Moglibyśmy zniknąć. Może jesteśmy właśnie na najlepszej drodze. Tyle gatunków zrobiło to przed nami. Dlaczego z ludźmi miałoby być inaczej? To miejsce jednak nie zniknie. Zmieni się, ale nadal tu będzie.
Nevabacka jest małym gospodarstwem położonym na północy Finlandii. Roi się tutaj od złocistych malin moroszek, okoliczne lasy pełne są dzikich niemal mitycznych zwierząt, a nad pobliskim mokradłem, które stanowi centrum opowieści, słychać klangor żurawia. Przyroda jest niezmienna, podczas gdy mieszkańcy przychodzą i odchodzą. Niczym ważki: dzisiaj są, a jutro umierają.
Przez cztery stulecia kolejni właściciele Nevabacki mierzą się ze zmianami, które przynoszą wojny i złamane serca, a las i mokradło stają się dla nich schronieniem.
To wielowarstwowa i chwytająca za serce powieść, która przypomina nam, skąd pochodzimy i że jesteśmy nierozerwalnie złączeni z naturą.
Jag läste boken i ett kör. Det gör liksom ont i mig när jag lagt ner den: det är någonting som talar med det i mig som är finlandssvenskt, som är smärtan i att vara en nostalgisk men modern person som lever i en värld där vi inte kan eller orkar annat än att släppa taget om det gamla, då utvecklingen utvecklas så förfärligt fort. Jag tänker på körsbärsträden jag lämnade efter mig i mitt barndomshem då det såldes, jag tänker på äldreomsorg, jag tänker på förhållandet till naturen, på respekt, på privilegier; jag tänker på släktband som inte är särskilt starka i min släkt, jag tänker på queera hemligheter. Turtschaninoff har skrivit en sjujävla mänsklig bok.
Jag bara liksom sjunker ner i den mjuka mossen medan jag lyssnar till Maria Turtschaninoffs förtrollande prosa om gården Nevabacka i Österbotten. Arvejord är ett episoddrama som handlar om en och samma plats som under fyra sekel befolkas av liv efter liv. Människans behov och önskningar är väl i stort desamma genom historien men kulturen och samhälle förändras. Bönderna som slog sig ner på 1600-talet fruktade vildmarkens skogsfolk, sen kom krig, sekularisering, kapitalism, industrialisering, globalisering etcetera.
Karaktärerna som alla är ättlingar till varandra, är många och kanhända något ytligt framställda men inte alls så att det stör. Jag är intresserad av varenda en. Författaren lyckas beröra när hon diktar om människors ursprung och rötter, behov av sammanhang och varandra. Jag tycker väldigt mycket om språket som andas ålderdomlig sirlighet. Hon växlar mellan att zooma in på väl valda detaljer och zooma ut för att fånga strukturer. Hennes förmåga att se och beskriva skönheten i naturens små under lika väl som i det storslagna landskapen imponerar. Det här var egentligen bara underbart på alla sätt och vis.
Jag fastnade lite extra för hur synen på djur och natur förändrats. Någons barn fick krypa in under sängen för att spruta DDT, rovfåglar uppfattades som skadedjur och kalhyggen som en nödvändighet. Det står klart att Turtschaninoff har på fötterna när hon argumenterar för att låta naturen ha sin gång utan människans ständiga mästrande. Men aldrig att hon undervisar eller proklamerar. Det här var egentligen bara underbart på alla sätt och vis.
Älskar slutet också. Och början:
”Att äta upp den sista lingonsylten ens mamma kokat. Det är då man inte längre är någons dotter.”
Yksi vuoden parhaista lukukokemuksista, jos ei paras. Rakastan Turtschaninoffin luonnon kuvausta! Miten mielenkiintoista oli seurata Nevabackan asukkaiden elämää vuosisadasta toiseen ja samalla surullista lukea, miten yhteys luontoon katoaa pikku hiljaa. Kyyneleiltä en välttynyt. Jokaisen tulisi lukea tämä, upea!
4.3 Bardzo dobra książka, przemijanie i upływ czasu (duzooooo motywu vanitas) są tu świetnie ukazane i można je wręcz poczuć. Powieść melancholijna, ale też dająca poczucie wytchnienia/nadziei. Opisów przyrody jest SPORO - są porządnie zrobione i ciekawe. Podoba mi się wplecenie wątków ze stworzeniami fantastycznymi.
Dzisiaj o "Mokradłach" fińskiej pisarki Marii Turtschaninoff w arcy pasjonującym przekładzie Agaty Teperek - to jest jedna z NAJPIĘKNIEJSZYCH powieści z motywem przyrodniczym, serio serio!
📖 To jest saga. Saga rodzinna. Saga pewnego miejsca - niewielkiego rodzinnego gospodarstwa Nevbacka na północy Finlandii, i ludzi, którzy przewijają się przez nią od momentu powstania w XVII wieku do czasów współczesnych. Cykl powiązanych ze sobą rodzinnie opowieści.
‼️ WAŻNE: Tutaj historia - ta WIELKA historia - staje się nieodłącznie powiązana z przestrzenią, nie tylko geopolitycznie! Nevbacka i otaczające gospodarstwo tytułowe mokradła stanowią oazę, arkę dla wszystkich dusz uwikłanych w tę opowieść. Ich dzieje nie są skomplikowane - są wojny, są śmierci, jest miłość i życie. Ludzie są i przemijają, ale coś zostaje i nie zmienia się...
"Myślę, iż Bóg daje nam w śpiewie ptaków przedsmak swego niebiańskiego uskrzydlonego chóru. Nie sądzisz?"
🌿 NATURA: "Mokradła" pokazują, że życie człowieka uwikłane jest w naturę. Nie tylko w cykl życia i śmierci, ale w całe skomplikowane koło zależności, powiązań, wzajemnych poświęceń. Maria Turtschaninoff pokazuje jak na przestrzeni dziesięcioleci zmienia się stosunek człowieka do przyrody, ale pokazuje też, że przyroda trwa, dopasowuje się, a na bolączki i cierpienia człowieka pozostaje obojętna. Fascynujące są tu opisy roślin i zwierząt, ba, istot folkloru fińskiego (nordyckiego), które również przyglądają się losom pokoleń Navbacki. Przypomnieli mi się "Drwale" Annie Proulx, których koncept był przecież tak podobny, chociaż akcja rozgrywała się w lasach Kanady.
🙌🏻 Przekład Agaty Teperek: to jest majstersztyk. Tłumaczka miała przed sobą intrygujące zadanie, bo musiała dopasować język do konkretnej epoki, w której akurat rozgrywała się opowieść. Zaczyna się archaicznie niemal, starodawnie, a język odpowiada konceptowi historycznemu. Im bliżej współczesności, tym i język staje się bardziej współczesny. Czapki z głów! Ta historia płynie z czasem!
🤪 Bardzo polecam przeczytać również WSTĘP od tłumaczki, żeby raz i na zawsze zamknąć temat "Finlandia nie jest krajem skandynawskim" - wszystko, co opisuje Agata Teperek pokazuje DLACZEGO KULTUROWO FINLANDIA SKANDYNAWIĄ JEST. Zamykam dyskusję wokół tematu zanim się zacznie nawet. 🤪
🧡 To jest piękna opowieść. Niespieszna saga ludzi, miejsca, przyrody wokół.
Wow, vad bra. Att finlandssvensk litteratur kan vara på den här nivån är enligt min erfarenhet få förunnat. Miljöskildring i världsklass med magiska inslag som jag gärna skulle läst mera om i slutet av boken också.
Ska gå på bokklubben och diskutera innan jag ger ett betyg
Edit: jag e ganska säker på mitt betyg så ja orka int vänta tills bokklubbens möte
Tähän mennessä Maria Turtschaninoff on minulle ollut pääasiassa oivallinen fantasiakirjailija. Arra, Anaché ja Maresi ovat olleet erinomaisia. Turtschaninoffin uusin teos Suomaa sisältää sekin pieniä fantastisia elementtejä, mutta sijoittuu kuitenkin meidän maailmaamme. Lisäksi Suomaa on suunnattu aikuislukijoille, eikä ole nuortenkirja. Suomentajakin on vaihtunut: tähän asti Turtschaninoffit suomentaan Marja Kyrön sijasta tämän on suomentanut Sirkka-Liisa Sjöblom.
Tämän episodiromaanin tapahtumat alkavat 1600-luvulta, kun eräs Ruotsin sotamies, Matts, saa palkkioksi palveluksestaan kruunun torpan valtakunnan itäosista, jostain Kokkolan lähistöltä. Torpan nimi on Nevabacka, sillä se sijaitsee ainoalla kumpareella ison nevan keskellä. Mats on ahkera työmies, mutta yksinäinen: vaimoa hänellä ei ole, eikä aikaa emännän etsimiselle.
Eräänä päivänä Matts saa päähänsä ojittaa suon saadakseen siitä hyvää peltomaata. Hän käy työhön, mutta unessa hänen luokseen tulee olento, joka kieltää miestä ojittamasta suota. Matts vain jatkaa, ja lopulta olento saapuu hänen luokseen kauniin alastoman neidon muodossa. Neito makaa Mattsin kanssa ja saapuu seuraavana keväänä lapsen kanssa. Lapsi on poika, kaivattu perillinen, jonka hän saa vastineeksi lupauksesta jättää suo rauhaan. Matts suostuu, mutta pettää lopulta lupauksen.
Tästä alkaa sukusaaga, joka etenee aina 2000-luvulle asti. Nevabackassa asuu monenlaista väkeä, sukulinja etenee vuosi vuodelta monenlaisin kääntein. Tilan menestys vaihtelee: toisinaan kurittavat isonvihan aikaiset kasakat, joskus nälkävuodet. Ajoittain tila menestyy ja on seutukunnan komein. Nevabackalaisilla on aina kuitenkin joku suhde heitä ympäröivään metsään ja erityisesti nevaan, joka saa jossain vaiheessa nimekseen Haltianeva.
Turtschaninoff kuljettaa tarinaa ajassa eteenpäin. Ajan kuluessa maailma muuttuu ja niin muuttuu myös nevabackalaisten suhde metsään. Taikauskoisuus hälvenee, suhde luontoon laimentuu ja liukenee. Turtschaninoff kuvaa hyvin luontosuhteen muutosta ja eri aikakausien näkemystä. Toisille metsä on kaiken elannon lähde, joku haluaa tappaa kaikki linnut joutilaina vahinkoeläiminä. Metsänhoidosta on erilaisia käsityksiä.
Suomaa on kiehtova kirja. Sen maailmaan on hauska uppoutua ja seurata, miten suvun vaiheet etenevät. Turtschaninoff ei olisi itsensä, jos ei olisi kirjoittanut tarinaan vahvoja ja kiinnostavia naishahmoja; valtaosa kirjan päähenkilöistä onkin naisia. Tunnelma kirjassa on ihastuttavan taianomainen, vaikka maagisuus ajan mittaan maailmasta kariseekin. Se on tietysti aivan luontevaa kehitystä se. On ilo huomata, miten mainio Turtschaninoffin ensimmäinen aikuisten romaani on.
Lumoava ja maaginen episodimainen sukusaaga. Tykkäsin tästä kyllä kovasti, varsinkin siitä miten luontoa, luontosuhdetta ja luonnon merkityksellisyyttä kuvataan. Tää kirja oli kuin rakkauskirje luonnolle ja kuvaa oivasti miten ihmisen suhde luontoon on muuttunut vuosisatojen mukaan. Luontoa kuvataan kauniisti ja eloisasti aivan kuin itse seisoisi suurien kuusten ja linnun laulun keskellä. Erityisesti tarinan tunnelma veto mua puoleensa, sillä se on maaginen ja samalla haikea. Se ei kerro mitään täysin suoraan mikä on osa sen taikaa. Olisin toki toivonut että fantasiaelementit olisivat olleet vahvemmin mukana, mutta ajattelen, että maagisuuden onkin tarkoitus kadota sitä mukaan mitä lähemmäksi modernia aikaa tullaan. Tarina on samalla surullinen ja se on täynnä surullisia ihmiskohtaloita, jotka eivät saavuttaneet kunnon täyttymistä tai jäivät liian aikaisin kesken. Tästä jäi tosi haiku olo, mutta hyvällä tavalla.
Turtschaninoff’s writing is so beautiful (or maybe her translator is extremely talented). Tangled Roots is a departure from her previous YA fantasy. This is a collection of stories spanning centuries, all centered around one family and their connection to the land they live on. Maria does such a fabulous job keeping all voices and themes different and shifting people’s relationship to nature from mystical to practical to paternalistic. Skillfully done.
P.S. I really, really needed a family tree to keep all family members straight in my head. An oversight not to have one, IMO.
Den här var fin! Tyckte mycket om hur Turtschaninoff inte bara berättade om olika huvudpersoner i varje kapitel utan också berättade de olika kapitlen i olika stil. Ibland sparsmakat, ibland i dagboksform, ibland så att mina tankar gick till Selma Lagerlöf. Fint också hur inte bara tiden och personerna skildras utan också människornas både varierande och oföränderliga förhållningssätt till skogen.
8.5/10 Kompletnie pochłonął mnie magiczny klimat stworzony przez autorkę. Natura mokradeł, pogańskie wierzenia i to jak czasem subtelny, a czasem radykalny wpływ miały one na życie poszczególnych bohaterów było nakreślone bardzo ładnym i płynnym stylem.
Hitsi kun tykkään Turtschaninoffin tyylistä ja tarinoista. Mutta olisi kyllä pitänyt alkaa piirtää sukupuuta heti alussa, putosin sukupolvien ketjun osalta aika pahasti kärryiltä matkan varrella.
En ole suuri historiallisen fiktion lukija, saati historian itsensä tuntija, mutta mielestäni Turtschaninoff onnistui eri aikakausien elävöittämisessä erinomaisesti. Osa tarinoista oli vaikuttavampia kuin toiset, mutta yleisvaikutelma oli toimiva. Ainoa mikä ehkä vähän harmitti oli kirjan maailman "arkistuminen" nykypäivää lähestyttäessä, jäin kaipaamaan mytologiaa ja metsän voimakkaampaa läsnäoloa. Vaikka sehän se koko pointti varmasti olikin. Kirja myöskin ehkä loppui vähän äkisti, olisin halunnut viettää kehyskertomuksen päähenkilön kanssa enemmän aikaa.
Maria Turtchaninoff już w Listach Maresi pokazała, jak ciągnie ją do swojskości, niemetropolitarnych przestrzeni, nieprostych relacji międzyludzkich oraz, analogicznie, kontaktu człowieka z naturą. Mokradła to kontynuacja tego nurtu. Wspaniała saga rodzinna, w centrum której nie jest tak naprawdę jedna familia, a przestrzeń. Wyznaczony kawałek ziemii, który trwa mimo konfliktów, zmian, śmierci i narodzin. To leniwy rejs przez cztery stulecia, w którym brak akcji, a jednak niesposób oderwać wzrok. Pióro autorki jest niezwykle lekkie, delikatne oraz obrazowe, a wzięte pod pieczołowitą opiekę tłumaczki – oczarowuje jeszcze mocniej.
En berättelse om ett släkte och gården Nevabacka. Ett uppslagsverk om österbottningar eller en berättelse som taget från ens eget släkte. Denna bok var en varm finlandssvensk tröst i ett annat land. En sång om ens hem. Men nu saknar jag mitt hemort ännu mer.
Ciężko mi ocenić, bo to zbiór kilku historii, które łączy miejsce oraz pokrewieństwo bohaterów. Niektóre historie wzbudziły we mnie mniejsze zainteresowanie, a niektóre większe. Najbardziej wczułam się w historię przedstawioną za pomocą listów i potem końcówka też mnie urzekła. Początek miał ciekawy stylizowany język i lekką dozę realizmu magicznego, co było interesującym zabiegiem. Jedynie jakoś w środku lekko rozmyła mi się ta powieść i nie mogłam złapać rytmu, ale może to też przez to, że słuchałam w formie audio i troszkę miałam problem żeby się połapać kto jest kim.
Kořeny, které se vinou napříč několika staletími a spojují nemálo generací. Kořeny, které vám vždy řeknou, že patříte právě na to jedno místo, i když jste se tu nenarodil nebo už žijete jinde a třeba i daleko. Ty kořeny tam pořád jsou a pořád drží. Mám jedny takové taky, už jsem hodně dlouho posunutá jinam, od dětství, ale jsou ke mně připoutané dost pevně a jasně říkají - jo, ty patříš sem. Krásně psaná kniha, poetická, ale i realistická, popisy nadmíru autentické, hned bych se do těch míst vydala, abych se mohla projít mokřinami, trhat morušky a borůvky, poslouchat ptáky a obdivovat místní floru. Jsou to vlastně jednotlivé povídky, odehrávající se v různých dobách, psané různým stylem (tu ich forma, tu deníky, tu dopisy), které propojuje neviditelná nit rodové přináležitosti. Vidíme tak opatrné osidlování bohem zapomenuté krajiny, pokusy o zúrodnění půdy a odvodnění močálů, kterému se ovšem někteří "místní" velmi brání. Autorka do knížky opatrně zapředla klubko z historie té oblasti a upletla z něj krásné povídání. Škoda jen, že s ukrajováním z času a přiblížením se našim věků upustila od toho nádechu magična, které bylo všudypřítomné ve starších dobách. Ale i tak zůstala náležitost k místu, ke krajině, zůstala vůně domácího chleba, chuť zavařenin z plodů lesa, zpěv ptáků a onen neznámý kvítek rostoucí na blatech. 4,4
Mokradła. Jak tu wszystko się przenika, węszy, łączy się ze sobą, przeplata, wyrasta jedno na drugim i jedno po drugim. Piękna, wielopokoleniowa powieść, która wrosła we mnie niczym opisywana w nim przyroda. Wielka to siła literatury, która pcha cię ku dzikości, oddala od miasta i przenosi w krainę reniferów leśnych, żółtego storczyka, rzecznych zjaw i gospodarstwa, które wychowa wiele pokoleń i będzie świadkiem wielu związków, rozpadów i wojen.
Nevabacka jest gospodarstwem, która skupia w sobie jak w soczewce wszystkie ludzkie relacje, emocje, zależności pomiędzy człowiekiem i naturą. Pokolenia żyjące blisko natury i te, które uciekają do wielkiego świata, by oddychać pogonią i harmidrem miasta. Pięknie było nią skończyć wakacje. Rozsiadłam się w tej powieści, jak rozsiadam się w lesie. Oddałam się jej dźwiękom, istotom, szumom i waśniom. Urzeka tutaj ilość postaci, które absolutnie nie męczą, ale zachwycająco się miedzy sobą przenikają. Córka, która pragnie zostać nauczycielką. Ojciec, który traci syna. Wdowa, która walczy z panującym głodem. Na pewno wiele z tych postaci zagości w waszych sercach na dłużej.
Co urzeka w „Mokradłach” to nie tylko rozmach narracyjny, ale forma klamry, którą poruszający rozpoczyna i zamyka powieść. Autorka przeprowadza nas też przez cztery stulecia dziejów, ale też języka. Stopniowo uwspółcześnia się nie tylko pogląd ludzi na życie w mokradłach, ale też język używany przez autorkę. Pierwsza część wydaje się bardziej ludowa, porusza temat starych wierzeń i zabobonów, leśnych i wodnych zjaw, które niekoniecznie straszą, ale udzielają lekcji człowieczeństwa. Dalsza część powieści przesuwa się w czasie, by zestawić odwieczną walkę człowieka i postępu z naturą. Wszystko wydaje się tutaj szczegółowo przemyślane i zgrabnie poprowadzone.
„Mokradła” wybrzmiewa jako epopeja oddająca hołd naturze i przypomina o życiu w jej bliskości. Jest też przestrogą, która przypomina nam, że nieważne jak daleko chcemy uciec od lasu w stronę miasto, to natura zawsze wzywa, zatrzymuje, oddaje z wdzięcznością, gdy żyje się z nią w zgodzie.
Oto saga, która podkreśla wartość natury, cykliczność świata oraz stałość przyrody w kontekście ludzkich zawahań. Las staje się tu osobnym bohaterem, który zdaje się walczyć o swoje miejsce w świecie – to zupełnie odrębny organizm! Książka podejmuje bliską mi tematykę trwania w relacji z naturą, która przemawia do nas bardziej niż niejeden człowiek. Ludziom zdaje się, że posiedli świat. Prawda jest jednak inna, kilkadziesiąt lat bez ludzkiej obecności w danym miejscu sprawia, że pochłonięte zostaje przez roślinne siły.
Niezwykle ciekawe okazały się również nawiązania do folkloru bliskiego autorce. I muszę wspomnieć o tym, że pokochałam postać Doris…🥹
Niezwykle inspirująca pozycja! Myślę, że kiedyś jeszcze powrócę do tej książki, by ponownie odkryć jej piękno 💚!
I Arvejord är det den urgamla skogen och mystiska mossen som är huvudpersonerna. Bokens karaktärer är mera biroller som visar hur människornas förhållande till naturen förändrats under tidens gång.
Jag tycker Turtschaninoff har balanserat upp det perfekt. Hon ger tillräckligt mycket för att man får en inblick i personernas liv på släktgården Nevabacka, men också tillräckligt ytligt för att man i nästa kapitel ska vara nyfiken på vem man till näst får möta.
Bäst var såklart de slående miljöbeskrivningar. De fick mig att vilja dra på mig ett huckle och gå djupt in i skogen och söka efter hjortron.
En låttext av Moonica Mac har snurrat i huvudet medan jag läst Arvejord. Men en sked hemlängtan till Österbotten inbakad.
Jag har kommit närmre havet men längre ifrån den skog som bär på svaren den äng som känns igen Som att tiden faller ifrån mig och nu vill jag komma hem Jag vill vandra i Dalarna igen
oj, mokradła to pięknie napisana historia, będąca dla mnie czytelniczym odpowiednikiem zatopienia dłoni w mokrym mchu. wspaniała natura przeplatająca się z przemijającymi pokoleniami ludzi, elementy folkloru oraz język pisania zmieniający się wraz z upływem czasu w powieści- cudo!!
Wielopokoleniowa opowieść (trochę saga rodzinna, a trochę nie) o człowieku i naturze. Ludzie i ich problemy pojawiają się i znikają, a majestatyczna przyroda trwa, niezależnie od czasów czy sytuacji geopolitycznej. Wspaniała książka.
Som österbottning kändes det omöjligt att inte bli golvad av denna. Så fina och speciella personporträtt och skildringen av naturen som är den röda tråden genom boken, och hur människornas relation till naturen förändras genom tidens gång. Tänker på mina förfäder och förfäders förfäder och på den egna släktgården och historierna om den och känner akut hemlängtan, sorg och stolthet på samma gång.