İncinsen de İncitme - Hacı Bektaş-ı Veli ve Makalat

by Doğan Kaplan

Hacı Bektâş-ı Velî, 13.yüzyılda Anadolu’da irşat faaliyeti yürütmüş büyük bir zattır. Bu kitap, Hacı Bektâş-ı Velî’nin hayatına ve eserlerine dair kapsamlı bir yolculuğa çıkmak üzere bir bilgi hazinesi ve aynı zamanda bir yarışma kitabı olarak tasarlandı.

Sizi Hacı Bektâş-ı Velî’nin derin felsefesini, hayatını ve bilinen tek eseri Makâlât’ını daha yakından keşfetmeye davet ediyoruz. “İncinsen de incitme!”, “İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır.”, “Bir olalım, iri olalım, diri olalım.”, “Yetmiş iki milleti ayıplamamak hakikatin ikinci kapısıdır.” sözleriyle tanınan Hacı Bektâş-ı Velî’nin, insanları ötekileştirmeyen büyük bir Allah dostu olduğu bilinmektedir. Nitekim kucağında aslan ve ceylan figürüyle zihinlere kazınan portresi onun zıtları kendinde eriten kuşatıcı bir kişiliğe sahip olduğunun en açık göstergesidir.

224 pages, Paperback

Published September 1, 2024

Reviews

[Sema · Rating 2 out of 5]

13.yüzyılda yaşamış, Yeniçeri Ocağı'nın piri olarak kabul edilmiş Horasanlı Hacı Bektaş'ın tek eseri olan Makâlât'ı içeren ve aynı zamanda Hacı Bektaş'ın hayatını ve felsefesini anlatan bir kitap. Kaynak gösterme konusundaki titizliği ve derinlemesine anlatımı için yazar Doğan Kaplan'ın başarılı bir iş ortaya koyduğu söylenebilir ve kitabı iki ayrı kitap olarak düşünebiliriz; ilkinde Doğan Kaplan Hacı Bektaş'ın yaşadığı dönem hakkında bilgiler veriyor, onu anlatan eserlerden ve onun dönemindeki önemli şahsiyetlerden bahsedip Makâlât'ın kısa bir özetini yapıyor ve felsefesini anlatıyor. İkinci kitap olarak da Makâlât'ın sadeleştirilmiş hali aktarılmış. Kitapta da yer verildiği üzere Prof. Es'ad Coşan doktora tezi olarak Makâlât'ı araştırmış, derlemiş ve baskıya hazırlamış ve bu kitapta da o baskıdan bahsedilmiş, alıntılar yapılmıştır. Kitabı okurken Prof. Es'ad Coşan'ın tezi ve kitabı konusunda da merakımı uyandırdı.
Kitabı, tarihi öneme sahip, kitleleri etkileyen ve kendisini anlatan çok az kaynak olan bir şahsiyet hakkında önemli bilgiler veren bir eser olarak değerlendirmek mümkün ama benim takıldığım ve rahatsız olduğum pek çok nokta var bunlar daha çok Makâlât'ta yer alan ifadelerden kaynaklanıyor.

Öncelikle Hacı Bektaş, ayet-i kerimelerden alıntı yaptıktan sonra "(Âdeta şöyle demektedir)" diyerek uzun paragraflar halinde kendi yorumlarını eklemiş. Bu üzerine durup düşünülmesi gereken ve sorgulanması gereken önemli bir meseledir.

Pek çok kez literatürde bulunmayan hadisler kullanılmış, yazar Doğan bunları dipnotlarda bizzat açıklamış, bu da Hacı Bektaş hakkında güven sarsıcı bir durum benim için.

Önemli bulduğum birkaç alıntı:

Bir insan, rahmânî ile şeytânî olanı ayırmayı bilmeyince kendini de bilmez. Kendini bilmeyince de Allahu Teâlâ’yı bilmez. Kim bu sözlerin manasını hakkıyla anlarsa, rahmânî ile şeytânînin farkını bilirse o kişi kendisini de bilmiş olur. Bir kişi ne zaman kendisini bilirse aşk gelir, o kişiyi Hak’tan yana çağırır. O kişinin ne kadar nasibi varsa o kişi işte o kadar ilerler.

Fakat ikiyüzlülük ve açgözlülük insanı terk etmez. Er kişinin gönül şehrini daima arıtması ve hiç gafil olmaması gerekir.

[Fearless · Rating 4 out of 5]

Cok tekrar yapilmasi dışında benim için bir sıkıntı yoktu. Dervişler, alimlerin vb. hikayelerini dinlemesine okumayi da severim. Ama ilk kısımda hayati varken sonra Makalat in sadelestirilmis halinde de benek olarak aynı şeyler yansitilmis. Bu kadar büyük bir veliyle ilgili bu kadar az şey öğrenmemiz bence haksizlik oldu.

Birde sınavda girdim ama sorular evet ince düşünülmesi gereken sorulardi ama çokta zor değildi.

[Asude Yıldırım · Rating 4 out of 5]

Hacı Bektaş-ı Veliye dair pek çok şeyi incelikle anlatmış bir eser. Yarışma kapsamında okusam da çok sevdiğim yerleri oldu. Dili anlaşılır ve açık, kitabın kendisi oldukça yoğun bilgi içeriyor ondan okuması biraz yavaş ve sindirerek olmalı. Özellikle tasavvuf ve tarikatlaşma sürecini ele alması bakımından oldukça önemli bir kitap.