İhsan Nuri Paşa'nın Anıları: Ağrı İsyanı Raporları

by Sedat Ulugana

Elinizdeki kitap, geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemlerinin askeri, siyasi ve sosyal süreçlerine doğrudan tanıklık etmiş, Kürt tarihinin çok önemli bir kesitinde belirleyici roller üstlenmiş olan İhsan Nuri Paşa’nın anılarını ilk kez gün ışığına çıkarıyor. 1. Dünya Savaşı’nın farklı cephelerinde bizzat bulunmuş olan İhsan Nuri Paşa’nın Balkan Savaşları’ndan Ağrı İsyanı’na değin uzanan serüveni Türkiye, Kürdistan ve Ortadoğu modern tarihlerinin de bir izleğidir adeta.
Okur, onun anılarında, Mustafa Kemal Atatürk’ten Mele Mustafa Barzani’ye, Abdurahman Qasimlo’den Mustafa Suphi’ye kadar dönemin birçok önemli karakterini İhsan Nuri’nin tanıklığıyla yeniden değerlendirme imkânı edinecek, büyük savaşlara şahitlik eden o çağda Kürtlerin kazanım ve kayıplarını da tespit etme olanağını bulacaktır.
İhsan Nuri Paşa’nın anıları, raporları, mektupları ile, yine ilk kez bu kitapta yayımlanan, Ağrı dağındaki isyan karargahı ile Hoybun merkez teşkilatı arasında gerçekleşen yazışmalar Kürt tarihinin çok az bilinen bir sayfasına ışık tutuyor. Kürt tarihyazımının yönünü etkileyecek olan bu rapor ve yazışmalar bu kitabı temel bir kaynak haline getiriyor.

406 pages, Paperback

Published January 5, 2024

Reviews

[Göksel Bakaç Tümay · Rating 4 out of 5]

Belge niteliğinde çok değerli bir kitap. Mektup ve raporlar bölümünün doğal olarak eski Türkçe olması anlaşılmasını zorlaştırıyor. Ancak referans bir kitap ve Ağrı isyanı ve bölgenin sosyolojik yapısı ile ilgili çok önemli bilgiler içeriyor.

[Atakan · Rating 5 out of 5]

ihsan Nuri’nin anılarını birinci elden okumak bölgedeki türk-kürt-ermeni-iran diyalektiğini anlamak açısından çok önemli. Ve ayrıca Sedat Ulugana’nın kitap başında kendi çıkarımları da yerinde olmuş. Güzel ve değerli bi çalışma.