tất cả những ai yêu hoặc muốn tìm hiểu về Sài Gòn. Được biết quyển này là quyển 1 của bộ “Sài Gòn - chuyện đời của phố”, mình vô cùng muốn có đủ bộ sách này, lâu rồi chưa có quyển tuỳ bút-khảo cứu nào về Sài Gòn vừa hay vừa đẹp như vậy, làm mình mê như vậy. Anh Phạm Công Luận cũng là đồng tác giả quyển “Nếu biết trăm năm là hữu hạn” mà mình đã đọc và rất thích.
Đọc xong 1 quyển sách hay thật sự sung sướng. Đọc được những quyển sách tuyệt vời kể về Sài Gòn hay bất kỳ nơi nào của Việt Nam, mình đều mong tác giả viết tiếp và nhiều độc giả tìm đọc sách hơn nữa. Vì đó chính là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn và hiểu biết của bản thân về nơi ta xuất phát, và sẽ trở về.
Một Sài Gòn rất chằng chịt của Phạm Công Luận! Nếu "Vọng Sài Gòn" của cô Trác Thúy Miêu được viết theo một cách rất thơ thì "Chuyện đời của phố" thật sự rất đời. Vừa vào là chú Luận dắt người ta đi mua đồ cổ, rồi lại chạy qua coi một cái biệt thự, rồi lại chạy đi ăn một món bánh mì, uống một ly cà phê mà ngồi ngắm những tà áo dài nữ sinh đang bay bay trên phố. Rồi cứ thế đi loanh quanh hết tận cùng ngõ hẻm Sài Gòn. Chẳng phải như những khách du lịch chỉ đi tham quan những danh thắng, con người ta trở thành một đồng nghiệp của chú Luận, một nhà báo đi lang thang để tìm được những gì bình dị, thăng trầm, sâu xa, gốc rễ nhất của một thành phố. Sau đó, ghi lại, không phải bằng những lời văn hoa mỹ mà bằng những câu từ thật nhất, đời nhất. Người ta nói ở Sài Gòn không có bản sắc riêng, nhưng cái văn hóa đô thị chằng chịt những lớp lang trầm tích lại chính là sắc màu Sài Gòn. Ở Sài Gòn, 1 chiếc chén sứ, 1 ổ bánh mì cũng mang câu chuyện của thời đại. Và mỗi người, chỉ cần hòa một chút bản ngã vào cho văn hóa Sài Gòn thêm đậm vị, thì đã là người Sài Gòn.
Đúng như tên gọi, trong sách là những mảnh ghép nhỏ của sài gòn. Những câu chuyện nhỏ trong sách về một vài con đường, một vài nhân vật của Sài Gòn có lẽ không thể lột tả hết được toàn cảnh của Sài Gòn. Rất thích PCL qua Nếu biết trăm năm là hữu hạn nhưng theo mình cuốn sách này của PCL chưa đủ độ sâu để nói về mảnh đất Sài Gòn này.
Lúc viết review này Tôi cũng mới đọc được 30% cuốn sách. Cuốn sách là những mẫu chuyện cũ về Sài gòn, về những người quen cũ của Tác giả (Nhà văn Sơn Nam...) tuy vậy cũng đã rất quý rồi. Tác giả làm tôi nhớ đến An - Con bố mẹ nuôi của tôi. Những người đã sống ở Sài Gòn lâu năm, có nhiều mối quan hệ cỗ ở Sài Gòn, thi thoảng chở bố mẹ đi thăm thú người quen, ngồi ôn kỷ niệm xưa. Ngồi viết dòng review này, chiều nay giỗ Bình - Anh An, cũng là bạn học của tôi.