«Κρύβοµαι στον κήπο µου και κοιτάζω τις κορυφές των δέντρων — πόσο ψηλά φτάνουν πια. Θα ’ρθει µια µέρα ίσως που θα γίνει «εθνικός»; Μακάρι. Αλλά εγώ πού θα είµαι; Γιατί σε ένα έθνος δεν µπορούν να χωρέσουν όλοι όσοι το αγάπησαν;»
1837, Πειραιάς. Ο εικοσιδυάχρονος βασιλιάς Όθωνας επιστρέφει στη χώρα νιόπαντρος. Η πρώτη βασίλισσα της Ελλάδας λέγεται Αµαλία και είναι µια δεκαεννιάχρονη Γερµανίδα δούκισσα. Μοναδικό της χρέος και αποστολή, να φέρει στον κόσµο έναν διάδοχο.
Η Αµαλία τα κάνει όλα µε πάθος και πείσµα. Αγαπά τον άντρα της, την Ελλάδα και τον παράξενο στα µάτια της λαό της. Εξοικειώνεται µε πολλά βιώνοντας τις εντυπωσιακές αντιφάσεις µιας χώρας που ψάχνει την ταυτότητά της, αλλά υπάρχουν και πράγµατα που δε θα τα καταλάβει ποτέ. Γνωρίζει από κοντά τους µικρούς και µεγάλους πρωταγωνιστές του Αγώνα και της πολιτικής του 19ου αιώνα και αναµειγνύεται ενεργά στη διοίκηση του νέου κράτους. Αντέχει σωµατικά βασανιστήρια για την ατεκνία της και αντιστέκεται στις προσβολές, αντιστέκεται όµως και στα συναρπαστικά νέα ρεύµατα δηµοκρατίας που φυσούν ολόγυρά της. Καταφύγιό της, το µοναδικό πράγµα που µεγάλωσε µε τα χέρια της, ο κήπος της, που έµελλε να γίνει µια µέρα εθνικός.
Η Καρολίνα Μέρμηγκα γεννήθηκε το 1957 στην Αθήνα. Τελείωσε τη Νομική Σχολή Αθηνών το 1979 και είναι δικηγόρος από το 1980. Έχει συνεργαστεί με διάφορα γυναικεία περιοδικά (Marie Claire, Γυναίκα, κ.ά.) και τα τέσσερα τελευταία χρόνια έχει σταθερή συνεργασία με το περιοδικό Votre Beaute.
Το τελευταίο μυθιστόρημα της Μέρμηγκα για τη βασίλισσα Αμαλία το απέκτησα στην ΔΕΒΘ και δεν το διάβασα αμέσως. Όταν τελικά το έκανα ήμουν κάπως συγκρατημένη γιατί ενώ είχα ακούσει καλά λόγια από φίλη που εκτιμώ, είχα διαβάσει και μια κριτική που δεν ήταν και η πιο θετική από άτομο που επίσης εκτιμώ τη γνώμη του στην ελληνική πεζογραφία. Για την εποχή του Όθωνα και της Αμαλίας δε γνωρίζω πολλά. Ο άντρας μου με κοροϊδεύει που δεν έχω ασχοληθεί και πολύ με τη νεοελληνική ιστορία και γνωρίζω περισσότερα για την αγγλική, γαλλική και ισπανική ιστορία μιας και διαβάζω πολλά ιστορικά μυθιστορήματα για να μην ξεχνάω αυτές τις γλώσσες και στη συνέχεια περιηγούμαι με τις ώρες σε ιστοσελίδες και εγκυκλοπαίδειες για να μάθω περισσότερα :-) Το ίδιο είπε και όταν σοκαρισμένη του ανέφερα πως "αυτοί κάτω από το ρέμα ήταν ανέκαθεν μισόχαζοι, στην Εθνοσυνέλευση του 1844 θεωρούσαν Έλληνες τους κατοίκους του Μοριάς και κάποιους (sic) Ρουμελιώτες!!!!!" Η αλήθεια είναι πως το βιβλίο είναι γεμάτο από ιστορικά πρόσωπα, λεπτομέρειες, συμβάντα (μερικά τα διάβασα αρχές της άνοιξης και στο αστυνομικό μυθιστόρημα του Τεύκρου Μιχαηλίδη "Ένας φόνος στην αυλή της βασίλισσας Αμαλίας") και μερικές φορές είχα την εντύπωση πως η συγγραφέας ήθελε πάση θυσία να συμπεριλάβει στοιχεία που της φάνηκαν ενδιαφέροντα κατά την έρευνα που έκανε πριν τη συγγραφή του έργου. Όσον αφορά την ίδια την Αμαλία ο ίδιος ο τίτλος μας προετοιμάζει για τον συμβολισμό του κήπου ως υποκατάστατο της ατεκνίας της βασίλισσας. Όσο αδυνατεί να αποκτήσει έναν ορθόδοξο διάδοχο που τόσο ποθούσαν οι υπήκοοί της τόσο προσπαθεί να τους χαρίσει έστω έναν κήπο που θα καρποφορεί και μετά τον θάνατό της (και την εξορία της που αγνοούσε ότι επρόκειτο να συμβεί βεβαίως βεβαίως). Ωστόσο είναι ελάχιστες οι αναφορές σε αυτόν και μου φάνηκαν λίγο επιφανειακές, δεν είχαν το "συναίσθημα" που θα περίμενα προσωπικά. Από κει και πέρα, ο Όθωνας σκιαγραφείται εξαιρετικά και παρουσιάζεται ως μια μορφή απείρως πιο συμπαθητική από την σύζυγό του. Την Αμαλία, ξεροκέφαλη, σνομπ, ζηλιάρα και βαθιά αντιδημοκρατική, παρότι τη συμπονά κανείς για όσα υπέφερε στην προσπάθειά της να αποκτήσει παιδί (αφού κανείς δεν τολμούσε να της πει ότι κάτι τέτοιο ήταν ιατρικώς αδύνατο), δύσκολα θα καταφέρει να τη συμπαθήσει. Είναι υπερ της Μέρμηγκα ασφαλώς το ότι είναι αντικειμενική και δεν προσπαθεί να απαλύνει τις άσχημες όψεις του χαρακτήρα της για να μας την καταστήσει συμπαθή. Με εξαίρεση λοιπόν το ότι ο Εθνικός κήπος δεν παίζει και τόσο σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής του έργο όπως θα περίμενε κανείς από τον τίτλο του καθώς και το ότι ορισμένες φορές οι παράλληλες ιστορίες με έκαναν να "χάνομαι" το ιστορικό αυτό μυθιστόρημα είναι ένα ενδιαφέρον ανάγνωσμα με τις γνωστές στους φανατικούς ανανγώστες της υφολογικές αρετές της Μέρμηγκα.
Ο νεαρός βασιλιάς Όθωνας έρχεται στην Ελλάδα με τη Γερμανίδα σύζυγό του Αμαλία που είναι γεμάτη όνειρα, για μια χώρα που δεν γνωρίζει ούτε τη γλώσσα της. Η Αμαλία γενναία και με αντοχές που δεν περιμένεις να έχει μετά από όλα όσα φαίνεται να πέρασε στη ζωή της, αλλά φυσικά και με τις ρωγμές της όπως και κάθε άνθρωπος. Δυσκολεύτηκε να αποκτήσει διάδοχο, χλευάστηκε για αυτό και φυσικά κατακρίθηκε από πολλούς αν όχι από όλους. Οι Έλληνες δεν τους αποδέχτηκαν διότι τη συγκεκριμένη εποχή προσπαθούσαν να ορθοποδήσουν και αποζητούσαν την ελευθερία που δεν είχαν ως τότε. Έτσι καταφύγιο της Αμαλίας γίνεται ο κήπος της που με αγάπη και φροντίδα δημιούργησε και ήταν αυτό που τελικά άφησε πίσω φεύγοντας το 1837 με την εξορία της.
Μικρά κεφάλαια, ωραία ροή γραφής και φυσικά πολλές πληροφορίες για την τοτε ιστορική περίοδο. Εννοείται πως γνώριζα ελάχιστα πράγματα για τη ζωή του Όθωνα και της Αμαλίας καθώς επίσης δεν είχα ιδέα ότι ο Εθνικός κήπος ήταν δημιούργημά της. Διάβασα σε μια συνέντευξη της συγγραφέως και θα κλείσω με αυτό ότι το μυθιστόρημα μας προσφέρει μόνο, διαύλους επικοινωνίας με θέματα διαχρονικά και τη δυνατότητα να φανταστούμε κι εμείς κάτι, με τον δικό μας τρόπο. Αν σας αρέσει το είδος ψάξτε το!
Ένα μυθιστόρημα που θα ήθελε να είναι ιστορικό δοκίμιο ή ένα ιστορικό δοκίμιο που θα ήθελε να είναι μυθιστόρημα; Ιδού η απορία μου... Πολύ ωραία ροή και γραφή. Φαίνεται ότι η συγγραφέας έχει κάνει μεγάλη έρευνα για την εποχή, αλλά κάπου αισθάνθηκα να χάνω την ιστορία της Αμαλίας, που θεωρητικώς η ίδια και η ζωή της είναι το κεντρικό θέμα του βιβλίου, και απλώς να βυθίζομαι στην εποχή που έζησε.
Οι άνθρωποι είναι παγιδευμένοι μέσα στην Ιστορία και η Ιστορία είναι παγιδευμένη μέσα τους / James Baldwin
Η Μέρμηγκα για μια ακόμη φορά κάνει το συγγραφικό της θαύμα!Η Ιστορία είναι εκεί και περιμένει να πλαθούν ιστορίες γύρω από αυτήν...το θέμα όμως για τη συγγραφέα είναι οι άνθρωποι.Άλλωστε αυτό τόνισε και στην αντίστοιχη παρουσίαση του βιβλίου στην 20η ΔΕΒΘ : ποια ήταν η Αμαλία και ο Όθωνας,ας ζουμάρει η κάμερα στους ανθρώπους,στα χαρακτηριστικά,στις συμπεριφορές κτλ. Ωραία γραφή,με αρκετά ενδιαφέρουσες πληροφορίες για μια εποχή (Βαυαροκρατία σύμφωνα με την ιστοριογραφία)που δεν είναι και τόσο οικεία/γνωστή στο ευρύτερο κοινο.
Ποτέ δεν είχα διαβάσει ή σκεφτεί πως ήταν σαν άνθρωποι η Αμαλία και ο Όθωνας... Ούτε μπορούσα να φανταστώ πόσο πολύ αγάπησαν την Ελλάδα. Δεν ξέρω αν η συγγραφέας ωραιοποίησε κάποιες καταστάσεις αλλά είδα μέσα απ'τα μάτια της Αμαλίας πως ήταν τότε η Ελλάδα και οι Έλληνες. Πολύ όμορφη η γραφή και συγκινητικό το τέλος