Tijdens zijn bezoek aan een oude vriend in Polen blijken niet alleen hun levens ingrijpend te zijn veranderd; de hele regio staat onder hoogspanning.
In Het Baltisch station gaat Thomas Heerma van Voss van Amsterdam naar Tallinn – langs de uitgestrekte bossen van Polen, zigzaggend door Litouwen, Letland en ten slotte Estland. Het is een dagenlange treinreis die verder vrijwel niemand maakt. De aansluitingen zijn slecht en de trein staat soms uren stil. Onderweg gaat Heerma van Voss langs bij een vriend die jaren geleden naar het Poolse dorpje Rzezawa is geëmigreerd. Daar, aan de eettafel, dringt de vraag zich op of hij het ook zou kunnen, ergens anders opnieuw beginnen. En hoe deze ooit verwante vrienden ieder zo’n andere weg zijn ingeslagen. Nieuwsgierig kijkt Heerma van Voss om zich heen, praat met medereizigers. In het voorbijtrekkende landschap duiken steeds meer Oekraïense vlaggen op, in Estland zijn sommige schuren preventief verbouwd tot barakken. Hoelang blijft dit gebied nog in deze vorm bestaan? En wat komt er straks voor in de plaats?
Goed geschreven boekje. Citaat: "Zo vloeit de middag weg. Er gebeurt iets wonderlijks met mijn tijdsbeleving: die vervaagt. De uren worden op hetzelfde moment uitgerekt en versneld, ze lopen in elkaar over, ze lossen op, met onder me steeds diezelfde cadans van de trein, dat gelijkmatige en ook kalmerende ritme."
Er zijn boeken die gezien kunnen worden als voorloper van en meesterwerk dat in de canon van de Nederlandse literatuur opgenomen zal worden. Met ‘Het Baltisch Station’ heeft Thomas Heerma van Voss wat mij betreft zijn voorloper geschreven. Om te beginnen zorgt de beeldende schrijfstijl van de auteur er voor dat de lezer het verhaal als een film voor zich ziet. Treffend en realistisch wordt het reizen beschreven, waardoor ik tijdens het lezen af en toe moest terugdenken aan situaties waarin ik zelf verzeild was geraakt dankzij een het openbaar vervoer. En de wendingen in dit boek versterken de spanning, waardoor de lezer steeds meer betrokken raakt bij de reis. Ook zorgen ze figuurlijk gezien voor gelaagdheid omdat ze in mijn ervaring verwijzen naar situaties in het leven waarin de planning door omstandigheden aangepast moet worden. Verder versterkt het motief van relaties (vriendschappelijk, familie en partner) zoals die aan bod komen de thematiek. Voor mij gaat dit boek over meer dan een treinreis naar Tallinn. Met de treinreis als metafoor voor het leven en de relaties die iemand daarin heeft, krijgt het voor mij niet alleen diepgang maar ook het tijdloze waardoor iedere generatie het boek steeds weer opnieuw kan lezen. En zo wordt ‘Het Baltisch Station’ (2024) een voorloper. De beeldende schrijfstijl en wendingen maken het tot een meeslepend reisverslag. Een symbolische analyse geeft het verhaal niet alleen diepgang maar ook iets tijdloos. Het is een boek dat iedere reizende lezer zal aanspreken!
Het is goed voor me om meer over de Baltische staten te lezen - zeker in verband met de voortwoedende oorlog in Oekraïne - en deze novelle geeft doordachte glimpen in het dagelijks leven in verscheidene landen onder dreiging van Rusland. Jammer genoeg is dit het enige aspect dat mijn aandacht trok. Het ligt, hard gezegd, aan dat ik weinig geef om mannelijke stemmen, vooral binnen de Nederlandse literatuur. De auteurs overpeinzingen over zijn leven en met name zijn stukgelopen relatie deden me dan ook vrij weinig. Ik kan me voorstellen dat een ander met soortgelijke levenservaringen dit een heerlijk verhaal vind. Helaas ben ik niet die persoon. Nou ja. Ieder haar eigen ding.
Thomas Heerma van Voss is goed in vorm, met een nieuw reisverhaal vlak na het uitbrengen van zijn roman Het Archief. Het Baltisch station is geestelijk verwand aan het gewaardeerde wandelverhaal Omwegen, en leest net zo prettig. Een omslachtige treinreis leidt langs een internetvriend in een klein Pools dorpje naar Tallinn, en onderweg worden op subtiele wijze diverse inzichten opgedaan. Een leuke aansporing om de trein te pakken, maar wat mij betreft wel naar een bestemming die minder volhardendheid nodig heeft.
Een reisverslag en therapie-sessie in één. Thomas schrijft, zoals altijd, met een prettige melancholiek. Hopelijk komt er een vervolg over het verblijf in de Baltische Staten zelf, want dit smaakt naar meer!
Hoe niet-aangenaam dagen reizen met de trein ook is, het brengt je wel dichter bij het avontuur. Zeker met een vijftal landsgrenzen om te passeren. Alle verhalen over niemandsland en stranden waar je niet heen ging worden opgeroepen. Wil je ze horen?
Mijmeringen over het leven en alle figuurlijke paden die je kan bewandelen, terwijl de schrijver per trein Tallinn probeert te bereiken. Leuk om even in iemands hoofd te ziten die zijn gedachten mooi kan verwoorden. Ook de juiste lengte voor dit introspectieve boek.
Dit boek maakt deel uit van de serie Spoorslag van uitgeverij Ambo|Anthos. In elk boek beschrijft een andere schrijver zijn/haar treinreis.
4-5* De lezer van ‘Het Baltisch station’ gaat samen met Thomas Heerma van Voss met de trein van Amsterdam naar de Estse hoofstad Tallinn. De reis dreigt weinig spectaculair, ja, wellicht saai te worden. En dat is ze ook. Veel vlaktes, velden, bomen, kleine lege stations, weinig mensen. En toch weet de schrijver als apathische antiheld interesse en sympathie bij de lezer op te wekken. Door z’n eerlijkheid. Zijn overwegingen, zijn twijfels, zijn herinneringen. Doordat hij zich kwetsbaar opstelt. Doordat hij deze reis onderneemt en zijn daadkracht toont. Een oude vriend met zijn gezin in the middle of nowhere in Polen bezoekt en tegelijkertijd zijn breuk met zijn vriendin verwerkt. Zichzelf overwint. Als hij op de plaats van bestemming aankomt, weet hij het. “En terwijl ik het station achter me laat, welt een diep geluk in me op. Veel groter dan ik ooit heb gehad na een vliegreis. Dat ik hier ben. Dat ik dit plan in mijn eentje heb bedacht en uitgevoerd.”
Ik las al een paar boekjes in deze ‘Spoorslag-reeks’ waarbij telkens een treinreis centraal staat en dit vind ik tot op heden de sterkste bijdrage. (Die van Auke Hulst las ik nog niet, daar kijk ik ook wel naar uit.) Dit verhaal combineert alles wat een goed reisverhaal dient te hebben en dient het op in de juiste dosissen: geschiedkundige en geografische weetje, beschrijvingen van de steden en landschappen en tot slot de nodige persoonlijke reflecties. Dit alles in een elegante, beeldende stijl met oog voor sprekende details. Kortom, heel erg van dit boekje genoten.
Alweer een pareltje van een van mijn favoriete auteurs. Met eenvoudige zinnen eenvoudige gebeurtenissen beschrijven, en mij als lezer zo raken dat het voelt alsof ik erbij was, Thomas Heerma van Voss slaagt erin als geen ander. Het gegeven 'less is more' heeft hij helemaal begrepen. Dat ik me vaak in hem herken, zal ook wel helpen. Ik denk dat ik zelfs zou genieten van een simpele beschrijving van een doorsnee dag uit zijn leven.
Geen verhaal maar een gewoon reisverslag van een wel ongewone reis, met de trein door Polen en Litouwen naar Estland, onder de doem van de Russische dreiging. Heerma van Voss vertelt op de hem eigen relativerende wijze, met eerlijke reflecties over zijn leven, waardoor de in se weinig boeiende gebeurtenissen toch boeiend blijven. Jammer dat het bereiken van de bestemming zo snel afgehaspeld wordt, een te bruusk einde.
[luisterboek] Komt een boek anders binnen als je het wat gefragmenteerder tot je neemt? Ik heb de neiging om te zeggen van wel, nu ik soms een luisterboeken probeer onderweg. Het overdachte schrijven van Thomas komt als audio minder lekker uit de verf. Op de terugreis naar huis ga ik wel weer gewoon lezen!
Zorgvuldig geschreven, met een soort ongemakkelijke spanning als ondertoon. Je wil eigenlijk weten hoe het verder gaat. De treinreis is beeldend beschreven. Misschien een opmaat naar meer maar de auteur komt vermoeid/deprimerend op me over.
Geweldig boekje. Wat kan deze jongen toch schrijven. "Het baltisch station" is vintage Thomas Heerma van Voss: kalm, doorleefd en doordacht, en nergens nodeloos ingewikkeld. En zoals vaak gaat het in zijn proza om contrast. Bij 'Het archief' was dat het contrast tussen het kleine, komische, wereldvreemde literaire tijdschrift en het allesoverheersende, schrijnende, fysieke doodgaan van de vader. Hier is het de kalme reis vol alledaagse tegenspoed tegenover de grootse wereldgebeurtenissen in de omgeving. En ook: het bedeesde, in zichzelf gekeerde leven van Thomas Heerma van Voss, ondernemend en alleen, tegenover de gevluchte zielsverwant Tom die in dat malle gezin in Polen is beland. Heel knap gedaan.