L'agricoltura

by Marcus Porcius Cato, Luca Canali (editor), Emanuele Lelli (Editor)

Testo latino a fronte
De agri coltura: il titolo dell’unico scritto di Catone il Censore giuntoci per intero non rende giustizia della vastità della materia trattata, che spazia dalla medicina alla giurisprudenza, dall’edilizia alla meccanica di attrezzi agricoli, per toccare perfino l’arte culinaria e la magia. Si tratta di una vera e propria “enciclopedia” ante litteram, un manuale pratico rivolto al proprietario terriero che, sotto la veste ideologica del “buon contadino-soldato” devoto al mos maiorum, rivela disinvolte doti imprenditoriali e un’inaspettata volontà di accumulazione economica.

Genres: Nonfiction, Classics, Food, Agriculture

Paperback

First published January 1, 161

About the author

234 BC – 149 BC

Marcus Porcius Cato, Roman statesman, surnamed the Censor (Censorius), the Wise (Sapiens), the Ancient (Priscus), or the Elder (Maior), to distinguish him from Cato the Younger (his great-grandson).

Not to be confused with Dionysius Cato (3rd/4th century A.D.), author of 'Cato's distichs'.

Reviews

[Felix de clercq]

“148
Bomen kappen in een woud

In een heilig bos bomen kappen dient naar Romeins gebruik als volgt te gebeuren. Met een varken een zoenoffer brengen en de volgende formule uitspreken: ‘Hetzij gij een heilige god, hetzij een heilige godin zijt aan wie dit heilige toebehoort; zoals het regel is aan u met een varken een zoenoffer te brengen omwille van het besnoeien van dit heilige en omwille dezer dingen; hetzij ik, hetzij iemand anders op mijn bevel dit heeft gedaan - dan dit naar behoren is gedaan, omwille hiervan wil ik, met het slachten van dit varken als zoenoffer, u bidden in goede gebeden dat gij welwillend en goedgunstig zijt jegens mij, mijn huis, mijn personeel en mijn kinderen. Weest gij omwille dezer dingen geëerd door het slachten van dit varken als zoenoffer.’ “

[Rijk · Rating 3 out of 5]

Niet zo goed als Plinius' "Mijn landhuizen", en bij vlagen wel erg droog, maar wel een boeiend inkijkje in de Romeinse elite van die tijd. Hoogtepunt zijn de 4 pagina's over de geneeskundige eigenschappen van koolbladeren (wonden genezen, de stoelgang verbeteren, algehele ouderdomskwalen verhelpen).

[Gijs Grob · Rating 2 out of 5]

'Goed boeren' is het enige werk van Cato dat in zijn geheel is overgeleverd. Het is jammer dat het uitgerekend dit vrij niemendallerige boekje is, want het is weliswaar het oudste in het latijn overgeleverde prozawerk, het heeft de literaire waarde van een gemiddeld kookboek.

In 'Goed boeren' (de agricultura) geeft Cato zijn medepatriciërs tips hoe ze een boerenbedrijf moeten opzetten. Het boekje is één lange, vrij structuurloze opsomming van hoe je dingen moet doen. Cato geeft tips over hoe en wanneer je moet zaaien, oogsten, hoe je olie uit olijven en wijn uit druiven maakt, hoe je de benodigde apparaten hiertoe in elkaar zet, hoe je je personeel en slaven behandelt, hoe je de oogst uitbesteedt, waar je het beste bepaalde zaken koopt, hoe je ziekten en wormen behandelt enz. enz. Wanneer we ook nog hebben geleerd hoe je ham pekelt, houdt het boekje abrupt op. Het opsommende karakter maakt het lezen ervan nogal vermoeiend en over het algemeen is 'Goed boeren' ronduit saai.

Niettemin twee sterren vanwege een passage die beschrijft hoe je het beste kan offeren aan de goden, inclusief gebeden, en eentje die vertelt wat je allemaal wel niet met kool kan doen. Je wist het nog niet, maar met kool genees je bijna alles!

[Hanna · Rating 4 out of 5]

Läkemedel för oxar
“Om du är rädd för sjukdom, ge de friska djuren tre korn salt, tre lagerblad, tre stånd purjolök, tre huvuden vild purjolök, tre huvuden vitlök, tre korn rökelse, tre kvistar sävenbom, tre blad vinruta, tre kvistar av hundrova, tre vita små bönor, tre glödande kol och tre sextarii (1,65 l) vin. Allt detta bör samlas ihop, malas och ge till djuren utan att man står direkt på marken. Den som ger det bör vara på fastande mage. Ge varje oxe denna dryck under tre dagar. Dela upp det så här: När du givit varje djur tre gånger, har du slut på mängden. Se till att oxen själv och den som ger medicinen inte står direkt på marken, och ge medicinen i en behållare av trä.”

Om en oxe börjat vara sjuk
“Om en oxe börjat vara sjuk, ge honom genast ett rått hönsägg och se till att han slukar det helt.”

Hur medicin ges åt oxar
“Då druvorna börjar skifta färg skall du varje år ge oxarna en medicin för att må bra. Då du ser ett ormskinn, ta upp det och spara det, så att du inte behöver leta upp det när det behövs. Riv ihop detta skinn, emmervete, salt och serpyllum, allt detta tillsammans, med vin och ge alla oxar att dricka.”

[Lloyd Earickson · Rating 3 out of 5]

When we reviewed John Locke’s Some Thoughts Concerning Education , one of my major critiques was its lack of detail and specificity.  With these ancient works, especially the ones that are not telling a story or myth, or exploring some atemporal idea, the value to me is very much in specificity.  Such works can provide us insight into the texture and taste of life in times and places to which we no longer have access, which is valuable both from the perspective of seeking a deeper understanding of history, and to provide such depth and realism to stories.  Certainly, Cato’s classic work has details in spades.

Pun intended, since this is a book about agriculture.  To be specific, Cato is writing a how-to guide for running a Roman farm circa 150BC.  Much has been said about the clarity and strength of his Latin prose, such that this slim volume of his writing is elevated to the status of a great classic alongside arguably more impactful works like Caeser’s Commentaries or Aurelius’s Meditations.  Analysts and historians see evidence of classical religious practices, early stoic philosophy, and more in Cato’s writings about the proper curing of ham and how to care for cattle.

I don’t know about such pretentions.  Not reading it in the original Latin, even if it is short enough that I read two translations, I can’t say I found much remarkable about Cato’s prose, though the writing was clear and cogent.  Nor did I discern deep insights about early stoic thought from his descriptions about how to run a farm.  No, the quality, and modern value, of the piece really is in the details.  Some of those details could use footnotes, though, since terms have changed in meaning and/or are no longer in use.  For instance, when a recipe calls for corn, I rather doubt that Cato was referring to what we today think of as “corn,” since I know from reading other ancient works that the ancient world often used a term which is commonly translated as “corn” to refer to all cereal grains.

Note: also, there's a lot about cabbage. Seriously, Cato seems to think cabbage and all its byproducts are some kind of panacea to cure all ills and inspire virtue in the people. Eating it cooked, eating it raw, eating it steeped in vinegar, eating it with salt, eating it young, eating it old, macerating it and drinking the juice, putting a paste of it on wounds, growing a dozen different kinds of cabbage, bathing in the urine of people who eat a lot of cabbage...I had to go look and see if The Healing Hand had anything to say about the medical legitimacy of cabbage as an ancient cure-all, or if this was a peculiarly Cato obsession.

If there’s a bigger picture thought which On Agriculture prompted, it’s the problem of categories.  In a section addressing illnesses and injuries to livestock, Cato recommended feeding cattle an egg.  “But,” a modern reader might protest, “cows are supposed to be herbivores, which means they only eat plants.”  We like making systems and ordering the world into categories, but nature has a tendency to defy those categories.  It’s just not as neat as we can think it is from our typical daily isolation from nature.  Those of us who still live on a farm, or who spend a lot of time outside, won’t be surprised by a deer eating a dead bird or a cow eating an egg – the surprise comes from thinking we know a thing because it was written down and put into a neat category on paper.

It is also interesting to note that Cato, like many of his Roman contemporaries, successors, predecessors, and others in different places and times well into the modern day, lauded the agrarian lifestyle as the pinnacle of human thriving.  How much this view arises again and again because it has some substance which appeals to something innate about how humans interact with the world, and how much it endures because it is passed along from one civilization to another in our stories and ideas, is difficult to say with any certainty, but it certainly does appear and reappear all over the world and all over history (including the present day).

Mostly, though, this is a book of details.  Some of them are even details you could use.  There are a handful of recipes included, and while I don’t foresee making giant batches of hams by burying them in Roman salt anytime soon, and the cheesecake recipe was a little odd (plus, I would have to figure out what kind of corn and what kind of cheese is being referenced), the olive recipe actually looked rather intriguing.  It could be fun to make a recipe from over two thousand years ago (and yes, I realize that basic bread recipes are pretty much all older than that, albeit with some variations).  I certainly won’t be running a Roman farm anytime soon, but that doesn’t make Cato’s On Agriculture any less interesting.

[Birch · Rating 4 out of 5]

:D

[Mykyta Kuzmenko · Rating 3 out of 5]

Один из первых дошедших до нас образцов нонфикшн от автора фразы: „Карфаген должен быть разрушен“. Хотя у меня эта книга вызвала большую ностальгию по такой категории газет как «Бабушка» или «Порадниця». Тут все те советы которые нужны хорошему садоводу-огороднику, вкупе с лунным календарем и совершенно обалденной секцией о питательных чудесах капусты (нутрициологам лучше не читать). Почти все это не может иметь никакой практической ценности сегодня. Правда есть занимательное описание того сколько полагается работать и зарабатывать подрядчикам, наемным работникам, рабам и волам. Стиль этого произведения очень фрагментарный и действительно похож на компиляцию записных книжек. Читать довольно тяжело и не зря почти вся обзорная статья пытается как-то сложить это все до купы.

[Parker Samelson · Rating 5 out of 5]

Extremely culturally significant Latin work for ancient Rome. I love Cato's stern straightforward stoic style.

[Jadwiga Tombińska · Rating 3 out of 5]

Bardzo dobrze się bawiłąm czytając to arcydzieło. Wielki plus za pochwałę kapusty i przepisy lecznicze na każde schorzenie. Szkoda, że Mareczek nie znał bigosu...

[Katy]

This was fascinating and so detailed.

[Lucas Gambetti · Rating 3 out of 5]

Nisi rerum gestarum studiosis, sive quoad antiquorum mores, sive anthropologiam, sive agri quidem culturam pertinet, difficile reapse est cuipiam istum librum placere, nam, pro iuxto nempe Catonis honore et decore, argumenta leviter tantum tractantur neque ullam sequuntur normam, hic enim in praefatione morale argumentum proponit, illic autem paulo post modum agri colendi explanat quo tamen, si ubique Romae successisset, totum, inquam, illum boni coloni honorem destruxisset, quia tunc non nisi latifundia Romam occuparent.

[Leone Mattheus]

De BoerBurgerBeweging zou echt trots zijn op deze man, boer én consul.

[Charlotte · Rating 3 out of 5]

Interesting book, and good translation, though the Kindle edition is very confusing since the latin and english aren't on "opposite pages", they mix into each other and you have to search for where to start reading again.

[Ariel · Rating 4 out of 5]

i read this online at penelope.com. love it!