Kartonnen dozen is sinds zijn verschijning in 1991 uitgegroeid tot een evergreen in de Nederlandstalige literatuur. Enerzijds legt Tom Lanoye de verslavingen en de valstrikken bloot van de grote, allesverterende jeugdliefde die iedereen kent uit ervaring. Anderzijds schildert hij zijn eigen afkomst en opvoeding: de slagerswinkel van zijn vader, de vier vrouwen die hem hebben opgevoed, de katholieke school die probeert overeind te blijven in de stormen van de moderniteit, de bejaarde priester-dichter die een inspirerende leraar Nederlands blijkt te zijn, de turners waaraan de jonge auteur zich vergaapt, en de stripverhalen waarmee hij zijn ogen kapot leest. Zodoende legt Lanoye niet alleen zijn jeugd vast, maar graaft hij ook de bronnen op van zijn schrijverschap, zijn voorliefde voor het theater en zijn eeuwige zoektocht naar schoonheid, liefde en literatuur.
Tom Lanoye (his name is pronounced the French way: /lanwa/) was born August 27, 1958 in the Belgian city Sint Niklaas. He is a novelist, poet, columnist, screenwriter and playwright. His literary work has been published and/or performed in over fifteen languages. Lanoye lives and works in Antwerp (Belgium) and Cape Town (South Africa).
Lanoye is not only a writer, but also an entrepreneur. As the youngest son of a butcher, he self-published his first work. In his own words, 'Just like all the punk bands did in those days: out of dissatisfaction with the existing structures, and to learn the trade from the inside out'.
Lanoye started out as an enfant terrible, but has become one of the most widely read and critically acclaimed authors in his language area. A writer that devotes himself to all forms of text and writing (for books, newspapers, periodicals and printed matter as well as for plays, cabaret and vocal performances) and makes regular appearances at all the major European theatre festivals.
Tom Lanoye is zowat een leeftijdsgenoot van mij en dit boek is een feest van herkenning. Ook ik ging met de CM naar Zwitserland en had zo'n kartonnen doos. Ook ik schreef brieven in het half uurtje verplichte siësta. (Ik kreeg echter nooit antwoord, niet van broers, niet van zus en niet van tantes.) Ook ik was een kind van zelfstandigen en zat op een katholieke (uiteraard niet-gemengde) school, in een tijd dat er minder en minder nonnen les gaven en meer en meer leken, en uiteindelijk zelfs enkele mannelijke leerkrachten. Die eindeloze uren van verveling en van dromen, en gelukkig dan toch die ene leraar die je de liefde voor literatuur bijbrengt. Het is me een raadsel waarom ik 'Kartonnen dozen' niet eerder heb gelezen. Wat is dit boek goed geschreven. Geen moment verveelt het. Er zit aardig wat humor in, ... maar ook veel melancholie. Vooral veel melancholie eigenlijk.
Heb dit net op twee dagen uitgelezen en ben aan het wenen op het strand. Tom Lanoye kan prachtig verwoorden hoe het is om op te groeien in ons klein Belgenlandje en vooral hoe het is om zo intens te houden van je eerste liefde, vaker onbereikbaar dan dichtbij. Mijn nieuwe favoriete boek.
What the fuck. Ik begon hieraan zonder maar iets te weten over de inhoud ervan, maar it hit close to home man. Ten eerste wist ik nie da Lanoye gay is en verwachtte ik de eerste 50 pagina’s plots de komst van een vrouwelijke love interest.
‘t Is misschien iets te groots om mezelf te gaan vergelijken met Lanoye maar what the FUCK. De manier over hoe hij z’n eerste aantrekking tot mannen beschrijft, z’n liefde voor literatuur, z’n gebroken jeugdhartje, … zalig herkenbaar.
Een deugddoende bevestiging van eigen gevoelens en herinneringen.
(De dertigtal pagina’s omtrent masturbatietechnieken van een vijftienjarige konden wel gereduceerd worden tho)
Ik begroef mijn hoofd in zijn kleren. Het siste als een zuur. Alles hield op, nooit meer te doven. Steen voor de oven, kop van glazuur. Langzaam ontplofte de literatuur!
Soms geef ik boeken die ik lang geleden las 3 sterren omdat ik niet zeker weet wat mijn volwassen zelf van dat boek zou vinden. In dit geval was het niet terecht. Dit is zelfs beter dan ik me herinner. Toen heb ik het misschien wel blozend en giechelend gelezen, en hoezo heb ik het zelfs mijn moeder laten lezen? Inmiddels ben ik niet meer de eerste doelgroep voor een coming-of-age-verhaal, maar voel ik me wel ervaren genoeg om te oordelen dat dit gewoon een heel goed en belangrijk boek is. Ik kan heel goed begrijpen waarom ik meer dan 20 jaar geleden verliefd werd op de pen van Lanoye. Het is een van die zeldzame liefdes die nooit voorbijgaan. ‘Kartonnen dozen’ is compromisloos, zeker voor Vlaanderen in die tijd (denk ik). Heerlijk expliciet toen dat nog niet de norm was (denk ik). Maar ook gewoon een meeslepend verhaal waarin je bijna mee kan voelen hoe het is om als jongmens in conservatief Vlaanderen je eigen (homo)seksualiteit te voelen ontwaken en tegelijk ook die bijna obsessieve liefde voor je moedertaal. Met hoeveel woorden kan iemand masturberen? Mijn CM-kampen waren nooit zo spannend als die van Lanoye, maar de liefde voor het Nederlands hebben we gemeenschappelijk en zijn tovenarij met onze taal heeft mijn eigen coming-of-age een duw in een bepaalde richting gegeven. Het boek is indrukwekkend voorgelezen door Tijmen Govaerts, want eindelijk, eindelijk, staat dhr. Lanoye op Storytel. Ik ben vooral heel benieuwd naar Sprakeloos dat hij zelf zal voorlezen. Dat boek heb ik nog niet durven herlezen sinds mijn eigen moeder hetzelfde overkwam en ook ik een lei heb schoongewreven. Maar ik wil het wel voorgelezen krijgen door die welbekende stem met dat welbekende accent. Het gaat hard zijn maar ook zo schoon.
Het eerste hoofdstuk vond ik een van de mooiste die ik in tijden gelezen heb! Het vervolg was een beschrijving van een puberale verliefdheid, die zoals vaak bij pubers (en verliefdheden), uitmondt in een ware obsessie. Soms herkenbaar, soms beetje erover haha
Dit is mijn favoriete boek dit jaar, zonder twijfel.
De kwetsbaarheid en het vuurwerk van een eerste queer relatie is prachtig weergegeven en ik heb ontdekt dat er toch wel zoiets bestaat als Vlaamse Cultuur, want ik herkende elke referentie :)
Ken je dat moment wanneer je iets zo verrukkelijk aan het eten bent, dat je er spontaan van begint te dansen? Een soort vreugdepas om te vieren dat er heerlijke dingen bestaan op de wereld. Zo voelde het lezen van dit boek. Als beeldspraak en metaforen een gerecht zouden zijn, ik zou het elke dag met heel veel goesting eten en het nooit beu worden.
En misschien is dat een beetje een vergezochte vergelijking, maar niets is té vergezocht, zo leerde dit boek mij. Ooooh wat vond ik dit goed seg! Ik was van de eerste pagina mee en heb vaak versteld gestaan van hoe mooi alles verwoord was. Veel gelachen. Een traantje op het einde. Mijn liefde voor taal en literatuur opnieuw bevestigd.
(Wat ik stiekem ook heel erg leuk vond, is dat ik mij de turnzaal boven de speelplaats en de lange gang met zijn vele deuren die Lanoye beschrijft, exact zo kon voorstellen als ze zijn (in 50 jaar is er in die delen van het college namelijk nog niet heel veel veranderd). Ik heb spijt dat ik dit boek niet gelezen heb toen ik er zelf nog turnde en doorwandelde.)
Deel 2 in De Wase-trilogie (Waar de trilogienaam vandaan komt, weet ik niet.) 'Kartonnen dozen' is het autobiografische verhaal van Toms jeugd, beginnend met de tienjarigen-reis van de Christelijke Mutualiteiten (ziekenfonds) en eindigend met de twintiger jaren waarin hij afscheid neemt van Z. Zijn eerste liefde en echte vriendschap. De kartonnen doos slaat in eerste plaats op de reële doos die iedereen kreeg op die eerste reis, maar ook op de ideële dozen die iedereen heeft, namelijk de herinneringen die bij een periode of persoon horen. En dan de laatste, hybride, variant: schoolmappen met een verhaal eraan gekleefd.
Ondanks dat het verhaal zich in de jaren '70 afspeelt, waren er herkenbare uitspraken of gedragingen: "En heb je wel een propere onderbroek aan? Stel dat ze je overrijden, je wordt naar de kliniek gebracht en de verpleegsters kleden je uit. Daar gaat je reputatie."
En het gegeven-Romereis is sinds die tijd schijnbaar ook niet veranderd, alleen ging die van Tom naar Griekenland. Dat schijnt helaas alleen tegen te vallen als je in de lessen oude talen bent opgevoed met de verhalen en bijbehorende beelden. Op het eind nodigt Lanoye de lezer uit zijn eigen kartonnen doos in 'Kartonnen dozen' te voegen. Dat doe ik graag. Al is het maar zodat ik op de volgende Boekenbeurs kan vertellen dat het me inderdaad geplezierd heeft.
Grappig boekje! Lanoye beschrijft hierin hoe hij opgroeide in de warmte van vier vrouwen naar wie hij opkeek, hoe het onderwijs was op een trotse Vlaamse paterschool, maar vooral: hoe hij geobsedeerd raakte door het turnjongetje en klasgenoot Z.
Door het hele boek rakelt hij herinneringen op uit bepaalde dozen. Dit zijn de koffers die hij meenam op de jeugdreis en de archiefdozen die hij zijn hele leven al meebrengt. Uiteindelijk verbindt hij deze metafoor aan de dozen van de literatuur: boeken. Dit thema is naar mijn mening niet zo heel spannend en komt nogal geforceerd en gezocht over.
Je raast desondanks door het boekje, wat vooral te danken is aan Lanoyes VLOTTE PEN. Hij schrijft wel vernieuwend (voor een leek als ik) met passend gebruik van onomatopeeën, een heerlijke woordkeus en gewoon heel veel humor. Zo zijn zijn beschrijvingen van de geilheid die Z. in de ik-persoon opwekt erg grappig door het formele toontje, de verassende metaforen en bizarre taferelen. Ook zijn beschrijving van de school is erg grappig. Op een gegeven moment ligt de nadruk van de grap wel heel erg op zijn harde pikkie, die Lanoye zijn 'bevende scepter' noemt, waardoor de humor een beetje voorspelbaar wordt. Gelukkig volgt daarna de beschrijving van een verlammende verliefdheid die hij ervaart. Dat is wel erg ontroerend door de ontzettende kwetsbaarheid die Lanoye tentoonstelt.
Nadat ik Het goddelijke monster las in mijn jeugd en dat toen niet bijzonder is blijven hangen, las ik eigenlijk nooit meer iets van Lanoye. Tot ik, dankzij de lyrische bewondering voor Lanoye van een goede vriendin, een paar maanden terug aan De Draaischijf begon en dat een vonkje voor Lanoye in mij deed ontwaken. Kartonnen dozen maakte van dat vonkje een stevig vlammetje, dus ik ga met plezier op zoek naar het vuur en kijk er echt oprecht naar uit om zijn oeuvre te ontdekken.
Hoewel het boek vlot leest, moet Lanoye echt eens proberen om drie zinnen na elkaar te schrijven die de plot vooruit stuwen. Bovendien was het nogal ongemakkelijk toen hij expliciete masturbatietips en de seksuele lusten van een 15-jarige neerpende. Nu goed, dat is nu ook wel de clue van het verhaal, maar toch ...
een lofzang aan jeugd en liefde en al dan niet gegrepen kansen, aan wat is en wat had kunnen zijn, aan die ene gedoemd erotische (xxo!) vriendschap zo (oh zo!!) dichtbij
doosje gesloten! bafkes en een wijntje? is goe gaan schreeuwen se!
This book was unlike any book I'd read before. It wasn't a children's story or a young adult novel. It wasn't a story with an obvious plot and with a character getting from place A to place B. It felt like i wasn't actually reading a story, more like I was getting to know a person's past. I really liked the way Lanoye can create an image and set a mood. He can describe a situation in such detail, using various metaphors, that it feels like you are in fact present there. He can make you nostalgic for memories that aren't even yours. At least that's what i felt when he described various occurrences from his childhood.
The book was definitely.. enlightening, too, in a way. I surely have learnt a lot about the wonders of male masturbation.. Maybe a bit TOO much. At times it felt like jerking off was his only purpose in life.
But in general, i liked the book a lot and enjoyed reading it!
Na vorige week de kans te hebben gekregen om de één van de meest - of misschien wel de meest - befaamde Vlaamse schrijver himself te mogen interviewen, kwam ik ineens tot het besef nog maar één boek uit zijn lijvige repertoire te hebben gelezen. De dag nadien werd dus een noodzakelijk bibliotheekbezoekje ingelast.
Na een dik uur op een koud terras met Tom Lanoye kon ik niet anders dan het lyrisch subject in 'Kartonnen dozen' gelijkstellen aan de auteur van dit boek. Tot grote frustratie van al mijn proffen Nederlandse Letterkunde waarschijnijk.
Ah, en over de schrijfstijl. Fénomenaal. Geen idee hoe ik mezelf de afgelopen jaren literatuurliefhebber heb kunnen noemen met zo'n hiaat in mijn boekenkast.
(Klein propagandapuntje: het interview valt volgende editie te lezen in Schamper. Inclusief mijn niet-zo-originele-maar-ik-was-er-wel-trots-op-laatste-vraag.)
(De staalkaart rond pagina 75 had voor mij wel niet gehoeven, tmi)
Wie zegt dat de liefde saai is moet zich vergissen. Kartonnen dozen is een continue spanningsboog met op de achtergrond een Romereis die niet naar Rome gaat, een gymvereniging met gordijntjes, en een snokmarathon. Een compleet liefdesleven in kartonnen doos nummer 4. Van de schrijver voor jou, doe ermee wat je wilt. Maar maak het alsjeblieft eigen. En mag Tom Lanoye dan mijn laatste pagina schrijven? Want och, dat zijn altijd de mooiste zinnen van het boek. Zo mooi dat je meteen op zoek gaat naar meer Lanoye in je leven, in welke vorm dan ook. Knots! Badaboem! Sluit de gordijnen!
This was an okay read. It wasn't bad at all, but it also didn't grip me. It reads much like an autobiography and honestly, it wasn't that interesting. I liked the writing style. The way Lanoye went on tangents and addressed his readers really made you feel like he was telling the story to you personally. I didn't have anything against any of the characters. The romance felt realistic, especially for that time.
"De fotografie is een procédé waarbij het licht wordt gevangen en chemisch vastgelegd. Deze foto's echter stralen van zichzelf. Ze lichten op in het donker. Want ze bevatten beelden die nooit geregistreerd zijn, behalve in de sluitertijd van mijn veertienjarig hart."
grote fan van de ongegeneerde schrijfstijl van Tom Lanoye, zijn grappige opmerkingen en anekdotes, de sfeerschepping en ook de af en toe informatieve passages!!! graag gelezen, mooi verhaal