What do you think?
Rate this book
نظریه ادبیات
نظریه ادبیات کتابی است کلاسیک در نقد ادبی. این کتاب تاکنون به بیش از ۱۸ زبان ترجمه شده و بنا به گزارشهای موجود در بسیاری از حوزههای فرهنگی در نظریه و روش شناسی پژوهشهای ادبی دگرگونیها و تجدید نظرهای گستردهای پدید آورده است. این کتاب در هر موضوع عرصۀ نقل و نقد عقیدهها و نظریههای اندیشمندان از یونان قدیم تا اوایل دهۀ دوم قرن بیستم اروپا و امریکاست. از این رو هیچ منتقد ادبی از آن بینیاز نیست.
مکتبهای جدید نقد ادبی نه تنها از ارزش این کتاب نمیکاهند بلکه برای بیان نظریههای غالباً فلسفی و گذرای خود نیاز به تکیه گاه استوار آن دارند. نظریۀ ادبیات مجموعۀ نظریههای یک نفر یا یک گروه نیست که مانند هر نظریۀ دیگر روزی کنار گذاشته شود. چکیدۀ قرنها تفکر و سنت ادبی است. در هر فصل، نویسندگان نخست با همدلی تمام نظریههای عرضه شده در هر موضوع را نقل میکنند و سپس نظر خودرا با دلیل و برهان بیان میدارند. بنابراین، نه مجموعۀ بیسرانجامی است از گفتههای دیگران و نه تحمیل و تکرار نظر نویسندگان آن است.
مکتبهای جدید نقد ادبی نه تنها از ارزش این کتاب نمیکاهند بلکه برای بیان نظریههای غالباً فلسفی و گذرای خود نیاز به تکیه گاه استوار آن دارند. نظریۀ ادبیات مجموعۀ نظریههای یک نفر یا یک گروه نیست که مانند هر نظریۀ دیگر روزی کنار گذاشته شود. چکیدۀ قرنها تفکر و سنت ادبی است. در هر فصل، نویسندگان نخست با همدلی تمام نظریههای عرضه شده در هر موضوع را نقل میکنند و سپس نظر خودرا با دلیل و برهان بیان میدارند. بنابراین، نه مجموعۀ بیسرانجامی است از گفتههای دیگران و نه تحمیل و تکرار نظر نویسندگان آن است.
418 pages, Hardcover
First published January 1, 1949
89 people are currently reading
1289 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 42 reviews
January 27, 2025
بخش اول
کتاب نظریه ادبیات، چالشها و فرصتها یا خلاصهی خیلی خیلی خیلی خلاصه
کتاب "نظریه ادبیات" کار مشترک "رنه ولک و آستن وارن" (توی بخش سوم ریویوو کامل معرفیشون میکنم) اولین بار در سال ۱۹۴۹ نوشته و منتشر، و بعد از اون بارها تجدید چاپ شد. این کتاب مثل یه معلمِ کاربلد میمونه که میشینه روبهروت و خیلی شمرده و دقیق، از چیستی ادبیات، راه و رسم نقدش، و ارتباطش با بقیه علوم برات حرف میزنه. اگه بخوام توی چند بخش برات خلاصه کنم و با مثال بگم چی توی این کتاب میگذره، اینجوریه:
۱. ادبیات چیه اصلاً؟
اول از همه، کتاب میپرسه: ادبیات چیه؟ فقط یه عالمه جمله قشنگه که به هم چسبیده؟ یا یه جور روایت از زندگیه؟
ولک و وارن میگن ادبیات یه جور هنره؛ مثل یه تابلوی نقاشی یا یه آهنگ. اما فرقش اینه که مواد خامش "کلمهها" هستن.
مثلاً وقتی حافظ میگه: "ما ز یاران چشم یاری داشتیم"، این فقط یه جمله نیست. انگار یه داستان پشت این کلمهها خوابیده که تو رو میکشه توی یه دنیای دیگه.
۲. تاریخ ادبیات و نقد ادبی چه فرقی دارن؟
خب، بعدش میپرسن: تاریخ ادبیات با نقد ادبی چه فرقی داره؟
تاریخ ادبیات کارش اینه که مثلاً بگه سعدی کی به دنیا اومد، چهجوری زندگی کرد، چی نوشت. اما نقد ادبی میخواد بگه گلستان سعدی چرا اینقدر خوبه؟
مثلاً چرا وقتی میخونی: "بنیآدم اعضای یکدیگرند"، حس میکنی توی این جمله یه حکم جهانی خوابیده؟ تاریخ ادبیات به ما کمک میکنه بفهمیم سعدی تو چه زمانی این حرفو زده، ولی نقد ادبی بهمون یاد میده چه جوری ارزش هنری این جمله رو بفهمیم.
۳. ادبیات و بقیه علوم، مثل روانشناسی و فلسفه.
یه سوال مهم توی کتاب اینه که ادبیات چقدر با علوم دیگه مثل روانشناسی یا فلسفه قاطی میشه؟ مثلاً وقتی داستانی از داستایوفسکی میخونیم، میتونیم با روانشناسی کاراکترهاش رو تحلیل کنیم، اما ولک و وارن میگن حواسمون باشه که ادبیات فقط روانشناسی یا فلسفه نیست.
مثلاً وقتی توی "جنایت و مکافات"، راسکولنیکف یه قتل انجام میده و بعدش عذاب وجدان میگیره، این صحنه یه جور روانشناسی عمیق داره، اما داستایوفسکی فقط روانشناس نبوده؛ اون یه هنرمند بوده که از کلمهها استفاده کرده تا ما رو توی ذهن راسکولنیکف غرق کنه.
۴. ادبیات یعنی هنر.
بعد میرسیم به اصل ماجرا که میگه: ادبیات یعنی هنر.
ولک و وارن میگن ادبیات از همون جنسِ نقاشی و موسیقیه. فرقش فقط اینه که به جای رنگ یا نت، با کلمهها سروکار داره.
مثلاً وقتی نیما یوشیج میگه:
"شب است و چشمان من
در سکوت خویش میپرسند:
آیا کسی که مرا به خویش خواند
مرا رها خواهد کرد؟"
اینجا کلمهها مثل رنگهای یه نقاش هستن که یه تصویر احساسی میسازن.
۵. شکل و محتوا؛ جدا از هم یا با هم؟
یکی از جالبترین بحثهای کتاب درباره رابطه "شکل" و "محتوا"ست. ولک و وارن میگن این دوتا به هم گره خوردن؛ نمیشه جداشون کرد.
مثلاً یه داستان مثل "بوف کور" صادق هدایت هم از نظر فرم (زبان پیچیده، تصاویر سوررئال) خاصه، هم از نظر محتوا (افسردگی، تنهایی). اگه فرم سادهتر بود، اون حس رازآلودگی بوف کور رو نمیتونستیم اینقدر قوی حس کنیم.
۶. زیباییشناسی و نقد ادبی.
تو بخش آخر، کتاب به این میرسه که اصلاً چهجوری باید یه اثر ادبی رو قضاوت کنیم؟ چی باعث میشه یه متن زیبا باشه؟
اینجا حرف اینه که هر کسی ممکنه یه برداشت شخصی از یه متن داشته باشه، اما برای نقد ادبی، باید یه دید عمیقتر داشت. مثلاً وقتی شاملو میگه:
"من درد مشترکم، مرا فریاد کن»"،
ممکنه یکی بگه این جمله ساده است، ولی نقد ادبی به ما نشون میده چرا این سادگی، قدرت شعر رو دوچندان کرده و یچیزی که من اینجا دوست داشتم، همون ایده محبوبمه که میگه مخاطب برای درک و فهم یک اثر، لازمه خودشم یه تلاشی بکنه و خودشو به اثر نزدیک کنه.
مخلصکلام یا این کتابو بخونم یا نه؟:
این کتاب ظاهرا قراره یه جور نقشهراه برای عاشقان ادبیات باشه. ولک و وارن بهمون یاد میدن که ادبیات رو فقط به چشم تاریخ یا فلسفه نگاه نکنیم، بلکه مثل یه هنر زنده ببینیم.
امااااا یه چنتا اما داره این کتاب!
صادقانه بگم که خوندن این کتاب، حتی با وجود همخوانی با بچههای کاربلد باسواد، اصلا آسون نبود. مثلا قرار بود این کتاب دستمونو بگیره و ما رو به عمیقترین دالان های دنیای متنهای ادبی ببره؛ اما بیشتر سردرگم شدیم.
خلاصه که این چاپ کتابی که ما خوندیم، اصلا خوندنش راحت نبود و کسی باهاش ارتباط برقرار نکرد. نهایتا هم خلاصه هایی که گاهی از فصل ها میفرستادیم هلمون میداد تا ادامه بدیم. پس حداقل این ویرایش رو پیشنهاد نمیکنم چون از هرچی نقد ادبیه متنفر میشید.
توی بخش دوم انتقادهامون به کتاب ودلایل دوست نداشتنش رو مینوسم.
...
بخش دوم
انتقاد به کتاب یا چرا این کتابو پیشنهاد نمیکنی؟:
کتاب نظریه ادبیات با وجود جایگاه تاریخی و تأثیر انکارناپذیری که بر نظریهپردازی ادبی گذاشته، مثل هر اثر دیگهای بدون نقص نیست و نقدهایی بهش وارده. اینجا به چندتا از نقاط ضعف یا کاستیهای کتاب_ که اکثر خوانندگان روی اونها اتفاق نظر دارن، اشاره میکنم:
۱. تمرکز بیش از حد بر ادبیات غربی.
یکی از بزرگترین نقدها به این کتاب اینه که نگاهش به ادبیات خیلی اروپامحوره. بیشتر مثالهایی که تو کتاب میآرن از نویسندههای غربیه و خیلی به ادبیات شرق یا فرهنگهای غیرغربی توجه نکردن.
برای مثال، وقتی از ادبیات بهعنوان هنر حرف میزنن، شاید انتظار بره که مثالهایی از ادبیات کلاسیک شرق مثل حافظ، سعدی یا حتی ادبیات ژاپن بیارن، اما این کارو نمیکنن و مخاطب غیرغربی ممکنه حس کنه این کتاب اونقدر جامع نیست.
۲. فاصله از خواننده غیرمتخصص.
زبان و ساختار کتاب برای کسی که تازه وارد دنیای نقد ادبی شده، سنگینه. اصطلاحات تخصصی زیادی توی متن هست و نویسندهها فرض رو بر این گرفتن که خواننده قبلاً با خیلی از مفاهیم آشناست.
مثلاً بحثهایی مثل "زیباشناسی ادبی" یا "تمایز بین شکل و محتوا" خیلی عمیق توضیح داده شدن، اما بدون آوردن مثالهای ملموس برای مخاطب عادی، ممکنه خستهکننده و پیچیده بشه.
متاسفانه ترجمه فارسی هم نارسا و فاقد پانویس هستش، و کمتری کمکی به خواننده اش برای درک متن کتاب نمیکنه.
۳. نادیده گرفتن برخی جریانهای مدرن.
با اینکه این کتاب یه اثر کلاسیکه، ولی به جریانات مدرنی که بعد از جنگ جهانی دوم توی نقد ادبی شکل گرفتن، کمتوجهی کرده. مثلاً به مکاتب پسااستعماری، فمینیستی، یا نظریات فرهنگی که بعداً تو نقد ادبی خیلی مهم شدن، اشارهای نمیکنه.
البته خب، این شاید به زمان نگارش کتاب هم برگرده، اما از دیدگاه امروزی، کتاب یه جورایی ناقص به نظر میرسه و البته بگم نمیدونم آیا ویرایش دیگه ای از کتاب وجود داره یا نه؛ و اگر وجود داره، آیا این نقص جبران شده یا خیر.
۴. تأکید بیش از حد بر ادبیات بهعنوان هنر مستقل.
رنه ولک بهویژه خیلی اصرار داره که ادبیات باید بهعنوان یه هنر مستقل بررسی بشه و نه از زاویه علوم دیگه مثل جامعهشناسی یا روانشناسی. این دیدگاه باعث شده که کتاب تو جاهایی خیلی تکبعدی به نظر برسه.
مثلاً در تحلیل آثار پیچیدهای مثل جنایت و مکافات داستایوفسکی، نمیشه تأثیر روانشناسی یا فلسفه رو نادیده گرفت، اما ولک بیشتر میخواد اثر رو توی چارچوب هنریش نگه داره.
۵. کمبود انعطاف در روششناسی.
روششناسی کتاب بیشتر حول اصول نقد سنتی میچرخه و کمتر به تحلیلهای چندلایه یا میانرشتهای توجه داره. این مسئله باعث شده کتاب، علیرغم ارزش علمی زیادش، برای مخاطبان امروزی که دنبال رویکردهای تازهتر هستن، کمی کهنه به نظر برسه.
در نهایت اینکه نظریه ادبیات کتابی ارزشمنده و پایههای نقد مدرن رو محکم کرده،، برای درک تاریخچه و اصول اولیه نقد ادبی، همچنان یه مرجع مهمه، ولی برای نگاه جامعتر باید به منابع دیگه هم رجوع کرد.
....
بخش سوم
بیوگرافی و معرفی نویسنده ها (خیلی مهم):
۱. رنه ولک کی بود؟
رنه ولک (۱۹۹۵_۱۹۰۳) یکی از اون نظریهپردازای خفن ادبی بود که تو قرن بیستم خیلی تأثیر گذاشت. توی وین، تو دل اتریش-مجارستان به دنیا اومد و تو دانشگاه چارلز پراگ درس خوند؛ از زبانشناسی گرفته تا ادبیات تطبیقی. بعدش یه مدت تو اروپا تدریس میکرد، اما وقتی جنگ جهانی دوم شروع شد، زد به چاک و رفت آمریکا.
تو آمریکا هم نشسته بود بیکار؟ نه! تو دانشگاه ییل استاد شد و یکی از پایههای نظریه ادبی شد. تخصصش تو ادبیات تطبیقی بود؛ یعنی اینکه ادبیات کشورهای مختلف رو کنار هم بذاری و مقایسه کنی.
کارای معروفش چی بود؟
○نظریه ادبیات (که با آستن وارن نوشت)
○یه مجموعه چندجلدی به اسم تاریخ نقد مدرن که توش نقد ادبی رو از دوران باستان تا قرن بیستم توضیح داده.
ولک خیلی اهل این بود که بگه ادبیات رو باید بهعنوان یه هنر مستقل ببینیم، نه اینکه فقط دنبال روانشناسی یا جامعهشناسی یا فلسفه پشتش بگردیم. برای همینم همیشه میگفت آقا، ادبیات خودش یه چیز خاصه، از اون زاویه نگاه کن.
۲. حالا آستن وارن چی؟
آستن وارن (۱۸۹۹_۱۹۸۶) هم یه نظریهپرداز و منتقد ادبی درستوحسابی بود. تو ماساچوست آمریکا به دنیا اومد و تو دانشگاه هاروارد و پرینستون درس خوند. بعدش رفت دانشگاههای میشیگان و براون و اونجا تدریس کرد.
برعکس ولک، وارن بیشتر دنبال این بود که ادبیات رو تو بستر تاریخی و فرهنگی بررسی کنه. براش مهم بود که بفهمه یه اثر ادبی چجوری تحت تأثیر زمانه و جامعهای که توش خلق شده.
کارای معروفش چی بودن؟
●همین نظریه ادبیات که با ولک نوشت
●یه عالمه مقاله و تحقیق درباره نقد ادبی و ادبیات انگلیسی
این دوتا چجوری با هم قاطی شدن؟
رنه ولک و آستن وارن تو سال ۱۹۴۹ یه کتاب نوشتن به اسم نظریه ادبیات که تا امروز یکی از مهمترین کتابهای نقد ادبیه. این دوتا، انگار دو روی یه سکه بودن؛ ولک بیشتر به زیباییشناسی و فرم اثر علاقه داشت، ولی وارن دنبال این بود که اثر رو توی تاریخ و فرهنگش درک کنه. همکاریشون باعث شد کتابشون هم به ارزش هنری اثر بپردازه، هم به نقش تاریخی و اجتماعیش.
چرا مهمن؟
□اونا کاری کردن که نقد ادبی مدرن یه پایه درستوحسابی داشته باشه.
□تأکید کردن که ادبیات فقط یه ابزار برای حرفای فلسفی یا تاریخی نیست؛ خودش یه هنر خاص و جدیه.
□راه رو برای کلی منتقد و دانشجوی ادبیات باز کردن.
□خلاصه که این دوتا با کتابشون یه نقشه راه کشیدن برای هر کسی که بخواد ادبیات رو از صفر تا صد بفهمه.
♡♡♡♡ در آخر از بچه هایی که همخوانی کردن و اونهایی که هنوز دارن کتابو میخونن، یا حتی اونایی که شروع و دراپ کردن، تشکر میکنم؛ مرسی پرنیان، حسین، سمانه، مهرداد (امیدوارم کسی جا��مونده باشه)
دمتون گرم بچا، ممنونم پیشنهاد همخوانی همچین کتابی رو پذیرفتید ♡♡♡♡
کتاب نظریه ادبیات، چالشها و فرصتها یا خلاصهی خیلی خیلی خیلی خلاصه
کتاب "نظریه ادبیات" کار مشترک "رنه ولک و آستن وارن" (توی بخش سوم ریویوو کامل معرفیشون میکنم) اولین بار در سال ۱۹۴۹ نوشته و منتشر، و بعد از اون بارها تجدید چاپ شد. این کتاب مثل یه معلمِ کاربلد میمونه که میشینه روبهروت و خیلی شمرده و دقیق، از چیستی ادبیات، راه و رسم نقدش، و ارتباطش با بقیه علوم برات حرف میزنه. اگه بخوام توی چند بخش برات خلاصه کنم و با مثال بگم چی توی این کتاب میگذره، اینجوریه:
۱. ادبیات چیه اصلاً؟
اول از همه، کتاب میپرسه: ادبیات چیه؟ فقط یه عالمه جمله قشنگه که به هم چسبیده؟ یا یه جور روایت از زندگیه؟
ولک و وارن میگن ادبیات یه جور هنره؛ مثل یه تابلوی نقاشی یا یه آهنگ. اما فرقش اینه که مواد خامش "کلمهها" هستن.
مثلاً وقتی حافظ میگه: "ما ز یاران چشم یاری داشتیم"، این فقط یه جمله نیست. انگار یه داستان پشت این کلمهها خوابیده که تو رو میکشه توی یه دنیای دیگه.
۲. تاریخ ادبیات و نقد ادبی چه فرقی دارن؟
خب، بعدش میپرسن: تاریخ ادبیات با نقد ادبی چه فرقی داره؟
تاریخ ادبیات کارش اینه که مثلاً بگه سعدی کی به دنیا اومد، چهجوری زندگی کرد، چی نوشت. اما نقد ادبی میخواد بگه گلستان سعدی چرا اینقدر خوبه؟
مثلاً چرا وقتی میخونی: "بنیآدم اعضای یکدیگرند"، حس میکنی توی این جمله یه حکم جهانی خوابیده؟ تاریخ ادبیات به ما کمک میکنه بفهمیم سعدی تو چه زمانی این حرفو زده، ولی نقد ادبی بهمون یاد میده چه جوری ارزش هنری این جمله رو بفهمیم.
۳. ادبیات و بقیه علوم، مثل روانشناسی و فلسفه.
یه سوال مهم توی کتاب اینه که ادبیات چقدر با علوم دیگه مثل روانشناسی یا فلسفه قاطی میشه؟ مثلاً وقتی داستانی از داستایوفسکی میخونیم، میتونیم با روانشناسی کاراکترهاش رو تحلیل کنیم، اما ولک و وارن میگن حواسمون باشه که ادبیات فقط روانشناسی یا فلسفه نیست.
مثلاً وقتی توی "جنایت و مکافات"، راسکولنیکف یه قتل انجام میده و بعدش عذاب وجدان میگیره، این صحنه یه جور روانشناسی عمیق داره، اما داستایوفسکی فقط روانشناس نبوده؛ اون یه هنرمند بوده که از کلمهها استفاده کرده تا ما رو توی ذهن راسکولنیکف غرق کنه.
۴. ادبیات یعنی هنر.
بعد میرسیم به اصل ماجرا که میگه: ادبیات یعنی هنر.
ولک و وارن میگن ادبیات از همون جنسِ نقاشی و موسیقیه. فرقش فقط اینه که به جای رنگ یا نت، با کلمهها سروکار داره.
مثلاً وقتی نیما یوشیج میگه:
"شب است و چشمان من
در سکوت خویش میپرسند:
آیا کسی که مرا به خویش خواند
مرا رها خواهد کرد؟"
اینجا کلمهها مثل رنگهای یه نقاش هستن که یه تصویر احساسی میسازن.
۵. شکل و محتوا؛ جدا از هم یا با هم؟
یکی از جالبترین بحثهای کتاب درباره رابطه "شکل" و "محتوا"ست. ولک و وارن میگن این دوتا به هم گره خوردن؛ نمیشه جداشون کرد.
مثلاً یه داستان مثل "بوف کور" صادق هدایت هم از نظر فرم (زبان پیچیده، تصاویر سوررئال) خاصه، هم از نظر محتوا (افسردگی، تنهایی). اگه فرم سادهتر بود، اون حس رازآلودگی بوف کور رو نمیتونستیم اینقدر قوی حس کنیم.
۶. زیباییشناسی و نقد ادبی.
تو بخش آخر، کتاب به این میرسه که اصلاً چهجوری باید یه اثر ادبی رو قضاوت کنیم؟ چی باعث میشه یه متن زیبا باشه؟
اینجا حرف اینه که هر کسی ممکنه یه برداشت شخصی از یه متن داشته باشه، اما برای نقد ادبی، باید یه دید عمیقتر داشت. مثلاً وقتی شاملو میگه:
"من درد مشترکم، مرا فریاد کن»"،
ممکنه یکی بگه این جمله ساده است، ولی نقد ادبی به ما نشون میده چرا این سادگی، قدرت شعر رو دوچندان کرده و یچیزی که من اینجا دوست داشتم، همون ایده محبوبمه که میگه مخاطب برای درک و فهم یک اثر، لازمه خودشم یه تلاشی بکنه و خودشو به اثر نزدیک کنه.
مخلصکلام یا این کتابو بخونم یا نه؟:
این کتاب ظاهرا قراره یه جور نقشهراه برای عاشقان ادبیات باشه. ولک و وارن بهمون یاد میدن که ادبیات رو فقط به چشم تاریخ یا فلسفه نگاه نکنیم، بلکه مثل یه هنر زنده ببینیم.
امااااا یه چنتا اما داره این کتاب!
صادقانه بگم که خوندن این کتاب، حتی با وجود همخوانی با بچههای کاربلد باسواد، اصلا آسون نبود. مثلا قرار بود این کتاب دستمونو بگیره و ما رو به عمیقترین دالان های دنیای متنهای ادبی ببره؛ اما بیشتر سردرگم شدیم.
خلاصه که این چاپ کتابی که ما خوندیم، اصلا خوندنش راحت نبود و کسی باهاش ارتباط برقرار نکرد. نهایتا هم خلاصه هایی که گاهی از فصل ها میفرستادیم هلمون میداد تا ادامه بدیم. پس حداقل این ویرایش رو پیشنهاد نمیکنم چون از هرچی نقد ادبیه متنفر میشید.
توی بخش دوم انتقادهامون به کتاب ودلایل دوست نداشتنش رو مینوسم.
...
بخش دوم
انتقاد به کتاب یا چرا این کتابو پیشنهاد نمیکنی؟:
کتاب نظریه ادبیات با وجود جایگاه تاریخی و تأثیر انکارناپذیری که بر نظریهپردازی ادبی گذاشته، مثل هر اثر دیگهای بدون نقص نیست و نقدهایی بهش وارده. اینجا به چندتا از نقاط ضعف یا کاستیهای کتاب_ که اکثر خوانندگان روی اونها اتفاق نظر دارن، اشاره میکنم:
۱. تمرکز بیش از حد بر ادبیات غربی.
یکی از بزرگترین نقدها به این کتاب اینه که نگاهش به ادبیات خیلی اروپامحوره. بیشتر مثالهایی که تو کتاب میآرن از نویسندههای غربیه و خیلی به ادبیات شرق یا فرهنگهای غیرغربی توجه نکردن.
برای مثال، وقتی از ادبیات بهعنوان هنر حرف میزنن، شاید انتظار بره که مثالهایی از ادبیات کلاسیک شرق مثل حافظ، سعدی یا حتی ادبیات ژاپن بیارن، اما این کارو نمیکنن و مخاطب غیرغربی ممکنه حس کنه این کتاب اونقدر جامع نیست.
۲. فاصله از خواننده غیرمتخصص.
زبان و ساختار کتاب برای کسی که تازه وارد دنیای نقد ادبی شده، سنگینه. اصطلاحات تخصصی زیادی توی متن هست و نویسندهها فرض رو بر این گرفتن که خواننده قبلاً با خیلی از مفاهیم آشناست.
مثلاً بحثهایی مثل "زیباشناسی ادبی" یا "تمایز بین شکل و محتوا" خیلی عمیق توضیح داده شدن، اما بدون آوردن مثالهای ملموس برای مخاطب عادی، ممکنه خستهکننده و پیچیده بشه.
متاسفانه ترجمه فارسی هم نارسا و فاقد پانویس هستش، و کمتری کمکی به خواننده اش برای درک متن کتاب نمیکنه.
۳. نادیده گرفتن برخی جریانهای مدرن.
با اینکه این کتاب یه اثر کلاسیکه، ولی به جریانات مدرنی که بعد از جنگ جهانی دوم توی نقد ادبی شکل گرفتن، کمتوجهی کرده. مثلاً به مکاتب پسااستعماری، فمینیستی، یا نظریات فرهنگی که بعداً تو نقد ادبی خیلی مهم شدن، اشارهای نمیکنه.
البته خب، این شاید به زمان نگارش کتاب هم برگرده، اما از دیدگاه امروزی، کتاب یه جورایی ناقص به نظر میرسه و البته بگم نمیدونم آیا ویرایش دیگه ای از کتاب وجود داره یا نه؛ و اگر وجود داره، آیا این نقص جبران شده یا خیر.
۴. تأکید بیش از حد بر ادبیات بهعنوان هنر مستقل.
رنه ولک بهویژه خیلی اصرار داره که ادبیات باید بهعنوان یه هنر مستقل بررسی بشه و نه از زاویه علوم دیگه مثل جامعهشناسی یا روانشناسی. این دیدگاه باعث شده که کتاب تو جاهایی خیلی تکبعدی به نظر برسه.
مثلاً در تحلیل آثار پیچیدهای مثل جنایت و مکافات داستایوفسکی، نمیشه تأثیر روانشناسی یا فلسفه رو نادیده گرفت، اما ولک بیشتر میخواد اثر رو توی چارچوب هنریش نگه داره.
۵. کمبود انعطاف در روششناسی.
روششناسی کتاب بیشتر حول اصول نقد سنتی میچرخه و کمتر به تحلیلهای چندلایه یا میانرشتهای توجه داره. این مسئله باعث شده کتاب، علیرغم ارزش علمی زیادش، برای مخاطبان امروزی که دنبال رویکردهای تازهتر هستن، کمی کهنه به نظر برسه.
در نهایت اینکه نظریه ادبیات کتابی ارزشمنده و پایههای نقد مدرن رو محکم کرده،، برای درک تاریخچه و اصول اولیه نقد ادبی، همچنان یه مرجع مهمه، ولی برای نگاه جامعتر باید به منابع دیگه هم رجوع کرد.
....
بخش سوم
بیوگرافی و معرفی نویسنده ها (خیلی مهم):
۱. رنه ولک کی بود؟
رنه ولک (۱۹۹۵_۱۹۰۳) یکی از اون نظریهپردازای خفن ادبی بود که تو قرن بیستم خیلی تأثیر گذاشت. توی وین، تو دل اتریش-مجارستان به دنیا اومد و تو دانشگاه چارلز پراگ درس خوند؛ از زبانشناسی گرفته تا ادبیات تطبیقی. بعدش یه مدت تو اروپا تدریس میکرد، اما وقتی جنگ جهانی دوم شروع شد، زد به چاک و رفت آمریکا.
تو آمریکا هم نشسته بود بیکار؟ نه! تو دانشگاه ییل استاد شد و یکی از پایههای نظریه ادبی شد. تخصصش تو ادبیات تطبیقی بود؛ یعنی اینکه ادبیات کشورهای مختلف رو کنار هم بذاری و مقایسه کنی.
کارای معروفش چی بود؟
○نظریه ادبیات (که با آستن وارن نوشت)
○یه مجموعه چندجلدی به اسم تاریخ نقد مدرن که توش نقد ادبی رو از دوران باستان تا قرن بیستم توضیح داده.
ولک خیلی اهل این بود که بگه ادبیات رو باید بهعنوان یه هنر مستقل ببینیم، نه اینکه فقط دنبال روانشناسی یا جامعهشناسی یا فلسفه پشتش بگردیم. برای همینم همیشه میگفت آقا، ادبیات خودش یه چیز خاصه، از اون زاویه نگاه کن.
۲. حالا آستن وارن چی؟
آستن وارن (۱۸۹۹_۱۹۸۶) هم یه نظریهپرداز و منتقد ادبی درستوحسابی بود. تو ماساچوست آمریکا به دنیا اومد و تو دانشگاه هاروارد و پرینستون درس خوند. بعدش رفت دانشگاههای میشیگان و براون و اونجا تدریس کرد.
برعکس ولک، وارن بیشتر دنبال این بود که ادبیات رو تو بستر تاریخی و فرهنگی بررسی کنه. براش مهم بود که بفهمه یه اثر ادبی چجوری تحت تأثیر زمانه و جامعهای که توش خلق شده.
کارای معروفش چی بودن؟
●همین نظریه ادبیات که با ولک نوشت
●یه عالمه مقاله و تحقیق درباره نقد ادبی و ادبیات انگلیسی
این دوتا چجوری با هم قاطی شدن؟
رنه ولک و آستن وارن تو سال ۱۹۴۹ یه کتاب نوشتن به اسم نظریه ادبیات که تا امروز یکی از مهمترین کتابهای نقد ادبیه. این دوتا، انگار دو روی یه سکه بودن؛ ولک بیشتر به زیباییشناسی و فرم اثر علاقه داشت، ولی وارن دنبال این بود که اثر رو توی تاریخ و فرهنگش درک کنه. همکاریشون باعث شد کتابشون هم به ارزش هنری اثر بپردازه، هم به نقش تاریخی و اجتماعیش.
چرا مهمن؟
□اونا کاری کردن که نقد ادبی مدرن یه پایه درستوحسابی داشته باشه.
□تأکید کردن که ادبیات فقط یه ابزار برای حرفای فلسفی یا تاریخی نیست؛ خودش یه هنر خاص و جدیه.
□راه رو برای کلی منتقد و دانشجوی ادبیات باز کردن.
□خلاصه که این دوتا با کتابشون یه نقشه راه کشیدن برای هر کسی که بخواد ادبیات رو از صفر تا صد بفهمه.
♡♡♡♡ در آخر از بچه هایی که همخوانی کردن و اونهایی که هنوز دارن کتابو میخونن، یا حتی اونایی که شروع و دراپ کردن، تشکر میکنم؛ مرسی پرنیان، حسین، سمانه، مهرداد (امیدوارم کسی جا��مونده باشه)
دمتون گرم بچا، ممنونم پیشنهاد همخوانی همچین کتابی رو پذیرفتید ♡♡♡♡
November 15, 2019
«باید یقین داشته باشیم که لذت ادبیات لذتی نیست که از میان لذتهای ممکن دیگر برگزیده شده باشد، بلکه لذتی است «والاتر». زیرا محصول کوشش والاتری است که همان «تأمل بیغرضانه» است.»
آرای مشهور کتاب نظریۀ ادبیات، نیاز به معرفی ندارد. بسیاری از مباحث نقد ادبی از این کتاب سرچشمه گرفته و در ایران و جهان، کاملاً جزو کتابهای مرجع و ضروریست. آنچه محتوای این کتاب را برای نقد ادبی ما مهم میسازد، اشارات گوناگون نویسنده در تاریخ ادبیات انگلستان و جهان است. تفاوت نقد ادبی با ادبیات، تفاوت تاریخ تحلیلی ادبی با تاریخ ادبیات، نظریههای گوناگون در تقسیمبندی ادبیات و تاریخ ادبیات و ژانرها. چیستی شعر و شاعر، چگونگی سرایش شعر، ذهنیت و جهانبینی، زیباییشناسی و ... .
اگر از این کتاب استفادۀ بهینهای شود، میتوان با الگوگیری و پیادهسازی چنین دیدگاه تحلیلی و روششناسی، و در نظر گرفتن ویژگیهای اختصاصی ادبیات، مشکل تاریخ ادبیات خودمان را نیز حل کرد. تاریخ ادبیاتی که بهشدت وابسته به عوامل محیطی و زمانیست و آنطور که باید، خودِ ادبیات و ویژگیهای شاخص آن، اصل تقسیمبندی قرار نگرفته است.
از متن:
98/08/22
آرای مشهور کتاب نظریۀ ادبیات، نیاز به معرفی ندارد. بسیاری از مباحث نقد ادبی از این کتاب سرچشمه گرفته و در ایران و جهان، کاملاً جزو کتابهای مرجع و ضروریست. آنچه محتوای این کتاب را برای نقد ادبی ما مهم میسازد، اشارات گوناگون نویسنده در تاریخ ادبیات انگلستان و جهان است. تفاوت نقد ادبی با ادبیات، تفاوت تاریخ تحلیلی ادبی با تاریخ ادبیات، نظریههای گوناگون در تقسیمبندی ادبیات و تاریخ ادبیات و ژانرها. چیستی شعر و شاعر، چگونگی سرایش شعر، ذهنیت و جهانبینی، زیباییشناسی و ... .
اگر از این کتاب استفادۀ بهینهای شود، میتوان با الگوگیری و پیادهسازی چنین دیدگاه تحلیلی و روششناسی، و در نظر گرفتن ویژگیهای اختصاصی ادبیات، مشکل تاریخ ادبیات خودمان را نیز حل کرد. تاریخ ادبیاتی که بهشدت وابسته به عوامل محیطی و زمانیست و آنطور که باید، خودِ ادبیات و ویژگیهای شاخص آن، اصل تقسیمبندی قرار نگرفته است.
از متن:
اثر هنری هم «ابدی» است (یعنی نوعی هویت حفظ میکند)، و هم «تاریخی» (یعنی از مراحل دگرگونیهایی که رد آنها را میتوان یافت، گذر میکند.» ص 38
«فرآیند آفرینش» باید شامل تمام سلسله مراحلی باشد که از ریشههای نیمه ناخودآگاه اثر هنری آغاز میشود، و به آخرین بازنویسیها که برای بعضی از نویسندگان، خلاقترین بخش کار است، ختم میشود.» ص88
رودلف اونگر(با استفاده از افکار دیلتای( استدلال میکند که ادبیات دانش فلسفی نیست که به نظم و تصویر ترجمه شده باشد، بلکه ادبیات خود مبیّن نگرشی کلی به زندگی است و شاعر بیآنکه دربند نظامی باشد به سؤالاتی پاسخ میدهد که موضوع فلسفه نیز هست، اما وجوه شاعرانه این پاسخها در اعصار و اوضاع مختلف دگرگون میشود.» ص 127
«بوکهارت: موسیقی همیشه یک نسل از شعر عقبتر است.» ص 149
دبلیو بیتسن در کتاب شعر انگلیسیو زبان انگلیسی: «به اعتقاد من تأثیری که یک دوره بر شعری میگذارد از شاعر نشأت نمیگیرد، بلکه زادۀ زبان است. من معتقدم که تاریخ واقعی شعر، تاریخ دگرگونیهای نوعی از زبان است که اشعار متوالی به آن سروده شده است و فقط این دگرگونیهای زبان حاصل فشار تمایلات عقلی و اجتماعی است.» ص 194
98/08/22
Read
October 13, 2018Pre nekoliko godina sam planirao da upišem drugi fakultet, komparativnu književnost ili strani jezik, pa sam među literaturom koju sam nabavljao kupio i ovu knjigu, koju sam izvesno vreme ignorisao, i tek sam je sad pročitao. Za njeno razumevanje potrebno je ogromno poznavanje engleske književnosti, poezije prevashodno, što je meni falilio, takođe i navođenje teoretičara knjioževnosti, za koje nikad nisam čuo, pa i eksperata iz drugih oblasti, kao što su psihologija, sociologija, istorija... Sve ovo čini knjigu nekom vrste metateorije književnosti, koja daje detaljan, interdisciplinarni pregled iz anglosaksonske vizure, jer su uglavnom dela iz tog kraja sveta navedena kao primeri za objašnjenje različitih pojmova i užih oblasti.
Neki delovi daju možda preterana objašnjenja, deluje kao da je sve moglo napisati kraće, da bi to bilo efikasnije, i pomalo izgleda da su se autori tautološki zapleli.
Neki delovi daju možda preterana objašnjenja, deluje kao da je sve moglo napisati kraće, da bi to bilo efikasnije, i pomalo izgleda da su se autori tautološki zapleli.
November 10, 2013
Classic mid-century literary theory. This book fell out of fashion with the rise of structuralism and post-structuralism in the 1960s and '70s, but it actually has quite a lot to teach us still. Wellek and Warren are very fair to a variety of approaches, stressing the importance of not only close reading, but of textual criticism, the development of convention, and the recognition of fluid boundaries between "literature" and other varieties of writing. Amazingly, in the '40s, they noted the disunity of "national" and "single-language" literary traditions, looking instead at both regionalisms and boundary-crossings.
A few negative points: despite their careful discussion of the definition of "literature," in practice they draw almost all of their examples from the canon. Definitions of a few key terms are taken for granted (like "norm" when they define a poem as "a structure of norms"). Also, European literature is taken as universal - a common tendency in Western theory, which persists to the present.
Nevertheless, Theory of Literature is an incredibly helpful and clearly-written introduction to the study of literature, and one that deserves a re-evaluation today, in the aftermath of deconstruction.
A few negative points: despite their careful discussion of the definition of "literature," in practice they draw almost all of their examples from the canon. Definitions of a few key terms are taken for granted (like "norm" when they define a poem as "a structure of norms"). Also, European literature is taken as universal - a common tendency in Western theory, which persists to the present.
Nevertheless, Theory of Literature is an incredibly helpful and clearly-written introduction to the study of literature, and one that deserves a re-evaluation today, in the aftermath of deconstruction.
July 1, 2023
یکی از ارزشمندترین کتابهای نظریهای بود که خواندم.به نظرم ترجمهی قابل قبولی هم دارد،هرچند کمی ثقیل است.
در مجموع کلیت مطالعات ادبی را به بهترین نحو تحت پوشش قرار دادهاست.
در مجموع کلیت مطالعات ادبی را به بهترین نحو تحت پوشش قرار دادهاست.
October 8, 2024
كتاب مهم لتعميق فهم الأدب، بيطرح أسئلة عن طبيعة الأدب، ووظيفته، ومفهوم نظرية الأدب، وعرض العلاقة بين الأدب وعلم النفس والاجتماع والفكر والفنون المختلفة، ومفاهيم عن الرواية وأشكالها.
أهمية الكتاب بتظهر في نوع الأسئلة وتنوعها، والتي يمكن التأمل فيها والبحث عن إجابات خاصة، وليس فقط الاكتفاء بالإجابات ووجهات النظر المطروحة.
أهمية الكتاب بتظهر في نوع الأسئلة وتنوعها، والتي يمكن التأمل فيها والبحث عن إجابات خاصة، وليس فقط الاكتفاء بالإجابات ووجهات النظر المطروحة.
August 21, 2010
First published in 1947, this book is a well organized classic of literary critism. The extrinsic approach to literary analysis draws correlations between literary style and biography, psychology, society, ideas and other arts. It is amazing to realize how closely related, and multi-faceted styles and ways of studying other disciplines inform literature.
Although this book explores literatary style in many different ways I was particularly excited about how composition of literature is similar to composition of music and other art forms. Euphony, rhythm, metre, style, image,symbol and myth inform all the arts. Reading this book has given me a broader understanding of the universality of all human creation. I love books that do that.
Although this book explores literatary style in many different ways I was particularly excited about how composition of literature is similar to composition of music and other art forms. Euphony, rhythm, metre, style, image,symbol and myth inform all the arts. Reading this book has given me a broader understanding of the universality of all human creation. I love books that do that.
August 29, 2010
What a nerd I am. This is one of my favorite books.
January 9, 2020
Baru sadar belum punya dan baca buku ini saat melihat tergeletak di area obralan beberapa waktu lampau. Langsung beli beberapa sekalian untuk hadiah bagi para sahabat.
Menemukan banyak hal menarik dalam buku ini. Misalnya tentang perbedaan novel dan romansa, suatu hal yang belum sata ketahui. Inspiratif sekali!
Menemukan banyak hal menarik dalam buku ini. Misalnya tentang perbedaan novel dan romansa, suatu hal yang belum sata ketahui. Inspiratif sekali!
November 27, 2020
I've wanted to read this book for several years. Now that I've finished, I'm ready to rethink the Introduction to Poetry & Drama course I'll teach in January.
The authors are extraordinarily well-read, citing scholarly and critical studies and primary works from perhaps a dozen languages. I probably marked fifty books from the long bibliography as "to read" on Goodreads. More importantly, they are amateur philosophers, offering definitions and examples, and constructing arguments with precision and nuance, without obfuscation. They recognize literature's limited but real place in human affairs and education. According to the introduction, Wellek wrote most of the book, and this is something to be thankful for, because he is a much clearer writer than Warren.
The authors are extraordinarily well-read, citing scholarly and critical studies and primary works from perhaps a dozen languages. I probably marked fifty books from the long bibliography as "to read" on Goodreads. More importantly, they are amateur philosophers, offering definitions and examples, and constructing arguments with precision and nuance, without obfuscation. They recognize literature's limited but real place in human affairs and education. According to the introduction, Wellek wrote most of the book, and this is something to be thankful for, because he is a much clearer writer than Warren.
September 27, 2008
I was so happy that I did not have to read it once again when I passed my exam on basics of literary history.... I had the Dutch version, the translators did a good job, but a very tough book stays a very tough book.
It is very abstract, despite the writers added examples. No, I keep it, for old times sake, but not to read again.
It is very abstract, despite the writers added examples. No, I keep it, for old times sake, but not to read again.
January 14, 2011
I recall this being the Bible of the Yale objectivist school of Literary Analysis, from which the Chicago School broke in 1952 with Critics and Criticism.....But perhaps that was another title altogether.....Seven Types of Ambiguity ?
November 25, 2021
RENE VELEK/OSTIN VOREN-TEORIJA KNJIŽEVNOSTI
✒"Pesma je izraz čega? Navodnog emocionalnog stanja iz koga je proizišla? Ili stanja u kome je bila pisana?(...) pesma je iskren izraz same pesme."
✒"Izraz 'sličan životu' gotovo bi mogao,u parafrazi,značiti 'sličan umetnosti',jer analogije između života i književnosti postaju najopipljivije kada je reč o veoma stilizovanoj umetnosti: znakovni svet upravo pisaca poput Dikensa,Kafke i Prusta nanesen je na područja našeg sopstvenog iskustva."
🤓 S kojim se predznanjem ide u biblioteku? 🤔
🤓Knjiga je stara(prvo izdanje devetsto četrdeset i neke) ali obzirom da se uglavnom fokusira na klasičnu književnost,uvek je aktuelna.
🤓Na mnoštvu primera o temama kao što su
✏Utvrđivanje autentičnosti rukopisne građe, priređivanje zbirki,uticaju piščevog života na delo,poreklu inspiracije,uticaj drušvene,ekonomske i istorijske pozadine,razvoja filozofskih ideja i drugih umetnosti na književnost.
✏Da li su svi pisci neurotičari koje ne treba lečiti i koliko likova svaki pisac ima u sebi?
✏Drugi deo se bavi samim delom-fonetikom,stilom,metaforama,žanrovima,i načinima vrednovanja pesme i/ili proznog dela.
🤓Nije baš prelako za čitanje ali veoma korisno za bolje razumevanje književnosti.
✒"Pesma je izraz čega? Navodnog emocionalnog stanja iz koga je proizišla? Ili stanja u kome je bila pisana?(...) pesma je iskren izraz same pesme."
✒"Izraz 'sličan životu' gotovo bi mogao,u parafrazi,značiti 'sličan umetnosti',jer analogije između života i književnosti postaju najopipljivije kada je reč o veoma stilizovanoj umetnosti: znakovni svet upravo pisaca poput Dikensa,Kafke i Prusta nanesen je na područja našeg sopstvenog iskustva."
🤓 S kojim se predznanjem ide u biblioteku? 🤔
🤓Knjiga je stara(prvo izdanje devetsto četrdeset i neke) ali obzirom da se uglavnom fokusira na klasičnu književnost,uvek je aktuelna.
🤓Na mnoštvu primera o temama kao što su
✏Utvrđivanje autentičnosti rukopisne građe, priređivanje zbirki,uticaju piščevog života na delo,poreklu inspiracije,uticaj drušvene,ekonomske i istorijske pozadine,razvoja filozofskih ideja i drugih umetnosti na književnost.
✏Da li su svi pisci neurotičari koje ne treba lečiti i koliko likova svaki pisac ima u sebi?
✏Drugi deo se bavi samim delom-fonetikom,stilom,metaforama,žanrovima,i načinima vrednovanja pesme i/ili proznog dela.
🤓Nije baš prelako za čitanje ali veoma korisno za bolje razumevanje književnosti.
February 5, 2024
A good overview of research topics and criticism of research methods when it comes to literary studies.
November 1, 2016
Creo que está claro que por gusto no lo leería. Me ha resultado muy muy pesado aunque admito que algunas partes me han resultado interesantes. Pero también tengo que mencionar que encuentro excesivas las miles de referencias que hay a lo largo de todo el libro.
December 23, 2017
میتوانم بگویم برای من انتخاب اشتباهی بود
این کتاب بیشتر برای یک محقق ادبی نوشته شده تا یک علاقهمند به نظریه و نقد ادبی
با این وجود نکات قابل توجهی در این کتاب یافت میشود، مخصوصا در بخش دوم و مهم تر از همه فصل ارزیابی
این کتاب بیشتر برای یک محقق ادبی نوشته شده تا یک علاقهمند به نظریه و نقد ادبی
با این وجود نکات قابل توجهی در این کتاب یافت میشود، مخصوصا در بخش دوم و مهم تر از همه فصل ارزیابی
September 21, 2025
For people interested in literary criticism and the study of literature in general this is an important historical document. It gives you the status of the field at the time (1942) long before any of the real mid-century movements of feminist, racial, and queer theory had even been seen in the horizon. This makes some of its assertions quaint, but Wellek and Warren still ask good questions about how we should study literature. The style is serious, and occasionally is a bit obscure. But the careful, attentive reader is rewarded with some genuinely valuable insights. If you are looking for critical theory to use today, this is not the place to look— not only are the ideas in many ways outdated, but the language is unrelentingly sexist and the few mentions of women critics and writers are perfunctory and even patronizing, and there is absolutely no mention of the contributions of BiPOC writers. But the general approach to criticism is very rigorous and sound, so as an abstract framework there is value to be had here. This book also reminds the reader of a time when books like this — serious academic books — were written in this formal style that requires a special kind of attention from the reader. It is good to practice reading this kind of work in our fragmented-attention age.
February 7, 2017
This is for my class of Theory and Critic of Literature in college, and gotta say that sometimes I will likely fell asleep. (Because I could get to be an annoyingly un respectful human being)
I'm learning and challenging myself. Merging into a seriousness never experienced before and glad for it. This book just the beginning, a brick of the great construction of my mind.
I have seen literature with other eyes and even though sometimes orthodox I liked the way it was played. Good one Wellek and Warren.
I'm learning and challenging myself. Merging into a seriousness never experienced before and glad for it. This book just the beginning, a brick of the great construction of my mind.
I have seen literature with other eyes and even though sometimes orthodox I liked the way it was played. Good one Wellek and Warren.
September 8, 2022
Buku yang sangat membantu dalam kegiatan pembelajaran saya selama menjadi mahasiswa Sastra Indonesia Undip. Saya cukup terbantu dengan buku ini, meskipun format penulisannya yang terlalu rapat dan banyak kalimat yang kurang lugas yang kadang bisa membuat mood membaca jadi hilang. Tapi walau bagaimanapun, buku ini mempunyai materi yang bagus dan komplit.
August 19, 2025
Un libro interesantísimo e imprescindible para comprender cómo la teoría de la literatura se concibe. Warren y Wellek hacen un intenso trabajo bibliográfico para proporcionarnos en 400 páginas lo más relevante de la teoría literaria, desde las diferentes perspectivas que como el fenómeno literario se presenta ante los teóricos.
July 21, 2017
Casi setenta años después de su publicación original, no deja de ser interesante su forma de abordar la literatura y de entender la crítica literaria. Muy recomendable.
August 7, 2021
Si ignoras los ejemplos de poetas ingleses, pasas un buen rato.
September 18, 2021
A classic of criticism that examines the nature, function, form, and contents of literature. For me it was too abstract and of no use.
January 23, 2023
چون امتحانش رو دارم و عقده کردم :)))
ولی خارج از شوخی؛ کتاب بسیار ثقیل، قدیمی، وصله پینه، شروع هر چپتر با نویسنده، پایان با خدا.
مناسب برای شکنجهی دوستداران ادبیات و نقد.
ولی خارج از شوخی؛ کتاب بسیار ثقیل، قدیمی، وصله پینه، شروع هر چپتر با نویسنده، پایان با خدا.
مناسب برای شکنجهی دوستداران ادبیات و نقد.
August 23, 2023
.
This entire review has been hidden because of spoilers.
September 22, 2023
opened my mind into reading more about philosophy
January 26, 2024
This book is horrible
October 5, 2025
Ja ne znam što su se moje kolege s faksa toliko bile uplašile ovoga, mislim da je fino sažeto i interesantno
January 21, 2018
Solid if many decades dated intro to the field.
January 8, 2023
Makasih banyak loh, ya, udah nemenin saya dari semester satu pas masih jadi maba super polos yang belum tahu apa-apa. Sepertinya isinya relevan sampai kelulusan besok, deh. Ah, nggak. Malah bakal relevan sampai selama-lamanya. Saya merampungkannya di semester tiga ini, sambil mengerjakan tugas kritik sastra (ternyata, identifikasi mendasar saja susah ya) dengan cara membacanya yang lebih pada suka-suka saya, melompat-lompat, sesuai dengan kebutuhan dan keperluan. Memang awalnya susah dicerna, tapi lama-lama terbiasa.
Displaying 1 - 30 of 42 reviews