Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową

by Yuri Andrukhovych, Jurij Andruchowycz, Andrzej Stasiuk

Kolejne wydanie słynnego polsko-ukraińskiego dwugłosu, który wpłynął na sposób opowiadania o Europie Środkowo-Wschodniej.

Czułość dla obrazów rozpadu, melancholijne opisy przywiązania do tymczasowości, historie zwykłych ludzi układane przez wielką historię, zaduma nad granicami wewnątrz granic i poza nimi. To wszystko składa się na przenikliwy intelektualny atlas naszej części świata, jednocześnie pociągającej i wykrzywiającej w grymasie swoją zmienną twarz.

Genres: Ukraine, Polish Literature, Nonfiction, Essays

160 pages, Paperback

First published January 1, 2000

About the author

See also:
UKR Юрій Андрухович
BLG/RU Юрий Андрухович

Yuri Andrukhovych (13 March 1960, Ivano-Frankivsk) — is a contemporary Ukrainian writer, essayist, poet, translator and public figure. Among his most notable works are novels Рекреації (Recreations, 1992), The Moscoviad, (Московіада, 1993), Perverzion (Перверзія, 1996), Twelve circles (Дванадцять обручів, 2003), The Secret (Таємниця, 2003), and Justicia's lovers (Коханці юстиції, 2017).

Andrukhovych's biggest literary awards include:
* BBC Ukraine "Book of the Year" (2018) for novel «Justicia's lovers»

Reviews

[Javier · Rating 4 out of 5]

Este volumen lo conforman dos ensayos sobre la problemática centroeuropea, sobre cómo los lugares y el tiempo han ido moldeando el carácter a menudo indescifrable de un pueblo zarandeado por la Historia.

A Stasiuk le conozco bien, se trata de uno de mis autores polacos contemporáneos favoritos. Con Yuri Andrujovich era mi primera vez. Me costó al principio entrar en su texto debido al peculiar estilo coloquial, socarrón, apelando con tanta frecuencia al interlocutor (lector), casi tabernario. Pero no da puntada sin hilo el ucraniano, y al poco tiempo me vi leyendo las mejores páginas de lo que llevo de año. Espectacular su manera de entrelazar las historias de su familia y de Europa, las analogías y metáforas de las que se vale, el maravilloso lenguaje que utiliza. No descarto una revisita en los próximos días. Con el polaco me pasó un poco a la inversa: esperaba el máximo y me topé con luces y sombras, si bien es cierto que las primeras se imponen y la cantidad resultante de pasajes subrayados a lápiz es abrumadora.

Tristemente tan de actualidad a día de hoy, resulta imposible abrir tantos melones sin sentarse a la mesa. Solo puedo recomendar agarrar el libro y leerlo.

Aviso a navegantes: hay otro libro de ensayos de Yuri Andrujovich publicado por Acantilado. Me interesé por él pero vi que más de la mitad del mismo corresponde al texto aquí presente, lo que me ha hecho descartarlo a priori. En cuanto a Stasiuk, no sé si directamente o no, puede que su texto tenga mucho que ver con De camino a Babadag, que leeré próximamente.

[Anna · Rating 5 out of 5]

Magistrales tanto Andrujovich como Stasiuk: un recorrido por la vasta y para muchos desconocida geografía centroeuropea, con dos ensayos escritos durante un momento clave para la integración europea de la región. Imprescindible para amantes y curiosos sobre Europa Central y del Este.

[Guláš Koperník · Rating 4 out of 5]

Asi je to i moje Evropa, i když jsem na Ukrajině ještě nebyl (a jestli se tam někdy dostanu, už to asi bude trochu jiné místo). Mám oba autory moc rád a tahle knížka mi je sympatizuje ještě víc. Básnická geografie, kdy se slévají dějiny a prostory, je čtivo osvěžující vzpomínky ze všech těch nádraží a benzínových pump. Je to látka pro vědce a zástupce lidu, pro které jsou pojmy o krajině a vlasti abstraktní termíny ospravedlňující její přetváření. Taky nutí člověka k zaznamenávání a přemýšlení o jeho místě v Evropě, což zní jako ohromný klišé, jenže bez toho se pak ocitneme na místě, který jsme už ztratili. Je tam moje oblíbená melancholie, kterou je těžký sdílet přes hranice středoevropskýho prostoru. Sice se tam objevujou i sentimenty, ke kterým vztah nemám, ale aspoň přemejšlím proč. Díky Jožinovi za skvělej dárek.

[Sasha Diachenko · Rating 4 out of 5]

Część Andruchowycza była bardzo ciekawa, spodobała mi się bardziej niż część Stasiuka. Ta druga wydawała mi się przemądrzała i jednocześnie dość prymitywna. Czasem wydawało mi się, że Stasiakowi w ogóle nie zależało na tym, żeby czytacz go zrozumiał - esej był pisany dla jego własnej zabawy. Być może o to właśnie chodzi.

Ale generalnie super:) Polecam! Zwłaszcza w czasach, kiedy idee jednoczące są ważne jak nigdy.

[Óscar Brox · Rating 4 out of 5]

El texto de Andrujovich es magistral. A través de las ruinas de la Europa Central construye la genealogía de su familia bajo un mismo objetivo: que recorrer por las ruinas, por la historia del pasado y la geografía perdida no sea sinónimo de abandono.

[mariuszowelektury · Rating 4 out of 5]

Andruchowycz sięga do początków wieku XX. W nostalgiczny, ciepły, refleksyjny sposób opowiadając o swoim dziadku i ojcu pokazuje losy ludzi, którzy żyją w tym samym miejscu, nie ruszają się z niego, a ponad nimi przetaczają się dwie wojny, rewolucja, zmieniają granice państw, języki urzędowe. Szczególnie poruszający jest opis wielkopiątkowej śmierci ojca i zestawienie jej ze śmiercią Chrystusa.

Ukraiński pisarz zwraca uwagę na dwa lęki, które kształtują świadomość indywidualną i zbiorową Środkowej Europy - istnienie między “dwoma tyranami.”

“Bycie pomiędzy Rosjanami a Niemcami to historyczne przeznaczenie Europy Środkowej. Środkowoeuropejski strach historycznie balansuje pomiędzy dwoma lękami: idą Niemcy, idą Rosjanie. Środkowoeuropejska śmierć to śmierć więzienna lub łagrowa, a ponadto - śmierć zbiorowa, Massenmord, zaczistka; środkowoeuropejska podróż - to ucieczka. A skąd dokąd? Od Rosjan do Niemców? Czy od Niemców do Rosjan? Dobrze, że na taką okoliczność świat ma jeszcze Amerykę.”

Andrzej Stasiuk patrzy na Europę Środkową z punktu widzenia podróży, wędrówki. Wołowiec jako centrum świata, z którego wyznacza trzystukilometrowy okręg stanowiący granicę miejsc, po których przemieszcza się homo viator.

“Wewnątrz jest kawałek Białorusi, całkiem sporo Ukrainy, przyzwoite i porównywalne przestrzenie Rumunii i Węgier, prawie cała Słowacja i skrawek Czech. No i jakaś jedna trzecia Ojczyzny. Nie ma Niemiec, nie ma Rosji - co przyjmuję z pewnym zadowoleniem, ale też dyskretną atawistyczną ulgą.”

Wspaniała podróż w środkowoeuropejskim czasie i przestrzeni pełna nostalgicznych, melancholijnych, osobistych odniesień, przenikająca i zapadająca w pamięć.

[Arkadii Tkachuk · Rating 4 out of 5]

Обожнюю цю видавничу серію "Чарного" і ця книга достойна того, щоб перевидаватися (примірник, котрий читав я, вже був із четвертого видання). Текст Андруховича все ж читається легше, він щиріший та цікавіший, там більше особистого. Натомість Стасюк пише наче й від себе й про себе, але з сумною холодною географічною відстороненістю. Власне ці два есеї і становлять ціле під тим кутом, що в першому йдеться про час, а в іншому - про простір. Андрухович віддає належне історії, особистій чи спільній, а Стасюк - картографуванню свого особистого простору, своєї Європи.

Але, якщо бути чесним, то ці два тексти не тягнуть на "есеї" навіть якщо дуже старатися віднести їх до цього жанру. Всі роздуми, рефлексії, спостереження цілком підпадають під визначення художнього тексту, не виходять за рамки постмодерної літератури, оскільки є настільки маніпулятивними, ба навіть випадковими, що поза естетичним виміром не несуть ніякого сенсу і тим більше практичних істин. А сентенції Андруховича про "історичне призначення Центральної Європи - буття між німцями й росіянами", можливо, в 2000-му році ще й звучало не заїжджено, але зараз, щонайменше, банально до краю. Врешті, десь так, як і порівняння Європи з тарелем різноманітних наїдків, яке виписав Стасюк. Гарно, але абсолютно безсенсовно. Тому я все ж рекомендую читати цю книгу виключно як художній текст, як монологи (чи, радше, мемуари) двох співмірних авторів, бо до чіткішого розуміння Центральної (чи навіть Східної, бо про неї, власне, й ідеться) Європи ця книга читача не підведе.

[Lada Moskalets · Rating 4 out of 5]

Два тексти - Анджея Стасюка і Юрія Андруховича з перелому 1990-х-2000-х, коли вірилося, що все тяжке позаду і нам (полякам та українцям) лише треба визначитися, де ми знаходимо своє місце у Європі.
Текст Стасюка про географію і значимі місця Центрально-Східної Європи і усвідомлення себе її частиною. Текст Андруховича про історію, від якої ми ніколи не зможемо звільнитися - написаний про покоління його родини і їхнє усвідомлення Європи.
Зараз до обох текстів ми маємо дистанцію, і є речі, що ріжуть око (іншування понаєхавших до благословенного Франківська і захоплення бабцею Австрією). Але треба визнати, що у зливі репортажів, есе чи художніх текстів, які доступні на ринку зараз, бракує так гарно написаних і продуманих книжок.

[Tomasz Alfut · Rating 5 out of 5]

Bardzo dobrze się czyta. Dwóch autorów i dwa różne spojrzenia. Jedno bardziej na czas, drugie bardziej na przestrzeń, a tak naprawdę obydaa na te małe i większe chwile, zdarzenia, wspomnienia i miejsca, z których składa się Europa autorów. I moja też.

[Gabriela · Rating 5 out of 5]

O tożsamości Europejczyka Środka, o zderzeniu historii z nowoczesnością i próbach nadgonienia za resztą świata. Esej Andruchowycza łączy elementy biograficzne z refleksją filozoficzną, nie pozbawioną jednak poetyckiej wrażliwości - czy można uwolnić człowieka od jego szkieletu = od ścigającej go historii, od bólu, który przypomina o sobie w sekundowych ujęciach migawki? To, czego pierwszy autor nie odnajduje na linii czasu, A. Stasiuk poszukuje na mapie, przywołując obrazy ze swoich podróży. Szczególnie pierwsza część mnie poruszyła; ostatecznie, moje ,,ludzkie ,,ja’’ znajduje się w środkowo-wschodniej części ciała”.

[Przemysław Zając · Rating 5 out of 5]

Świetna książka. Mam ochotę napisać Moją Moją Europę.

[Mela!! · Rating 4 out of 5]

nie rozumiem ale buja

[Przemek Malujdy · Rating 3 out of 5]

3.5/5

[Pečivo · Rating 4 out of 5]

Andruchovyč a Stasiuk na volné téma Moje Evropa - dvě reflexe na osobní vnímání území mezi západní Evropou a Ruskem. Jelikož jeden je Polák a druhej Ukrajinec, tak tomu celkem  rozumí.

Problém je, když Stasiuk začne machrovat svými geografickými znalostmi Polska - stejný problém sem měl už u Bílé vrány. Hezký, ale žádný osobní vztah si k tomu nemůžu vytvořit, protože nevim o čem mluví. 

Střední Evropa je vykreslena velmi poeticky se svými klady i zápory a kdybych se narodil náhodou znova, tak bych se o to území chtěl zajímat víc a třeba ho i procestovat. S batohem lozit po nádražích, žít ze dne na den, dělit se o cigára s místníma - Ukrajina, Východní Polsko, Rumunsko, Maďarsko. Tenhle život to bohužel neklapne, protože sem lenivá a zhejčkaná píča. 7/10

[Tomasz Ratajczak · Rating 3 out of 5]

Dwóch autorów dokopujących się w życiu swoim i swoich rodzin, korzenii i śladów Europy Środkowej.
Podróż przez historię i kolejne imperia.
Zarysy wielkiej historii i rodzinnych perypetii.
Stan tej części Europy u progu nowego Millenium (książka pisana w latach 90tych).
Ciekawy, choc dzis juz dość archaiczny materiał, dwóch ciekawych autorów z pogranicza.

[Michal · Rating 4 out of 5]

Některé eseje byly úžasné, některé fádní a nudné. Závěr vynikající. Střední Evropa je jako ostrov přitahována všemi směry a východní Evropa oproti západní nikdy nebyla.

[Petra Lazárková]

Text, který mě chytil za srdce už na první stránce. První setkání s Ukrajincem Jurijem Andruchovyčem. Myšlenkové putování Evropou...