Rölanti Çıkmazı

by İsmail Güzelsoy

"Kaybettiğini sandığın oyun henüz başlamamış olabilir."

Kentin merkezinde olmasına rağmen gözlerden uzak, sırlarla dolu bir çıkmaz sokak, kendi zamanını yaşamaktadır. Ta ki Perizad çıkıp gelene dek. Sonra oyun başlar: gizli geçitler, müzik çalan binalar, çiçekler üzerine kumar oynayanlar, ömrü boyunca dehlizlerde saklanmak zorunda kalan bir cüce, soğuk savaş yıllarında casus olarak yetiştirilmiş hayvanlar, sirkten kaçıp İstanbul sokaklarına dehşet saçan bir kaplan... Bir kadın neden balkona çıkmaktan korkar? Bir adam intikam almak için neden yirmi yedi yıl bekler? Gözü üzerimizden ayrılmayan karga bize ne fısıldamaktadır?

Üç farklı zamanın ama aynı İstanbul'un hikayesi Rölanti Çıkmazı; kabadayıların hüküm sürdüğü İstanbul'dan, gen aktarımının tartışıldığı İstanbul'a... İsmail Güzelsoy, üstkurmaca düzlemini de dahil ettiği anlatısında, gerçek ve gerçek dışının birleştiği çizgiye kuruyor en büyük oyununu. Rölanti'nin hikayesi; aniden ortaya çıkan bir kayıt cihazı kadar gizemli, bir kaplanın dişleri kadar merhametsiz.

Kudretli insanların hikayeleri genelde karmaşık planların, ince hesapların mahsulüdür ama gariban insanların hikayeleri önemsiz rastlantılarla yazılır. Perizad'ınki de öyle... Ama önemsiz rastlantıların sonuçları her zaman önemsiz olmayabilir işte. Kendi hayatına bir baksana, o gün orada olmasan, o telefonu açmasan, o kişiyle tanışmasan hayatın başka bir mecrada akar giderdi.

376 pages, Paperback

First published May 9, 2024

About the author

İsmail Güzelsoy 1963 yılında Iğdır'da doğdu. Ortaöğrenimini İstanbul'da tamamladı. İstanbul Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu'ndan ayrılıp İsveç'e gitti. İsveç'te yaşadığı üç yıl boyunca İsveç dili ve edebiyatı üzerine çalıştı.

Reviews

[Renklikalem · Rating 4 out of 5]

“Rölanti Çıkmazı’nda hiçbir şey sürpriz olmayacaktır senin için, çünkü Rölanti Çıkmazı’nın kendisi bir sürprizdir. Orası sürprizlerin rahmidir.”

İsmail Güzelsoy’dan yine karnaval tadında bir roman okudum. Karakterler öyle orijinal ki yazarın kendine has karakterlerini ne kadar sevdiğimi hatırlamak açısından da çok güzel oldu Rölanti Çıkmazı’nı okumak. Yıllar evvel yazardan okuduğum ilk kitap Gölge’ydi. Hala yeri ayrıdır, hep ayrıdır. Üstüne kaç kitap okudum İsmail Bey’den bilmiyorum. Hepsi ayrı bir dünya, ayrı karakterler, ayrı savruluşlar. Fakat ilk defa bu sefer gizemli anlatıcımızı (bir süre sonra öğreniyoruz kimliğini elbette:) dinlerken o yıllar evvelki Gölge’deki hislerim geri döndü. Sanki yazarı ilk kez okuyormuşum gibi bir heyecan, öyle tatlı bir kalp çarpıntısı oldu. E güzel oldu vesselam. “Bir yaz gecesi bulutu gibi” kırılgan ve narin bu hikayeyi avuçlarımıza usulca bıraktığınız için teşekkürler sevgili İsmail Güzelsoy. Kaleminize sağlık. @ismail.guzelsoy

@yazariylakonusanlar Haziran ‘24

#neokudum #ismailguzelsoy #rolanticikmazi #yazariylakonusanlar #everestyayinlari #renklikalemkitap

[Idilik · Rating 5 out of 5]

Uzun süredir güzel bir kurgu okumamıştım. Temiz bir türkçe ile yazılmış, karakterlerin inandırıcılığı olan hafif de büyülü gerçeklik tadında bir roman okumak isterseniz buyrun kaçırmayın!

[Başak Ebru Tarım · Rating 5 out of 5]

Rölanti Çıkmazı, Şişli'de girişi sarmaşıklarla perdelendiği için gözlerden uzak kalmış bir çıkmaz sokak (adı üstünde zaten) Gözüne göründüklerini de kendine has dokusuyla büyülüyor, sanki onları İstanbul'dan alıp, bilinmez bir zamana, unutulmuş diyarlara götürüyor. Sokağın en eskilerinden Madam Anabel'in kayınpederi Poyraz Efendi'nin tasarlayıp yaptığı binalarda mimarinin her döneminden örnekler görmek mümkün.
Hikayenin başında, yolu bu sokağa düşen Perizat'ın, Rölanti Çıkmazıyla göz göze geldiği anı anlatan satırları buraya taşımak istiyorum.

"Genç kadın, İstanbul'un tarihsel mimari üsluplarının çoğunun sergilendiği bir müzenin kapısındaydı. Levantem, Rum, klasik, art nouveau, neoklasik, Viktoryan üsluplu yapıların hepsi dört katlı olduğu gibi, bunların pencereleri kusursuz bir şekilde aynı hizada tasarlanmıştı. Cumbalar, mermer konsollar üzerinde yükselen, sütunçelerle desteklenmiş balkonlar; iki yanında karyatid olarak adlandırılan Helenistik kadın figürleri bulunan işlemeli kapılar, birer tığ işi kadar ince hatlardan oluşan söveler ve pek çok nefes kesici mimari ayrıntı, her nasılsa, karmaşa yaratmadan, birbirine eklenerek, canlı bir tabloyu ritmik bir uyum içinde ayağa dikiyordu"

İşte ben bu paragrafı okuduğum anda kalbimi bıraktım Rolanti Çıkmazına.

Bu karşılaşmayla başlayan hikaye, geriye dönüşlerle yaklaşık 30 yıla yayılmış acayip bir macerayı anlatıyor bize. Ama ne macera. İçinde yok yok. Sirkten kaçıp, İstanbul sokaklarında başıboş gezen bir Bengal kaplanı, örselenmiş bir hayatı ardı sıra getiren, yaralı kuş misali Perizat, Rölanti sokağının dehlizlerinde 27 yıldır saklanarak yaşayan bir cüce, onu kollayıp büyüten Madam Anabel ve oğlu Tatyos, soğuk savaş yıllarında casus olarak yetiştirilmiş hayvanlar, "intikam soğuk yenen bir yemektir diyerek" emeline ulaşmak için tam 27 yıl bekleyen Taş Muzo ve Poyraz efendinin oyunbaz ruhunun ürünü, Rölanti Çıkmazının tüm evlerine saklanmış sonu gelmeyen sürprizler; apartman boşluklarındaki esintileri müziğe çeviren düzenekler, başka apartmanlara açılan gizli geçitler, çatı katlarına gizlenmiş etrafı gözetlemeye yaratan periskoplar, gizli yer altı sarayları. Bir de Yaren var. Her şey onun başının altından çıkıyor ya da onunla başlıyor. Ama o kim ya da ne söylemeyeceğim. Merak eden okusun diyorum.

Bu cümbüşlü, heyecanlı, su gibi akıp giden hikayenin içinde geçen onlarca karaktere rağmen, benim için ana karakter her daim Rölanti çıkmazı oldu. Okuduğum ilk anda var mıdır acaba gerçekten bu Rölanti Çıkmazı diye şöyle bir araştırdım ama maalesef yokmuş. Öğrendikten sonraki sayfaları Rölanti Çıkmazının olmayışına hayıflanarak okudum.

İsmail Güzelsoy her zamanki gibi harika bir Türkçeyle aktardı bize hikayeyi. Bana Türkçe'nin, ana dilimin keyfini sürdüren yazarlardan kendisi. İyi ki Türkçe yazıyor dediklerimden. Kitabın olay örgüsünden bahsetmiyorum çünkü ne olaylar, ne olaylar. Anlat anlat bitmez, anlatırsak da tadı kaçabilir. O nedenle son söz olarak; kitabı çok sevdim ama ben en çok, Rölanti Çıkmazının gerçekten var olma ihtimalini sevdim. Keşke...

[Annegazetesi · Rating 5 out of 5]

Kurgusuyla, hikayeleriyle, karakterleriyle çok çok güzel ve sürükleyici. Heyecanlı, keyifli ve tatminkar bir roman.

[Sinem Demirdöven · Rating 5 out of 5]

Bu beş yıldıza bir de buradan 5 tane yıldız ekliyorum ⭐⭐⭐⭐⭐

[Olga Karaatmaca · Rating 5 out of 5]

Yavaş yavaş ,sindire sindire okuduğum İsmail Güzelsoy’un son romanı tek kelime ile eşsiz bir metin . Güzelsoy’un bir yanı ile masalsı anlatımı diğer cepheden pek çok toplumsal yaraya çomak sokarken enfes bir sinematografik roman ortaya çıkartmış.Kimi zaman uyku ile uyanıklık arasında görülen rüyalar tadında okudum kitabı ,kimi zaman da gerçeklik ile kurgu zihnimde hemhal oldu .Yazarın diğer romanlarında da olduğu gibi uzun bir çalışmadan ve titiz bir yazım sürecinden geçtikten sonra okura en güzel hali ile metnini sunmak isteğini gördüm bu romanında da.Eşsiz bir okuma deneyimi daha sunduğunuz için çok teşekkür ederim İsmail Güzelsoy 🙏

[Özgün · Rating 5 out of 5]

Ben ne okudum böyle! Büyüleyici bir edebiyat. Dokunaklı bir hikaye. Usta işi bir dil. Duygularima ayrı dokundu, cagristirdiklari düşündürdükleri ile düşünce dünyama ayrı dokundu. Elbette İsmail Guzelsoy'dan kötü bir roman hiç okumadim ama bu bir başka lezizdi. Ne güzel bir his ona tanıklık etmek, çağdaşı olup benzer şeyleri deneyimlemek. İçimden taştı öyle güzeldi...

[Nazlı · Rating 5 out of 5]

Ismail Guzelsoy ile bu kitapla tanistim. Cok uzun zamandir bu kadar titizlikle yazilmis, katman katman islenmis bir roman okumamistim.

[Begum · Rating 5 out of 5]

Masal içinde gerçek, gerçek içinde masal.
Rölanti Çıkmazında geçmişle gelecek, gerçek ile masal öyle güzel kurgulanmış ki, insan okuduğu her satırın hem gerçek hem de yazarın kurguladığı masal dünyası olsun istiyor.

[Sulelei]

Fantastik kurgu olma ihtimali yüzünden ön yargıyla yaklaştığım fakat sayfalar ilerledikçe keşke daha önce tanısaydım diye düşündüğüm İsmail Güzelsoy’un çağdaş Türk romanına armağanı. Yazar, birbiri ardına açığı parantezleri gerçekle kurmacanın belirsizleştiği anlarda ustaca teker teker kapatarak okuyucuyu gerçeklerin soğuk zeminine bırakıyor. Olayların kent hafızalarımızda anlam taşıyan mekanlarda geçmesi de bu gerçekliğe katkıda bulunuyor. Hayalimizde kolayca canlanacak tasvir ve karakter tanımlamaları ile sürükleyici bir yolculuğa çıkarıyor okuru.

[Hale Senozgen Burus · Rating 5 out of 5]

“Kaybettiğini sandığın oyun henüz başlamamış olabilir.”
"Bazı çıkmazlar, sadece bir sokakta değil, insanın kalbinde kurulur."

Okuması büyüleyici, anlatması güç hikayelerin yazarı @ismail.guzelsoy
@gocmenkitapseverler olarak bu ay "Rölanti Çıkmazı" kitabını okuduk.
Kentin merkezinde, gözlerden uzak bir çıkmazda başlıyor her şey. Gizli geçitler, müzik çalan binalar, çiçekler üzerine oynanan oyunlar ve sarsıcı insan hikâyeleri…

Rölanti Çıkmazı, yalnızca gizemli bir sokak anlatısı değil; insan ilişkilerindeki şiddeti, kandırmacayı, bencilliği ve acımasızlığı türlü yüzleriyle sergiliyor.

Bazen bir annenin çaresiz kaçışı, bazen bir çocuğun yalnız bir balkonda karşılaştığı dehşet, bazen de küçük bir rastlantının değiştirdiği hayatlar…

Gerçekle hayal arasında örülmüş, hem yaralayıcı hem büyüleyici bir roman. Kendini katman katman açan, okuyucuyu pek çok noktadan yakalayan. Sorgularken, sorgulatan, duyguları arasında gezdiren bir kitap. Aynı zamanda kültürüne, diline, kendine, hayatına, ötekine sahip çıkma üzerine bir hikaye.. Çok severek, etkilenerek okuduğum, üzerine bir süre daha düşüneceğim bir roman. Tavsiyemdir.

[Özge Güven · Rating 4 out of 5]

Yıllar önce yazarın "Hatırla" romanını okumuştum ve çok beğenmiştim. Bu kitap da yine şaşırtmadı. 3 farklı zamanın İstanbul'unda geçiyor hikayesi. Kitabın ortalarında bu kısmı neden bu kadar detaylı anlatmış derken sonuna doğru tüm olaylar birbirine bağlanıyor. Yazar eski İstanbul'u anlatırken güncel Türkiye'nin durumu hakkında da araya konular serpiştirmiş, bazı konularda detay çalışmalara bile yer vermiş. Keyifle okuyacağınız bir roman, tavsiye ederim.

"Kaybettiğini sandığın oyun henüz başlamamış olabilir."
"Taş devrinden bu yana, ilk kez bir kuşak sokaklarda oyun oynamıyor. Bu ne demek biliyor musun? Bu çocuklar akranlarının mızıkçılığına nasıl tepki vereceğini öğrenemiyor, itiraz edemiyor, mızıkçılık yapamıyor; bilgisayarda gördükleri 'game over' buyruğu acımasız, katı sınırlar çiziyor ve onlar da geri çekiliyor. Büyüdükleri zaman 'game over' diyen herkese, her otoriteye boyun eğecekler. Oyunun ne zaman başlayacağını, nasıl biteceğini, kurallarını iktidar belirleyecek ya da bunları belirleyenler iktidarını kurabilecek."

[Alphan Lodi · Rating 5 out of 5]

Ah İsmail Gũzelsoy ! İstanbul’un Kurtuluş’unda bir çıkmaz sokak yarat, o çıkmaz sokaktan bir başka aleme bir kapı aç. Kitabın bir yerinde “Ben okur olsam, kendini yazan bir hikaye okudum, diye kalkardım bu sofradan” diye yazmış. Sahiden öyle koydum kenara kitabı. Yok uzun uzadıya anlatılacak bir şey yok. Muhakkak okunmalı…

“Anlamamayı tercih etmek, diye bir şey var bu dünyada. Çünkü anladığın her şey seni esir alır, yaralar. Çünkü bazı anlamlar zehirlidir.”

[Birkitapokudum · Rating 5 out of 5]

Her seferinde diyorum ki, İsmail Güzelsoy'dan okuduğum en güzel kitap bu ama adam öyle bir kitap yazıyor ki sürekli fikir değiştiriyorum.
Ancak Rölanti Çıkmazı cidden bambaşka bir kitap. Her bir karakterde bir olay, bir şiddet türü tanımlanmış. Bu tanımlamalar öyle bir edebi dille yazılmış ki iyi ki edebiyat var, yoksa bunca dert nasıl dile gelirdi ki, diyor insan.
Bu topraklarda içinden çıkamadığımız bir rölantideyiz. Karnımız doysun, hesabımız da eksiye düşmesin meşgalesinden estetik bir haz yaşayamaz haldeyiz. Sesimizi çıkararamamak nasıl bir şiddete maruz kaldığımız en güzel kanıtı. İşte, Rölanti Çıkmazı tüm bu konularda bir çoban ateşi görevi üstlenmiş.

[Volkan Oktar · Rating 3 out of 5]

masalsı bir olaylar dizisinde anlatımı baştan sona devam ediyor kitabın. ama tabi masal bu ya; sirkten şehre kaçan kaplanlar, plan kurabilen kaplanlar olay örgüsünü ucundan berisinden birbirine mandallıyor hep. uzay gemisi de inse rölanti çıkmazı’na, şaşırmaz durumda bırakır okuru bu anlatım yöntemi içerisinde.

[Işıl Ozbek · Rating 4 out of 5]

İsmail Güzelsoy'un bendeki çok yüksek kredisine istinaden 4 veriyorum, başka bir yazar olsaydı 3 olurdu benim için bu kitap. İlk defa ilk yarısından sonra duraladığım, hadi bitsin biran önce dediğim bir kitabı oldu yazarın. Neyse nazar boncuğu olsun.

[Serhan Mumcu · Rating 5 out of 5]

Diğer tüm İsmail Güzelsoy kitapları gibi, nefis, masalsı. kitap bitince "iyi ki türkçe biliyorum" diyorsun içinden