What do you think?
Rate this book
Oerbos
Hoe moeten we omgaan met de bossen van Midden-Europa? Rond die vraag lopen de gemoederen de laatste jaren hoog op, waarbij Oost- en West-Europese ideeën over de natuur lijnrecht tegenover elkaar staan. Wat willen we het liefste conserveren – bizons, bomen of onze tradities? Waarom werd er onlangs een Roemeense boswachter vermoord? Waar komt al het illegaal gekapte hout eigenlijk terecht?
In een poging tot antwoorden te komen neemt Dore van Duivenbode haar intrek in een Pools internaat voor jonge boswachters in opleiding, observeert ze als vrijwilliger in een Nationaal Park wolvendrollen en bizonsporen, en spreekt ze betrokkenen bij het oerbos, van milieuactivisten en wetenschappers tot boswachters, jagers, en oude vrouwtjes die er al hun hele leven paddenstoelen verzamelen. Gaandeweg wordt de reis naar een van de mooiste plekken van Europa een verslag van zijnlelijkste uitwassen.
In een poging tot antwoorden te komen neemt Dore van Duivenbode haar intrek in een Pools internaat voor jonge boswachters in opleiding, observeert ze als vrijwilliger in een Nationaal Park wolvendrollen en bizonsporen, en spreekt ze betrokkenen bij het oerbos, van milieuactivisten en wetenschappers tot boswachters, jagers, en oude vrouwtjes die er al hun hele leven paddenstoelen verzamelen. Gaandeweg wordt de reis naar een van de mooiste plekken van Europa een verslag van zijnlelijkste uitwassen.
- GenresNonfictionNature
199 pages, Kindle Edition
First published May 16, 2024
5 people are currently reading
91 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 13 of 13 reviews
February 26, 2025
Ontzettend leuk en interessant boek. Ik wist zelf niets over de oerbossen in Midden- en Oost-Europa. Het is een avonturenverhaal zonder dat het echt spannend is.
Het is prachtig hoe de auteur de verschillende meningen en standpunten van partijen laat merken. Ik merk dat mijn opinie over de oerbossen in Midden- en Oost-Europa sterk is veranderd gedurende het boek.
Ik heb mij erg vermaakt met het lezen hiervan!
Het is prachtig hoe de auteur de verschillende meningen en standpunten van partijen laat merken. Ik merk dat mijn opinie over de oerbossen in Midden- en Oost-Europa sterk is veranderd gedurende het boek.
Ik heb mij erg vermaakt met het lezen hiervan!
March 10, 2025
Het is een goed boek. Van Duivenbode neemt je mee op haar reis door het oerbos en je leert van alles. Ze praat over van alles met veel verschillende mensen, die allemaal iets anders vinden. Het is mooi om te zien dat iedereen zijn zegje kan doen, al merk je natuurlijk wel wat Van Duivenbodes mening zelf is. Die heeft toch wel de ondertoon. Net als dat het (in ieder geval voor mij) sterk voelt alsof Van Duivenbode de reis echt voor zichzelf maakt, en iets minder voor de lezer, hoeveel die er ook van kan leren.
Onderstaand een aantal citaten die soms hard binnenkomen, maar je wel laten nadenken over de realiteit en je ook (mij zeker) kunnen inspireren in hoe het zou kunnen zijn en het te willen realiseren.
Vasyl verteld dat hij door ‘ecologisch pessimisme’ wordt geplaagd en zegt “Onze onverzadigbaarheid is ons probleem. Met onze reservaten proberen we de situatie te verzachten, maar zolang onze mentaliteit en ons economisch model niet veranderen, is het een utopie om te denken dat we aan onze eigen ondergang kunnen ontsnappen.” (p. 121)
Van Duivenbode zegt daarop dat als je het zo bekijkt, “het redden van de natuur niet klinkt als een geloofwaardige missie” en dat de woorden van Lynton Caldwell erin weerklinken: “de ecologische crisis heeft te maken met wat voor soort wezens wij mensen zijn en wat we dienen te worden om te overleven.” En daar zit het ‘m natuurlijk in.
Als we ons blijven gedragen zoals we nu doen, komt er nooit verandering in. Het zit in de grote en kleine dingen: minder vervoer, minder vlees, minder online, minder bestellen, maar zie met zo’n groot aanwezig aanbod maar waar je begint met minderen. Als het zo makkelijk is, waarom zou je het jezelf dan moeilijk(er) maken?
Zelf vind ik de keuze makkelijk gemaakt, alleen de stap naar een verandering van je eigen gedrag, dat blijkt toch wel wat lastiger. Kleine stapjes doen al veel: eerst bewustwording en dan steeds meer zelf gaan toepassen.
Wanneer Van Duivenbode in de trein zit om een auto te gaan huren, komt ze een uitgever van filosofieboeken tegen. Met hem heeft ze een gesprek over haar reis. Hij “noemt ons denken over de natuur antropocentrisch”.
“Menselijke belangen domineren, maar het middelpunt van het leven bevindt zich buiten ons, niet in ons,” zegt hij. “Krijg ik een paar minuten geen lucht binnen, dan sterf ik omdat we geen leven meer in mij komt.” (p. 134)
Ik vind het mooi hoe hij het zegt. Wij zijn als mens niet het belangrijkste. We vergeten dat wij ook natuur zijn. We willen alles in onze macht hebben — zo zijn we simpelweg gemaakt — maar in het hele systeem zijn wij slechts ook een schakel, een deel van het geheel.
Gedragen we ons ernaar? Zeker niet. We zouden eens moeten leren een beetje bescheiden te zijn.
Ook van Florin vergaart Van Duivenbode wijsheden. “Het leven op aarde is niet zwart-wit, maar grijs.” (p. 145)
Van Duivenbode begint steeds meer te begrijpen waarom Florin blijft zeggen dat “het noodlot in zijn beroep nooit ver weg is.”
Ze schrijft: “De boswachterij en het geld dat ermee wordt verdiend, trekt onheil aan. In plaats van bomen te vuur en te zwaard verdedigen, moet een boswachter soms een andere kant op kijken omdat duizenden mensen van het hout afhankelijk zijn.” De bijna simpele ogende vraag van Florin weerkaatst door haar hoofd: “wat moet je anders?”
Dit laat ook wel zien dat je wel een oogje moet dicht krijgen, immers, je kan het als boswachter daar snel met de dood bekopen.
“Journalistiek die cynisch maakt, is een slang die in zijn eigen staart bijt, las ik eens. Het zorgt voor apathie en moedeloosheid.” (p. 150)
Rebecca Solnit schrijft in Hope in the Dark: hoop lokaliseert zichzelf in de belofte dat we niet weten wat er zal gebeuren. “Deze onzekerheid biedt ruimte tot handelen en het besef dat je misschien van invloed kunt zijn, alleen of met anderen, tijdens je leven of daarna.”
Zo zie je maar dat hoop heel nuttig is, omdat je je toch gaat denken ik kan iets doen. Vervolgens kan je het ook gaan uitvoeren.
Antoniu heeft het over ‘het systeem’, dat reageert op onze consumptievraag. “Alleen is onze individuele behoefte niet meer van de gehele productie te onderscheiden. Mijn (Van Duivenbodes) dagelijks leven is gebouwd op almaar doordraaiende industrieën die door overheden en internationale samenwerkingsverbanden zoals de Europese Unie worden gesubsidieerd. Hun voortrazen is met mijn gehele westerse bestaan vervlochten, als een oncontroleerbaar monster heeft het overmeesterd. De mens is een slaaf en slachtoffer van dit systeem, schrijft de boeddhistische monnik Thích Nhất Hạnh in zijn boek Wat de wereld nodig heeft, waarin hij onderstreept wat Vasyl mij ook al vertelde: geweld tegen andere soorten betekent geweld tegen onszelf, en bescherming van anderen beschermt onszelf.” (p. 151)
Hiermee wordt geïllustreerd dat wij zelf, met zijn allen, het hele systeem dus — met alle regels, overheden, bedrijven, cultuur enzovoort —, ervoor zorgen dat we onze eigen ‘gecreëerde’ wereld niet meer in de hand hebben. En zo niet alleen onszelf, maar alles om ons heen naar een ondergang brengen. Daarom geldt ook dat met het beschermen van anderen, zoals de organismen die we wegdrukken uit hun natuurlijke leefomgeving, we onszelf beschermen, en ik vind dat iets moois.
“Mieren zijn bereid zich op te offeren voor de gemeenschap, de eigenschap die bioloog Edward O. Wilson het meest bewonderde in mensen. De insecten worden die hun instinct gedreven, wij worstelen tussen het collectief en ons eigenbelang.” (p.171)
Mooi gezegd, vind ik.
Wij, als mensen, offeren ons niet op vanuit onszelf (over het algemeen) voor een gemeenschap, want krijg je ervoor terug? Dat stukje eigenbelang is zonde, maar het is wel te begrijpen. Het systeem dat we hebben ingericht, gaat immers toch wel over ieder voor zich. Nu moeten we het toch eindelijk maar weer terug proberen te krijgen naar het geheel.
Mihail vergelijkt “de corruptie in de bossen met een vliegtuigongeluk: met zoveel controlemechanismen zou het niet mogen gebeuren.”
“‘Regering, gemeente, het staatsbosbedrijf, politie, bosinspecteurs, houthakkende bedrijven, hout opkopende bedrijven, consumenten; iedereen sjoemelt,’ zegt hij.” (p. 182)
Het zit dus echt in het systeem. Ook de gebruikers van de producten, zelfs als ze al verwerkt zijn, spelen er een rol in.
“We scheiden ons af van de toekomstige generaties en van het niet-menselijke. Als je erover nadenkt, is het leven een wonder. We kennen geen andere plek in het universum waar iets soortgelijks gaande is,” zegt Mihail. (p. 184)
“Het wonder van ons bestaan waarop Mihail doelt, is een unieke gelegenheid, gecombineerd met buitengewoon veel geluk, zoals Edward O. Wilson gaat beschrijft. Volgens deze bioloog, die de term ‘biofilie’ introduceerde waarmee hij onze aangeboren liefde voor andere levensvormen bedoelt, richt ons brein zich daardoor op leven. Daarom kan Antoniu niet anders dan in wonderen geloven. Het prille bestaan van zijn jonge dochter doet hem de verdoemenis afzweren en zijn activisme voortzetten, niet wetende of het goed komt, maar wel dat het zin heeft. Zijn kruistochten geven hem een gevoel van controle.” (p. 185)
We moeten ook in wonderen geloven. We kunnen nooit weten of het goed komt, maar we kunnen wel een rol spelen in hoe we weer op het juiste pad terug kunnen komen. Als we allemaal een stukje doen, wordt het geheel groot.
“‘Soms denk ik: wat als ik corrupt wordt?’ oppert Mihail vrolijk. ‘’Maar je kunt niet “een beetje corrupt” zijn. Je moet all the way gaan. Daarom zal ik nooit mijn handtekening onder een vals document zetten.” (p. 187)
Dit is iets om te onthouden. Je kan niet een klein beetje corrupt zijn. Zelfs met iets kleins sjoemelen maakt je al corrupt. Dit is iets wat veel mensen vergeten, denk ik.
“‘Wat geeft je hoop?’ vraag ik.
‘Onze hoop zit in ons,’ antwoordt hij. ‘Slechts tweehonderd jaar geleden reed de eerste stoomlocomotief. Dat zijn maar enkele generaties, zo snel kan het gaan. Natuurlijk is er reden voor pessimisme, maar evengoed voor optimisme. Het is net waar je naar kijkt.’
‘Waar moet je dan kijken?’
(…)
‘Overal!’ roept hij bevlogen. ‘Kijk om je heen, naar de kracht van het leven, waarvan we niet eens weten wat het precies is. Ik heb hier niet eerder over nagedacht, tot jij me deze vragen ging stellen. Ik besef nu dat ik wel degelijk hoop zie. Ik zie hoop door wat we net deden: in de regen staan tussen de korstmossen. We hadden ook thuis kunnen blijven, maar de mens wil vooruit.’” (p. 187-188)
Van Duivenbode vroeg aan Mihail wat hem hoop geeft. Hij antwoordt dat je het overal in kan vinden. Je moet gewoon kijken en doen. Dat is hoop, het aan de slag gaan met wat je ziet en wat je hoopt te zien.
“De menselijke dominantie heeft ons verantwoordelijk gemaakt voor de vrijheid van de overige organismen, stelt hoogleraar Publieke Ethiek Clive Hamilton. Volgens hem schuilt in deze unieke positie de kiem voor hoop. Door mijn ontmoetingen met de Oost-Europeanen voeg ik daar onverschrokkenheid aan toe. Moed als verbond.” (p. 188)
We hebben niet alleen verantwoordelijkheid voor onszelf; ook voor overige organismen. Het wordt tijd dat we die ook nemen.
“Wij en de aarde zijn hetzelfde, predikte boeddhistische monnik Thích Nhất Hạnh, en hij noemde deze verbondenheid ‘interbeing’. In een vel papier zag hij een wolk drijven. Zonder de wolk geen regen, zonder regen geen bomen en zonder bomen geen papier. Dieper zag hij er de zon in en de tarwe waarmee de houthakker zichzelf in leven houdt. ‘Dit vel papier bestaat omdat al het andere bestaat.’ De natuur staat niet buiten de mens en de menselijke invloed verbindt ons eigen lot met dat van andere organismen.” (p. 193)
Alles hoort bij elkaar, wat we vaak vergeten. We moeten leren het respect terug te krijgen voor de wereld en waar alles vandaan komt.
“Wat we zelf optuigen, kunnen we ook weer afbreken. Maanden geleden schreef ik dat verhalenverteller machthebbers zijn: verhalen beïnvloeden ons denken en handelen. Welk verhaal we onszelf vertellen zegt iets over onze vrees en hoop, over wat we najagen en over onze moed. Het enige wat nodig is, is verbeelding.” (p. 196-197)
Het begint allemaal bij nadenken wat je graag zou willen zien. Dan kunnen we het gaan realiseren.
Onderstaand een aantal citaten die soms hard binnenkomen, maar je wel laten nadenken over de realiteit en je ook (mij zeker) kunnen inspireren in hoe het zou kunnen zijn en het te willen realiseren.
Vasyl verteld dat hij door ‘ecologisch pessimisme’ wordt geplaagd en zegt “Onze onverzadigbaarheid is ons probleem. Met onze reservaten proberen we de situatie te verzachten, maar zolang onze mentaliteit en ons economisch model niet veranderen, is het een utopie om te denken dat we aan onze eigen ondergang kunnen ontsnappen.” (p. 121)
Van Duivenbode zegt daarop dat als je het zo bekijkt, “het redden van de natuur niet klinkt als een geloofwaardige missie” en dat de woorden van Lynton Caldwell erin weerklinken: “de ecologische crisis heeft te maken met wat voor soort wezens wij mensen zijn en wat we dienen te worden om te overleven.” En daar zit het ‘m natuurlijk in.
Als we ons blijven gedragen zoals we nu doen, komt er nooit verandering in. Het zit in de grote en kleine dingen: minder vervoer, minder vlees, minder online, minder bestellen, maar zie met zo’n groot aanwezig aanbod maar waar je begint met minderen. Als het zo makkelijk is, waarom zou je het jezelf dan moeilijk(er) maken?
Zelf vind ik de keuze makkelijk gemaakt, alleen de stap naar een verandering van je eigen gedrag, dat blijkt toch wel wat lastiger. Kleine stapjes doen al veel: eerst bewustwording en dan steeds meer zelf gaan toepassen.
Wanneer Van Duivenbode in de trein zit om een auto te gaan huren, komt ze een uitgever van filosofieboeken tegen. Met hem heeft ze een gesprek over haar reis. Hij “noemt ons denken over de natuur antropocentrisch”.
“Menselijke belangen domineren, maar het middelpunt van het leven bevindt zich buiten ons, niet in ons,” zegt hij. “Krijg ik een paar minuten geen lucht binnen, dan sterf ik omdat we geen leven meer in mij komt.” (p. 134)
Ik vind het mooi hoe hij het zegt. Wij zijn als mens niet het belangrijkste. We vergeten dat wij ook natuur zijn. We willen alles in onze macht hebben — zo zijn we simpelweg gemaakt — maar in het hele systeem zijn wij slechts ook een schakel, een deel van het geheel.
Gedragen we ons ernaar? Zeker niet. We zouden eens moeten leren een beetje bescheiden te zijn.
Ook van Florin vergaart Van Duivenbode wijsheden. “Het leven op aarde is niet zwart-wit, maar grijs.” (p. 145)
Van Duivenbode begint steeds meer te begrijpen waarom Florin blijft zeggen dat “het noodlot in zijn beroep nooit ver weg is.”
Ze schrijft: “De boswachterij en het geld dat ermee wordt verdiend, trekt onheil aan. In plaats van bomen te vuur en te zwaard verdedigen, moet een boswachter soms een andere kant op kijken omdat duizenden mensen van het hout afhankelijk zijn.” De bijna simpele ogende vraag van Florin weerkaatst door haar hoofd: “wat moet je anders?”
Dit laat ook wel zien dat je wel een oogje moet dicht krijgen, immers, je kan het als boswachter daar snel met de dood bekopen.
“Journalistiek die cynisch maakt, is een slang die in zijn eigen staart bijt, las ik eens. Het zorgt voor apathie en moedeloosheid.” (p. 150)
Rebecca Solnit schrijft in Hope in the Dark: hoop lokaliseert zichzelf in de belofte dat we niet weten wat er zal gebeuren. “Deze onzekerheid biedt ruimte tot handelen en het besef dat je misschien van invloed kunt zijn, alleen of met anderen, tijdens je leven of daarna.”
Zo zie je maar dat hoop heel nuttig is, omdat je je toch gaat denken ik kan iets doen. Vervolgens kan je het ook gaan uitvoeren.
Antoniu heeft het over ‘het systeem’, dat reageert op onze consumptievraag. “Alleen is onze individuele behoefte niet meer van de gehele productie te onderscheiden. Mijn (Van Duivenbodes) dagelijks leven is gebouwd op almaar doordraaiende industrieën die door overheden en internationale samenwerkingsverbanden zoals de Europese Unie worden gesubsidieerd. Hun voortrazen is met mijn gehele westerse bestaan vervlochten, als een oncontroleerbaar monster heeft het overmeesterd. De mens is een slaaf en slachtoffer van dit systeem, schrijft de boeddhistische monnik Thích Nhất Hạnh in zijn boek Wat de wereld nodig heeft, waarin hij onderstreept wat Vasyl mij ook al vertelde: geweld tegen andere soorten betekent geweld tegen onszelf, en bescherming van anderen beschermt onszelf.” (p. 151)
Hiermee wordt geïllustreerd dat wij zelf, met zijn allen, het hele systeem dus — met alle regels, overheden, bedrijven, cultuur enzovoort —, ervoor zorgen dat we onze eigen ‘gecreëerde’ wereld niet meer in de hand hebben. En zo niet alleen onszelf, maar alles om ons heen naar een ondergang brengen. Daarom geldt ook dat met het beschermen van anderen, zoals de organismen die we wegdrukken uit hun natuurlijke leefomgeving, we onszelf beschermen, en ik vind dat iets moois.
“Mieren zijn bereid zich op te offeren voor de gemeenschap, de eigenschap die bioloog Edward O. Wilson het meest bewonderde in mensen. De insecten worden die hun instinct gedreven, wij worstelen tussen het collectief en ons eigenbelang.” (p.171)
Mooi gezegd, vind ik.
Wij, als mensen, offeren ons niet op vanuit onszelf (over het algemeen) voor een gemeenschap, want krijg je ervoor terug? Dat stukje eigenbelang is zonde, maar het is wel te begrijpen. Het systeem dat we hebben ingericht, gaat immers toch wel over ieder voor zich. Nu moeten we het toch eindelijk maar weer terug proberen te krijgen naar het geheel.
Mihail vergelijkt “de corruptie in de bossen met een vliegtuigongeluk: met zoveel controlemechanismen zou het niet mogen gebeuren.”
“‘Regering, gemeente, het staatsbosbedrijf, politie, bosinspecteurs, houthakkende bedrijven, hout opkopende bedrijven, consumenten; iedereen sjoemelt,’ zegt hij.” (p. 182)
Het zit dus echt in het systeem. Ook de gebruikers van de producten, zelfs als ze al verwerkt zijn, spelen er een rol in.
“We scheiden ons af van de toekomstige generaties en van het niet-menselijke. Als je erover nadenkt, is het leven een wonder. We kennen geen andere plek in het universum waar iets soortgelijks gaande is,” zegt Mihail. (p. 184)
“Het wonder van ons bestaan waarop Mihail doelt, is een unieke gelegenheid, gecombineerd met buitengewoon veel geluk, zoals Edward O. Wilson gaat beschrijft. Volgens deze bioloog, die de term ‘biofilie’ introduceerde waarmee hij onze aangeboren liefde voor andere levensvormen bedoelt, richt ons brein zich daardoor op leven. Daarom kan Antoniu niet anders dan in wonderen geloven. Het prille bestaan van zijn jonge dochter doet hem de verdoemenis afzweren en zijn activisme voortzetten, niet wetende of het goed komt, maar wel dat het zin heeft. Zijn kruistochten geven hem een gevoel van controle.” (p. 185)
We moeten ook in wonderen geloven. We kunnen nooit weten of het goed komt, maar we kunnen wel een rol spelen in hoe we weer op het juiste pad terug kunnen komen. Als we allemaal een stukje doen, wordt het geheel groot.
“‘Soms denk ik: wat als ik corrupt wordt?’ oppert Mihail vrolijk. ‘’Maar je kunt niet “een beetje corrupt” zijn. Je moet all the way gaan. Daarom zal ik nooit mijn handtekening onder een vals document zetten.” (p. 187)
Dit is iets om te onthouden. Je kan niet een klein beetje corrupt zijn. Zelfs met iets kleins sjoemelen maakt je al corrupt. Dit is iets wat veel mensen vergeten, denk ik.
“‘Wat geeft je hoop?’ vraag ik.
‘Onze hoop zit in ons,’ antwoordt hij. ‘Slechts tweehonderd jaar geleden reed de eerste stoomlocomotief. Dat zijn maar enkele generaties, zo snel kan het gaan. Natuurlijk is er reden voor pessimisme, maar evengoed voor optimisme. Het is net waar je naar kijkt.’
‘Waar moet je dan kijken?’
(…)
‘Overal!’ roept hij bevlogen. ‘Kijk om je heen, naar de kracht van het leven, waarvan we niet eens weten wat het precies is. Ik heb hier niet eerder over nagedacht, tot jij me deze vragen ging stellen. Ik besef nu dat ik wel degelijk hoop zie. Ik zie hoop door wat we net deden: in de regen staan tussen de korstmossen. We hadden ook thuis kunnen blijven, maar de mens wil vooruit.’” (p. 187-188)
Van Duivenbode vroeg aan Mihail wat hem hoop geeft. Hij antwoordt dat je het overal in kan vinden. Je moet gewoon kijken en doen. Dat is hoop, het aan de slag gaan met wat je ziet en wat je hoopt te zien.
“De menselijke dominantie heeft ons verantwoordelijk gemaakt voor de vrijheid van de overige organismen, stelt hoogleraar Publieke Ethiek Clive Hamilton. Volgens hem schuilt in deze unieke positie de kiem voor hoop. Door mijn ontmoetingen met de Oost-Europeanen voeg ik daar onverschrokkenheid aan toe. Moed als verbond.” (p. 188)
We hebben niet alleen verantwoordelijkheid voor onszelf; ook voor overige organismen. Het wordt tijd dat we die ook nemen.
“Wij en de aarde zijn hetzelfde, predikte boeddhistische monnik Thích Nhất Hạnh, en hij noemde deze verbondenheid ‘interbeing’. In een vel papier zag hij een wolk drijven. Zonder de wolk geen regen, zonder regen geen bomen en zonder bomen geen papier. Dieper zag hij er de zon in en de tarwe waarmee de houthakker zichzelf in leven houdt. ‘Dit vel papier bestaat omdat al het andere bestaat.’ De natuur staat niet buiten de mens en de menselijke invloed verbindt ons eigen lot met dat van andere organismen.” (p. 193)
Alles hoort bij elkaar, wat we vaak vergeten. We moeten leren het respect terug te krijgen voor de wereld en waar alles vandaan komt.
“Wat we zelf optuigen, kunnen we ook weer afbreken. Maanden geleden schreef ik dat verhalenverteller machthebbers zijn: verhalen beïnvloeden ons denken en handelen. Welk verhaal we onszelf vertellen zegt iets over onze vrees en hoop, over wat we najagen en over onze moed. Het enige wat nodig is, is verbeelding.” (p. 196-197)
Het begint allemaal bij nadenken wat je graag zou willen zien. Dan kunnen we het gaan realiseren.
This entire review has been hidden because of spoilers.
July 24, 2024
Interessant boek over een voor mij onbekende wereld: die van de oerbossen in Oost-Europa. Het boek bevat veel reportage, met getuigenissen van de auteur en de mensen die zij ontmoet. Dat zijn belangrijke verhalen en het siert de auteur dat ze letterlijk met haar poten in de modder heeft gestaan. Ik had het zelf fijn gevonden als het boek al in het begin duidelijk had gemaakt wat er op het spel staat bij deze oerbossen, waarom iedereen hier meer over zou moeten weten (van Roemenië tot Nederland), en wat onze omgang met oerbossen verraadt over de moderne wereld. Dat kwam nu vooral tegen het einde, en voor mij stopte het net te vroeg. 3.5*
July 22, 2024
Een reisverhaal zonder dat het echt spannend wordt. Onderwerp niet echt de diepte in, blijft heel erg in haar eigen visie hangen. Ook personages niet zo spannend en telefoontjes met vriend werken ook niet echt.
April 1, 2025
Een boek over de sociale barrieres voor natuurbescherming in Oost-Europa. De auteur heeft een Poolse moeder en is daarom vertrouwd met het land en met belangrijke aspecten van de cultuur van Polen en ook andere landen in de regio. Ze bezoekt overheidsinstituten voor bosbouw resp. natuurbescherming, NGO's en individuele activisten, en legt haar oor te luisteren. En luisteren kan ze. Ze geeft alle ruimte aan haar gesprekspartners en komt zo veel te weten, niet zozeer alleen over hun inhoudelijke mening en argumenten, maar vooral ook over hun mentaliteit.
Zelf sympathiseert ze met de ecologische zaak en ze ondervindt dan steeds opnieuw benepen en naargeestige weerstand van over het algemeen mannen, die ze ruimhartig verdraagt. Overal in de regio is er kennelijk sprake van een toxic masculinity tegenover initiatieven van natuurbescherming.
Dit stemt allesbehalve hoopvol. Helaas kan de auteur hier weinig tegenover stellen. Ze beperkt zich daarom tot een journalistieke vastlegging van haar ervaringen. Terwijl ze reist, ziet ze overal achteruitgang van de bossen, door commerciele houtkap (zowel door grote bedrijven als door particulieren) en door de corruptie bij overheid en instituties die deze houtkap faciliteren, ondanks de lippendienst die men bewijst aan de beleidsmakers van de EU. Natuurbeschermers worden veelvuldig bedreigd, soms zelfs vermoord.
Dit boek is uniek in de beschrijving van hoe moeilijk natuurbescherming in Oost-Europa is en hoe deze tegen de klippen op plaatsvindt; de auteur beschrijft de grote ontwikkelingen door middel van een persoonlijk verslag. Het is somber. Het is realistisch in de aanwijzing (en naturalistische beschrijving) van een conservatieve wij-zij mentaliteit als oorzaak, met economisch eigenbelang van bewoners in een gebied als grote motor. En ja, men heeft ook geringe vooruitzichten op welvaart. Maar ja, heeft men die niet altijd als men ontevreden is en zich als slachtoffer beschouwt? De stilzwijgende conclusie is dat als deze mentaliteit niet wordt tegengegaan (of: omgebogen), de instandhouding van de laatste Europese oerbossen een aflopende zaak is.
De auteur heeft een grote filosofische interesse, getuige de uitgebreide literatuurlijst - met woordelijke toelichting, incl. aanraders! - achterin het boek. Haar belezenheid zou hebben kunnen uitmonden in een veel systematischer en beschouwender werk, maar dat is dit boek niet geworden. Dit is zoals gezegd eerder een goede, journalistieke reportage. Misschien komt ze in een volgend boek nog eens met een beschouwend verhaal, over politiek en beleid, of juist over de mogelijkheden voor cultuur- en mentaliteitsverandering die de natuurbescherming juist zou kunnen versterken?
Zelf sympathiseert ze met de ecologische zaak en ze ondervindt dan steeds opnieuw benepen en naargeestige weerstand van over het algemeen mannen, die ze ruimhartig verdraagt. Overal in de regio is er kennelijk sprake van een toxic masculinity tegenover initiatieven van natuurbescherming.
Dit stemt allesbehalve hoopvol. Helaas kan de auteur hier weinig tegenover stellen. Ze beperkt zich daarom tot een journalistieke vastlegging van haar ervaringen. Terwijl ze reist, ziet ze overal achteruitgang van de bossen, door commerciele houtkap (zowel door grote bedrijven als door particulieren) en door de corruptie bij overheid en instituties die deze houtkap faciliteren, ondanks de lippendienst die men bewijst aan de beleidsmakers van de EU. Natuurbeschermers worden veelvuldig bedreigd, soms zelfs vermoord.
Dit boek is uniek in de beschrijving van hoe moeilijk natuurbescherming in Oost-Europa is en hoe deze tegen de klippen op plaatsvindt; de auteur beschrijft de grote ontwikkelingen door middel van een persoonlijk verslag. Het is somber. Het is realistisch in de aanwijzing (en naturalistische beschrijving) van een conservatieve wij-zij mentaliteit als oorzaak, met economisch eigenbelang van bewoners in een gebied als grote motor. En ja, men heeft ook geringe vooruitzichten op welvaart. Maar ja, heeft men die niet altijd als men ontevreden is en zich als slachtoffer beschouwt? De stilzwijgende conclusie is dat als deze mentaliteit niet wordt tegengegaan (of: omgebogen), de instandhouding van de laatste Europese oerbossen een aflopende zaak is.
De auteur heeft een grote filosofische interesse, getuige de uitgebreide literatuurlijst - met woordelijke toelichting, incl. aanraders! - achterin het boek. Haar belezenheid zou hebben kunnen uitmonden in een veel systematischer en beschouwender werk, maar dat is dit boek niet geworden. Dit is zoals gezegd eerder een goede, journalistieke reportage. Misschien komt ze in een volgend boek nog eens met een beschouwend verhaal, over politiek en beleid, of juist over de mogelijkheden voor cultuur- en mentaliteitsverandering die de natuurbescherming juist zou kunnen versterken?
June 24, 2024
Oerbos. Door: Dore van Duivenbode.
Wat een prachtige cover én mooi auteursportret; helemaal passend bij het boek!
De ondertitel van Oerbos is: De strijd om de Europese natuur. Mijn idee daarover was heel simpel: er moet alles aan gedaan worden om dat oerbos in stand te houden en alles en iedereen die daar niet naar handelt moet bestraft worden, zoiets. Ik denk dat ik mag stellen dat van Duivenbode het daar mee eens was.
Maar dan reist deze West-Europese schrijver, journalist en documentairemaker af naar Oost-Europa. Daar zoekt ze contact met mensen uit alle ‘kampen’: boswachters, studenten aan de boswachter-school, nabestaanden van vermoorde boswachters, personeel van het Nationaal park, activisten, onderzoekers, buurtbewoners, Roma,… Al die verhalen komen samen en staan vaak lijnrecht tegenover elkaar of tegenover onze Westerse visie.
Van Duivenbode heeft haar ideeën maar is niet te beroerd om echt te luisteren en empathie voor iedereen op te brengen. En dat maakt dit een moeilijk boek, moeilijk als in: het is niet zo zwart-wit als ik/zij dacht. Vaak is de echte waarheid moeilijk te achterhalen, is het pas achteraf duidelijk wat er had moeten gebeuren of wat de verborgen motieven waren.
Wij, in het Westen, hebben nu makkelijk praten aangezien we onze eigen oerbossen al honderden jaren geleden gekapt hebben. Zit u tijdens het lezen van deze recensie in een meubelstuk van de beroemde geel-blauwe winkelketen? Dan hebt u ‘bomen-bloed’ aan uw handen! (Ik pleit schuldig.)
Natuurbescherming-politiek-economie: het is een onontwarbaar kluwen waar alles en iedereen elkaar beïnvloedt. Zoals in de natuur, inderdaad. Het is in ons aller belang dat we nu, vandaag, in actie schieten. En al reikt van Duivenbode geen oplossingen aan, ze geeft ons wel een boeiende inkijk in een wereld die voor de meesten van ons ver van ons bed lijkt maar die het (soms letterlijk) niet is. Een must-read, die ook nog eens vlot leest, dus geen excuus.
Wat een prachtige cover én mooi auteursportret; helemaal passend bij het boek!
De ondertitel van Oerbos is: De strijd om de Europese natuur. Mijn idee daarover was heel simpel: er moet alles aan gedaan worden om dat oerbos in stand te houden en alles en iedereen die daar niet naar handelt moet bestraft worden, zoiets. Ik denk dat ik mag stellen dat van Duivenbode het daar mee eens was.
Maar dan reist deze West-Europese schrijver, journalist en documentairemaker af naar Oost-Europa. Daar zoekt ze contact met mensen uit alle ‘kampen’: boswachters, studenten aan de boswachter-school, nabestaanden van vermoorde boswachters, personeel van het Nationaal park, activisten, onderzoekers, buurtbewoners, Roma,… Al die verhalen komen samen en staan vaak lijnrecht tegenover elkaar of tegenover onze Westerse visie.
Van Duivenbode heeft haar ideeën maar is niet te beroerd om echt te luisteren en empathie voor iedereen op te brengen. En dat maakt dit een moeilijk boek, moeilijk als in: het is niet zo zwart-wit als ik/zij dacht. Vaak is de echte waarheid moeilijk te achterhalen, is het pas achteraf duidelijk wat er had moeten gebeuren of wat de verborgen motieven waren.
Wij, in het Westen, hebben nu makkelijk praten aangezien we onze eigen oerbossen al honderden jaren geleden gekapt hebben. Zit u tijdens het lezen van deze recensie in een meubelstuk van de beroemde geel-blauwe winkelketen? Dan hebt u ‘bomen-bloed’ aan uw handen! (Ik pleit schuldig.)
Natuurbescherming-politiek-economie: het is een onontwarbaar kluwen waar alles en iedereen elkaar beïnvloedt. Zoals in de natuur, inderdaad. Het is in ons aller belang dat we nu, vandaag, in actie schieten. En al reikt van Duivenbode geen oplossingen aan, ze geeft ons wel een boeiende inkijk in een wereld die voor de meesten van ons ver van ons bed lijkt maar die het (soms letterlijk) niet is. Een must-read, die ook nog eens vlot leest, dus geen excuus.
September 13, 2024
4,5 , het is een vlot geschreven boek over het bosbeheer in midden Europa door de ogen en beleving van de Nederlandse schrijfster , …
Het boek deed me veel afdwalen over de liefde voor boom/ bos en de economische waarde van hout , ik heb bijna helemaal geen kennis over houtsoorten hun gebruik, hun habitat waar ze meest en liefst groeien, de betere chemische voorwaarden ( grond ) de betere temperaturen, water, windstoten ( klimaat) , hun soorten en bijhorende andere grote en kleine organismen, zowel houtbewerking als boom kennis groei , enz , is kennis met soms tegenstrijdige opvattingen, wat dat het best is , in wiens belang , …
Verder dacht ik ook na over overvloed en schaarste , wegwerp maatschappij, hoeveel bomen zouden er meer gekapt zijn als er minder toepassingen waren met plastiek , .. de nadelen van plastiek .., het hangt allemaal wat met elkaar samen als een weegschaal , … overvloed , schaarste, werkgelegenheid, verplichte (.) economische groei , kopen, weggooien , …. Wild , tam ,bv zalm kwekerij, boomkwekerij, enz.
Welke richting moeten/mogen we uit , zullen oorlogen, natuurrampen schaarste creëren, (?) technologie overvloed (?) , druk en invloed /op /de omgeving en druk en invloed /van / de omgeving …. Weegschaal, evenwicht,
4,5 sterren een vlot geschreven boek door een schrijfster die een tijd in de omgeving en mensen van het midden Europese bos doorbracht,
Het boek deed me veel afdwalen over de liefde voor boom/ bos en de economische waarde van hout , ik heb bijna helemaal geen kennis over houtsoorten hun gebruik, hun habitat waar ze meest en liefst groeien, de betere chemische voorwaarden ( grond ) de betere temperaturen, water, windstoten ( klimaat) , hun soorten en bijhorende andere grote en kleine organismen, zowel houtbewerking als boom kennis groei , enz , is kennis met soms tegenstrijdige opvattingen, wat dat het best is , in wiens belang , …
Verder dacht ik ook na over overvloed en schaarste , wegwerp maatschappij, hoeveel bomen zouden er meer gekapt zijn als er minder toepassingen waren met plastiek , .. de nadelen van plastiek .., het hangt allemaal wat met elkaar samen als een weegschaal , … overvloed , schaarste, werkgelegenheid, verplichte (.) economische groei , kopen, weggooien , …. Wild , tam ,bv zalm kwekerij, boomkwekerij, enz.
Welke richting moeten/mogen we uit , zullen oorlogen, natuurrampen schaarste creëren, (?) technologie overvloed (?) , druk en invloed /op /de omgeving en druk en invloed /van / de omgeving …. Weegschaal, evenwicht,
4,5 sterren een vlot geschreven boek door een schrijfster die een tijd in de omgeving en mensen van het midden Europese bos doorbracht,
May 22, 2025
Eindelijk uitgelezen! Nog op tijd voor we op reis gaan gelukkig. Ik vond het heel fijn geschreven en ik denk dat ik het op reis nog een keer ga lezen. De afwisseling tussen persoonlijke verhalen en achtergrondinformatie werkt heel goed en ik vond het ook fijn dat ze eerlijk was over haar eigen vooroordelen en misinterpretaties. Omdat ik haar eerder dat stukje over de beer had horen voorlezen leefde ik daar de hele tijd naartoe en het verraste me dat het echt pas op de allerlaatste pagina’s kwam.
This entire review has been hidden because of spoilers.
July 28, 2024
‘De eerlijke handel van hout is behoorlijk duister’.
Een prachtig boek over de unieke en belangrijke Oost-Europese bossen met al zijn uitdagingen en gevaren. Het doet je de volgende keer 10x nadenken voordat je een bouwpakket meubel loopt bij de meubelgigant. Het boek heeft me echt aan het denken gezet. Zeker aan te raden om te lezen. Het leest makkelijk weg.
Een prachtig boek over de unieke en belangrijke Oost-Europese bossen met al zijn uitdagingen en gevaren. Het doet je de volgende keer 10x nadenken voordat je een bouwpakket meubel loopt bij de meubelgigant. Het boek heeft me echt aan het denken gezet. Zeker aan te raden om te lezen. Het leest makkelijk weg.
January 21, 2025
Echt heel erg interessant. Bij dit soort boeken krijg je meestal alleen maar het oogpunt van de wetenschap en ecologen te horen maar dit boek laat veel meer mensen aan het woord. Zo spreken er boswachters maar ook mensen die bomen kappen. Hierdoor krijg je hele andere perspectieven en ga je er heel anders over na denken. Erg interessant!!
June 12, 2024
Heel mooi en toegankelijk geschreven. Doordat de schrijfster leert over de kap en bescherming van de bossen kun je als lezer tegelijkertijd meeleren. Enige wat ik miste is nog wat meer over de geschiedenis van de oerbossen zelf; de historie, de beesten en de planten.
July 14, 2024
"De ecologische crisis heeft te maken met wat voor soort wezens wij mensen zijn en wat we dienen te worden om te overleven." (p. 121)
September 8, 2024
Actual rating 4.5/5
Beautiful book about the preservation and conservation of Europe's last primeval forest. Shows the situation realistically while also trying in the author's personal experiences living in/exploring Białowieża and the Carpathians. I also appreciate how, despite not agreeing with everyone, she is still willing to explore multiple points of view, particularly those of the people living in/near the forests who depend on the forest for their livelihoods.
Beautiful book about the preservation and conservation of Europe's last primeval forest. Shows the situation realistically while also trying in the author's personal experiences living in/exploring Białowieża and the Carpathians. I also appreciate how, despite not agreeing with everyone, she is still willing to explore multiple points of view, particularly those of the people living in/near the forests who depend on the forest for their livelihoods.
Displaying 1 - 13 of 13 reviews