Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο

by Άννα Δαμιανίδη

Αθήνα, αρχές της δεκαετίας του 1970. Τελειώνοντας το σχολείο, τέσσερις φίλες καλούνται να αποφασίσουν για τη ζωή τους σε μια εποχή που στην Ελλάδα η Χούντα ελέγχει κάθε δομή εξουσίας, αλλά και την καθημερινότητα των πολιτών, ενώ από τη Δύση φτάνουν μηνύματα μιας δεκαετίας ανατρεπτικής, όπου οι νέοι διεκδικούν "φαντασία στην εξουσία". Τέσσερις φίλες ολότελα διαφορετικές μεταξύ τους: η καλή μαθήτρια, που όμως κατά βάθος θα ήθελε να είναι κάτι άλλο, η κακή μαθήτρια, που θα μπορούσε να είναι και καλύτερη. Αλλά και η πιο σοβαρή, που θα μπορούσε τελικά να κάνει τη μεγαλύτερη γκάφα, και η φοβισμένη, που θα αποτολμήσει το μεγάλο βήμα. Όλες έχουν μπροστά τους τον μεγάλο στόχο, την επιτυχία στις εξετάσεις του φθινοπώρου. Το μυαλό τους όμως βρίσκεται αλλού, στα βάσανα του έρωτα και στο πώς θα προστατεύσουν τις ζωές τους από το οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον, αλλά και από το καθεστώς.

Ιστορίες απλές, οικείες και τρυφερές, που σε όλους κάτι έχουν να θυμίσουν από τα σχολικά τους χρόνια. Ιστορίες όπου δεν συμβαίνει τίποτα το τρομερό, πέρα από το πιο τρομερό, αυτό που συμβαίνει την 21η Απριλίου 1967 και καταπατά την καθημερινότητα όλων, ενηλίκων και ανηλίκων. Και όλα αυτά τα γεγονότα, τα μικρά και τα μεγάλα, καθόρισαν εκείνη την περίφημη γενιά του Πολυτεχνείου -πριν από το Πολυτεχνείο- και ίσως καθορίζουν ακόμη, υποδόρια και σιωπηλά, και τις νεότερες.

484 pages, Paperback

Published November 9, 2023

Reviews

[KIRIAKI(Dominica Amat) · Rating 3 out of 5]

Βαθμολογία 3.5/5

Πρώτη δημοσίευση εδώ: https://www.dominicamat.gr/2024/02/bl...

Η φετινή χρονιά δεν έχει πάψει να με εκπλήσσει -κατά κόρον ευχάριστα- σχετικά με τα βιβλία που φτάνουν σε εμένα προς ανάγνωση. Εκτός του ότι ανακαλύπτω νέες πένες συγγραφέων (καταξιωμένων, ή, ανερχόμενων), έχω την αίσθηση πως βρίσκομαι σε μία διαρκή ενδοσκόπηση του εαυτού μου, αλλά καί κατανόηση των γύρω μου... Ένα βιβλίο, που μου ''άνοιξε'' ένα άλλο παράθυρο σκέψης, είναι το νέο μυθιστόρημα της συγγραφέως Άννας Δαμιανίδη, με τίτλο ''Δύο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο", το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Ακούγοντας, λοιπόν, τον τίτλο, δεν σας το κρύβω πως αναρωτήθηκα το τι μπορεί να σηματοδοτούν τα ''Δύο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο". Μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο -κατά την οποία- τα πρόσωπα του βιβλίου έζησαν καθοριστικές εμπειρίες ζωής, που όχι μόνο έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση καί εξέλιξη του χαρακτήρα τους, αλλά καθόρισαν την μετέπειτα πορεία, πράξεις καί αποφάσεις τους; Τί να ίσχυε; Καί από την άλλη, έχουμε καί αυτό το πολύ όμορφο -πάντα κατά την υποκειμενική μου άποψη- εξώφυλλο, που εκπέμπει μία τρυφερότητα, φρεσκάδα της νιότης καί κυρίως μία αίσθηση νοσταλγίας...

Ξέρετε, θεωρώ δύσκολο ένα βιβλίο, το οποίο απευθύνεται σε εφηβικό κοινό (όπως το παρόν) να έχει την ίδια απήχηση καί αντίκτυπο σε ένα ενήλικο κοινό. Όχι, πως μιλάμε για ένα βιβλίο με λιγότερες αναγνωστικές απαιτήσεις κι ανάλογη έκφραση λόγου (δεν συναντάμε κάτι τέτοιο στο εν λόγω έργο), απλώς απέχει ο ενήλικος εαυτός μας, τόσο ηλικιακά, όσο καί ως προς την σκέψη, από την εφηβική του εκδοχή. Μοιάζει σαν να υπάρχει ένα χάσμα, που να μας προκαλεί μία ακούσια ''λήθη'' όλων όσων σκεφτόμασταν, ονειρευόμασταν, επιθυμούσαμε, μας προβλημάτιζαν, αλλά καί πράτταμε..

Εξαίρεση, λοιπόν, σε αυτόν τον ''κανόνα'' αποτελεί το βιβλίο ''Δύο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο''. Άν καί μιλάμε για ένα βιβλίο που εξιστορεί τις εφηβικές περιπέτειες των πρωταγωνιστριών, η συγγραφέας φαίνεται πως γνωρίζει τον τρόπο για να τις προσεγγίσει καί να μας τις καταστήσει οικείες, χάρη στην άμεση, γλαφυρή καί συνάμα αισθαντική της γραφή, που καθιστά όλα όσα θα μας διηγηθούν καί θα μοιραστούν μαζί μας διαχρονικά καί σύγχρονα, ακόμη κι αν μας χωρίζουν κάποια χρόνια καί λοιπά δεδομένα (αναφορικά με το κοινωνικό, οικονομικό καί πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας μας) από τότε...

''Αθήνα, αρχές της δεκαετίας του 1970. Τελειώνοντας το σχολείο, τέσσερις φίλες καλούνται να αποφασίσουν για τη ζωή τους σε μια εποχή που στην Ελλάδα η Χούντα ελέγχει κάθε δομή εξουσίας, αλλά και την καθημερινότητα των πολιτών, ενώ από τη Δύση φτάνουν μηνύματα μιας δεκαετίας ανατρεπτικής, όπου οι νέοι διεκδικούν «φαντασία στην εξουσία». Τέσσερις φίλες ολότελα διαφορετικές μεταξύ τους: η καλή μαθήτρια, που όμως κατά βάθος θα ήθελε να είναι κάτι άλλο, η κακή μαθήτρια, που θα μπορούσε να είναι και καλύτερη. Αλλά και η πιο σοβαρή, που θα μπορούσε τελικά να κάνει τη μεγαλύτερη γκάφα, και η φοβισμένη, που θα αποτολμήσει το μεγάλο βήμα. Όλες έχουν μπροστά τους τον μεγάλο στόχο, την επιτυχία στις εξετάσεις του φθινοπώρου. Το μυαλό τους όμως βρίσκεται αλλού, στα βάσανα του έρωτα και στο πώς θα προστατεύσουν τις ζωές τους από το οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον, αλλά και από το καθεστώς. Και όλα αυτά τα γεγονότα, τα μικρά και τα μεγάλα, καθόρισαν εκείνη την περίφημη γενιά του Πολυτεχνείου –πριν από το Πολυτεχνείο– και ίσως καθορίζουν ακόμη, υποδόρια και σιωπηλά, και τις νεότερες." (Περίληψη οπισθοφύλλου)

Τί θα προκύψει μέσα από τις ιστορίες των πρωταγωνιστριών; Ζητήματα που μας απασχολούν τόσο ως γυναίκες, όσο καί ως πολίτες των κοινωνιών στο σύνολό μας. Από την γυναικεία χειραφέτηση, την σεξουαλικότητα, την θέση της γυναίκας στην κοινωνία καί στην οικογένεια, τους όποιους οικογενειακούς δεσμούς, τα ήθη καί τις πεποιθήσεις μίας άλλης εποχής, αλλά καί αρκετά ακόμη που μας συνοδεύουν έως καί την ενηλικίωσή μας... Ένα γλυκόπικρο καί συνάμα τρυφερό βιβλίο που υμνεί την νιότη, αλλά διδάσκει καί την ωριμότητα...
Αναζητήστε το! Καλή ανάγνωση.

[νίκη κωνσταντίνου-σγουρού]

[ντοκιμαντέρ]

[αννα σγουρου · Rating 4 out of 5]

"Οι στίχοι δεν είναι ακατανόητοι, έχουν τη σημασία που χρειάζεται όταν τους διαβάζεις υπό όξινη βροχή." (σελ.281)
[υπό νοσταλγικά όξινη βροχή το τέταρτο αστεράκι..]

[Πάνος Τουρλής · Rating 4 out of 5]

Τέσσερις φίλες ετοιμάζονται μεσούσης της Δικτατορίας του 1967 να δώσουν εξετάσεις. Είναι εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους, προέρχονται από ποικίλα οικογενειακά και κοινωνικά περιβάλλοντα, δέθηκαν όμως και απολαμβάνουν η μία την παρέα της άλλης. Αγόρια, μαθήματα, φλερτ και μαζί ο φόβος της δικτατορίας, η ανασφάλεια για το μέλλον, η έλλειψη ελευθερίας. Τι θα τις ενώσει, τι θα τις χωρίσει;

Η Άννα Δαμιανίδη έγραψε ένα τρυφερό και γεμάτο ειλικρίνεια μυθιστόρημα που με αφορμή τις σχέσεις μεταξύ τεσσάρων κοριτσιών ξεδιπλώνει όλη την κοινωνική και πολιτική κατάσταση της δικτατορίας του 1967 και ταυτόχρονα περνάει διαχρονικά κοινωνικά μηνύματα γύρω από τις σχέσεις των δύο φύλων και τους οικογενειακούς δεσμούς. Η ιστορία ξεκινάει το καλοκαίρι λίγο πριν τελειώσουν την Έκτη Γυμνασίου και δώσουν εξετάσεις, οπότε αποφασίζουν να κάνουν ομαδική κοπάνα και πάνε για μπάνιο στα Λιμανάκια με τον Αντρέα, τον Νεοκλή, τον Νικηφόρο και τον Δαμιανό. Από κει και πέρα με ταυτόχρονη γραμμική αφήγηση αλλά και πρωθύστερα ξεδιπλώνονται οι ζωές τους, οι αλλαγές που βιώνουν στην ασταθή εποχή, τα όνειρα και τα σχέδιά τους, οι επιρροές από το οικογενειακό τους περιβάλλον, πώς θα πάνε στις εξετάσεις ενώ μαθαίνουμε πώς δέθηκαν, ποιες είναι, τι σκέφτονται, πώς ζουν. Οι τέσσερις φίλες που μεγαλώνουν στα Πατήσια, στα Εξάρχεια, στην Κυψέλη, στο Κολωνάκι συναντιούνται σ’ ένα ιδιωτικό σχολείο της Φιλοθέης, σε μια εποχή που θέλησε να γκρεμίσει ό,τι προϋπήρξε, με συνέπειες στην παιδεία (σκληρές εξετάσεις, έμφαση στην παπαγαλία), στην ελευθερία, στις δομές. Κάθε κεφάλαιο είναι και σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση η ματιά της κάθε κοπέλας για τα όσα συμβαίνουν μεταξύ τους, γεγονότα, γκάφες, καρδιοχτύπια, εξελίξεις.

Η Αλίκη θέλει να ερωτευτεί, να ζήσει κάτι έντονο, σπουδαίο, θέλει να κάνει έρωτα όποτε νιώσει έτοιμη, δε συμβιβάζεται, δεν ενδίδει βιαστικά, με αποτέλεσμα η τρελοπαρέα της να την κοροϊδεύει τρυφερά, μιας και όλες έχουν ήδη απολαύσει το σεξ. Ζει με τη μητέρα της μια δύσκολη κατάσταση, αφού ο πατέρας έχει φύγει από το σπίτι για τους δικούς του λόγους και η μάνα της του ψήνει το ψάρι στα χείλη. Έμαθε να κυκλοφορεί αθόρυβα στα δωμάτια, «λάθε βιώσας», όπως λέει χαρακτηριστικά, όσο η μάνα της κατέστρωνε κάθε σατανικό σχέδιο που θα κατέστρεφε τη ζωή του πατέρα τους, φυσικά χωρίς να του δώσει διαζύγιο. Η Αλίκη μεγαλώνει σ’ ένα άκρως τοξικό περιβάλλον, όπου η μάνα τής επαναλαμβάνει συνέχεια και με άσχημο τρόπο να προσέχει να μην την πατήσει σαν εκείνη, να μη χαραμίσει τη ζωή της, ζηλεύει τις φίλες της και προσπαθεί να τις χωρίσει. Η ευαίσθητη κοπέλα έχει φτάσει σε σημείο να νιώθει καλύτερα όταν της πάει κόντρα και παραδέχεται πως έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση: «Τέτοιος φόβος να ζήσω. Στη ζούλα και από σπόντα κι ό,τι μάζευα» (σελ. 52).

Η Δάφνη είναι ο φυσικός ηγέτης της παρέας, είναι έξυπνη και άνετη, της αρέσει το πλέξιμο και η ραπτική, κάτι που όμως κάνει έξαλλο τον δικηγόρο πατέρα της γιατί τη θέλει επιστήμονα και όχι νοικοκυρούλα! Μετά την 21η Απριλίου, πλέον τα πράγματα έχουν αλλάξει: «Σοβαρέψαμε υπερβολικά, μάλλον οι γονείς κουράστηκαν και τ’ αδέρφια μου σοβάρεψαν -ή έτσι μου φαίνεται εμένα» (σελ. 97). Εξαίρετες και υποδειγματικά δοσμένες οι σχέσεις της με τους γονείς της, ο αγώνας που κάνει για να γίνει αποδεκτή από αυτούς και να σπουδάσει κάτι που εκείνοι θέλουν αλλά να πλησιάζει λίγο και τα δικά της όνειρα. Η συγγραφέας σκιαγραφεί αδρά ένα πλάσμα γεμάτο τύψεις και ενοχές από τη μια, επαναστατικότητα από την άλλη. Πώς κατάφεραν οι γονείς της να μείνουν μαζί παρά το κυνήγι που βίωσαν στον Εμφύλιο, τι πέρασαν από συμβιβασμούς και υποχωρήσεις για να μείνουν μαζί αγαπημένοι, πόσες δυσκολίες τους βρήκαν τώρα με τη νέα τάξη πραγμάτων; Πόσο ανάγλυφα δίνεται η αποτύπωση της σταδιακής τους παρακμής λόγω της κατάστασης και του παρελθόντος τους: «Εκείνη η ελαφράδα που είχαμε, η εμπιστοσύνη στο μέλλον δεν ξαναγύρισαν» (σελ. 145).

Έχουμε όμως ��αι τη Μαργαρίτα, μια κοπέλα που δεν της ξεφεύγει τίποτα, ειρωνική και σαρκαστική, κάτι που την κάνει πιο σημαντική στην παρέα τώρα στη Δικτατορία, «που οι ανάγκες σαρκασμού και ειρωνείας αυξήθηκαν κατακόρυφα». Ξέρει πολλά αφού έχει τη δική της μέθοδο να εκμαιεύει πληροφορίες και ειδήσεις αλλά δεν κουτσομπολεύει. Οι γονείς της την έστειλαν στο ιδιωτικό σχολείο στην Τετάρτη δημοτικού, αλλάζοντας για πάντα την καθημερινότητά της. «Η κουραστική πραγματικότητα του καινούργιου σχολείου» την εξουθενώνει, της λείπουν οι φιλενάδες της από τις οποίες σταδιακά απομακρύνθηκε, την απωθεί η υποχρεωτική αφθονία στο νέο σχολείο («Ένιωθα πολύ φτωχή εκεί μέσα αλλά και η μόνη λογική μέσα σ’ ένα περιβάλλον σπατάλης και υποκρισίας», σελ. 182), χάνει τις παρέες της αλλά ούτε δεν τολμά να παραπονεθεί: «Δεν ήμασταν παιδιά που είχαν δικαιώματα σε απόψεις η γενιά μας. Όχι απέναντι στους γονείς» (σελ. 181). Πόσο σκληρή η ακόλουθη διαπίστωση για τη μάνα και τον πατέρα: «Κι εκείνοι δεν υποπτεύθηκαν ποτέ ότι πέρασα μερικά χρόνια μεγάλης αμηχανίας, για να μην πω δυστυχίας, μέχρι να προσαρμοστώ. Αν υποθέσουμε ότι προσαρμόστηκα ποτέ μου» (σελ. 181). Τα πράγματα γίνονται χειρότερα με τη μάνα να είναι υπερπροστατευτική απέναντι στον μικρότερο αδελφό! Κι όλα αυτά σε μια εποχή «που παίζουμε στα ζάρια το μέλλον μας»! Κι έτσι: «…θα είχα μεγάλη διάθεση να το αφήσω το κορμί να κάνει τα δικά του. Ο κόσμος αυτός είναι που δεν το επιτρέπει» (σελ. 353).

Τέλος, η πανέμορφη Λυδία είναι η πιο οργανωμένη και μελετημένη σεξουαλικά, η πιο άνετη οικονομικά αλλά, παρ’ όλο που ταιριάζει με τα πλουσιοκόριτσα του σχολείου, «κάτι την έφερνε κοντά μας». Παιδί χωρισμένων γονιών κι εκείνη, μεγαλώνει με την οικονόμο, αφού η μητέρα της την εγκατέλειψε στα έξι και ο πατέρας της κρατά μια αδιάφορη στάση απέναντί της: «Την είχε γράψει στο σχολείο μας από το νηπιαγωγείο και απλώς συνέχισε να τη γράφει κάθε χρόνο»! Κι όμως η Λυδία είναι πρόσχαρη και μες στην καλή χαρά, βιάζεται να παντρευτεί για να ξεφύγει από το σπίτι της, θέλει να την αγαπούν και να της το δείχνουν. Θα καταφέρει να περάσει στην Ιατρική Σχολή που τόσο θέλει; Έχει μια γοητευτική προσωπικότητα και συμπεριφέρεται λες και απαξιώνει τις καταβολές της και την οικονομική τους άνεση, θέλει την παρέα των κοριτσιών, τις οποίες έτσι κι αλλιώς έχει κερδίσει με την ειλικρίνεια και την αμεσότητά της, πόσο τραυματισμένη ψυχικά είναι όμως; Θα καταφέρει να αντιμετωπίσει και να επουλώσει τα τραύματά της;

Με γλώσσα δυνατή, ωμή, εκφραστική και με αφήγηση σχεδόν προφορική έρχονται στο φως μεγάλες αλήθειες για τη θέση και τον ρόλο της γυναίκας στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, για τη μετωπική σύγκρουση μεταξύ των γενεών, για τη σεξουαλική απελευθέρωση σε μια ηλικία γεμάτη ορμές και αμφισβητήσεις, για τις συνέπειες στον ψυχισμό των παιδιών από τους λανθασμένους τρόπους ανατροφής και χειραγώγησης των γονιών και πολλά άλλα. Είμαστε σε μια εποχή όπου η παρθενιά ήταν αντικείμενο διενέξεων, με τις μαθήτριες να θέλουν να απαλλαγούν από αυτήν με το μικρότερο κόστος και τους καθηγητές και τους γονείς να τη θεωρούν πολύτιμη και να τονίζουν πως πρέπει να φυλάσσεται σαν κόρη οφθαλμού. «…κι όσο πέφτανε πάνω τους τα κύματα της σεξουαλικής απελευθέρωσης, τόσο σκύλιαζαν εκείνοι. Σκυλιά εκείνοι, λυσσασμένα σκυλιά εμείς» (σελ. 10). Μια περίοδος χωρίς γυμναστήρια, όπου «όλα τα σώματα είχαν ένα είδος τρυφεράδας που οφειλόταν στην άνθηση της νιότης, μέχρι να τη χάσουν μαζί της. Μεγαλώναμε όπως όπως, η τύχη σμίλευε τα σώματά μας, δεν μπορούσαμε να επέμβουμε και δεν ξέραμε καν ότι γινόταν» (σελ. 38), οπότε πρέπει να βρουν τρόπο να γιορτάσουν οι κοπέλες τα σώματά τους! Με χιούμορ και ειλικρίνεια ξεδιπλώνονται ανθρώπινες ιστορίες γεμάτες ειλικρίνεια, ρομαντισμό αλλά και δυσκολίες. Γεγονότα, φόβοι και έρωτες με παρέσυραν σ’ ένα κείμενο που κυλάει σα νεράκι, με πυκνά κεφάλαια όπου η κάθε κοπέλα μάς ταξιδεύει σ’ ένα διαφορετικό περιβάλλον αλλά πάντα έχει κάτι άλλο να στηλιτεύσει, να καταγράψει, να θυμηθεί, κάτι που θα συμπληρώσει το παζλ της παρέας, εξ ου και πουθενά δεν υπάρχει επανάληψη. Μπορεί να αποζητούν κατά βάση τα ίδια πράγματα, ερωτική απελευθέρωση, σχέδια και όνειρα για το μέλλον, φόβους για τη ζωή κλπ. αλλά η συγγραφέας με μαστοριά μας χαρίζει πολυποίκιλα περιστατικά.

Το »Δυο καλοκαίρια κι ένα φθινόπωρο», τα «Ψάθινα καπέλα» του 21ου αιώνα, είναι ένα μυθιστόρημα για τη γιορτή του έρωτα και της ανεμελιάς που λέγεται εφηβεία, για τη σχέση της γυναίκας με το σώμα της σε μια εποχή που της απαγόρευαν να έρχεται σε επαφή μαζί του και ταυτόχρονα για τη σχέση της μάνας με την κόρη σε μια κοινωνία που τις απαγόρευε να έρθουν σε κοντινή επαφή. Νέες κοπέλες ζουν περίκλειστες στον κόσμο του σχολείου και ξαφνικά με το τέλος του Γυμνασίου καλούνται να βγουν έξω, σε μια ζωή που δε γνωρίζουν και την οποία πρέπει να κατακτήσουν από την αρχή! Θα καταφέρουν να βρουν τον σωστό δρόμο; Θα ακολουθήσουν τα όνειρά τους ή θα υποταχτούν στις εντολές των γονιών τους; Τι κινδύνους ενέχει ο έρωτας χωρίς προφυλάξεις; Πόσο εύκολα μπορεί κάποιος από τη θεωρητική συζήτηση περί πολιτικής να γίνει μέλος επαναστατικού αγώνα; Τέσσερις φίλες, τέσσερις ιστορίες, μία πορεία προς την ενηλικίωση με απώλειες αλλά και επιτυχίες.

Πρώτη δημοσίευση στο site μου: https://www.vivliokritikes.com/%ce%b4...

[Eva Fiolitaki · Rating 4 out of 5]

Ένα πολύ γλυκό πορτρέτο της κοριτσίστικης εφηβείας μιας άλλης εποχής, αλλά δοσμένο με τέτοιο τρόπο που να ταιριάζει και σε κάθε άλλη εποχή εξίσου. Τα τέσσερα κορίτσια-πρωταγωνίστριες είναι συμπαθέστατες όλες με το δικό τους τρόπο, το μόνο μου παράπονο θα ήταν ότι κάποιες τις γνωρίσαμε καλύτερα απ' ό,τι άλλες μέσα από τα κεφάλαια, θα ήθελα να έχω γνωρίσει εξίσου όλες τις ηρωίδες. Τα θέματα που διατρέχουν το κείμενο σχετικά με τη σεξουαλικότητα, τη γυναικεία φύση, τη γονεϊκή εξουσία και διάφορα άλλα είναι μεν τρυφερά και γραμμένα με χιούμορ και ελαφριά διάθεση, παρόλα αυτά εμπεριέχουν αλήθειες και βάθος για όποιον έχει ανοιχτές τις κεραίες του. Γι' αυτό και δεν πιστεύω ότι το συγκεκριμένο μυθιστόρημα είναι απαραίτητα 'εφηβικό', όπως - κατά την ταπεινή μου γνώμη πάντα - λανθασμένα χαρακτηρίζεται το συγκεκριμένο βιβλίο. Το απόλαυσα πολύ και το προτείνω σίγουρα σε όποιον αρέσκεται να οδηγείται από χαρακτήρες!

[Vassiliadi · Rating 4 out of 5]

Το βιβλίο αναλύει την ψυχοσύνθεση τεσσάρων κοριτσιών πολύ διαφορετικών μεταξύ τους, οι οποίες φοιτούν σε ιδιωτικό σχολείο, είναι επιστηθιες φίλες και βρίσκονται στο κατώφλι των πανελλήνιων εξετάσεων (τότε λέγονταν Εισαγωγικές ).
Σαφώς απευθύνεται σε γυναικείο κοινό, όμως όχι μόνο νεανικό, αφού τα θέματα που θίγει μας έχουν απασχολήσει όλες σε μια περίοδο της ζωής μας. Περιγράφει την κοινωνία και την ηθογραφία μιας άλλης εποχής, αλλά όχι πολύ μακρινής.
Διαβάζοντάς το αντιλήφθηκα ότι επικεντρώνεται στη σχέση μητέρας-κόρης, που είναι διαφορετική στην κάθε περίπτωση, και πώς αυτή επηρεάζει την ανάπτυξή της προσωπικότητας της κοπέλας.
Επίσης, σπάνια έχω διαβάσει τόσο αναλυτική περιγραφή για την άμβλωση στην ηλικία αυτή και όλες τις διακυμάνσεις των σκέψεων που σε κατατρυχουν.
Φυσικά, σε πρώτο πλάνο βρίσκονται οι πρώτοι έρωτες και η διάσταση που παίρνουν στο μυαλό τους.
Θεωρώ πως οι διάλογοι ήταν αυθεντικοί και οι καταστάσεις πραγματικές. Η ατμόσφαιρα της εποχής περιγράφεται πολύ ωραία, όπως και το πολιτικό πλαίσιο.

[Chaido Rizou (Lentza-Rizos) · Rating 5 out of 5]

Με αφήγηση πρωτοπρόσωπη κάθε μιάς από τις νεαρές ηρωίδες, χρησιμοποιώντας το λεκτικό της νεολαίας εκείνης της εποχής, και με το προσωπικό της χιούμορ, η Άννα Δαμιανίδη ζωγραφίζει με ενάργεια την κοινωνία, και ιδιαίτερα τη μαθητική ζωή, την περίοδο της δικτατορίας. Ενα ιδιωτικό σχολείο, το «Παρθεναγωγείο». Τέσσερις συμμαθήτριες, τέσσερις οικογένειες που ανήκουν σε διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, συγγενείς και φίλοι. Το ξύπνημα της θηλυκότητας, το πνεύμα της κοινωνικής απελευθέρωσης που αρχίζει δειλά-δειλά να πνέει και στην Αθήνα, οι μαθητικές αγωνίες με κορύφωση την προετοιμασία για την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο. Και κει που νομίζεις πως η απέχθεια των ηρωίδων κατά της δικτατορίας περιορίζεται μόνο σε στιγμιαίες σκέψεις και ονειροπολήσεις για δράσεις όπως η αποκαθήλωση του συμβόλου της, του φανταροφύλακτου απεχθούς πουλιού, εκεί, κοντά το τέλος του βιβλίου, τις βλέπουμε να βρίσκονται αντιμέτωπες με το πραγματικό πρόσωπο της χούντας. Και να «συνωμοτούν» για το πώς θα αντιμετωπίσουν την κατάσταση στην περίπτωση που και οι ίδιες θεωρηθούν ύποπτες για ενέργειες για τις οποίες οι φίλοι τους συνελήφθηκαν ή καταζητούνταν.
Καθηλωτική η αφήγηση, οι περίπου 500 σελίδες διαβάζονται απνευστί.

[Stavroula · Rating 3 out of 5]

3,5