«Φωτιά και τσεκούρι!»: Ελλάς, 1946-49 και τα προηγηθέντα, τόμος Β΄

by Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας

Μία από τις πιο έντονες περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, μέσα από τη ματιά ενός κορυφαίου αναλυτή. Στο Φωτιά και τσεκούρι! ο Ευάγγελος Αβέρωφ παρουσιάζει και αναλύει με χρονολογική σειρά τα γεγονότα-σταθμούς της δεκαετίας του 1940 στη χώρα μας- Ελληνοϊταλικός Πόλεμος, Κατοχή, Δεκεμβριανά, Εμφύλιος έως τον επίλογό του στον Γράμμο και στο Βίτσι-, το πώς επέδρασαν σε αυτά οι διεθνείς εξελίξεις και παράλληλα τη σημασία που είχαν αυτά όχι μόνο για τη χώρα μας, αλλά στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα.

Το βιβλίο είναι βασισμένο στα επίσημα –και μέχρι τότε ανέκδοτα– αρχεία της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, σε γραπτές πηγές των αντιμαχόμενων τότε πλευρών, αλλά και στην προσωπική γνώση και εμπειρία του Αβέρωφ. Αποτελεί ένα πόνημα που στην πορεία του χρόνου άλλαξε αρκετά πριν φτάσει στην τελική του μορφή. Αρχικά, είχε τη μορφή ιστορικού μυθιστορήματος και τίτλο Η γη της οδύνης. Αν και γράφτηκε το 1966, πρωτοεκδόθηκε 4 χρόνια αργότερα στα Γαλλικά, περιλαμβάνοντας και μια αφιέρωση του συγγραφέα στις κόρες του: «Για να γνωρίσουν τις καταιγίδες που έζησε η γενιά του πατέρα τους». Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, ο Αβέρωφ το ανέπτυξε σε ιστορικό δοκίμιο το οποίο εκδόθηκε το 1973, πάλι στα Γαλλικά, στο Παρίσι – ενώ μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τον Μιλτιάδη Σινιόσογλου-Τοσίτσα και αργότερα από τον Εμμανουήλ Κάσδαγλη.

Στον δεύτερο τόμο αναλύεται η περίοδος από τον χειμώνα του 1946-47 έως το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου. Η επιχείρηση «Τέρμινους», ο ρόλος των Βρετανών και των Αμερικανών, η ρήξη Βελιγραδίου-Μόσχας και οι άμεσες συνέπειές της, η επιχείρηση «Κορωνίς», η αποτίμηση της εμφύλιας σύγκρουσης και η μετέπειτα προοπτική.

Το «Φωτιά και τσεκούρι!» είναι ένα έργο στο οποίο διακρίνεται ξεκάθαρα η οξυδέρκεια, η αναλυτική ματιά και το ειδικό βάρος που διέθετε ο Αβέρωφ ως ένας από τους καλύτερους διεθνοπολιτικούς αναλυτές του δυτικού κόσμου. Εδώ, καταφέρνει να τοποθετηθεί με άποψη απέναντι στα γεγονότα της ταραχώδους αυτής περιόδου, αποτυπώνοντάς την ψύχραιμα και τεκμηριωμένα.

Αν και σε μεγάλο βαθμό δαιμονοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, το βιβλίο αποτελεί μια καίρια προσέγγιση και ερμηνεία του Εμφυλίου Πολέμου και της θέσης της Ελλάδας ως χώρου διεκδικούμενου τόσο από τη Δύση όσο και από την Ανατολή. Μια προσέγγιση με ιστορικό κατά βάση –και λιγότερο ιδεολογικό– πρόσημο, που αξίζει να διαβαστεί και να αξιολογηθεί επί της ουσίας.

224 pages, Mass Market Paperback

First published January 1, 1973

About the author

Ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας ήταν Έλληνας πολιτικός και συγγραφέας. Διετέλεσε πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης (1981–1984), υπουργός Εθνικής Άμυνας (1974–1981) και υπουργός Εξωτερικών (1956–1963).

Reviews

[Νικόλας Μάντζαρης · Rating 5 out of 5]

Εξαιρετικό, τόσο για το ψύχραιμο ύφος και την ανάλυση όσο και για τον όγκο των πληροφοριών, για μια περίοδο της ελληνικής ιστορίας που κρατιέται πεισματικά κλειστή για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και όχι μόνο. Σίγουρα οι μελετητές της ιστορίας θα συμπλήρωναν και με άλλα αρχεία / στοιχεία, αλλά και μόνο τα όσα αναφέρει ο Αβέρωφ με έκαναν να εκπλαγώ με τον βαθμό της άγνοιάς μου.

[Vassilis Xanthakis · Rating 4 out of 5]

Ενδιαφέρον και αμερόληπτο, όπως και το πρώτο μέρος του. Συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση της ιστορικής γνώσης από μία κρίσιμη περίοδο που δεν έχει παρουσιαστεί όσο θα έπρεπε σε επίπεδο βιβλιογραφίας για ευνόητους λόγους.