'Geef me de ruimte': Het eigenzinnige leven van Thea Beckman

by Vivian de Gier

Scholieren gingen door haar boeken geschiedenis studeren. Ze wilden schrijver worden, of troubadour. Ouders noemden hun pasgeborenen Hasse of Thura. En als de kinderen haar romans uit hadden, lazen hun ouders en grootouders ze daarna.

Met haar avontuurlijke jeugdromans vol eigenzinnige, vrijgevochten personages vernieuwde Thea Beckman (1923-2004) de naoorlogse jeugdliteratuur en veroverde ze de harten van generaties lezers, jong én oud. Ze wist al op haar elfde dat ze schrijfster wilde worden. Maar dat ze een van de bekendste en meest geliefde kinderboekenschrijvers zou worden was allesbehalve vanzelfsprekend.

Haar jeugd in Rotterdam werd getekend door armoede als gevolg van de economische crisis in de jaren dertig en de Tweede Wereldoorlog. Dat zette een streep door haar wens te gaan studeren. Maar vastberaden als ze was, wist ze op eigen kracht te bereiken wat ze voor ogen had.

In ruim vier decennia bouwde Thea Beckman een rijk en veelzijdig oeuvre op met klassiekers als Kruistocht in spijkerbroek en Geef me de ruimte! Haar boeken hadden ook een grote vormende invloed op generaties lezers. Dat het oké is om jezelf te zijn, ook als je ‘anders’ bent, en dat je de vrijheid hebt om zelf te beslissen over je leven en lot – dat is wat zij haar lezers meegaf.

In deze biografie brengt literair journalist Vivian de Gier deze markante, eigenzinnige schrijfster en feministe opnieuw tot leven in de context van haar tijd. En toont ze Thea Beckman zoals ze was: een gedreven vrouw die, ongeacht wat anderen daarvan vonden, altijd haar eigen weg koos.

Genres: Nonfiction, Adult

448 pages, Hardcover

Published October 10, 2024

Reviews

[Mlie · Rating 4 out of 5]

Ik vond het verhaal soms een beetje slepen (het is écht uitgebreid en er zit best veel herhaling in), maar.. buiten dat ben ik blij dat ik het gelezen heb.

Het was een interessant boek, zowel qua tijdsbeeld, het feminisme en hoe de positie van vrouwen langzaam verbetert gedurende het boek. Verder gaat het niet alleen over de geschiedenis van de boeken van Thea, maar komen er ook veel andere kinderboekenschrijvers in voor, het gaat over de geschiedenis van Lemniscaat & hoe de meningen over jeugdboeken in de tijd veranderen (ook door de tijdsgeest). Het boek geeft een compleet beeld van Thea & laat zowel haar mooie als haar mindere kanten zien. Ik vond Thea daarbij heel inspirerend, hoe ze als vrouw dwars tegen soms kritiek in, haar eigen koers bleef varen in de maatschappij.

Ik denk dat we wat dat betreft allemaal wel een stukje Thea kunnen gebruiken!

[Harmke · Rating 3 out of 5]

Ik was een Thea Beckmanmeisje. Maar dan blond. Ik verslond haar boeken als kind. Dus deze biografie over mijn favoriete schrijfster moest ik lezen. Ik hield van het avontuur, de strijdbare meisjes, dat je stiekem nog wat leerde over ‘vroeger’ en dat het gewoon een serieus verhaal was zonder betutteling. De Gier schetst in de biografie een beeld van het oer-Thea Beckmanmeisje: Dora Petie. Oftewel: Thea zelf. Dat De Gier hier 447 pagina’s over volpende, is wat veel van het goede. Soms heeft een goed verhaal genoeg aan zichzelf. Maar dat is dan ook mijn enige kritiek. Voor de rest blijft het: ik ♥ Thea Beckman. Aanrader voor al die andere Thea Beckmanfans! Mijn leeservaring lees je nu op Harmkes Leestips.

[Jeroen Decuyper · Rating 4 out of 5]

Een brok nostalgie, zowel naar de lectuur van de historische romans van Thea Beckman waar ik mee ben opgegroeid, als naar de hoorcolleges 'Jeugdliteratuur' van (wijlen) Rita Ghesquière aan de KUL.

Een ode aan een van de grootste auteurs van jeugdboeken uit ons taalgebeid, evenals een aanzet en uitnodiging om terug te kijken op je persoonlijke leesgeschiedenis - tijdens de opleiding al een opdracht vol jeugdsentiment - bij aanvang van de colleges. Met veel plezier en traag gelezen.

[Suus · Rating 4 out of 5]

Hoewel ik niet ben opgegroeid met de boeken van Thea Beckman (of met lezen in het algemeen) vond ik dit boek zeker de moeite waard. Het geeft niet alleen een uitgebreid beeld van Thea en haar werk, maar gaat ook over maatschappelijke veranderingen, zoals vrouwenemancipatie en de evolutie van de jeugdliteratuur door de jaren heen.
Thea’s eigenzinnigheid en uitgesproken feminisme vond ik inspirerend. Het was boeiend om te lezen hoe haar boeken tot stand kwamen en hoe Thea altijd haar eigen koers bleef varen, ondanks kritiek.

[Marije · Rating 4 out of 5]

‘“Ik liep al een hele tijd rond met de gedachte: “Kon Groenland maar ontdooien.” En dan zou een enorm gebied ontstaan, helemaal schoon, waarop een nieuwe maatschappij kon worden gebouwd. Een maatschappij heel anders dan de onze, want die is al goed verpest. Dus liet ik Groenland ontdooien en er een nieuwe samenleving opbloeien. Nu ik toch de wereld op zijn kop had gezet, liet ik ook de vrouwen aan de macht.”’

[Catharina Hart · Rating 5 out of 5]

"Heel de tijd dat terugkomen op feminisme, dat ging me vervelen" las ik ergens over dit boek. Door een vrouw geschreven nog wel. Wat heerlijk eigenlijk, dat een vrouw in deze tijd de luxe heeft om feminisme maar saai te vinden, de luxe heeft om niet beseffen dat het feminisme haar nu heeft gebracht waar ze is.

Als er iets duidelijk wordt als de biografie, is het dat Thea Beckman niet letterlijk op de barricaden stond. Ze voerde geen actie. Maar dat doen de meeste mensen niet. De meeste mensen leven hun leven en proberen het zo in te richten als ze willen. Sommige mensen voeren geen actie: ze zijn het, ze leven het, zoals de ontworsteling aan het arbeidersmilieu die Thea voor elkaar kreeg. Dat mag niet onderschat worden. En in haar boeken: de rolmodellen die ze kinderen bood. Niet altijd even subtiel, maar wel raak.

Het is heel interessant om het nu allemaal eens op één plek te hebben, alle informatie over Thea Beckman. Het is een boek over moed, doorzettingsvermogen en verbeeldingskracht.

Veel bronnen had De Gier niet: veel heeft de schrijfster zelf gewoon weggegooid en veel mensen die ze kende zijn al overleden. Met wat ze had, heeft ze een mooi beeld opgetekend, hoewel sommige vergelijkingen wat vergezocht zijn.

Tja. Ik vind het een beetje vervelend om kritiek te hebben op dit boek, maar het is een recensie dus ik doe het toch:
Ik zie de informatie die een biograaf wil meegeven als een aantal cirkels die de biograaf voor zich heeft liggen op de schrijftaal. En wat De Gier vaak doet is: cirkels hergebruiken. En deels over elkaar heen leggen. Daardoor ontkom je er niet aan herhaling.
Bijvoorbeeld een heel verhaal over het schrijven van Hasse Simonsdochter in het ene hoofdstuk en dan veel van die gegevens moeten herhalen in het hoofdstuk over recensies. En dat is zonde,vind ik. Het haalt de vaart eruit. Misschien was het beter geweest om bijvoorbeeld een heel hoofdstuk te doen over Hasse dan tot slot een hoofdstuk waarin je nog even de rode lijn behandelt, dus hoe alle kritieken waren? Ik weet het ook niet hoor, maar ik denk in ieder geval dat je je cirkels zo los van elkaar moet trekken als mogelijk.

[Mareanne · Rating 3 out of 5]

Inzichtelijk om Thea's achtergrond als Rotterdams arbeidersmeisje dat volwassen wordt in WO II te ontdekken. Ze mag niet verder leren, wil al jong schrijfster worden en weet dat door haar doorzettingsvermogen voor elkaar te krijgen. Een eigenschap die ze aan haar hoofdpersonen meegeeft. Interessant om veranderende waardering voor haar boeken in literaire kritieken te volgen. Boek is hier helaas regelmatig erg gedetailleerd, vandaar m'n 3 sterren en niet 4.

[Romy Hoppen · Rating 5 out of 5]

Het was een eer te lezen over het leven van deze geweldige Dolle Mina Thea Beckman die inspiratie haalde van Virgina Woolf en zo sterk voor haar idealen uit komt. Het is een eerlijk en grondig eerbetoon aan mijn favoriete schrijfster, de vrouw die mij Hasse Simonsdochter, Kinderen van Moeder Aarde, en Geef me de ruimte gaf - stuk voor stuk boeken waar ik niet alleen in mijn basisschool tijd, maar waar ik nu misschien zelfs wel meer steun uit haal. Het is de boodschap uit haar verhalen - dat elk mens uniek is en dat iedereen gelijk is, dat ik mag zijn wie ik ben en dat dat goed is - die mij altijd troost.
Ze liep op haar tijd vooruit: bezorgd om de planeet en kritisch tegen onze patriarchale en kapitalistische wereld (en eigenlijk alles om zich heen) schreef ze boeken die actieveren. Je moet durven!

Ik heb altijd haar eerlijkheid gewaardeerd waarmee ze de hypocrisie en gewelddadigheid van de volwassen wereld duidt maar daar wel een verlangen, een streven, een hoop tegenoverzette. Als kind krijg je hier zeker al mee te maken, en ik heb nooit begrepen waarom er een tendens is gekomen alles zo veel zachter te maken voor kinderen (*kuch* Amerika *kuch*)

Te lezen dat zij zelf die waardes omarmde, een vrouw recht door zee en recht voor haar raap, klinkt als zeer passend. Zelf nadenken, jezelf niet boven een ander zetten en vanuit empathie naar de wereld kijken waardoor je de bijzonderheid van elk mens ziet en die in zijn waarde mag en kan laten - dit zijn lessen die ik uit haar boeken heb getrokken.
Heel toevallig is het denk ik niet dat ik mijn scriptie, nu blijkbaar in haar voetsporen, doe over de link tussen empathie en lezen bij kinderen (;))
Ik heb erg genoten - gelachen, gehuild, gefronst - van de biografie van deze eigenzinnige vrouw. Ze is nog meer voor me gaan leven en ze zal in de Beckman meisjes voor me blijven voortleven.

[Pieter Decuyper · Rating 4 out of 5]

Heerlijke trip down memory lane...

[Tim · Rating 3 out of 5]

Iets te herhalend. Sommige sociohistorische sidetrips hoefden voor mij niet. Desalniettemin heb ik nu veel zin gekregen om de
Thule-trilogie, Hasse Simonsdochter en de Triomf van de verschroeide aarde trilogie te herlezen! 

[Giovanna Jansen · Rating 4 out of 5]

4,5 ⭐️

[Pauline · Rating 4 out of 5]

Dit boek is duidelijk veel werk geweest. Er zijn enorm veel informatiebronnen gebruikt. Ik heb als kind en jongvolwassene geheel gemist dat de volwassen haar boeken zo bekritiseerden. Ik heb zelf altijd van haar boeken genoten.

Het boek is grotendeels chronologisch met hier en daar een blik vooruit of achteruit. Dat zorgt voor herhalingen in het boek. Wat ik bijvoorbeeld lastig vond is dat ik eerst lees dat ze toch wat boos was op Rindert Kromhout vanwege de recensies en dat ze hem een hoofdstuk later warm verwelkomd in haar huis als jonge schrijver. Daar mist een stukje tussen.

Door de biografie heb ik het idee dat ik Thea beter ken. Ik krijg ook zin om bepaalde boeken te herlezen. En inderdaad, kinderboeken zijn nodig en fantastisch. En als volwassenen lees en waardeer ik zeer zeker de jeugdliteratuur, modern en klassiek!

[Sanne · Rating 4 out of 5]

Een boek naar mijn hart. Ontzettend goed geresearcht en veelvuldig met bronnen ondersteund (later las ik dat de auteur is gepromoveerd op deze biografie, wat eea verklaart). Beeldend geschreven en met veel aandacht voor de context waarin de boeken van Thea Beckman verschenen. Die worden geduid aan de hand van sociopolitieke ontwikkelingen, het literaire landschap en de veranderende visie op jeugdliteratuur in opeenvolgende decennia. Hier en daar zit wel wat herhaling qua inhoud, en 'karakteristiek' vind ik nog altijd een mooier woord dan 'karaktervol'. Wat me niet duidelijk is geworden is hoe Thea tot haar eerste publicaties in kranten kwam (stuurde ze die op goed geluk in?). Maar dat doet niet af aan het verder geslaagde geheel, waardoor je inderdaad zin krijgt om al Thea’s boeken te herlezen.

[Hannie · Rating 4 out of 5]

3,5 ster naar boven afgerond. Het grootste gedeelte van deze biografie is interessant, maar er zijn twee hoofdstukken die ik erg saai vind. Daarin worden er allerlei boeken van Thea Beckman besproken en wat de critici daarvan vinden. Die hoofdstukken hadden van mij wel wat korter gemogen. Voor mij voelden die hoofdstukken als opvulling, omdat er niet zoveel bekend is over de schrijfster. Door die twee hoofdstukken heb ik toch iets minder van het boek genoten en mijn leesplezier negatief beïnvloed. Jammer, want verder is het een interessant boek. Gelukkig was het einde wel weer leuk om te lezen. Vandaar dat ik mijn rating naar boven heb afgerond.

[Mathilde · Rating 5 out of 5]

Heerlijke biografie over het leven en werk van jeugdauteur Thea Beckman. De Gier heeft het uitstekend gedaan door een chronologische lijn aan te houden en af te wisselen in jeugdliteratuur-ontwikkelingen/Beckman’s werk en tijdperkontwikkelingen/Beckman’s werk. Ze legt duidelijk verbanden in hoe Beckman tot haar boeken is gekomen en omgekeerd ook: welke invloed de verschillende tijdsperioden had op Beckman als schrijfster. Als je meer wilt leren over hoe Nederlandse jeugdliteratuur zich door de tijd heen heeft ontwikkeld is dit een must-read! Ik heb in ieder geval veel nieuwe details geleerd. Net als veel Nederlanders vrat ik de boeken van Beckman, ontzettend interessant dus om te lezen wie de persoon Thea Beckman was. Ik hoop dat de Gier verder gaat met nog een biografie over een andere jeugdboekauteur. Wellicht over het leven van Tonke Dragt?

[Emmy Steenackers · Rating 4 out of 5]

“Niet zelden zijn het jeugdboeken die de meeste impact op ons hebben en ons hele verdere leven met ons meereizen.”

Ja, dat is wat de boeken van Thea Beckman voor mij altijd al waren en altijd zullen zijn! Blij dat ik via de biografie kon kennismaken met de vrouw achter de boeken.

[Muizz · Rating 5 out of 5]

Goed geschreven biografie van de schrijfster van wie ik als kind (en ook later nog) alle boeken heb stukgelezen. Ik weet niet hoe vaak ik ‘Kruistocht in spijkerbroek’ heb gelezen, maar het zal minstens twintig keer zijn geweest.
Ook interessant hoe De Gier de receptie van de boeken van Beckman plaatst in de context van hoe er in die tijd tegen jeugdliteratuur werd aangekeken.
Het boek geeft een mooi genuanceerd beeld van de persoon Beckman.

[Marije Gordijn · Rating 3 out of 5]

Maar wat Thea vooral grievend vond, was als critici een schrij- ver verweten dat diens talent tekortschoot. Niet de mate van begaafd- heid deed ertoe - die was aangeboren, zei ze -, maar of de auteur alles uit dat zeldzame talent had gehaald wat erin zat. 'Wie er mee geze- gend werd hoort dat niet te verspillen, maar dient het aan te wen- den ter leringhe ende vermaeck van de medemens die behoefte heeft aan schoonheid, ontspanning, bemoediging, hoop - noem maar op. Kunst is de franje en versiering van het leven. Zonder kunst is het leven grauw, saai, humorloos en stomvervelend. Dus doe ik mijn best. Ik ben dag en nacht met mijn vak bezig; tracht de boeken die ik schrijf zo goed als mij maar mogelijk is te schrijven, trek daarbij alle registers open, droom er van, tob er over, werk, schrap, verbeter, verander, doe het nóg eens over, net zolang tot ik moet zeggen: Oef... dat is het dan. Beter kan ik het niet. Hier en niet verder liggen de grenzen van het beetje talent dat ik meekreeg. Ik zal nooit een Dostojewski, een Flaubert of een Vestdijk worden, omdat zij nu eenmaal heel wat meer van dat verrukkelijke talent hebben bezeten dan ik. Maar wát ik had, heb ik gegeven.

[Jean-Claude Rijckeghem · Rating 4 out of 5]

Van de romans van de Nederlandse Thea Beckman heb ik als tiener gehouden. In haar boeken liep ik achter de personages uit het verleden aan als in een film. Dolf in Kruistocht in spijkerbroek en Marije in Geef me de ruimte zal ik nooit vergeten... Later las ik ook Hasse Simonsdochter, misschien wel haar sterkste roman met die spannende ontknoping in een brandende kerktoren. Journaliste Vivian De Gier schreef een mooie biografie, waarin ze een sterke, koppige, kettingrokende en gedreven vrouw ten tonele voert die pas rond haar vijftigste het succes kreeg waar ze naar verlangde. Ik was verrast om te lezen hoe hard de literaire kritiek wel voor haar was en best ontroerd dat enthousiaste, jonge lezers haar troostten nadat een literaire jury een boek van haar links had laten liggen. De Gier verklaart helder waarom jongeren haar boeken nog steeds verslinden en waarom ze dat zullen blijven doen. Haar boeken hebben iets tijdloos. Ik was blij om via dit boek Thea Beckman beter te leren kennen.

[Frederique · Rating 5 out of 5]

'Het zijn boeken die je hele leven als een kaft om je heen blijven zitten.'
Thea Beckman was en is mijn lievelingsschrijfster, haar Thule-trilogie en Kruistocht in Spijkerbroek heb ik zo vaak gelezen dat ik hele stukken uit mijn hoofd ken.
Ik heb genoten van het lezen van deze biografie. Mijn lievelingsschrijfster, maar van Thea Beckman zelf wist ik eigenlijk heel weinig. Deze biografie schetst een goed beeld van haar achtergrond, haar werk en ook het veranderende tijdsbeeld waarin zij haar boeken schreef. Het mooiste vond ik nog wel te lezen hoeveel impact Beckmans boeken op zo veel mensen hebben gemaakt, daarin was ik dus niet de enige! Ik heb nu weer helemaal zin om al haar boeken te herlezen ❤

[JaantjeLeest · Rating 4 out of 5]

In deze biografie wordt niet alleen het leven van Thea Beckman uitvoerig beschreven. Het boek gaat ook uitgebreid in op de opkomst van het feminisme en de ontwikkeling van de jeugdliteratuur waarin de boeken van Beckman eerst naadloos passen en later worden verguisd. Beckman schrijft over moedige jonge vrouwen die een avontuurlijk pad kiezen buiten de traditionele rolpatronen. Dat ze dat deed tijdens de schooluren van haar kinderen aan een klein bureautje in de woonkamer (de zolder was de hobbykamer voor haar werkende man) is voor mij een mooi beeld van het burgerlijk feminisme uit die tijd: in het hoofd al vrij maar in de praktijk nog vastgeklonken in de oude patronen.

[Elise · Rating 4 out of 5]

Wat een reis naar het verleden.. Thea Beckman's boeken heb ik als kind verslonden, en hebben me mee gevormd. Nu ga ik ze bestellen voor de volgende generatie!

Het boek zelf geeft een prachtig inzicht in Thea's leven, maar scoort voor mij geen 5 vanwege de herhaling van thema's die regelmatig voorkomt.

[Nathaly Dockhorn · Rating 4 out of 5]

Mooi boek over de persoon Thea Beckman. Ietwat langdradig over ‘feminisme’ als invloed op haar keuzes en beweegredenen maar overall heerlijk om meer te weren te komen over de schrijfster van de boeken uit mijn jeugd. Zin om een paar boeken van haar te gaan herlezen.

[Angelique · Rating 5 out of 5]

Het verhaal van een krachtige vrouw die mooie boeken achterlaat. Dit hoort in iedere schoolbieb te zijn en door alle docenten gelezen te worden. Lezen leert kinderen bovendien zich beter uit te drukken, waardoor ze hun gevoelens en gedachten preciezer kunnen verwoorden.

[Karin Kamp · Rating 3 out of 5]

Ik heb vroeger ook boeken van Thea Beckman verslonden dus ik vond het zeker interessant om de biografie te lezen. Het boek zelf vind ik af en toe wat rommelig in de chronologie en er wordt soms wat erg veel uitgeweid over de politieke en pedagogische situatie van die tijd.

[Nijntje Pluis]

Voor nu een dnf, misschien dat ik het op een later moment nog eens uitlees. De stukken die echt over Thea zelf gaan vond ik interessant, maar het is wat mij betreft te veel ingebed in algemene geschiedenis en feminisme. Ook had er hier en daar wel wat herhaling uit gezeefd mogen worden.

[Yasmien · Rating 3 out of 5]

3,75

[Arieke · Rating 5 out of 5]

Dit boek moest ik even laten bezinken. Het was een hoop informatie, niet alleen over Beckman maar ook over de tijd waarin zij opgroeide en hoe er werd en wordt gekeken naar jeugdliteratuur. Knap hoe De Gier dit alles bij elkaar heeft verzameld. De bronnenlijst achterin was niets anders dan indrukwekkend en gedetailleerd.

Ik vond deze biografie een goede balans hebben tussen het prijzen van Beckman en het geven van eerlijke kritiek. Ze was zeker niet perfect, maar wel een zeer interessante vrouw met een visie en een zeer duidelijke mening. Haar boeken hebben een grote indruk op mij gemaakt en ook op het landschap van de Nederlandse jeugdliteratuur.

Ik heb Hasse Simonsdochter maar weer uit de doos in de kelder gepakt. Kruistocht in Spijkerbroek heb ik ook weer herlezen. Wat blijven het toch mooie boeken!