Jump to ratings and reviews
Rate this book

Πατρίδα από βαμβάκι

Rate this book
Τι αναλογίζεται ο Έλληνας γιατρός Στέργιος Χ. στο σοβιετικό τρένο της γραμμής Τασκένδη - Μόσχα τον Οκτώβριο του 1967, καθώς αφήνει πίσω του για πάντα την "πατρίδα από βαμβάκι"; Και ποια είναι η γυναικεία μορφή που τον βασανίζει τόσο πολύ;

Το μυθιστόρημα "Πατρίδα από βαμβάκι" διαδραματίζεται στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν και στη Θεσσαλονίκη από το 1949 έως το 1967. Ο ήρωας είναι ένας γιατρός που ακολουθεί τη μοίρα της αναγκαστικής πολιτικής προσφυγιάς μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού. Το 1967 θα επιλέξει μια δεύτερη πολιτική προσφυγιά για να βρίσκεται πιο κοντά στην Ελλάδα. Στο τραίνο Τασκένδη-Μόσχα αναλογίζεται όλη τη μέχρι τότε διαδρομή του. Οράματα, διλλήματα, ενοχές, ιδεολογικές συγκρούσεις, ένας μοιραίος παράνομος έρωτας με μια Ρωσίδα κι ένα αναπάντεχο μυστικό που αποκαλύπτεται πολλές δεκαετίες αργότερα.

Ένα μυθιστόρημα για ένα κομμάτι του ελληνισμού που έζησε με τη ρετσινιά του αποδιοπομπαίου τράγου και βίωσε ως το κόκαλο την τραγικότητα της Ιστορίας.

Ένα μυθιστόρημα για τον αποχωρισμό, την απώλεια, τη νοσταλγία. Τον έρωτα και την ανθρωπιά.

376 pages, Paperback

First published October 1, 2009

33 people want to read

About the author

Έλενα Χουζούρη

10 books3 followers

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
5 (17%)
4 stars
14 (50%)
3 stars
8 (28%)
2 stars
1 (3%)
1 star
0 (0%)
Displaying 1 - 5 of 5 reviews
Profile Image for Πάνος Τουρλής.
2,681 reviews161 followers
July 17, 2014
Πολύ καλογραμμένο, πολύ ανθρώπινο, πολύ αληθινό, πολύ άμεσο, όλα στον υπερθετικό! Η ιστορία του Στέργιου Χ., γιατρού που τάχτηκε με τους κομμουνιστές, τους ακολούθησε στα πεδία του εμφύλιου πολέμου και αποχώρησε μαζί τους, μετά την ήττα στον Γράμμο, στην Αλβανία και από κει κατέφυγε πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη. Το 1967 επιστρέφει στα Σκόπια, πάλι ως πολιτικός πρόσφυγας, για να είναι λίίίγο πιο κοντά στην πατρίδα του, τη Θεσσαλονίκη, όπου ζει η μητέρα του, οι αδερφές του και ο αξιωματικός του στρατού αδερφός του, Λεωνίδας Χ. Στη διαδρομή με το τρένο θυμάται τα γεγονότα της ζωής του.

Το βιβλίο είναι καλογραμμένο, άμεσο, σφιχτό. Η συγγραφέας παρεμβαίνει στο κείμενο από την αρχή παραινετικά, συμβουλευτικά, συμπονετικά. Καταλαβαίνουμε από την αρχή ότι το μυθιστόρημα αναπλάθει πραγματικά γεγονότα πραγματικών ανθρώπων και μας δίνει πραγματικές πλευρές της ελληνικής και όχι μόνον Ιστορίας. Οι παρεκβάσεις της κυρίας Χουζούρη ("Έτσι υποθέτω, γιατρέ...", "Με μπέρδεψες, γιατρέ..." κλπ.) δεν είναι πολύ συχνές και δεν είναι άγαρμπες (όπως η περίπτωση γραφής της Ρέας Γαλανάκη στην Απαγωγή της Τασούλας). Θα έλεγα ότι η συγγραφέας είναι μια μάνα που συμπάσχει και αγωνιά για τον γιο της, τον ήρωα του μυθιστορήματος, έναν άνθρωπο που πίστεψε σε κάποια ιδεώδη, δεν παρασύρθηκε από την τυφλότητα του σοσιαλισμού και αγωνίστηκε να επιβιώσει από το μίσος και τη μισαλλοδοξία και το άγριο ξεκαθάρισμα που ακολούθησε τον θάνατο του Στάλιν, οπότε και οι λύκοι που κρύβονταν στα γραφεία του κόμματος ξαμολύθηκαν προς άγραν θυμάτων.

Ο γιατρός μας, λοιπόν, έζησε την τραγικότητα του Εμφυλίου, την αγωνία, τον πόνο και την απελπισία των "στρατιωτών" του Εμφυλίου (τι στρατιωτών δηλαδή, αμούστακα και άγουρα παιδιά όλοι τους) και την υποχρέωση που δημιουργήθηκε απέναντι στη Σοβιετική Ένωση που τους φιλοξένησε, οπότε ήταν υποχρεωμένοι να τηρήσουν μια συγκεκριμένη, αυστηρή πορεία εργασίας στις φάμπρικες. Καταπληκτική αναπαράσταση της Τασκένδης και της ψυχολογίας που επικρατούσε και μεταξύ των Ελλήνων που κυκλοφορούσαν για χρόνια με στρατιωτικά και το περιβόητο "όπλο παρά πόδα" και μεταξύ των Ρώσων που τους υποδέχτηκαν. Τι τύφλωση, τι εγωισμός, τι πειθήνια υπακοή στη γραμμή του κόμματος και αργότερα, μετά τον θάνατο του Στάλιν, "του πλαστογράφου της Ιστορίας"¨όπως τον κατηγόρησαν δικοί του άνθρωποι, να πέφτει ένα τείχος και να μπαίνουν τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση. Μια κατάσταση που πολλοί δεν άντεξαν και ξέσπασαν σε λιποθυμίες και κρίσεις τρέλας ενώ στα κλιμάκια του κόμματος γινόταν ο κακός χαμός από ρουφιανιές, διαγραφές και εξορίες.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο γιατρός Στέργιος έχει παντρευτεί τη συντρόφισσα Σταυρούλα, συναγωνίστρια στον Γράμμο, κι έχουν κάνει και δυο κόρες. Μέσα στην παραφροσύνη του κλίματος στην Τασκένδη, ο γιατρός συνάπτει σχέση με μια παντρεμένη ρωσίδα νοσοκόμα, μια σχέση ρομαντική, βαθιά, ειλικρινής. Ίσως φανεί πρόστυχη στα μάτια πολλών αλλά η αφήγηση και η ροή της πλοκής δε σε αφήνουν να το καταλάβεις έτσι, δεν έχουμε ερωτικές σκηνές, κλάματα και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο, απλώς φωτίζονται κάποια περιστατικά και καταγράφονται κάποια αισθήματα, τα οποία δυστυχώς δεν έχουν καλό τέλος. Οι "σύντροφοι" θα το μάθουν και θα το εκμεταλλευτούν, οπότε η μεν Όλγα επιστρέφει στον άντρα της, που βρέθηκε να νοσηλεύεται σε απόμακρη περιοχή της Ρωσίας, ο δε γιατρός αποφασίζει να ξαναφτιάξει τη ζωή του στα Σκόπια, με όνειρο να γυρίσει στην πατρίδα του και στους αγαπημένους του, από τους οποίους απαγορευόταν να έχει νέα.

Παράλληλα με τη ζωή του Στέργιου, μαθαίνουμε και για τη ζωή του Λεωνίδα, του αδελφού του, που πολέμησε κι αυτός στον Εμφύλιο από την πλευρά των Δημκρατικών. Τι αντίκτυπο είχε η απόφαση του Λεωνίδα να πάει με τους κομμουνιστές, πώς αντέδρασε η μάνα τους, τι συνέπειες είχε αυτό για τον Λεωνίδα και για την καριέρα του στον στρατό; Η οικογένεια του γιατρού φωτίζεται λιγότερο αλλά εξίσου τραγικά.

Όνειρα που ποδοπατήθηκαν στη γραμμή του κόμματος, ελπίδες που έσβησαν στη μακρινή ανατολή της Τασκένδης, χαμόγελα που θάφτηκαν βαθιά στις στέπες του Ουζμπεκιστάν. Και μια νέα ζωή, που ξεφύτρωσε ξαφνικά, να χαρίζει ελπίδα τουλάχιστον στον έναν από τους δύο χαρακτήρες του μυθιστορήματός μας και χάρη σε αυτήν τη ζωή κατάφερε η συγγραφέας, όπως μας εκμυστηρεύεται, να συμπληρώσει τα γεγονότα της ζωής του γιατρού. Υπέροχο, λυρικό, τραγικό αλλά και αισιόδοξο. Η ιστορία συνεχίζεται στο βιβλίο Δυο φορές αθώα.
Profile Image for Doros Grigoropoulos.
68 reviews6 followers
July 20, 2024
Τασκένδη. Ένα όνομα βαθιά χαραγμένο στο μυαλό µου, ερχόμενο από την παιδική ηλικία κάπου στο σπίτι των παππούδων στους Φιλιάτες. Στην αρχή οι ιστορίες του παππού Αλέκου και αργότερα η υπόσχεση της θείας Λένας στη μητέρα μου: να μεγαλώσουν λίγο τα παιδιά και θα σε πάρω μαζί μου στην Τασκένδη.

Τασκένδη λοιπόν. Ο προορισμός του γιατρού Στέργιου Χ και πολλών ακόμα χιλιάδων ηττημένων του Δημοκρατικού στρατού τον Αύγουστο του 1949. Καράβι - τρένο - καράβι - τρένο - Τ… η πονεμένη διαδρομή της απελπισίας και της εξαθλίωσης, κουβαλώντας την τραγικότητα του εμφυλίου, περιγράφεται τόσο ζωντανά στο βιβλίο, μετατρέποντας κάθε λέξη και πρόταση, σε εικόνες. Χάρη στο σημειωματάριο του γιατρού Στέργιου Χ. αλλά και χαμένες για χρόνια αλληλογραφίες, μαθαίνουμε την ιστορία του προσώπου αλλά και του τόπου που έγινε η δεύτερη πατρίδα των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων. Μαθαίνουμε σημαντικές ιστορικές στιγμές, την ψυχολογική κατάσταση αλλά και τα συναισθήματα που ένιωσε και βίωσε όλος αυτός ο κόσμος που πίστεψε σε μια ιδέα και ένα όραμα. Η νέα ζωή αλλά και το κλίμα στην πόλη, οι ανθρώπινες σχέσεις, στιγμές αλλά και η τραγικότητα των συγκρούσεων που ακολούθησαν. Η κομματική πειθαρχία, τα ατελείωτα όχι και πρέπει, η ιδεολογική καθαρότητα, που δυστυχώς σκοτώνουν τις ιδέες αλλά και το όραμα που υποτίθεται υποστηρίζουν και προστατεύουν.

«…κανείς δεν μπορεί να έχει το δίκιο με τέτοιους τρόπους, με τίποτα δεν ταιριάζουν όλα αυτά με το όραμα μας, δεν αλλάζεις τον κόσμο έτσι, όλα αυτά δείχνουν…», κι εδώ ο γιατρός μου κόμπιασε, «δείχνουν ότι εμείς οι ίδιοι ίσως δεν έχουμε αλλάξει, ίσως να μην μπορούμε τελικά να αλλάξουμε».

Και όλο αυτό κάτι να θυμίζει. Κάτι προσωπικό δικό µου, σκέψεις και απογοητεύσεις από τις δικές μου ιδέες και το δικό μου όραμα που πίστεψα και συνεχίζω να πιστεύω, βλέποντας το όμως με άλλη, διαφορετική οπτική. Κάτι σαν ένα ωραίο διδακτικό παραμύθι που σε κάνει καλύτερο άνθρωπο. Και μέχρι εκεί.

Ο γιατρός Στέργιος Χ. μετά από 18 χρόνια προσφυγιάς, αποφασίζει ή…αναγκάζεται να αποφασίσει να πάρει το δρόμο μιας δεύτερης προσφυγιάς. Προορισμός τα Σκόπια μιας και δεν μπορεί να γυρίσει στην Ελλάδα λόγω της νεοσύστατης χούντας των συνταγματαρχών. Στο τρένο της επιστροφής, στο ίδιο ακριβώς δρομολόγιο του ‘49, αυτή τη φορά με αντίθετη κατεύθυνση, θυμάται και αναλογίζεται όλα αυτά τα 18 χρόνια….

Υπέροχο, αληθινό, συναρπαστικό. Η πατρίδα από βαμβάκι, αν έστω και λίγο σε ενδιαφέρει αυτό το κομμάτι της νεότερης ιστορίας, είναι ένα αξιόλογο βιβλίο. Η Έλενα Χουζούρη μας παραδίδει ένα γοητευτικό και ειλικρινές μυθιστόρημα.
Profile Image for Emily.
626 reviews54 followers
January 29, 2016
Διαβάζοντας τον τίτλο αναρωτήθηκα τί να σημαίνει.
Μήπως πήρα να διαβάσω ένα λαογραφικό βιβλίο; Αλλά και πάλι το εξώφυλλο δεν ταίριαζε. Και γυναίκα συγγραφέας... Ωχ! αγκομάχησα ....
Και όμως! Το βιβλίο με κέρδισε από τις πρώτες κιόλας σελίδες.

Με αφορμή την ιστορία ενός γιατρού που μεταναστεύει με την οικογένεια του από την Τασκένδη στα Σκόπια, παρακολουθούμε την μετεμφυλιακή Ελλάδα και τη διαδρομή ανθρώπων οι οποίοι κυριολεκτικά εν μία νυκτί φυγαδεύτηκαν μακριά από τον τόπο τους, μεγαλώνοντας ξένοι σε ξένη χώρα.
Η ιστορία αυτή καθ΄εαυτή ήταν για μένα σπαρακτική.
Από τη μια γιατί δεν μου είχε τύχει να ξαναδιαβάσω κάτι σχετικό με το τέλος του εμφύλιου και τη σωρηδόν διαφυγή ανθρώπων, σχεδόν έφηβων στην πλειοψηφία τους, σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Για να πω την αλήθεια καλά καλά δεν είχα ιδέα πού πέφτει η Τασκένδη.
Από την άλλη, με αφορμή το βιβλίο, επανέφερα στη μνήμη μου εκείνη την περίοδο που επέστρεψαν στην Ελλάδα και προσπαθούσαν να ενταχθούν αυτοί που συλλήβδην ονομάζαμε "ρωσοπόντιοι". Αγνοούσα ποιοι πραγματικά ήταν, από πού έρχονταν και πώς ήταν οι ζωές τους εκεί. Και βέβαια αγνοούσα εντελώς τα προβλήματα που βίωναν τα παιδιά της δεύτερης γενιάς, όπως πολύ ωραία περιγράφονται στο δεύτερο βιβλίο της συγγραφέως το "Δυο φορές αθώα".
Το πλέον οδυνηρό όμως, που αναδύεται με επιτυχία μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, ήταν η διάψευση που βίωσαν όλοι αυτοί οι ά��θρωποι. Άνθρωποι που ξεκίνησαν να πολεμήσουν για τα ιδανικά που πίστευαν, που εγκατέλειψαν οικογένειες, στρωμένες καριέρες, άνετες ζωές και τελικά βίωσαν μια άνευ προηγουμένου ήττα.
Profile Image for Rafael Casas.
Author 1 book9 followers
September 25, 2024
El libro cuenta la historia ficcionada de Stergios Ch., tío de la autora. Stergios era médico y militante del ejército democrático griego, que en 1949 perdió la guerra civil del país heleno. Después de esa derrota, Stergios junto con otros miles de milicianos irá al exilio forzoso a Taskent, capital de la República Socialista de Uzbekistán.

En el libro se relata la historia de la vida de Stergios a medida que los recuerdos lo atenazan en su viaje a un segundo exilio en Skopie 18 años después del primero. La vida del médico exiliado estará marcada por la derrota en la guerra y por la desilusión con el partido.

El libro muestra el drama humano en su contexto social y político, además del meramente personal, tal vez el más doloroso para el protagonista.

Elena Chouzouri hace un uso de la lengua riquísimo en todas sus variedades: dialecto septentrional, katharevousa, dimotikí... Desde el punto de vista de la riqueza del léxico la lectura de esta novela es un auténtico placer.

Lo que más me ha llamado la atención es la ruptura de la ficción narrativa, pues es la propia autora quien se erige en narradora de la historia e interpela a menudo al protagonista. Es una decisión audaz como marco narrativo, pero Elena lo ha desarrollado de manera magistral.

Para terminar, solo añadir que en la narración se alternan datos provenientes de cartas, de un diario del protagonista y recuerdos del mismo, lo que le da una diversidad formal muy interesante a la novela.
Displaying 1 - 5 of 5 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.