De Wadden: een geschiedenis

by Mathijs Deen

De Wadden: een woest en veranderlijk kustgebied waar niets zich laat vastleggen en alles beweegt. Wie er wil wonen of verblijven moet zich aanpassen. In dit boek vertelt Mathijs Deen het verhaal van boeren en vissers, Romeinse krijgsheren, Friezen, Vikingen, lekenbroeders, piraten, vluchtelingen, gelukszoekers, schipbreukelingen, bezetters en badgasten, die zich allen op hun eigen manier schikten naar de wetten van water, wind en zand. De eilanden werden niet alleen een haven voor onverstoorbare zeelieden of een jachtterrein voor jutters, maar ook een wijkplaats voor vervolgden, een nachtmerrie voor strategen en een plek waar vastelanders de lasten en verplichtingen van het dagelijks bestaan van zich af voelen glijden. Deen beschrijft deze unieke geschiedenis poëtisch, zijn historische blik scherp en zijn verhaal meeslepend.

Genres: History, Nonfiction, Audiobook, Travel, Nature

336 pages, Paperback

First published September 1, 2013

About the author

Mathijs Deen (1962) is een Nederlandse schrijver, radiomaker (VPRO-radioprogramma OVT) en voorlezer van audioboeken.

Voor Over Oude Wegen ontving Deen in 2018 de Halewijnprijs. Het Lichtschip (La Nave Faro) is door de havenautoriteiten van Livorno bekroond vanwege zijn verdienste als verspreider van kennis over de zeevaart.

Reviews

[Ingrid · Rating 4 out of 5]

De geschiedenis en ontwikkeling van de Wadden met verhalen over mensen die er in de loop van de tijd gewoond hebben.

The history and development of the Wadden (island area in the north west of NL) with stories about people who have lived there over time.

[Mlie · Rating 3 out of 5]

Interessant. De geschiedenis bekeken vanuit het perspectief van de Waddeneilanden. Mijn concentratie had het soms wel moeilijk. Plechtig taalgebruik met veel mooie zinnen, maar soms wel zoveel tegelijk, dat het wat stroef las (en je goed moest opletten).

Het einde was beangstigend (iets met dalend land, gasbellen, stijgende zee en klimaatverandering: hopelijk kunnen de Wadden blijven bestaan!

[Renée · Rating 4 out of 5]

Wat een heerlijk boek. Het neemt de hele geschiedenis van de Wadden door. Van prehistorie tot nu. Een lange tijd en dus een berg informatie die voorbij komt, maar toch is het alles behalve taaie kost. Mathijs Deen schrijft veelal poëtisch en beeldend, waardoor je alles voor je ziet. Hier en daar is de historie vast wat geromantiseerd, maar dat vind ik helemaal prima.

De natuurlijke vorming en hervorming van het landschap, de ontwikkeling van het volk, prominente eilanders en bezoekers, flora en fauna, de banden en strijd met andere volken en elkaar én het water, de wereldoorlogen. Alles komt aan bod.

Een enkele keer sprak een onderwerp me wat minder aan en voelde het wat langdradig, maar over het algemeen heb ik enorm genoten van dit rustig kabbelende boek. En leuk om er ook wat van op te steken.

[Hannie · Rating 4 out of 5]

Een interessant boek. De Waddeneilanden en de noordelijke provincies, met name Friesland, komen aan bod in dit boek. Het gebied wordt beschreven door de eeuwen heen, waarbij van alles aan bod komt. Oorlogen en invallen van bijvoorbeeld de Vikingen en de Romeinen, maar ook de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Ook veranderingen door de natuur en bijvoorbeeld het leven van de zeelieden die vanaf de eilanden. Het boek geeft een compleet beeld wat allemaal van invloed is geweest op de eilanden. Zo wordt op het einde ook de invloed van het toerisme benoemt. Het boek is opgedeeld in verschillende hoofdstukken die elk een onderwerp belichten. Ik heb veel geleerd over het Waddengebied. Toch is het geen droog boek. De schrijver weet het op een interessante manier te vertellen. Doordat hij zijn eigen ervaringen en die van anderen erin verwerkt heeft, is het niet saai. Ik heb naar het boek geluisterd. Het wordt door de schrijver zelf voorgelezen. Dat maakte dat het nog meer ging leven. Een aanrader.

[Fransien Vandeweghe · Rating 4 out of 5]

4,5*

[Michiel Knol · Rating 4 out of 5]

Leuk en boeiend!

[Max · Rating 5 out of 5]

Review in Dutch, sorry. :-) I think this book is in Dutch only.

Ik ben al zo lang als ik me kan herinneren geobsedeerd door eilanden. Ik weet niet zo goed hoe, en waarom, maar ik denk dat het te maken heeft met het feit dat alles erop omringd is door de zee. Het heeft lang geduurd voordat ik m'n eerste waddeneiland bezocht, pas op m'n 21e, maar ben sinds dien zeker ieder jaar terug gegaan naar een waddeneiland. Er heerst een rust en complete onderdompeling in de natuur.

Dit boek beschrijft de geschiedenis van de waddeneilanden. Het is boeiend geschreven, en voelt niet als een taai geschiedenisboek. Het belicht eilandleven vanuit meerdere perspectieven en is zeer interessant om al die verschillende levens te zien. Het gaat niet specifiek over één van de eilanden, al hebben sommige hoofdstukken wel een focus op één van de eilanden. Het is best een dik boek, maar leest aardig door. Aanrader voor mensen die net als ik graag naar een waddeneiland gaan.

[Casper · Rating 4 out of 5]

Ik liep al een tijd rond met het idee De Wadden van Mathijs Deen eens te lezen. Nu had ik het perfecte excuus. Een ideale samenloop van omstandigheden, achteraf gezien, want De Wadden werd een van de beste boeken die ik het afgelopen jaar las. Vermakelijk, informatief en zeer goed van stijl; Mathijs Deen weet in het boek de perfecte balans te vinden tussen smakelijke anekdotes en een goed doortimmerd historisch verslag. De Wadden is het verhaal van het Waddengebied, eilanden en zee, van de Oudheid tot nu. Prettig om te lezen en, bovendien, zet het je onmiddelijk aan tot een eigen bezoek aan de Wadden... Lees hier de rest van mijn stuk over De Wadden

[Elianne van Elderen · Rating 4 out of 5]

Mathijs Deen is op zijn sterkst wanneer hij over het kleine schrijft, over mensen schrijft. Over schurftige kinderen, over degene die ontdekte dat rotganzen wel eieren legden en toch geen mythische waterwezens bleken te zijn, over soldaten die na 7 jaar oorlog terugkeren naar een eiland en vrouw die ze niet meer kennen, over koppige zeelui, en over amateur-archeologen die leeggegooide kotsemmers liefkozend tegen zich aan klemmen alvorens schipbreuk te lijden.

[Barbara · Rating 4 out of 5]

vier sterren want ik hou heel erg van zijn schrijfstijl, gebaseerd op feiten maar levendig en met eigen interpretatie geschreven; soms zelfs poetisch.

[Erik B.K.K. · Rating 1 out of 5]

Niet doorheen te komen. Deen schrijft overdreven "poëtisch", met alliteraties (die sowieso misstaan in een boek) van het niveau "zilte zee" ("land en leven"; "doodgebleven dochters"; "doorkronkeld met dijkjes"; "geluidloos in geulen losgewoeld"; "sloepje komt schurend tot stilstand") en vindt zijn stijl duidelijk het einde, en alles is aangedikt en gedramatiseerd. Verkrachte vrouwen zijn "snikkende, vers bevruchte Friezinnetjes". Tegelijkertijd heeft het eigenlijk heel weinig inhoud, maar het wollige taalgebruik verhult dat. Wil een góéd boek over de Wadden alsjeblieft opstaan?

[TienvoorNegen · Rating 3 out of 5]

Niet altijd even meeslepend geschreven, wel vól mooie verhalen, anekdotes en feiten.
Een prachtig vol beeld van de wandelende eilanden die zo op en van zichzelf, maar toch ook zo van ons allemaal voelen.

[Carina · Rating 4 out of 5]

Leuk om meer te weten te komen over de geschiedenis van het Wad en de eilanden.

[Bart Van Thuyne · Rating 5 out of 5]

Wat een heerlijk boek! Geen droge geschiedenis met opsomming van data en feiten, maar geschreven met hoge literaire en poëtische kracht.

[Peter Blok · Rating 5 out of 5]

Prachtig boek. Deen beschrijft het ontstaan van de wadden(eilanden) waarbij de aarde het onderwerp is. Alsof er een actieve rol is weggelegd voor de zee, de wind en de zon. De eilanden verplaatsen zich ook gedurig. Naast de geologische ontstaansgeschiedenis heeft hij het ook over de mensen die op of nabij de wadden leven en de politieke gebeurtenissen. Voor mij was nieuw bijvoorbeeld dat Schiermonnikoog pas in 1945 is opgenomen in het koninkrijk der Nederlanden.

[Jurek Minderman · Rating 4 out of 5]

Heerlijk boek over de Wadden. Verhalend en historisch: een heerlijke combinatie. En om het dan op Schiermonnikoog te lezen maakt het natuurlijk alleen maar beter!

[Annyke]

Vakantie op Ameland, boek 2.

[Hermine Couvreur · Rating 4 out of 5]

Het ontstaan van de wadden en hun ontwikkeling, de geschiedenis van de bewoners doorheen de eeuwen.

[Lia · Rating 3 out of 5]

Interessante geschiedenis vertelling over de waddeneilanden. De soms dromerige uitweidingen passen niet zo bij mij.

[Peter Altena · Rating 3 out of 5]

Fijn boek dat geschiedenis van de Wadden in fragmenten en verhalen vertelt. De lezer raakt haast overvoerd door alle ontmoetingen met personen uit het verleden. De verteller wordt nergens moralistisch - dat vind ik heel aangenaam -, maar heeft af en toe wel last van mooischrijverij. Hij neemt de Wadden en de eilanden als geheel en dat maakt dat de onderlinge strijd tussen de eilanden van het Westen en die van het Oosten onderbelicht blijft. Vooruitblik - perspectief van de Wadden - is verontrustend en relativerend tegelijk. Eerder las ik van Deen Over oude wegen en Het lichtschip. Het wegen- en waddenboek zijn mozaieken, rapsodisch. Het lichtschip vond ik gaver, spannender, meer een eenheid.

[Jaco · Rating 4 out of 5]

De stijl van Deen staat me soms tegen. Maar dat is dan ook het enige minpunt. Geweldig leerzaam en boeiende geschiedenis van de Wadden.

[Joyce Bergvelt · Rating 5 out of 5]

De Wadden is een goed geschreven, algemene geschiedenis van de Nederlandse Waddeneilanden, die begint met een omschrijving van de geologische vorming ervan en eindigt in het heden. En als ik 'goed geschreven' zeg, dan heb ik het over literaire kwaliteit: de proza is mooi, vloeiend en zeer leesbaar.
Deen heeft duidelijk z'n huiswerk goed gedaan door in detail de verschillende periodes stuk voor stuk in detail door te nemen, en daarbij vertelt hij over de mensen die op de eilanden leefden, zo afgezonderd van het vasteland. Kleurrijke persoonlijkheden komen langs uit verschillende vervlogen tijden. De oorlogen (en daarbij behorende bezettingen) komen en gaan, de 'gezondheidstoeristen' die aan het einde van de 19e eeuw de eilanden bezoeken, en de toeristen die sinds de jaren vijftig van de Wadden een geliefde bestemming hebben gemaakt: ze komen allemaal aan de orde. De geschiedenis wordt zo nu en dan 'onderbroken' door een 'flash forward', waarin een visser of eilandbewoner anno 2018 aan het woord wordt gelaten, met een nostalgische blik richting het verleden.
Een aanrader voor diegenen die hun hart hebben verloren aan de Waddeneilanden en een gezonde belangstelling hebben voor haar geschiedenis, en hoe het verleden de eilanden letterlijk en figuurlijk heeft gevormd.

[Alex Knipping · Rating 4 out of 5]

In het boek ‘Over oude wegen’ vertelt Mathijs Deen een geschiedenis over oude routes in Europa aan de hand van verhalen over mensen die op weg zijn over die oude wegen. In ‘De Wadden’ is de aanpak vergelijkbaar. De Waddenzee en de Waddeneilanden zijn in de afgelopen 2000 jaar altijd in beweging geweest, deels door de elementen, deels ook door de mensen die het waddengebied hebben bewoond. Van kustbewoners werden de kustbewoners eilanders en daarmee anders dan de zuidelijker wonende Friezen en Groningers.
De Waddeneilanden zijn lange tijd toevluchtsoord geweest van avonturiers, piraten, aangespoelde drenkelingen en mensen op de vlucht. Soms waren er korte tijd bezetters, maar die hebben nooit hun stempel op de eigenheid gedrukt van de eilanden en eilanders.
Door de verhalen over bewoners, bezoekers en passanten leren we de Wadden kennen, voor zover dat mogelijk is. Want alles verandert er en je kunt er enkel leven en overleven als je goed de weg weet. Mathijs Deen is een rasverteller en weet van begin tot eind te boeien.

[Wijnand · Rating 4 out of 5]

Je voelt de zilte wind door het helmgras in de duinen. Je hoort de rotganzen foerageren door de drooggevallen kwelders. Je ruikt de rijpe cranberries op de veengronden. Je ziet de schuimkopjes van de golven klotsen tegen de ribbelige zandbanken. En tussendoor een bloemlezing van de geschiedenis van de Nederlandse waddeneilanden, de vijf bewoonde en de onbewoonde en verdwenen eilanden. Een geschiedenis in beweging, op een prachtig wijze verwoord, of beter: verbeeld, door Mathijs Deen.

[Niels Lodewijk · Rating 3 out of 5]

Als eerste luisterboek ooit "gelezen". Luisterboeken is niet mijn ding, moeite mijn concentratie erbij te houden. Ik heb dit boek gekozen, omdat mijn stamboom start op de Wadden en ik wat meer te weten wilde komen over die regio. Ik vond het qua taal erg wollig, maar qua informatie erg interessant. Wellicht dat ik hem nog een keer als boek lees ipv luister, want ik heb het idee dat de helft langs me heen gegaan is.

[Sytse · Rating 3 out of 5]

Mooie verhaling van de oude documenten gevonden met betrekking tot de Waddeneilanden. Het nawoord had echter als voorwoord gemogen: als ik had geweten dat het meerendeel van het boek ging om verhalen die (wel met goede zorg en hulp van experts en eialndbewoers) zelf zijn opgesteld, had ik het misschien heroverwogen en er sowieso anders ingesprongen.

[Steven · Rating 5 out of 5]

Voor wie maar een beetje geïnteresseerd is in de geschiedenis van de Wadden is dit een fascinerend boek. Het geeft een mooi beeld van de ijstijd tot nu. Elk hoofdstuk is meeslepende geschreven dat je het verhaal ingezogen wordt. En een hoop wetenswaardigheden over de voortdurende beweging die in het wad plaatsvindt. Ik heb het in één ruk uitgelezen.

[Mark · Rating 3 out of 5]

Interessante geschiedenis van de Wadden. Deen probeert een volledige geschiedenis neer te zetten van de Wadden, en slaagt daar ook in, maar blinkt toch vooral uit in de meer persoonlijke verhalen. Ik vond daarom de eerdere hoofdstukken persoonlijk wat minder interessant maar de latere hoofdstukken maakten dit ruimschoots goed.

[Harry Nijkamp · Rating 2 out of 5]

Schrijven en voorlezen zijn duidelijk verschillend. Na het luisteren van diverse boeken (voorlezer Deen) was ik wel nieuwsgierig naar zijn boek. Mijn opa (geb. 1900 overl 1986) zou dit het genre "moord in de kachelpijp" noemen. Een extra ster voor de goede voorleesstem.

[Lucas Bezembinder · Rating 4 out of 5]

Mooie geschiedenis van een stukje on-Nederlands Nederland met behulp van kleine verhalen.