Hier zijn de gevólgen van de roman Omstandigheden (2020), over het wel en wee van oud-boekhandelaar Ronald Walraven. We zijn weer in Arnhem. Walraven is inmiddels 76, maar hij staat nog met beide benen buiten het graf. Daar faalt de overheid en roeren zich fascisten; er is corona geweest en er komt oorlog. En hij maakt zich zorgen over de geheime brieven in het onderste laatje van zijn bureau. Een grimmig & geestig boek over ouderdom in een wereld die blijft kantelen. Waar gaat dat heen?
Peter Jacob (Koos) van Zomeren (Velp, 5 maart 1946) is een Nederlands schrijver. Hij debuteerde als negentienjarige, is een tijdlang actief geweest in de links-radicale politiek en keerde vervolgens terug naar de 'republiek der letteren' met thrillers, romans, beschouwingen, interviews, columns. In zijn werk is de natuur een belangrijk thema. Hij is onder andere bekend van de roman Otto's oorlog (1983) en zijn columns in NRC Handelsblad.
Dóór een oude man, vóór oude mannen, voor wie dit boek een feest van herkenning zal zijn. In elk geval was het dat voor mij. Een oude man, Ronald geheten, van midden zeventig – is dat oud of ouder? – die mijmert en moppert, op van alles en nog wat, maar de wereld nog altijd liefheeft. Wie het werk van Koos van Zomeren kent weet: deze Ronald is van Zomerens alter ego. Lopen en denken zijn de meest voorkomende handelingen (is denken een handeling?) in Gevolgen, dat niet alleen stilistisch, maar ook inhoudelijk sterk is. Ironie en eufemismen vrolijkten me geregeld op, en scherpe observaties en kritische beschouwingen dwongen meer dan eens mijn bewondering af. Vrijwel alles wat Van Zomeren over de huidige politiek opmerkt snijdt, wat niet verwonderlijk is met zijn politieke achtergrond, hout. Dat deze schrijver nog maar mondjesmaat een jonger publiek weet aan te spreken is heel erg jammer.
Dit boek kent prachtige passages, maar ik kan niet anders dan 3 sterren geven. Als liefhebber van Russische literatuur is een goede scheut cynisme mij niet vreemd en daar kan ik zelfs van genieten, maar het ouderwetse gehuil over dingen als genderneutraliteit verpesten het plezier soms.
Een of andere nietszeggende passage met erachter: (Schrijfopdracht: begin opnieuw en formuleer deze alinea genderneutraal.) Meneer van Zomeren, in de passage gaat het over mannen en vrouwen die dus bij uitstek niet mensen die genderneutraal aangesproken of omschreven willen worden. Pointless dus.
In alle volledigheid toch maar een mooie en ontroerende passage dan (op de blz ervoor). "Het liefst wordt ik helemaal nergens aan herinnerd. Dat verleden, je sleept het maar mee en je hebt er niks aan. De slechte momenten blijven onverminderd pijnlijk, en de goede zijn voorbij. Ik voel me het best als ik me tijdloos voel, wat (gelukkig dus maar) meer en meer het geval is."