Głód i jedwab

by Herta Müller, Katarzyna Leszczyńska (Translator)

Ostry jak brzytwa, bezlitosny zbiór esejów "Głód i jedwab" to konfrontacja z Herty Müller doświadczeniami życia w dyktaturze i podążanie tropem politycznych refleksji autorki z lat dziewięćdziesiątych, którym towarzyszy pewność, że podział na sferę prywatną i polityczną nie istnieje i istnieć nie ma prawa. Müller demaskuje terror "normalności" prowadzący do zuniformizowanego myślenia i możliwy wszędzie: czy to będzie banacka wieś, czy Rumunia Ceauşescu, Jugosławia czy zjednoczone Niemcy. Pokazuje, jak można zawłaszczyć i wprząc w służbę totalitarnego panowania słowa i rzeczy, przyrodę i mury miasta. Jak można panować, pogrążając ludzi w szarości, jak ważnym elementem władzy jest konstruowanie państwowej, powszechnie obowiązującej rzeczywistości, budowanie nieufności w prywatnych związkach. Pisze o tym, jaką wagę ma dla panujących kontrola seksualności i kobiecego ciała, ale i o tym, jak kobiety stają się kolaborantkami. Opowiada, jak konstruowany jest strach i jak wpędza się ludzi w obłęd. I o tym, jak ten strach może zwrócić się przeciw władzy. Śledzi również narodziny nienawiści i ksenofobii w demokracji, przekształcanie się bezmyślności w zbrodnię. Przygląda się uważnie słowom i temu, co się za nimi skrywa. Poddaje wiwisekcji zarówno mowy polityków niemieckich, jak i rozmowy w berlińskim parku czy włoskim sklepiku. Ogląda z każdej strony język, jakim pisano na Zachodzie o dyktaturze, jakim mówiono o wojnie w Jugosławii i myśli nad tym, co zdradzają jego metafory i przemilczenia. Śledzi, dokąd prowadzi, co odsłania i co ukrywa język rumuńskiej ulicy za życia i po śmierci Ceauşescu. Teraźniejszość przeszłości widoczna jest w jej komentarzach na temat dyskusji o biedzie w Europie, o prawie do azylu, o rozliczaniu przeszłości, o pogromach Cyganów w Rumunii, podpalaniu domów azylantów w Niemczech.

Genres: Novels, Philosophy, Literature, German Literature, Essays

200 pages, Paperback

First published January 1, 1995

About the author

Herta Müller was born in Niţchidorf, Timiş County, Romania, the daughter of Swabian farmers. Her family was part of Romania's German minority and her mother was deported to a labour camp in the Soviet Union after World War II.

She read German studies and Romanian literature at Timişoara University. In 1976, Müller began working as a translator for an engineering company, but in 1979 was dismissed for her refusal to cooperate with the Securitate, the Communist regime's secret police. Initially, she made a living by teaching kindergarten and giving private German lessons.

Her first book was published in Romania (in German) in 1982, and appeared only in a censored version, as with most publications of the time.

In 1987, Müller left for Germany with her husband, novelist Richard Wagner. Over the following years she received many lectureships at universities in Germany and abroad.

In 1995 Müller was awarded membership to the German Academy for Writing and Poetry, and other positions followed. In 1997 she withdrew from the PEN centre of Germany in protest of its merge with the former German Democratic Republic branch.

The Swedish Academy awarded the 2009 Nobel Prize in Literature to Müller, "who, with the concentration of poetry and the frankness of prose, depicts the landscape of the dispossessed".

She currently resides in Berlin, Germany.

Reviews

[Magdalith · Rating 3 out of 5]

Wszystko co napisała Herta Müller jest przygnębiające. Ale te eseje przygnębiły mnie w całkiem nowy sposób. Müller pisała je w latach 90., dotyczą sytuacji w Rumunii, Niemczech, w krajach byłej Jugosławii. Mówią o życiu w państwie totalitarnym, głównie o stosunku do cudzoziemców i uchodźców, ale także np. o ustawach antyaborcyjnych i kontroli kobiecej seksualności. Niestety - są bardzo, bardzo aktualne. Wygląda na to, że świat nie zmienia się na lepsze. A na pewno Polska zmienia się na gorsze.

"Nienawiść wobec cudzoziemców wytwarza poczucie przynależności. To poczucie jest niezbędne, gdyż na wszystkich innych obszarach życia stosunki międzyludzkie wyznaczane są przez zazdrość, intrygi, konkurencję."

[ZaRi]

عادتها میتوانند انسان را نابود کنند،کافی است انسان به گرسنگی و رنج بردن عادت کند،به زیر ستم بودن،تا دیگر هرگز به رهایی فکر نکند و ترجیح بدهد در بند بماند.

[Perbrisis · Rating 4 out of 5]

En essäsamling där tematiken går några steg bortom det mer personliga som präglar Müllers andra essäer. Här kommenteras både geopolitik och romernas situation i Rumänien. Som vanligt är det hela formulerat med Müllers alldeles särskilda språkbilder, som ger resonemangen ytterligare nyans och skärpa.

[Urszula · Rating 3 out of 5]

Mam mieszane uczucia odnośnie tej książki. Z jednej strony tytułowe opowiadanie jest naprawdę powalające i brutalnie rozprawia się z rzeczywistością Rumunii pod rządami Ceausescu. Z drugiej, w zbiorze tym pojawiają się eseje czy reportaże pisane w stylu postmodernistycznych zabaw pojęciami, którego nie znoszę. Wydaje mi się, że im prościej pisze autorka, tym lepiej jej to wychodzi, dlatego ten zbiorek jest nierówny, raz bardzo filozoficzny i literacki, raz bardziej dziennikarski, łatwiejszy w odbiorze. Podoba mi się jednak, że jej refleksje są często nie wprost: "...żyliśmy w świecie, który dążył do tego, aby wszystko, co brzydkie, zgromadzić na jak najmniejsze powierzchni, w gęstym, beztroskim powtórzeniu". Wiele jej analiz wydało mi się bardzo współczesnych: "Dlaczego ludzie, którzy idą do polityki, dla których publiczne przemawianie jest tak samo ważną częścią zawody jak decyzje podejmowane za zamkniętymi drzwiami, dlaczego ci ludzie nie czytają przynajmniej tyle, żeby opanować podstawową tonację dającego się zaakceptować jeżyka? Dlaczego dzisiaj, aby występować przeciwko neonazistom, posługują się językiem, którego estetyka niewiele różni się od metaforyki faszyzmu?". Natomiast książkę w całości trzeba sobie dawkować, bo pisana jest często trudnym językiem, który sprawia, że może być nieco męcząca. Tematyka i perspektywa warta uwagi, forma po prostu nie taka, jaka mi zwykle najbardziej odpowiada.

[Lola Andrews · Rating 5 out of 5]

I distinctly remember picking this up when my dad was reading it, and him telling me that I couldn't pass up on it. He said, "Herta Müller is a woman, and she exercises her own rights to be a woman."

I always remember what he said, because this book is not one that you would take on as a feminist read of any short. In fact, in this collection of non-fiction essays, Herta Müller narrates many of her own experiences as a Romanian-born German, going from her past in Romania to the present in Germany (recently unified Germany). Through her experience, she touches upon subjects such as the still present xenophobia, or the conflict between east and west. As is usual with her other books, she also speaks of Communist Romania under the rule of Ceaușescu.

And while all that is true and spoken of brilliantly (so that you'll understand what she's speaking of, and you'll want to learn more about the history she touches upon), I understand why my father said what he did. The thing is, Herta Müller is a woman, and so her experiences during conflicting times have a very female perspective to them (for example, she'll speak of sexual freedom or lack of thereof, and of the ways of getting an abortion), which makes this into a very personal read. The author is sharing history and deep philosophical knowledge about politics and social matters, but she'll also sharing herself.

5/5 Highly recommend.

[Anna · Rating 4 out of 5]

The esseys showing life under the dictature. Herta Müller shows the terror of normality which can lead to uniformized thinking the same in Ceauşescu's Romania, Jugoslavia or reunificated Germany. Herta wrote how important for the auhorities is control of sexuality and woman's body and how the fear can make people mad and at the same time make people riot against authorities.

[Älskade här är jag · Rating 4 out of 5]

Viktig, för att inte säga omistlig, läsning för envar "som i den egna biografin inte har någon erfarenhet av diktaturen" (187). Förståelse av diktaturen kan av den i en demokrati levande och "Hunger och siden" läsande förvisso bara nås och fås på glimtnivå, men - det som glimtarna låter ana: vidderna!, djupen..! Man förstår att man aldrig till fullo kan förstå, och tiger käftsmälld still, med sänkt blick.

[Ali · Rating 4 out of 5]

از دیکتاتوری فراری باشی و در خیابان‌ها و کافه‌های برلین قدم بزنی و بعد گرسنگی و ابریشم را دست بگیری و هر روز در قطارهای شهری شرق به غرب برلین آن را بخوانی. همه درد است. درد. دردهای مشترک.

[juliazlr · Rating 2 out of 5]

Ihren Schreibstil mit den ganzen Metaphern finde ich toll, aber ihre politische Einstellung überhaupt nicht. Sie verschliesst sich völlig gegenüber einer positiven Auslegung von Heimat (was fair ist, weil es in der Tendenz meist von reaktionären rechten oder konservativen Kräften gekapert wird), aber spricht gleichzeitig bei einer CDU Parteisitzung (Europawahlspruch 2024: "Unsere Heimat in Europa sichern"). Doesnt match for me. Am noch interessantesten fande ich den Essay "Und noch erschrickt unser Herz". Ganz furchtbar und ideologisch getränkt fande ich den Essay "10 Finger werden keine Utopie".

[Bahman Bahman · Rating 2 out of 5]

حافظه شاید بعضی از تجارب ساده و مختصر را رها کند. اما لحظه‌های ترس و وحشت را حفظ می‌کند. چون عجز و ناتوانی حاکم شود، یعنی وقتی تو در موضعی دفاعی نفس می‌کشی، درست آن وقت است که حافظه حالت تهاجمی به خود می‌گیرد، حتی بسیار پرخاشگرانه. سال‌ها بعد کتابی می‌خوانی، که مثل کتاب‌های قبلی و بعدی ربطی به زندگی شخصی تو ندارد. اما تک‌تک واژه‌ها سر از زندگی تو در می‌آورند، بی آنکه نویسنده بخواهد. مثل بچه‌ای آن‌ها را باور می‌کنی، واژه‌ها توی سرت شروع می‌کنند به رشد کردن.

[Isak · Rating 5 out of 5]

Herta Muller uttrycker sig ofta med kraftiga, talande metaforer. Det är intressant och påtagligt att följa med hur hon hatar diktaturen för vad den gör med människor. I slutet av boken skriver hon om kriget i Jugoslavien fortfarande pågick för fullt när boken först utgavs i Tyskland. Där filtrerar hon inte sin avsky med metaforer. Hon pekar direkt ut lögnerna från Belgrad, när samtiden hycklar eller väljer att vända bort blicken. (givetvis gav historien henne rätt) Den lilla ängslan jag tar med mig från läsningen är: måste det verkligen krävas en direkt på skinnet upplevd diktatur för att på riktigt förstå varför demokrati är det enda legitima samhällsskicket.

[Asia · Rating 3 out of 5]

Książka to zbiór esejów i wykładów noblistki, głównie z lat 90. Dla mnie najciekawsze były te odnoszące się do jej dzieciństwa i młodości w Rumunii w czasach Ceaușescu. Wydaje mi się, że aby docenić tę książkę, dobrze jest mieć nieco większą wiedzę o polityce i sytuacji Rumunii w latach 80. Czasami brakowało mi wiedzy i nie wszystko było jasne. Teraz mam jednak większą chęć do zgłębienia się w tę tematykę.

https://jedenakapit.blogspot.com/2018...

[Fernanda · Rating 4 out of 5]

"Aquella pobreza no sólo era hambre en el estómago. También era hambre de vitalidad. Hambre de frases y gestos. De hablar en voz alta. Hambre de risa. Hambre del ruido que hace la vida".

[Alyx Valenzuela · Rating 4 out of 5]

Este es el segundo libro de Herta que he leído. Siento que no tiene la misma potencia poética que “El rey se inclina y mata”, por el contrario, problematiza mucho más aspectos sociopolíticos del interior de Rumanía y de la dictadura, esto claro, sin perder la belleza del lenguaje y el análisis profundo y agudo que caracteriza a la autora. Este libro, si bien no tiene tantas frases poéticas como El rey, tiene muchos pasajes que invitan a la reflexión, que guardan un paralelismo impresionante con la realidad actual, en el aspecto social y político. Le doy 4 estrellas simplemente porque me pareció un poco menos poético que el libro de ella que leí antes, pero tiene la misma calidad y compromiso con la verdad que caracteriza a Herta.

[echo]

eseje o tej samej tematyce - wciąż pojawiają się totalitaryzm, dyktatura, życie w powojennej Rumunii i w Niemczech, śmierć, krzywda, upodlenie

najciekawiej Müller wypada, kiedy mówi o tym, jak trudno wyjść człowiekowi - jednostce, ciału - z roli rzecznika totalitarnego państwa; dyktatura działa fraktalnie; gest jej dziecka należy do niej, do nadrzędnego narodu; państwo przebija się przez język, kiedy akcent zdradza pochodzenie, indywidualne czynny stają się czynami kolaborującymi lub zdrajczymi, ciało rusza się i oddycha w faszystowskiej semantyce

przez teksty w tym zbiorze przebija się ból związany z niemożliwością tkwiącą w pojęciu utopii

ps. Müller bardzo lubi anegdotkę o wojskowym koniu i jego trzymanym w rodzinie akcie zgonu, bo powtarza ją kilka razy

[Camila · Rating 5 out of 5]

Me encanta haber descubierto que existe Herta Müller sobre todo en el contexto actual de chile. En estos textos pone en palabras sentimientos que no sabía cómo definir con respecto a la normalidad, las utopías, la maldad de la dictadura y sus agentes, la manipulación psicológica de los regímenes dictatoriales.
También me ayuda a poner en perspectiva las ideologías ya que describe la experiencia de una brutal dictadura comunista, algo en lo que no había profundizado.
Sin duda las perspectivas femeninas/feministas son extremadamente necesarias, estoy ansiosa por conocer cada vez más autoras, historiadoras, filósofas y artistas de la palabra.

[Consuelo Alvarado · Rating 4 out of 5]

Le pongo 4 estrellas porque no me gustó la traducción no más. Siento que la intención era hacer de estos ensayos algo más irónico y hasta poético, pero se perdió un poco.
Los paralelos que se pueden hacer entre Europa del Este y Latinoamérica saltaron mucho mientras leía.
Creo que son ensayos que siguen súper vigentes, porque parafraseando a la autora; no es necesario haber vivido en una dictadura para condenar sus horrores.

[Rix · Rating 4 out of 5]

Feroz crítica de las dictaduras comunistas anteriores a la caída del muro, con especial incidencia en su Rumanía natal y su Alemania de adopción. Pero también del racismo de los alemanes occidentales con los del este tras la reunificación, de los rumanos contra los gitanos o de los serbios contra croatas y musulmanes.
Y como la población en general, a pesar de todas sus miserias, podía hasta cierto punto apoyar y defender a sus opresores gobernantes.

[Yoko Bernal · Rating 5 out of 5]

Excelente libro. De pronto, tiene historias que te caen como balde de agua fría y te dejan pensando en las atrocidades de la humanidad y cómo es que podemos salir de ella. De ratos es divertido, otras veces es crudo y otras es revelador. Gran libro.

[Luna Miguel · Rating 5 out of 5]

Permitidme que establezca un vínculo extraño: Simone Weil y Herta Müller.

[La Lectora · Rating 1 out of 5]

Me encantó "Todo lo que tengo lo llevo conmigo" pero esta recopilación de ensayos y conferencias de la ganadora del Premio Nobel no logró despertar mi interés asi que le dejé.

[Majla · Rating 5 out of 5]

Ich habe ein Zitat aus dem Buch, das mich weckte:
"Und weil sich auch hier, in freierem Land – ohne Lebensbedrohung –, Moral mit Lebenssicherheit oft nicht vereinbaren lässt."