エレガントな毒の吐き方 脳科学と京都人に学ぶ「言いにくいことを賢く伝える」技術

by LOKFOUU (Contributor)

จะพูดอย่างไร
เมื่อเจอกับคนเจ้าปัญหา?
- รู้สึกเหมือนกำลังถูกเอาเปรียบ
- ต้องการปฏิเสธคำขอที่ไม่อยากทำ
- รู้สึกลำบากใจเพราะถูกรบกวนเวลา
- ต้องคุยกับคนที่ชอบละลาบละล้วงเรื่องส่วนตัว
- อยากชี้จุดผิดพลาดให้อีกฝ่ายเห็นแบบไม่ให้เสียหน้า

ถ้าอย่างนั้นละก็...
ขอเชิญพบกับ “วิธีพูดแบบคนเกียวโต”
ซึ่งทั้งแยบคาย ลึกล้ำ และเชือดเฉือน
ออกจากปากแต่ละคำอาจทำให้อีกฝ่ายน็อกได้โดยไม่รู้ตัว
แต่ในขณะเดียวกันก็ยังคงไว้ซึ่งความสัมพันธ์อันดี
และมีมารยาทตามแบบฉบับผู้ดีเมืองเก่า

Reviews

[Mook Woramon · Rating 4 out of 5]

วิธีการพูดแบบเกียวโต ให้ความรู้สึกแบบอยากด่าตรง ๆ แต่ก็ยังอยากรักษาน้ำใจ
แต่ถ้าเรามัวแต่อดทน เมื่อไหร่จะได้เอาคืน
ก็เลยขอเชือดเฉือน เสียดสีพอเป็นพิธีกรุบกริบ
ได้พูดแล้วสบายใจ ไม่เข้าใจก็ไม่เป็นไร 🤪🤪

ผู้เขียนเริ่มเล่าจากที่มาที่ไป ว่าทำไมคนเกียวโตต้องรักษาความสัมพันธ์บัวไม่ให้ช้ำ น้ำไม่ให้ขุ่น
เพราะด้วยความเป็นเมืองหลวงมานาน มีคนเข้าออกเมืองมากหน้าหลายตา ไม่รู้มิตรหรือศัตรู ก็ต้องไว้เชิงกันไม่รีบหักหาญน้ำใจไปก่อน ไหนจะเพื่อนบ้านใกล้เรือนเคียง บ้านติดกันมาสามร้อยปี จะมาทะเลาะกันต่อไปจะอยู่กันลำบาก
เหตุผลลึกซึ้ง ข้าน้อยขอคารวะ

จริง ๆ เรื่องวาทศิลป์คิดว่าคนไทยไม่แพ้ชาติใดในโลก ไม่ว่าจะจริงจัง ขำขัน เสียดสี พลังบวกเชิงลบ คนไทยสามารถหมด อย่าให้เครื่องด่าต้องทำงาน
แต่การได้เสริมพลังด้วยวิธีการพูดแบบเกียวโต หลอกด่านิด ๆ ติดตลกหน่อย ๆ ประชดประชันเล็กน้อย ก็ได้อัพเลเวลสกิลไปอี๊ก

ชอบการยกตัวอย่างคำพูดในเล่มนี้ เข้าใจง่าย ในบริบทคนไทยก็ใช้ได้

เช่น
- คุณนี่ตลกจังเลยนะคะ = เป็นคนแปลก ไม่มีไหวพริบ

- เป็นคำถามที่น่าสนใจนะคะ = คำถามไร้สาระ พิลึก

- ดีจังเลยนะคะดูร่าเริงดี = เป็นคนน่ารำคาญ

- จะลองกลับไปคิดดูนะคะ = ไม่สนใจ, ถ้ายังตื๊ออีกก็ ‘ขอเวลาสักพักนะคะ’

จด ๆๆๆ เอาไปใช้มั่ง

[Bighead_Monster · Rating 3 out of 5]

แนะนำ #วิธีใช้คำพูดเชือดนิ่มๆ สไตล์ผู้ดีเกียวโต บนความกำกวมเชิงกลยุทธ์ แยบคาย ลึกล้ำ แรงแต่นิ่งดูฉลาดสมเป็นผู้คนในแหล่งรวมวิทยาการอย่างกรุงเก่าญี่ปุ่น อธิบายค่อยเป็นค่อยไปเพื่อมองคนเกียวโตอย่างเข้าใจ มียกตัวอย่างสถานการณ์ให้นำไปใช้ บริบทญี่ปุ่นจ๋าๆ ต้องปรับใช้หน่อย อ่านสนุกเพลินๆ ดี
.
ผู้เขียนคือนักประสาทวิทยาสาว ผู้จบปริญญาเอก แถมยังเขียนวิจัยเกี่ยวกับสมองและจิตวิทยา ซึ่งเธอเองเป็นคนโตเกียวจะพูดตรงไปตรง รู้สึกว่าตนไม่มีวาทศิลป์ เลยออกจะยกย่องการพูดสไตล์เกียวโตนี้มาก ผู้เขียนมองว่าคนเกียวโตแท้ ๆ เป็นคนฉลาดเพราะเกียวโตถือเป็นแหล่งรวมวิทยาการในยุคสมัยนั้น

แนะให้เห็นข้อดีการพูดแบบผู้ดีเก่า เทคนิคการพูดแบบเชือดเฉือน นำเสนอวิธีคิด วิธีพูด วิธีรับมือ ยกสถานการณ์ให้เห็นภาพว่าเหตุการณ์แบบนี้ควรตอบแบบไหน สำนวนการถ่ายทอดก็ละเอียด+ดูอ้อมค้อม เอาจริงก็ดูอ้อมตั้งแต่บทนำแล้ว แต่ชอบคำว่า ความกำกวมเชิงกลยุทธ์ ของคนเขียนมาก

คือหลักการที่คนเกียวโตใช้แซะในบริบทแบบคนญี่ปุ่นจ๋า ๆ แต่มองว่าคนไทยก็นำไปประยุกต์ใช้ได้ เจอคนเจ้าปัญหาต้องโต้ตอบยังไง พูดแบบไหนไม่ให้โดนเอาเปรียบ เวลาจะปฏิเสธคำขอที่ไม่อยากทำ รู้สึกลำบากใจที่ถูกรบกวนเวลา (แล้วคนญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับเวลาส่วนตัวมาก) วิธีล้วงคุยเรื่องส่วนตัวของคนอื่น

นำเสนอมุมมองการพูดพอหอมปากหอมคอ พอให้คนอ่านนึกภาพออกว่าสไตล์การพูดแบบเกียวโตเป็นยังไง นอกจากจะพูดแรงแต่นิ่งแล้วยังแนะนำคำตอบที่แสนฉลาด เช่น ชี้จุดผิดพลาดให้อีกฝ่ายเห็นแบบไม่ให้เสียหน้า เช่น การอยากแนะให้เก็บห้อง เพราะห้องรก ก็บอกห้องที่มีโชคจะต้องอากาศถ่ายเทนะ เป็นต้น

มี5บทใหญ่ บทที่1คือแนะให้รู้ว่า ทำไมการไม่พูดไม่ตรง ๆ ถึงจำเป็นสำหรับชาวเกียวโต เพราะสมองถูกสร้างมาให้เอาชนะมากกว่าประนีประนอมด้วย และมันคือการหล่อเลี้ยงความสัมพันธ์ เป็นสิ่งได้กับได้ /บทที่2 อ่านสนุกดีเพราะมีสถานการณ์มาให้อ่าน ตอบคำถามด้วยว่าสไตล์คนเกียวโตควรจะตอบข้อไหน555

บทที่3 วิธีบอกปฏิเสธอย่างฉลาด7วิธี -แกล้งพูดชม -พูดจาถ่อมตน (อันนี้แสบ) -พูดทวนให้คิดเองได้ -อ้างถึงคนอื่น ฯลฯ /บทที่4 พิจารณากลยุทธ์แบบคนเกียวโตด้วยมุมมองวิทยาศาสตร์ มองอย่างเข้าใจ คือไม่ได้ให้เรากลัวคนเกียวโต แต่ให้เข้าใจเพื่อเป็นกรณีศึกษา มีวิธีแยกว่าแบบไหนรู้สึกจริงหรือต้องการจะแซะอยู่

บทที่5 ตัวอย่างเซนส์การเลือกใช้คำของคู่หูตลกชาวเกียวโตที่มีเทคนิคแพรวพราวทั้งต่อมุกและใช้คำ /รวม ๆ คือแนะนำหลายสถานการณ์ บางอันก็แรงอยู่ (ระวังต่อยกัน) แต่ใช้ให้ถูกจังหวะก็ไม่ได้ดูมีพิษภัยขนาดนั้น ชอบที่มีประวัติความเป็นมาในครั้งอดีต มีเทียบคนเกียวโต-โตเกียว-อเมริกาด้วย เป็นความรู้ประดับเยอะดี

วรรคที่ชอบ

- เอาความอ้วนของฉันมาแข่งกับความล้านของหัวคุณดูดีไหมว่าใครจะชนะ

[osa · Rating 3 out of 5]

ในยุคสมัยที่การตอกกลับจนเจ็บแสบนั้นคือชัยชนะ แต่ใช่ว่าจะเป็นสิ่งที่ดีเสมอไป

'วิธีใช้คำพูดเชือดนิ่มๆ สไตล์ผู้ดีเกียวโต' ไม่ได้สอนเรื่องการสื่อสารอย่างเดียว แต่หยิบยกที่มาที่ไปว่าทำไมคนเกียวโตถึงเลือกใช้คำพูดที่แฝงไปด้วยความหมาย เราชอบประเด็นที่ว่าโดยการสื่อสารไม่จำเป็นต้องมีผู้ชนะ ไม่ต้องมีการตอกกลับอย่างเจ็บแสบเพื่อความสะใจ แต่หนังสือเล่มนี้สอนให้ใช้คำพูดถ้อยทีถ้อยอาศัยแต่ยังคงมีความหมายแอบแฝงอยู่ ซึ่งการใช้วิธีเหล่านี้จะช่วยรักษาความสัมพันธ์กับคู่สนทนาได้อีกด้วย เพราะเราไม่รู้ว่าในอนาคตเราจะเจอคนๆนั้นในรูปแบบไหน อาจจะมาในฐานะเพื่อนร่วมงานในอนาคต หรือเป็นถึงขั้นหัวหน้างานได้เช่นกัน

แน่นอนว่าการพูดตรงไปตรงมาหรือแสดงความคิดเห็นจากใจจริงใช้ไม่ได้ในทุกสถานการณ์ เราต้องมีการใช้คำพูดอย่างระมัดระวัง คิดก่อนพูด มาพร้อมกับวาทศิลป์ที่ให้คู่สนทนาเข้าใจว่าสิ่งที่เขาพูดอยู่ไม่ได้สร้างบรรยากาศที่ดีเท่าไหร่ หรือแย่ไปกว่านั้นคือมีการพูดในเชิงคุกคามทางเพศ หนังสือเล่มนี้จะช่วยสอนการตอบโต้ขั้นพื้นฐานว่าต้องรับมืออย่างไร เช่น การพูดทวน, การย้อนถาม, หรือการอ้างบุคคลที่ 3 เข้ามาในบทสนทนา ทักษะเหล่านี้ควรมีติดตัวไว้ สร้างรูปประโยคที่แฝงไปด้วยความหมาย รับมือกับสถานการณ์ตรงหน้าด้วยคำพูดที่พอเหมาะ ที่สำคัญอย่าลืมประเมินคู่สนทนาตรงหน้า เพราะอาจจะมีคนที่เข้าใจและไม่เข้าใจอยู่ หากบางคนพูดเท่าไหร่ก็ไม่เข้าใจ แนะนำว่าอย่าไปเสียเวลา ให้ถอยออกมาเสียจะดีกว่า

ถึงจะจับรูปแบบการพูดได้พอประมาณ แต่อยากให้มีแบบฝึกหัดในการเลือกใช้คำพูดแบบคนเกียวโตเยอะกว่านี้หน่อย จะได้มองเห็นภาพได้ชัดขึ้นว่าแต่ละสถานการณ์ต้องใช้คำพูดออกมาในรูปแบบไหน ทั้งนี้ก็พอเข้าใจ pattern คงได้ไปใช้งานจริงไม่มากก็น้อยเลยทีเดียว

[Yuko Yamada · Rating 3 out of 5]

This is a review for those who want to read it in Japanese!

Reading by yourself・・・ Above N1 level
Reading with teachers or friends・・・Proficient in reading at the N2 level.

Recommended Points for Japanese Learners:
・From the perspective of a neuroscientist, it provides some insight into questions like 'Why do Japanese people almost never say “no”?
・It makes you think about the benefits of not expressing things too directly.
・Of course, there are individual differences, but it provides a logical perspective on 'Japanese communication styles.

Challenging Points:
・It’s hard to read without an understanding of the stereotypes like 'That’s just how people from Kyoto are.
・As it’s an explanatory text, it can be challenging in terms of vocabulary. Reading one section at a time or focusing on areas of interest might be a good approach.

Since I’m from the Kansai region but not from Kyoto, I couldn’t quite relate to the portrayal in this book that 'people from Kanto are direct, while people from Kansai are more indirect.' When I moved to Kanto, I actually felt that 'people here don’t express themselves very clearly, so it’s hard to know what they’re thinking.' It could be that Kyoto and other areas in Kansai have distinct cultural differences.

[Sura Siri · Rating 3 out of 5]

คำพูดสไตล์ผู้ดีเกียวโตเป็นแบบที่ พูดไม่ชัดเจน ไม่ต้องการพูดตรงจนสื่อความต้องการชัดเจน พูดติดตลกนิดหน่อยแต่เชือดเฉือนจนผู้ฟังต้องสะอึก ผู้เขียนยกย่องการพูดสไตล์นี้มากๆ เพราะตัวเธอเป็นคนโตเกียวที่มักจะพูดอะไรตรงไปตรงมา จนอาจจะเกิดผลเสียตามมา ถึงแม้เนือหาในหนังสือมีรายละเอียดในการสอนพูดไม่มากมายนักแต่ก็พอนึกออกว่า การสไตล์การพูดแบบผู้ดีเกียวโตพูดอย่างไร

[Watcharin · Rating 4 out of 5]

เป็นหนังสือที่เล่ากลยุทธ์วิธีการสื่อสารแบบเกียวโต ทำให้เราเข้าใจว่ารากเหง้าของการสื่อสารแบบอ้อมๆ และเหมือนการหลอกด่านิดๆ มีพื้นฐานมาจากการที่ชาวเกียวโตอยู่ร่วมกันมาหลายชั่วอายุคนและไม่ค่อยย้ายถิ่นฐาน การถนอมน้ำใจและการรักษามิตรภาพระหว่างเพื่อนบ้านจึงเป็นสิ่งสำคัญ ดังนั้น การสื่อสารอ้อมๆ จึงไม่ใช่การตั้งใจจะหลอกด่า แต่เป็นการพยายามบอกความรู้สึกไม่พอใจของตัวเองออกไป โดยพยายามไม่หักหน้าอีกฝ่าย

[Book Beforebed_ · Rating 4 out of 5]

ภายในเล่มก็จะมีการยกตัวอย่างสถานการณ์คำพูดให้เห็นชัด ๆ ไปเลยว่าการพูดอ้อมโลกแบบคนเกียวโตนั้นเป็นอย่างไร
ตรงพาร์ทนี้สนุกดี ได้เดาและคิดตามไปด้วยว่าคำตอบที่แนะนำ (แบบฉบับคนเกียวโต) จะเป็นคำตอบไหนนะ

ถึงจะเป็นคำพูดอ้อมโลกแค่ไหน ก็ไม่ต้องห่วง เพราะผู้เขียนยังสอดแทรกวิธีการอ่านสถานการณ์ให้ออก เช่นว่า นี่เขาชมจริงหรือชมเพื่อแอบเชือดเฉือนกันแน่ มาให้ได้รู้กันไว้อีกด้วย

เป็นหนังสือที่อ่านสนุกอ่านเพลินมากกก ถึงในชีวิตจริง เราคงไม่มีโอกาสได้ไปสนทนากับคนเกียวโตหรอกมั้ง แต่ก็ถือว่าเป็นการเปิดโลกทักษะมารยาททางสังคมได้ดีอย่างหนึ่งเลยนะ