Εγώ ο προβοκάτορας, ο τρομοκράτης: Η γοητεία της βίας

by Στέργιος Κατσαρός

Οι δεκαετίες του 1960 και του 1970 σημαδεύονται, στην παγκόσμια ιστορία του αριστερού κινήματος, από τη δράση του Τσε Γκεβάρα στη Λατινική Αμερική και από τους "αντάρτες των πόλεων" στην Ευρώπη. Με το βιβλίο του Εγώ ο προβοκάτορας, ο τρομοκράτης ο Στέργιος Κατσαρός καταθέτει την προσωπική του μαρτυρία σχετικά με το μεγάλο και "απαγορευμένο" ζήτημα της ένοπλης δράσης.

Είναι η πολιτική διαδρομή ενός εργάτη, στελέχους της ελληνικής Aριστεράς, που δίνει τη δική του εκδοχή για την περίοδο της "θύελλας και της ορμής" από τη δεκαετία του 1960 ίσαμε τη μεταπολίτευση. Γραμμένη σε πρώτο πρόσωπο, η ζωντανή αυτή αφήγηση μας μεταφέρει από τη Νεολαία Λαμπράκη και τα οδοφράγματα των Ιουλιανών το 1965 στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου το 1967 και την παρανομία, και από την Κούβα, στην οποία ο Κατσαρός βρέθηκε ως... ναυαγός λίγο μετά το θάνατο του Τσε Γκεβάρα, στην Τήνο και στις παράνομες επαφές στο σπίτι του Γιαννούλη Χαλεπά... Η δεύτερη αυτή περίοδος της παρανομίας θα τον οδηγήσει στις φυλακές του Κορυδαλλού και της Αίγινας, ύστερα από την καταδίκη του σε ισόβια κάθειρξη από τη Χούντα. Η μεταπολίτευση και η επιστράτευση κλείνουν έναν κύκλο και σηματοδοτούν έναν ιδιότυπο "αποχαιρετισμό στα όπλα".

Το κείμενο αυτό έρχεται να φωτίσει μια σημαντική περίοδο της πρόσφατης νεοελληνικής ιστορίας, όχι από τη θέση του ιστορικού ή του απλού παρατηρητή, αλλά μέσα από τη ματιά ενός αγωνιστή με ενεργό συμμετοχή στα γεγονότα. Κι αυτή η ματιά δεν εξαντλείται στην περιγραφή των επαναστατικών τάσεων και οργανώσεων της αριστεράς, ούτε περιορίζεται στο ρόλο της βίας στη σύγχρονη ιστορία· πού και πού προχωράει βαθιά, για να κοιτάξει τις σχέσεις των ανθρώπων μέσα στα κινήματα - στις οργανώσεις, στο πεζοδρόμιο, στις φυλακές.

345 pages, Paperback

First published January 1, 1999

Reviews

[Nikino · Rating 4 out of 5]

Ο Στέργιος Κατσαρός εξιστορεί κάποια από τα σημαντικότερα γεγονότα της νεότερης ιστορίας: τα Ιουλιανά, τη χούντα και την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Η εξιστόρηση όμως αυτή γίνεται από το πρίσμα ενός επαναστάτη αριστερού οπότε ενδεχομένως να αφορά λίγους. Σε αυτή τη βιωματική αφήγηση, ο Κατσαρός ασκεί σκληρή κριτική στην επίσημη και ανεπίσημη αριστερά ενώ παράλληλα προσπαθεί να ανοίξει νέες διόδους αγώνα, ένοπλου πλέον. Αφήνει μια πίκρα το βιβλίο, για τις χαμένες ευκαιρίες και για τους ανθρώπους που αποδείχτηκαν λίγοι. Μοναδική εξαίρεση, το κεφάλαιο για την παραμονή του στην Κούβα. Είναι μια ενθαρρυντική ανάσα, σαν να έλαμψε ήλιος ξαφνικά, ο συγγραφέας βρήκε το σπίτι του.

[Klaus Nöd · Rating 4 out of 5]

Οι πρωτογενείς εμπειρίες αγώνα έχουν περισσότερο ενδιαφέρον από τις πολιτικές αναλύσεις του εκάστοτε πολιτικού υποκείμενου. Είτε αν παίρνουν τη μορφή ενός βιβλίου, είτε αυτή της εξιστόρησης δια ζώσης. Ειδικά για όταν πρόκειται για την εγχώρια πολιτική την περίοδο από το 114 ως το Πολυτεχνείο, οι άνθρωποι έχουν αρχίσει από καιρό να φεύγουν…

Λοιπόν, αντί για καλό ταξίδι, θα πω ότι θα κρατήσω εκείνη τη συνάντηση στο δρόμο τις μέρες του καλοκαιριού του ‘11.