Het laatste hoofdstuk: Verhalen van een huisarts over leven, loslaten en doodgaan

by Mirjam Willemsen

Mirjam Willemsen is huisarts en ongeneeslijk ziek. Sinds februari 2019 weet ze dat ze niet meer zal genezen van haar longkanker en leeft ze van scan naar scan. Zolang het kan, blijft Willemsen gewoon doorwerken. In Het laatste hoofdstuk deelt ze naast persoonlijke inzichten de treffende en ontroerende verhalen van haar palliatieve patiënten. Willemsen is behalve lotgenoot ook een anker in de laatste levensfase van deze mensen, dikwijls tot aan het einde.
De kwaliteit van de levenseindezorg kan echt beter, vindt Willemsen. We moeten het levenseinde onderdeel van het leven maken, in plaats van er steeds omheen te draaien of het te negeren. Dan kunnen gesprekken over behandelwensen en -grenzen plaatsvinden. Het laatste hoofdstuk is een opening tot een breder maatschappelijk gesprek en herkenbaar en verhelderend leesvoer.

Kindle Edition

Published September 3, 2024

Reviews

[Astrid Oosten · Rating 3 out of 5]

3,5 : Als zorgverlener met veel respect en bewondering voor de missie van Mirjam Willemsen dit boek gelezen, wat heeft ze ontzettend veel bereikt. Dit boek beschrijft de laatste levensfase van vele patiënten die door haar zijn begeleid. Persoonlijke verhalen waarin veel relevante en vaak voorkomende problemen voorbij komen. Ik gun dit boek een breed (niet medisch) publiek - maar ben ook kritisch aangezien alle overlijdens in dit boek vooraf gegaan zijn door palliatieve sedatie of (voornamelijk) euthanasie. Er zijn toch ook echt patiënten die een ‘goed sterfbed’ hebben zonder deze interventies.

[Suzanne · Rating 5 out of 5]

mooi boek over de laatste fase vanuit verschillende kanten belicht

[De Koukleumpjes · Rating 4 out of 5]

Veronique las ‘Het laatste hoofdstuk’ geschreven door Mirjam Willemsen.

Haar mening lees je hieronder. ⬇️

Mirjam Willemsen was huisarts in Heerlen en is onlangs overleden. Ik heb meerdere artikelen over haar gelezen in de krant, en dit maakte mij ook nieuwsgierig naar het boek.

In 2014 kreeg Willemsen longkanker. Hier herstelde ze van en in 2019 begon ze voorzichtig de hoop te hebben dat het niet meer terug zou komen, maar helaas. De symptomen kwamen terug en nu bleek er alleen nog levensverlengende behandeling mogelijk.

In Het laatste hoofdstuk staat ze echter niet stil bij haar eigen sterfelijkheid, maar heeft ze het over haar patiënten en de begeleiding van deze patiënten op hun laatste reis. Ze staat vooral stil bij patiënten die euthanasie willen of palliatieve sedatie krijgen. Ik vond dit vooral ook boeiend omdat ik zelf in een apotheek gewerkt heb, waar we de cassettes klaarmaakten voor deze palliatieve sedatie of euthanasie. Alleen bleven voor ons de patiënten alleen namen en ben je er emotioneel minder bij betrokken. In dit boek merk je dat Willemsen echt hart voor haar patiënten heeft en ze zo goed mogelijk wil begeleiden.

Je merkt dat Willemsen zich echt in de patiënt verplaatst en alles in het werk stelt om de patiënt op een zo’n respectvolle en rustige manier te laten sterven.

Ik denk dat de patiënten die Willemsen als arts hadden zich gelukkig mochten prijzen. Ze zag echt de mens achter de ziekte en dat het draait om de patiënt en niet om de ziekte.

21 oktober jl. is Mirjam overleden in het bijzijn van haar gezin. Ik denk dat de manier waarop Mirjam met haar patiënten om ging een voorbeeld moet zijn voor veel artsen.

[Linda Daniels · Rating 3 out of 5]

Waardevolle persoonlijke ervaringen van een huisarts die op een affectieve menselijke wijze haar patiënten begeleidt in het slotakkoord van het leven, terwijl ze zelf ook ongeneeslijk ziek is. Aangrijpend en hartverwarmend én ook confronterend en zwaarmoedig om te lezen.

Mirjam is geen schrijver en dat stoort hier en daar door de taalfouten en soms ook het verwarren van namen van patiënten (Kobo editie). De eindredacteur was misschien ook van slag door de confronterende inhoud? De dood in het leven - je kunt er niet omheen - zo onlosmakelijk met elkaar verbonden.

--- Precies op de dag dat ik dit boek uitlees en deze review schrijf, lees ik in een bericht van Sander de Hosson, dat Mirjam is overleden. "Stil. Mirjam Willemsen is overleden. Naast een prachtig mens een geweldige ambassadeur voor de palliatieve zorg.

De Palliactief award 2024, de documentaire 'Dying to live, haar boek 'Het laatste hoofdstuk', maar vooral hoe zij naast haar patiënten ging staan en wat zij voor hen betekende. Van mens tot mens. Woordeloos verstaan."

[Jeanet de Groot · Rating 4 out of 5]

Ik heb dit boek gekregen van een hele lieve collega. Ze zag dit boek vermeld staan in de libelle en heeft deze voor mij gekocht. Ik vind het een indrukwekkend boek. Aangezien ik zelf ongeneeslijk ziek ben (uitgezaaide borstkanker) herken ik veel uit het boek. Een bijzondere huisarts die ondanks dat ze zelf ongeneeslijk ziek is juist misschien wel daardoor mensen zo respectvol, menselijk en waardig naar hun einde begeleid.
Na het boek heb ik haar opgezocht op internet om te zien hoe het nu met haar is en ik schrok ervan om te lezen dat ze inmiddels al is overleden op 49 jarige leeftijd. Dat is hoe oud ik nu zelf ben.
Mijn collega vertelde dat ze een documentaire over haar had gezien op tv. Deze heb ik net gekeken en ook deze was erg indrukwekkend.

[Roos · Rating 3 out of 5]

Ik vond de docu destijds erg indrukwekkend over een ervaringsdeskundige huisarts (zelf terminaal ziek) en hoe zij omging met haar patiënten en streed voor advanced care planning in de laatste levensfase. Dit boek viel me tegen, omdat het vooral over patiënten ging, niet over haar eigen proces of wat zij hoopte te bewerkstelligen bij professionals.

[Lisanne · Rating 4 out of 5]

Dit boek laat je niet meer los, als je eenmaal begint wil je het uitlezen. Je kan in principe wel makkelijk stoppen doordat het losse verhalen zijn, maar ik heb hem zelf een avond aan een stuk uitgelezen. Het is een boek met een lach, maar zeker ook een aantal tranen.

[Diana Willemsen · Rating 4 out of 5]

Persoonlijk en indringend verhaal van een liefdevolle huisarts, die vaak meer deed voor patiënten dan ze “verplicht” was. Mijn moeder spreekt vol eerbied over haar. Haar overlijden doet zeer.

Over het boek: de redactie heeft vele steken laten vallen. (Hooft laten staan bv)

[Marja Paffen-wetzels · Rating 5 out of 5]

Indrukwekkend !

[Merel · Rating 5 out of 5]

Ik bleef lezen. De verhalen zijn herkenbaar, op een prettige manier opgeschreven.

[Lian · Rating 5 out of 5]

Hier moet ik even van bijkomen.. Zowel hartverscheurend als hartverwarmend.